Voorstel aan de Raad (afgevoerd van de agenda van de Politieke Avond van 24 januari 2007) Datum raadsvergadering / Nummer raadsvoorstel 24 januari 2007 / 45/2007 Fatale termijn: besluitvorming vóór: N.v.t. Onderwerp Verruiming welstandscriteria voor dakkapellen Programma / Programmanummer Ruimte & Bouwen Portefeuillehouder P. Depla Voorstel van het College van Burgemeester en Wethouders d.d. 9 januari 2007 Samenvatting In juni 2004 is de uitwerkingsnota Beeldkwaliteit vastgesteld door de gemeenteraad. Ook ten aanzien van de bouwaanvragen voor dakkapellen zijn (sneltoets)criteria opgenomen in de nota Beeldkwaliteit. Sinds juni 2004 heeft de gemeente Nijmegen ruim twintig keer een bezwaarschrift ontvangen ten aanzien van een geweigerde bouwvergunning voor een dakkapel. De overweging is, burgers de mogelijkheid te geven hun gebouw optimaal te kunnen gebruiken, en de regelgeving wat dat betreft te vereenvoudigen en te verminderen op een zodanige manier dat geen afbreuk wordt gedaan aan de ambities t.a.v. beeldkwaliteit. Voorgesteld wordt de criteria voor dakkapellen aan de voorzijde van woningen te verruimen, en dakkapellen aan de achterzijde welstandsvrij te maken onder voorwaarden (in bijlage). Voorstel om te besluiten 1. De bijgevoegde notitie sneltoetscriteria dakkapellen vast te stellen als onderdeel van de Uitwerkingsnota Beeldkwaliteit, ter vervanging van de sneltoetscriteria dakkapellen die in juni 2004 zijn vastgesteld. 2. De wijziging van criteria te laten ingaan na bekendmaking van het besluit. Raadsvoorstel verruiming regelgeving dakkapellen
Aan de Raad van de gemeente Nijmegen 1 Inleiding In juni 2004 heeft uw raad de Uitwerkingsnota Beeldkwaliteit vastgesteld. De nota bevat criteria voor de toetsing van bouwplannen en is hiermee het toetsingskader voor de Commissie Beeldkwaliteit. Ten aanzien van een aantal categorieën bouwwerken zijn zogeheten 'sneltoetscriteria' opgenomen. Deze specifieke criteria hebben betrekking op bijvoorbeeld breedte, hoogte en positie van de bouwdelen uit de betreffende categorie. Ook voor dakkapellen zijn dergelijke meetbare criteria opgenomen. De criteria komen overeen met de modelcriteria die de Federatie Welstand heeft opgesteld. De sneltoetscriteria zijn in beginsel vrij strikt en kennen slechts een marginale bandbreedte waarbinnen tot een welstandsoordeel (akkoord/niet akkoord) kan worden gekomen. Sinds de inwerkingtreding van de Uitwerkingsnota Beeldkwaliteit, zijn ruim twintig bezwaarschriften ingediend tegen evenzoveel besluiten van ons College om een gevraagde vergunning voor een dakkapel niet te verlenen. De basis voor de vergunningweigeringen was in alle gevallen een negatief welstandsadvies. Op basis van de inhoud van de afzonderlijke bezwaarschriften, is ons College tot de conclusie gekomen dat de vastgestelde criteria voor dakkapellen onevenredige beperkingen opleggen aan de bewoners van Nijmegen waardoor zij niet in staat worden gesteld het gebruik van hun eigendommen te optimaliseren. Wij stellen daarom voor om de spelregels voor de plaatsing van dakkapellen op een gebouw te verruimen zonder hierbij afbreuk te willen doen aan de ambities ten aanzien van beeldkwaliteit. 1.1 Wettelijk- of beleidskader In de Woningwet 2003 ligt het welstandsbeleid verankerd. Gemeenten die welstandsbeleid wil voeren, dienen hiertoe over een door de raad vastgestelde Welstandsnota te beschikken. In Nijmegen is dit de Uitwerkingsnota Beeldkwaliteit. Wijzigingen moeten opnieuw door de Raad worden vastgesteld om rechtsgeldig te zijn. Handhaving van oude en nieuwe illegale dakkapellen gebeurt volgens de Handhavingsnota en het Handhavingsprogramma van Bouwen en Wonen. 1.2 Relatie met programma Het Coalitieakkoord vermeldt de ambitie om de regeldruk en de administratieve lasten voor burgers en ondernemers terug te dringen. Ook op het gebied van ruimte en bouwen moeten procedures sneller en eenvoudiger verlopen. Dit voorstel tot verruiming van de criteria voor het bouwen van een dakkapel aan de voorzijde van gebouwen en het welstandsvrij maken (onder voorwaarden) van het bouwen van een dakkapel aan de achterzijde is een uitwerking van dit principe. 2 Doelstelling De bijgevoegde notitie "sneltoetscriteria dakkapellen" vast te stellen als toetsingskader voor vergunningaanvragen voor dakkapellen.
De geactualiseerde criteria voor dakkapellen bieden eigenaren van gebouwen meer mogelijkheden om het betreffende gebouw te gebruiken. De uitvoeringsmogelijkheden voor dakkapellen aan de achterzijde van een gebouw worden welstandsvrij, de mogelijkheden voor een dakkapel aan de voorzijde worden verruimd. 3 Argumenten Sinds de inwerkingtreding van de Uitwerkingsnota Beeldkwaliteit is een relatief groot aantal bezwaarschriften ontvangen inzake geweigerde bouwvergunningen voor dakkapellen. Uit overleg met de diverse bezwaarmakers is gebleken, dat de maximale mogelijkheden die de Uitwerkingsnota biedt, conflicteren met de gewenste verruiming van het gebruik van hun bezittingen (gebouw). In veel gevallen worden met name de hoogteen breedtebeperkingen als struikelblok ervaren om de kapverdieping als volwaardige ruimte geschikt te maken. Het welstandsbeleid dient een algemeen belang omdat het spelregels bevat die de overheid controle geeft op de verschijningsvorm van bouwwerken die het aanzicht van het stadsbeeld en de openbare ruimte bepalen. De achterzijde van het merendeel van de gebouwen is niet of nauwelijks vanuit de openbare ruimte zichtbaar. Vanuit de optiek van beeldkwaliteit hoeft er daarom geen bezwaar te bestaan om de uitvoeringsmogelijkheden aan de achterzijde te verruimen of zelfs welstandsvrij te maken. Er is immers slechts zeer beperkt sprake van algemeen belang. Ons College acht het daarom niet juist om het persoonlijke belang van eigenaren (i.c. verruiming gebruik van een gebouw) al te zeer te beperken vanuit de optiek van beeldkwaliteit. De huidige regels hebben daarom onevenredige beperkingen tot gevolg. De uitvoering aan de achterzijde kan welstandsvrij worden verklaard. In van Rijkswege beschermde stadsgebieden blijven de (verruimde) criteria ook voor de achterzijde van toepassing. De mogelijkheden voor een dakkapel aan de voorzijde worden eveneens verruimd. Omdat in deze gevallen wel sprake is van een algemeen belang, stellen wij voor om de welstandscriteria voor deze categorie te behouden, zij het in verruimde vorm. Voor de duidelijkheid wordt benadrukt dat welstandsvrij niet gelijk is aan vergunningsvrij. 4 Risico s Welstandsvrij bouwen heeft het risico in zich, dat dakkapellen worden gerealiseerd die storend kunnen zijn voor de ruimtelijke kwaliteit. Voor extreme gevallen kent de Uitwerkingsnota Beeldkwaliteit een excessenregeling op basis waarvan handhavend kan worden opgetreden. Tevens hebben buren volgens het Burgerlijk Wetboek, boek 5 dat gaat over de relatie tussen buren, de plicht elkaar in te lichten over het voornemen om te verbouwen. De kans is reëel dat er door de verruiming van de regelgeving grotere dakkapellen op achterdakvlakken worden gebouwd. Dit zou kunnen leiden tot meer conflicten tussen buren (bijvoorbeeld in verband met verminderd zicht of verminderde bezonning). Dergelijke conflicten komen voor de bestuursrechter, de gemeente heeft in deze geen wettelijke verplichtingen.
5 Financiën De actualisering van de Uitwerkingsnota Beeldkwaliteit staat op de begroting, dit budget is toereikend om de geactualiseerde criteria te verspreiden (zie communicatie). 6 Communicatie Inspraak via kennisgeving in de Brug en ter inzage leggen bij Open Huis. Om dit te kunnen doen moet eerst een ontwerp-besluit genomen worden, waarna de inspraak reacties verwerkt kunnen worden. Daarna kan definitief een besluit genomen worden. Na vaststelling worden criteria in format van werkboek gegoten en verspreid onder de abonnees. Publicatie op internet. 7 Uitvoering en evaluatie De nieuwe criteria voor dakkapellen worden van kracht na bekendmaking van het besluit. Een jaar na dato zullen de gevolgen voor de ruimtelijke kwaliteit worden geëvalueerd. College van Burgemeester en Wethouders van Nijmegen, De Burgemeester, De Secretaris, mr. Th.C. de Graaf P. Eringa Bijlagen: notitie Sneltoetscriteria Dakkapellen
D Dakkapellen Wat is een dakkapel? Een dakkapel is een uitbouw in de kap, bedoeld om de lichttoetreding te verbeteren en het bruikbare oppervlak te vergroten. Dakkapellen zijn van invloed op de kwaliteit van het straatbeeld als ze zichtbaar zijn vanuit de openbare ruimte. De voorkeur gaat daarom uit naar een dakkapel op het achterdakvlak. Als het zijerf of de zijgevel niet gekeerd is naar de weg of het openbaar groen kan een dakkapel op het zijdakvlak geplaatst worden. Dakkapellen moeten een ondergeschikte toevoeging zijn aan het dakvlak. Het plaatsen van een dakkapel mag niet ten koste gaan van de karakteristiek van de kapvorm. Dakkapellen zijn vergunningvrij als zij voldoen aan de omschrijving en kenmerken van het Besluit bouwvergunningvrije en licht-bouwvergunningplichtige bouwwerken (artikel 2, aanhef en onder d). Dat houdt kortweg in dat een dakkapel in het achterdakvlak vergunningvrij is. Voor een dakkapel in het voordakvlak, of het zijdakvlak als dat zijdakvlak grenst aan de openbare weg, is een bouwvergunning vereist. Vergunningsplichtige dakkapellen zijn welstandsvrij (artikel 12, lid 4 Woningwet), mits deze dakkapellen aan het onderstaande voldoen. Bouwaanvragen voor deze categorie dakkapellen worden niet preventief getoetst aan redelijke eisen van welstand. Wanneer is een dakkapel welstandsvrij? Als voldaan wordt aan de onderstaande voorwaarden wordt een bouwaanvraag voor een dakkapel aan de achterzijde niet getoetst aan redelijke eisen van welstand (artikel 12, lid 4 Woningwet). de dakkapel moet op een bestaand gebouw worden geplaatst. de dakkapel mag alleen worden aangebracht op een hoofdgebouw (dus niet op een bijgebouw of een aan- of uitbouw). de dakkapel wordt aangebracht in het achterdakvlak van het hoofdgebouw, mits dit achterdakvlak niet naar de openbare weg is gekeerd. het dak van de dakkapel is niet hoger dan de daknok van het gebouw. op een dakvlak mogen nooit meerdere dakkapellen boven elkaar geplaatst worden. de dakkapel wordt niet gebouwd op een (rijks- of gemeentelijk-) monument, een stadsbeeldobject, of in een door het Rijk aangewezen beschermd stads- of dorpsgezicht. (Hiervoor is altijd een monumenten- en een welstandsvergunning nodig.) De zijkanten van de dakkapel dienen op meer dan 0,5 meter van de zijkanten van het dakvlak te liggen. De onderkant van de dakkapel ligt op meer dan 0,5 meter boven de dakvoet². (Een dakkapel mag nooit zo groot worden dat het een dakopbouw wordt.) Bouwaanvragen voor vergunningplichtige dakkapellen die aan het bovenstaande voldoen, zijn welstandsvrij. Voldoen ze niet aan de bovenstaande voorwaarden, dan moet voldaan worden aan redelijke eisen van welstand. Dergelijke dakkapellen dienen te voldoen aan onderstaande toetsingscriteria. Dakkapellen die niet welstandsvrij zijn Onderstaande toetsingscriteria zijn van toepassing op vergunningplichtige dakkapellen die niet welstandsvrij zijn. Als een bouwaanvraag voor een dakkapel niet voldoet aan deze criteria, is het bouwplan in strijd met redelijke eisen van welstand als bedoeld in artikel 12, lid 1 van de Woningwet. plaatsing en aantal 1. Bij meerdere dakkapellen op hetzelfde bouwblok moet er sprake zijn van een regelmatige rangschikking op een horizontale lijn. In een doorlopend dakvlak worden geen dakkapellen op verschillende hoogten geplaatst. 2. Er worden geen dakkapellen boven elkaar geplaatst. 3. Er dient geen dakkapel geplaatst te worden in de kap van een aan- of uitbouw of van een bijgebouw. 4. Er worden geen dakkapellen ter hoogte van de vliering geplaatst, alleen onder in het dakvlak. 5. De plaatsing is afgestemd op de geleding van de voorgevel. Bij onduidelijke geleding wordt de plaatsing gecentreerd in het dakvlak. 6. De verticale afstand tussen de bovenkant van de dakkapel (de dakrand) en de bovenzijde van de daknok is minimaal 0,50 meter.
7. De verticale afstand tot de dakvoet is minimaal 0,50 meter en maximaal 1,00 meter. 8. De horizontale afstand van de bovenkant van de dakkapel tot de zijkanten van het dakvlak is minimaal 0,50 meter. 9. De horizontale afstand van de bovenzijde van de dakkapel (de dakrand) tot de hoekkepers is minimaal 1 meter. 10. De horizontale afstand van de onderzijde van de dakkapel (de voet) tot de kilkepers is minimaal 1 meter. 11. De plaatsing is afgestemd op de geleding van de voorgevel. Bij onduidelijke geleding wordt de plaatsing gecentreerd in het dakvlak. 12. Bij geschakelde woningen mag niet meer dan één dakkapel per woning per dakvlak geplaatst worden. maatvoering 1. De breedte bedraagt in totaal maximaal 50% van de breedte van het dakvlak, met een maximum van 3 meter. De afmeting van het dakvlak wordt gemeten tussen de woningscheidende bouwmuren of tot aan het einde van het dakvlak met eventuele overstekken. Bij hoekkepers wordt gemeten aan de bovenzijde van de dakkapel (ter plaatse van de buitenzijde van de dakranden). Bij kilkepers wordt gemeten aan de voet van de dakkapel. 2. De hoogte van de dakkapel is maximaal 50% van de in het verticale vlak geprojecteerde hoogte van het dakvlak. Daarbij geldt een maximum van 1,50 meter gemeten vanaf de onderkant van de dakkapel tot de bovenzijde van het boeiboord of dakrand van de dakkapel. vormgeving 1. De dakkapel is plat afgedekt. 2. De indeling en profilering van kozijnen en ramen is afgestemd op die van de gevelkozijnen en ramen van het hoofdgebouw. 3. De detaillering van boeiboorden (maximaal 25 cm hoog), overstekken en ornamenten is afgestemd op de architectuur van het hoofdgebouw. materiaal en kleur 1. Het materiaal- en kleurgebruik van kozijnen, ramen en profilering is afgestemd op kozijnen, ramen en profilering van het hoofdgebouw. 2. Dichte panelen tussen de glasvlakken worden in beperkte mate toegepast, met dien verstande dat een dicht paneel niet breder mag zijn dan 0,15 m. 3. Zijwangen zijn ondoorzichtig. 4. Zijwangen van een dakkapel bij voorkeur in een donkere kleur en in materiaal dat past bij de architectuur van het betreffende pand. Afwijkingsmogelijkheid 1. De dakkapel mag afwijken van bovenstaande criteria wanneer deze daardoor (mits van redelijke argumenten voorzien) beter kan worden afgestemd op de architectuur van het gebouw of op de omgeving (inclusief daarin aanwezige bestaande dakkapellen).