Colofon Redactie Vormgeving Fotografie Departement Studentgerichte Diensten Politieke en Sociale Wetenschappen. A. Engelen J. Crab, Photo Alto, Photo Disc Deze brochure is met grote zorg samengesteld. Studieprogramma s veranderen echter voortdurend. Het is daarom mogelijk dat het aanbod van opleidingsonderdelen van de verschillende studierichtingen enigszins afwijkt van de informatie van deze brochure.
Inhoud 3 Voorwoord 5 Waarom aan de Universiteit Antwerpen studeren? 6 Studentgerichtheid 6 Innoverende academische opleidingen 6 Infrastructuur 6 Vorming 7 Antwerpen 7 Over Politieke wetenschappen 8 Ben je geboeid door politiek? 8 Politiek wordt in deze opleiding vanuit een 8 wetenschappelijke invalshoek benaderd. Studieopbouw 9 BaMa-structuur 9 Studieopbouw bacheloropleiding 9 Studieopbouw masteropleiding 9 Verder studeren na je universitair diploma 9 Politieke wetenschappen, iets voor jou? 10 Interesse voor mens en samenleving 10 Hoe begin je eraan? 11 Welk diploma heb je nodig? 11 Introductieweek 11 Bachelor Politieke wetenschappen: studieprogramma 12 Bachelor eerste jaar 13 Bachelor tweede jaar 14 Bachelor derde jaar 15 Opleidingsonderdelen 16 Bachelor eerste jaar 16 Bachelor tweede jaar 22 Bachelor derde jaar 27 De master Politieke wetenschappen 30
4 Inhoud Onderwijs en examens 32 Onderwijs 32 Studiepunten 32 Semestersysteem - Examens 32 Internationaal 34 Studiebegeleiding 36 Overgang naar universitair onderwijs 36 Algemene studie- en studentenbegeleiding 36 Vakspecifieke begeleiding 37 Je kansen op de arbeidsmarkt na Politieke wetenschappen 38 Je potentieel arbeidsdomein is heel breed 39 Voortstuderen na Politieke wetenschappen 40 Specifieke lerarenopleiding 40 Master na masteropleidingen 40 Hoe bereik je makkelijk de campussen? 41 Wegbeschrijving 41 Met de bus 41 Met de trein 41 Plattegrond van de campussen 42 Stadscampus 42 Campus Groenenborger 43 Campus Middelheim 44 Campus Drie Eiken 45 Bijkomende informatie 46 Provinciale informatiedagen 46 Informatiedagen aan onze instelling 46 Brochures over andere opleidingen 46 Internet 46 Departement Studentgerichte Diensten 47 Faculteit Politieke en Sociale Wetenschappen 47
Voorwoord 5 Welkom bij de Universiteit Antwerpen. Je hebt je weg naar onze universiteit gevonden en je wenst wellicht wat meer informatie over onze instelling en de studierichtingen die wij bieden. Het boekje dat je nu ter hand neemt, brengt je al een hele stap vooruit in je keuzeproces. De Universiteit Antwerpen is een middelgrote universiteit met 10.000 studenten. De bestaande opleidingen werden met ingang van het academiejaar 2004-2005 omgevormd naar de bachelor- en masterstructuur. Vanaf 2007-2008 zijn de masteropleidingen gestart die aansluiten op de academische bacheloropleidingen. Binnen de associatie wordt de samenwerking bevorderd met de Plantijnhogeschool, de Karel de Grote Hogeschool, de Hogeschool Antwerpen en de Hogere Zeevaartschool. Studeren aan de universiteit is het begin van een nieuwe periode in je leven. Belangrijk is dat je je goed voelt op de universiteit van je keuze en dat je je nadien goed voelt met je behaalde diploma. Daarom stelt de Universiteit Antwerpen alles in het werk om je studietijd aangenaam te maken en de kwaliteit van de opleiding op topniveau te houden. Onze opleidingen worden regelmatig bijgestuurd en aangepast aan de maatschappelijke evolutie. Als je naar één van onze informatiedagen komt, zal je merken dat het aangenaam is om aan de Universiteit Antwerpen te studeren. Zowel onze medewerkers als studenten zullen je er graag over vertellen en kijken alvast uit naar de kennismaking! Universiteit Antwerpen Prof. dr. Francis Van Loon Rector
6 Waarom aan de Universiteit Antwerpen studeren? Studentgerichtheid De Universiteit Antwerpen staat voor studentgerichtheid. Dit betekent dat je zoveel mogelijk college volgt in kleine groepen, zodat een vlotte interactie mogelijk wordt. De kleine afstand tussen studenten en het docentencorps zorgt ervoor dat je bij je profs terecht kan met allerlei vragen en problemen. De vlotte communicatie tussen docenten, assistenten en studenten wordt mede ondersteund door de digitale leeromgeving Blackboard; dit biedt ook nieuwe kansen voor een interactief onderwijssysteem. Studenten worden ook uitgenodigd om actief deel te nemen aan het beleid: in verschillende adviesorganen en raden zijn zij vertegenwoordigd. Tenslotte is de Universiteit Antwerpen bekend voor haar goede studentenbegeleiding en ondersteuning, waarbij wordt ingespeeld op de individuele noden van alle studenten. Innoverende academische opleidingen De Universiteit Antwerpen biedt innoverende academische opleidingen aan, met een evenwichtig aanbod van theorie en praktijkgerichtheid. De opleidingen zijn stevig verankerd in sterk wetenschappelijk onderzoek, dat ook internationale faam geniet. De academische toren werd echter reeds lang geleden gesloopt: academici hechten veel belang aan een voortdurende uitwisseling met de steeds evoluerende samenleving. Bij je studie aan de Universiteit Antwerpen staat niet zozeer het memoriseren van feitenkennis centraal: je verwerft de kennis en vaardigheden die je nodig hebt om beroepsrelevante opdrachten en problemen op te lossen. Ook de BaMa-structuur werd gezien als een kans tot vernieuwing en verbetering. Nieuwe opleidingen werden ingevoerd, keuzemogelijkheden binnen bestaande opleidingen verruimd. Infrastructuur Voor haar onderwijs beschikt de Universiteit Antwerpen over de meest moderne infrastructuur: goed uitgeruste les- en computerlokalen, laboratoria, bibliotheken en meerdere studielandschappen. In alle publieke ruimten (bibliotheken, cafetaria, aula) zijn er hotspots waar je draadloos kan surfen met je eigen laptop. De laatste jaren werd grootschalig geïnvesteerd in nieuwe gebouwen om het toenemend aantal studenten op te vangen en hen een aangename leeromgeving aan te bieden.
Waarom aan de Universiteit Antwerpen studeren? De Universiteit Antwerpen is een middelgrote universiteit, met meer dan 10.000 studenten, verspreid over vier campussen en zeven faculteiten. De campussen Middelheim, Groenenborger en Drie Eiken liggen aan de stadsrand, in een groene omgeving. De campussen Middelheim en Groenenborger grenzen aan het openluchtmuseum voor Beeldhouwkunst Middelheim en het Nachtegalenpark. Studeer je op de campus Drie Eiken? Dan kan je volop genieten van de groene oase van Fort VI en de mooie vijvers rondom de campus. De Stadscampus, met zijn kern van prachtig gerenoveerde 16deeeuwse gebouwen, ligt in hartje Antwerpen. De opleiding Politieke wetenschappen is gesitueerd op de Stadscampus. Vorming De Universiteit Antwerpen wil niet alleen opleidingen aanbieden, maar ook vorming. Jonge mensen laten opgroeien tot professionelen met een kritische ingesteldheid, een tolerante en constructieve houding. De Universiteit Antwerpen kiest resoluut voor pluralisme en verwelkomt diversiteit in haar curricula, personeel en studenten. Antwerpen Tenslotte kies je voor de stad Antwerpen. Studeren is meer dan met je neus in de boeken zitten. Wie in Antwerpen komt studeren, kiest voor een studentenstad. Antwerpen is, naast een universiteitsstad, een bruisende metropool met een uniek cultuurhistorisch aanbod, een wereldhaven, een overvloed aan cafés en restaurants, clubs, gezellige pleintjes, cultuur, architectuur, mode, sportinfrastructuur,... Kortom: een stad waarin Antwerpenaars, bezoekers en studenten graag wegzinken. Speciaal voor de lancering van de nieuwe huisstijl van de Universiteit Antwerpen, schreef Pieter Embrechts een lied U Aan het woord. In deze brochure vertellen wij graag over onze universiteit, daarna is het woord aan A!
8 Over Politieke wetenschappen Ben je geboeid door politiek? Politiek roept bij velen een negatief beeld op: stoffige debatten in de Wetstraat, leugens verzinnen en stemmen verzamelen. Politiek gaat echter over iets anders: het gaat over het vormgeven aan de samenleving. Over idealen, over actie, over conflict, over macht. Wie geboeid is door politiek, kan aan de Universiteit Antwerpen een veelzijdig en toch gericht Bachelor-programma volgen. Je bestudeert politiek op alle niveaus: lokaal (Antwerpen), regionaal (Vlaanderen), nationaal (België), internationaal (Europese Unie) en globaal (Verenigde Naties). Je verwerft inzicht in de staatsstructuur van verschillende (vooral West-Europese) landen, en in de betekenis en geschiedenis van verschillende politieke strekkingen. Verder leer je hoe verschillende staatsvormen functioneren, en wat de voordelen en knelpunten ervan zijn. Omdat beleidsmensen beslissingen nemen over uiteenlopende maatschappelijke thema s, biedt de Universiteit Antwerpen een brede vorming aan: vooral in de eerste twee jaar staat een uitgebreid pakket menswetenschappen (Psychologie, Sociologie, Filosofie, enz.) op het programma. Verder krijg je de kans om je kennis van Frans en Engels te verbeteren en verruimen, zodat je ook in een nationale of internationale context een woordje kan meepraten. Politiek wordt in deze opleiding vanuit een wetenschappelijke invalshoek benaderd. Dit betekent enerzijds dat de kennis die je verwerft gebaseerd is op (resultaten van) wetenschappelijk onderzoek, en anderzijds dat je ingeleid wordt in de praktijk van het onderzoek. In de opleiding wordt veel aandacht besteed aan vakken als statistiek en onderzoeksmethoden: je leert onderzoeksvragen bedenken en formuleren, onderzoeksresultaten interpreteren, een onderzoek uitwerken volgens de regels van de kunst, enz.
Studieopbouw 9 BaMa-structuur Het decreet rond de BaMa-structuur werd goedgekeurd in april 2003. De opleidingsprogramma s van de universiteiten werden vanaf het academiejaar 2004-2005 omgevormd tot een drie jaar durende academische bacheloropleiding en (voor de meeste humane wetenschappen) een éénjarige master. Studieopbouw bacheloropleiding In de loop van de drie bachelorjaren kan je je algemene intellectuele vorming verbreden, krijg je een stevige theoretische basis in economie, recht, filosofie en in onderzoeksmethoden en verbeter je je communicatieve vaardigheden. Je leert problemen analyseren; je leert op systematische wijze nadenken over uiteenlopende problemen die in de verschillende opleidingsdomeinen worden behandeld. In het eerste jaar maak je kennis met een aantal basisbeginselen van politiek en samenleving; in het tweede en derde jaar wordt het pakket van politiek-gerichte opleidingsonderdelen gevoelig uitgebreid en toegespitst op specifieke onderwerpen en vaardigheden. Studieopbouw masteropleiding Wie het diploma Bachelor Politieke wetenschappen behaald heeft, kan automatisch doorstromen naar één van de drie masteropleidingen verzorgd door het departement Politieke wetenschappen: Master Internationale Betrekkingen en Diplomatie, Master Vergelijkende Europese Politiek en Master Politieke Communicatie. Alle programma s leiden tot een Masterdiploma in de Politieke wetenschappen. Meer informatie vind je in de brochures van de respectievelijke masteropleidingen of op de website www.ua.ac.be/masters. Verder studeren na je universitair diploma De verdere studie- en specialisatiemogelijkheden zijn: Specifieke lerarenopleiding Master na masteropleiding Doctoraatsopleiding Postacademische vorming Afzonderlijke brochures over de verdere studie- en specialisatiemogelijkheden en de doctoraatsopleiding zijn verkrijgbaar bij de achteraan vermelde diensten.
10 Politieke wetenschappen, iets voor jou? Interesse voor mens en samenleving Om Politieke wetenschappen te studeren, moet je in de eerste plaats sterk geïnteresseerd zijn in mens en samenleving. Je bent nieuwsgierig naar het hoe en waarom van verschillende maatschappelijke fenomenen in binnen- en buitenland, je wil politieke structuren en beleidsbeslissingen kritisch bestuderen, en je voelt je uitgedaagd om vernieuwende oplossingen te bedenken. Er is weinig specifieke voorkennis vereist: een goede algemene begaafdheid is wel essentieel. Verder kunnen een sterk redeneervermogen, een goed geheugen, en de capaciteit om verbanden te leggen je slaagkansen verhogen. Gezien het gewicht van vakken als statistiek en onderzoeksmethoden doorheen de hele opleiding, zijn logisch inzicht en analytisch denken belangrijke vaardigheden. Een goede kennis van Frans en Engels is vereist. Je wordt verwacht zelfstandig te kunnen werken: je moet zelf de leerstof het hele semester of jaar bijhouden, op tijd je vragen formuleren, papers schrijven, enz. Om de groepsopdrachten tot een goed einde te brengen, moet je in staat zijn om op een constructieve manier met je jaargenoten samen te werken. Zoals voor elke universitaire studie, zijn ook voor Politieke wetenschappen een goed doorzettingsvermogen en een positieve werkhouding vereist.
Hoe begin je eraan? 11 Welk diploma heb je nodig? Om te worden toegelaten tot de bachelorstudie, moet je in principe een diploma van het secundair onderwijs bezitten. Vanaf het academiejaar 2004-2005 kunnen mensen zonder diploma secundair onderwijs ook op basis van elders verworven competenties (vb: werkervaring) worden toegelaten tot een universitaire studie. Buitenlandse studenten moeten beschikken over een equivalent getuigschrift of over een diploma dat hen in eigen land toegang verleent tot een gelijkwaardige studierichting. Wie in het secundair onderwijs aan een niet- Nederlandstalige school les volgde, neemt deel aan de Universiteit Antwerpen-taaltest: een gestandaardiseerde test die je schriftelijke en mondelinge taalbeheersing van het Nederlands nagaat. Als je vragen hebt in verband met de toelatingsvoorwaarden, neem je best contact op met de dienst Studentenbegeleiding. Introductieweek Tijdens de eerste week van het academiejaar worden de vakken van de eerste Bachelor uitvoerig ingeleid. Je krijgt een overzicht van de inhoud van elk vak, de verwachtingen van de docent, de examenvorm, en de begeleidingsmogelijkheden.
12 Bachelor Politieke wetenschappen: studieprogramma www.ua.ac.be/collegeroosters Zoek je een voorbeeld van een collegerooster? Surf dan naar www.ua.ac.be/collegeroosters. Daar vind je een overzicht van de huidige collegeroosters. Opleidingsonderdelen De kolom met de studiepunten geeft een idee van de belasting die het vak binnen de totale opleiding vertegenwoordigt. De studiepunten geven een indicatie van de geschatte studielast per opleidingsonderdeel. In het berekenen van het totale examenresultaat wordt hiermee rekening gehouden: een opleidingsonderdeel met een groot aantal studiepunten heeft een groter gewicht op de deliberatie.
Bachelor eerste jaar: studieprogramma 13 Bachelor eerste jaar lesuren sp Richting-specifieke opleidingsonderdelen Actuele problemen van de Belgische politiek 1,5 6 Inleiding tot de politicologie 1,5 6 Sociaal-wetenschappelijke opleidingsonderdelen Inleiding tot de communicatiewetenschap 1,5 6 Inleiding tot de sociologie 1,5 6 Verbredende studiedomeinen Inleiding tot de filosofie 1,5 6 Inleiding tot het recht en de publieke instellingen 1,5 6 Inleiding tot de algemene economie 1,5 6 Sociale en politieke geschiedenis 1,5 6 Methoden Kwantitatieve onderzoeksmethoden 1,5 6 Statistiek I 1,5 6 Totaal 60 De Universiteit Antwerpen beschikt over moderne en goed uitgeruste les- en computerlokalen
14 Bachelor tweede jaar: studieprogramma Bachelor tweede jaar lesuren sp Richting-specifieke opleidingsonderdelen Bestuurskunde 1,5 6 Comparative Politics* 1,5 6 Theorieën van de internationale betrekkingen* 1,5 6 Seminarie Politieke wetenschap 1,5 6 Leeronderzoek PW I 1,5 6 Keuzevak (te kiezen uit ruim aanbod) 1,5 6 Verbredend studiedomein Talen: Frans en Engels 1,5 6 Psychologie 1,5 6 Methoden Kwalitatieve onderzoeksmethoden 1,5 6 Statistiek II 1,5 6 Totaal 60 Vrije cursus: Duits Vrije cursus: Nederlands, practicum schrijven * Deze vakken zullen in het Engels aangeboden worden.
Bachelor derde jaar: studieprogramma 15 Bachelor derde jaar lesuren sp Richting-specifieke opleidingsonderdelen Politiek en administratie 1,5 6 Politieke sociologie: klassieken en trends 1,5 6 Vraagstukken uit de vergelijkende politiek/ Issues in Comparative Politics* 1,5 6 Vraagstukken uit de internationale politiek 1,5 6 Europese integratie/european Integration* 1,5 6 Sociale en politieke filosofie 1,5 6 Leeronderzoek PW II 1,5 6 Leeronderzoek III - Presentatietechnieken 1 3 Keuzevakken (te kiezen uit ruim aanbod) 2 x 1,5 2 x 6 Verbredend studiedomein Levensbeschouwing 1 3 Totaal 60 * Deze vakken zullen in het Engels aangeboden worden.
16 Opleidingsonderdelen bachelor eerste jaar www.ua.ac.be/psw In deze brochure laten we je kennis maken met de inhoud van de opleidingsonderdelen van de eerste, tweede en derde bachelor Politieke wetenschappen. Op de website www.ua.ac.be/psw vind je meer uitgebreide informatie terug over de begin- en eindtermen, werkvormen, evaluatie, noodzakelijk en aanbevolen studiemateriaal. Bachelor eerste jaar RICHTINGSPECIFIEKE OPLEIDINGSONDERDELEN Actuele problemen van de Belgische politiek Dit vak is een inductieve inleiding in de politicologie aan de hand van de Belgische case. Doel van het vak is om de studenten inzicht bij te brengen in kernactoren, -instituties, en -debatten van de Belgische politiek, en zo de belangrijke begrippen en theorieën van de politieke wetenschap te verduidelijken. Dat gebeurt door systematisch op de eigenheid van het Belgische politieke systeem te focussen, steeds in vergelijking met politieke systemen uit de ons omringende landen. Komen ondermeer aan bod: consensus- versus meerderheidsdemocratie, particratie en de rol van politieke partijen, verzuiling, electorale evoluties en volatiliteit, de evolutie van het kiesstelsel, een verschuiving van politieke participatie, het samenleven in etnisch diverse gemeenschappen, de verhoudingen tussen regering en parlement, asymmetrische coalities en de verhoudingen tussen gemeenschappen en gewesten alsook met het federale niveau, de impact van Europa. Inleiding tot de Politicologie In het eerste deel stelt de cursus een definitie voor van het begrip politiek en behandelt de wezenlijke elementen van de politieke besluitvormingsprocessen, nl. de probleemstelling, de doelstelling, het conflict en het machtsgebruik. Vervolgens wordt uiteengezet hoe deze processen gevat worden in politieke structuren zoals het politieke systeem en in politieke regimes zoals de rechtsstaat en de democratie.
Opleidingsonderdelen bachelor eerste jaar 17 Daarna wordt uitgeweid over de actoren die in het democratische kader hun plaats krijgen: de politici, het volk, de belangengroepen en de ambtenaren. Tenslotte worden enkele belangrijke sociale problemen en sociologische deelgebieden verkend. SOCIAAL-WETENSCHAPPELIJKE OPLEIDINGSONDERDELEN Inleiding tot de Communicatiewetenschap Deze introductiecursus in de communicatiewetenschap probeert de student vertrouwd te maken met de basisconcepten en de verschillende deeldomeinen binnen de discipline. In eerste instantie wordt daarom stilgestaan bij de talrijke definitie(s) van communicatie en de verschillende communicatiemodellen. Daarna gaat de aandacht uit naar twee basiskanalen of -vormen van communicatie, namelijk verbale en non-verbale communicatie. Vervolgens komen diverse communicatieniveaus aan bod: interpersoonlijke communicatie, groepscommunicatie, organisatiecommunicatie en massacommunicatie. Op dit laatste niveau wordt nog dieper ingegaan in een vierde cursusonderdeel, dat de voornaamste studies, onderzoekers en mediatheorieën beschrijft (bv. agenda setting, zwijgspiraal, two-step-flow, cultivatie, uses and gratifications...). Tenslotte wordt aandacht besteed aan de specifieke kenmerken van ict. Inleiding tot de Sociologie De cursus wil de student een eerste, grondige kennismaking geven met de sociologie, d.i. de wetenschap die het menselijk handelen in sociaal verband tracht te beschrijven en verklaren. Die kennismaking gebeurt in drie stappen. Om te beginnen wordt het specifieke van de sociologische benaderingswijze duidelijk gemaakt door haar af te bakenen van de andere menswetenschappen en van meer speculatieve benaderingen van het menselijk handelen. Vervolgens wordt het sociologische basisinstrumentarium (vakbegrippen en analytische denkkaders) systematisch ontvouwd en overvloedig geïllustreerd. VERBREDENDE STUDIEDOMEINEN Inleiding tot de Filosofie De cursus is thematisch opgebouwd en behandelt de volgende grondthema s uit de hedendaagse filosofie: de vraag naar het goede leven en de normfun-
18 Opleidingsonderdelen bachelor eerste jaar dering, de rechtvaardige maatschappij, identiteit en cultuur, handelend zelf (subject) en bewustzijn, het lichaam-geest probleem, aard en grenzen van de kennis, wetenschap en evolutie, wetenschap en technologie, religie en zingeving. Deze thema s worden in modules uitgewerkt, voorafgegaan door een historisch overzicht van de grote tijdvakken in de ontwikkeling van de filosofie. Inleiding tot het Recht en de Publieke Instellingen De cursus biedt in het eerste deel een kennismaking met het objectieve recht. Hij geeft een omschrijving van het recht als systeem en gaat vervolgens in op de verschillende bronnen van het recht: de wet, de rechtspraak, de rechtsleer, de gewoonte, de algemene rechtsbeginselen en de billijkheid. Specifieke aandacht gaat daarbij naar regels die de verhouding van de overheid met individuele personen beheersen: beginselen van behoorlijke regelgeving, van behoorlijk bestuur en van behoorlijke rechtsbedeling, en grondrechten. Eveneens wordt de mens als rechtssubject besproken, met aandacht voor de verschillende soorten subjectieve rechten. Bijzondere aandacht wordt geschonken aan de wilsautonomie en contractvrijheid. De wisselwerking tussen samenleving en recht wordt besproken aan de hand van een topic uit het privaatrecht. In het tweede deel wordt een overzicht gegeven van de belangrijkste principes die de Belgische staatsinrichting beheersen, van de publieke instellingen op nationaal en internationaal niveau en van de manier waarop politieke machtsverhoudingen hierin functioneren. De federale instellingen, de instellingen van de gemeenschappen en gewesten, de Europese Unie en de Verenigde Naties worden belicht. Inleiding tot de Algemene Economie Het betreft een algemene inleiding tot de economie. De cursus bestaat uit 2 delen. Het eerste deel behandelt micro-economische thema s: het gedrag van de consument en de vraag naar goederen en diensten het gedrag van de ondernemer, productie, kosten en aanbod prijsvorming in de markt (competitie en monopolie) rol van de overheid
Opleidingsonderdelen bachelor eerste jaar 19 Het tweede deel behandelt macro-economische thema s: nationale rekeningen en de economische kringloop goederen- en dienstenmarkt, geldmarkt en arbeidsmarkt rol van de overheid in het sturen van de economie internationale handel De cursus maakt gebruik van grafische en eenvoudige wiskundige modellen. De theorie wordt met behulp van toepassingen en oefeningen verdiept. Sociale en politieke geschiedenis De cursus biedt inzicht in de kenmerken van de hedendaagse Westerse samenleving via de studie van de sociale en politieke ontwikkelingen in het verleden. Hoewel de lange negentiende en de twintigste eeuw een centrale plaats krijgen, wordt teruggegrepen naar de kenmerken van de samenleving tijdens het Ancien Regime om de studenten een breder en ruimer historisch perspectief te bieden. Er is ook bewust aandacht voor de levensbeschouwelijke, de economische en de institutionele aspecten van de samenleving die de sociale en politieke veranderingsprocessen meestuurden. Bijzondere aandacht is er voor demografische ontwikkelingen (bevolkingsgroei, migraties, huwelijks- en gezinspatronen), sociale gelaagdheid en mobiliteit, sociale en politieke ongelijkheid, diversiteit in samenlevingsvormen en staatsstructuren, processen van groepsvorming, identiteit en bewustwording en van sociale en politieke bewegingen en de relatie van de Westerse wereld tot andere beschavingen en culturen. In het hart van het verhaal staat het individu met zijn historisch gegroeide mensenrechten. Niet in de eerste plaats dit individu, maar de wijze waarop verschillende individuen met elkaar samenleven, vormt de kern van de cursus. METHODEN Kwantitatieve onderzoeksmethoden Het eerste deel van het vak kwantitatieve onderzoeksmethoden komt hoofdzakelijk aanbod gedurende het 1ste semester. Het betreft in essentie een introductie in sociaalwetenschappelijke informatieverwerving en - verwerking: de studenten worden daartoe vertrouwd gemaakt met sociaalwetenschappelijke bronnen (bronnentoets en statistiekentoets);
20 Opleidingsonderdelen bachelor eerste jaar ze worden geïntroduceerd in de wereld van organisaties, instanties en netwerken van uiteenlopende aard en op allerhande niveaus (bronnentoets en statistiekentoets); ze worden aangestuurd om de actualiteit in al haar relevante aspecten gedreven op te volgen (Actualiteitstoetsen); ze worden begeleid bij de redactie van een eerste eigen sociaalwetenschappelijke bijdrage (Lectuuropdracht). In het 2de deel worden de fasen van de empirische cyclus wetenschapskritisch doorgelicht. Aan de hand van onderzoeksvoorbeelden - wetenschappelijke artikels, vakpublicaties, rapporten, krantenartikels - wordt aangetoond dat het doorlopen van de empirische cyclus niet lineair gebeurt, maar een spiraalbeweging volgt van grote en kleinere empirische cycli die voortdurend op elkaar ingrijpen. De voornaamste kwantitatieve methoden en technieken van sociaal-wetenschappelijk onderzoek worden uitgediept: enquêtes (vragenlijsten, operationalisering, toetsen/falsifiëren, steekproeven); gestructureerde interviews (en observaties); experimenten; inhoudsanalyse; secundaire analyses en overheidsstatistieken; inleiding tot de kwantitatieve data-analyse. De cursus is zo opgevat dat iedere student na afloop van het semester een eigen onderzoeksplan (paper van 3 tot 5 bladzijden) tot in detail heeft uitgewerkt. Dit plan dient te worden afgegeven tijdens de laatste les en dit geldt als voorwaarde om aan het schriftelijk examen deel te nemen. Statistiek I Vooreerst wordt de statistiek gesitueerd binnen het terrein van het sociaal-wetenschappelijk onderzoek. Daarna wordt nader ingegaan op de twee grote deelgebieden van de statistische analyse : descriptieve en verklarende statistiek. De descriptieve statistiek begint met de analyse van een variabele. Vervolgens worden relaties gelegd tussen twee en meer variabelen. Het gedeelte verklarende statistiek vangt aan met een introductie in de kansrekening en de theoretische verdelingen. De cursus wordt afgesloten met het maken van schattingen en het toetsen van hypothesen op basis van steekproefgegevens.
Opleidingsonderdelen bachelor tweede jaar 21 BACHELOR TWEEDE JAAR RICHTINGSPECIFIEKE OPLEIDINGSONDERDELEN Sociale en politieke filosofie De cursus bestaat uit 2 delen. Om de sociale filosofie als kritische, normatieve theorie van het goede samenleven te bepalen worden klassieke sociaalfilosofische themata als Verlichting, ideologie en utopie behandeld. Vanuit een wezenlijk inzicht in de oorspronkelijke socialiteit van de mens, wordt verder beargumenteerd dat de fundamentele sociale deugd, wederzijdse erkenning, enkel in een politieke samenleving kan worden gerealiseerd. Onderzocht worden dan de fundering (sociale contracttheorie), de norm (rechtvaardigheid en mensenrechten) en de grens (geweld) van het politieke. In het tweede deel van de cursus is de kwestie van de rechtvaardigheid expliciet aan de orde. Hier wordt de hedendaagse discussie behandeld. De volgende posities komen aan bod en worden met elkaar geconfronteerd: utilitarisme, J. Rawls, libertarisme, neo-marxisme en communitarisme.
22 Opleidingsonderdelen bachelor tweede jaar Vergelijkende politiek / Comparative Politics Deze cursus heeft als doel de studenten in te leiden in de vergelijkende politologie. Hierbij zal de nadruk liggen op concepten en niet in de eerste plaats op landen. Aan de hand van de belangrijkste concepten in de vergelijkende politicologie worden liberale democratieën zowel in praktijk als theorie besproken en geëvalueerd. Hierbij ligt de nadruk op de lidstaten van de Europese Unie, zowel de oude als de nieuwe, maar zullen ook andere landen aan bod komen (m.n. Rusland en de Verenigde Staten). Van de studenten wordt verwacht dat ze goed voorbereid naar college komen. Dit betekent dat men naast de verplichte literatuur ook relevante informatie via de media (een goede bron is The Economist) vergaart. Tijdens colleges zullen bepaalde thema s door de studenten worden bediscussieerd (zie Discussieonderwerpen in de opzet). Theorieën van de internationale betrekkingen De bedoeling van dit vak is een inleiding te geven in de internationale politiek. De volgende onderwerpen worden behandeld: het nut van theorieën internationale betrekkingen; realisme, liberalisme en constructivisme; integratie-theorieën; buitenlands beleid; internationale politieke economie, inclus. ontwikkelingsproblematiek; globalisering; internationale bedreigingen en internationale veiligheid; en milieu. Seminarie politieke wetenschap In dit seminarie staat de vraag centraal wat we verstaan onder politieke vertegenwoordiging en hoe rechtvaardig processen van politieke vertegenwoordiging zijn in de Belgische samenleving. Met de gemeenteraadsverkiezingen van 8 oktober net achter de rug en de federale verkiezingen van volgend jaar in het vooruitzicht, staat weer de vraag voorop wie ons burgers zal vertegenwoordigen. De wie heeft in dit geval betrekking op partijen en hun kandidaten. Maar vertegenwoordigen ze ons? En wie vertegenwoordigen ze? In een democratie staat de vertegenwoordiging van het volk centraal, maar wie is dat volk? Voor wie komen mandatarissen in Vlaanderen en België op? En worden wij ook op een andere manier vertegenwoordigd dan als kiezers die voor een bepaalde partij gestemd hebben? En kunnen we ervan uitgaan dat ons systeem van vertegenwoordiging een rechtvaardig systeem is? Kunnen minderheden meerderheden worden of zijn er groepen die op een permanente basis uitgesloten worden? Welke rol speelt het kiessysteem op zich in de bepaling wie al dan niet vertegenwoordigd wordt? En moeten bepaalde
Opleidingsonderdelen bachelor tweede jaar 23 groepen in de samenleving aan bod komen? Is het rechtvaardig daar maatregelen voor in het leven te roepen? Typisch voor de Belgische samenleving is dat het middenveld een belangrijke rol speelt in processen van politieke besluitvorming. Kunnen we hier spreken van vertegenwoordiging? Wat is er specifiek aan de wijze waarop het middenveld burgers vertegenwoordigt? En hoe rechtvaardig is dit systeem? De kwestie van vertegenwoordiging is een complexe aangelegenheid. In dit seminarie zullen we een aantal centrale debatten van de thematiekbehandelen. Zo krijgen we meer zicht op het fenomeen op zich alsook op de wijze waarop vertegenwoordiging in de Belgische samenleving vorm krijgt. Seminarie politieke wetenschappen De laatste decennia heeft één partijfamilie een buitenproportionele rol gespeeld in de Europese politiek: extreem-rechts. Politici als Jörg Haider en partijen als het Front national zijn bekender dan politici en partijen in hun land met veel meer aanhang. Dit seminarie tracht te achterhalen wat extreem-rechts nu eigenlijk is, of extreem-rechts werkelijk een Europa-breed fenomeen is, of slechts beperkt blijft tot enkele landen, en waarom extreemrechts (on)succesvol is in verkiezingen en in het doordrukken van haar agenda. De cursus is primair een introductie in de wereld van extreem-rechtse politieke partijen. De opzet is vergelijkend en is vooral gericht op West- Europa. Centraal staat echter de rol van extreem-rechts binnen de Europese politiek; dat wil zeggen, extreem-rechts in haar politieke context. Er is dus analyse gevraagd, niet zo zeer feitenkennis. Leeronderzoek PW, Deel I Het leeronderzoek is een praktijkgericht vak waarin de studenten een sociaal-wetenschappelijk onderzoek uitvoeren. De concrete onderzoeksopdracht varieert, maar de volledige onderzoekscyclus van theorie-constructie tot rapportage wordt doorlopen. Tijdens het eerste deel moeten de studenten in de meeste leeronderzoeken volgende fasen doorlopen: Theoretisch inwerken in het inhoudsdomein en de probleemstelling van het onderzoek. De studenten lezen daarbij de door hun begeleider opgegeven literatuur. Soms geeft de begeleider ook zelf een toelichting bij het onderwerp of de probleemstelling. Instrument-constructie. In overleg met de
24 Opleidingsonderdelen bachelor tweede jaar begeleider ontwerpen de studenten de nodige instrumenten voor het onderzoek. Dit kan gaan van het opstellen van vragenlijsten tot het uitwerken van vragen voor een gestructureerd interview. Dataverzameling. De studenten verzamelen de data voor het onderzoek. Daarbij doen zij in feite al het werk, zoals bijvoorbeeld het verzenden van vragenlijsten, het uitvoeren van enquêtes via de telefoon of het afnemen van interviews. VERBREDENDE OPLEIDINGSONDERDELEN Talen Engels en Frans ENGELS (1) Language skills: overzicht van specifieke vaardigheden i.v.m. mondeling en schriftelijk taalgebruik. (2) Reading texts: lezen, verklaren en samenvatten van relevante teksten i.v.m. het vakgebied (politieke en sociale wetenschappen, media). (3) Newspaper articles: presenteren van een actueel onderwerp + organiseren van een discussie. FRANS (1) Theorie, teksten, multimedia, over de Franstalige wereld. (2) Presentaties door de studenten gegeven, over een problematiek van een Franstalige regio. (3) Woordenschat Fenics, omvat jargon uit het vakgebied. Psychologie Behandeld worden de voornaamste onderwerpen uit de algemene en uit de sociale psychologie. Uit de algemene psychologie komen aan bod: het object, de methoden en het ontstaan van de psychologie als wetenschap en als beroep, de verschillende stromingen in de psychologie, de ontwikkeling van de persoon onder invloed van erfelijkheid en milieu, de waarneming, de motivatie, leerprocessen en verschillende psychotherapieën. Specifiek voor de sociale psychologie worden behandeld: groepsvorming en wederzijdse aantrekking, de sociale waarneming, sociale beïnvloeding zoals conformisme en gehoorzaamheid, hulpverlening en eenzijdige communicatie in reclame en propaganda; voorts houdingen en cognitieve consistentie theorieën, competitie, vijandigheid en samenwerking.
Opleidingsonderdelen bachelor tweede jaar 25 METHODEN Kwalitatieve onderzoeksmethoden Het doel van de cursus kwalitatieve onderzoekstechnieken is de studenten inzicht te geven in kwalitatieve onderzoeksmethoden. Daarbij wordt gefocust op de onderzoekscyclus van het niet-kwantitatieve sociaal-wetenschappelijk onderzoek gaande van de voorbereiding, de dataverzameling, de analyse tot de (schriftelijke en mondelinge) rapportering. Hoewel de klemtoon in het vak ligt op kwalitatief onderzoek in het algemeen wordt tevens dieper ingegaan op bijzondere varianten zoals het houden van focusgroepen, de participerende observatie en de inhoudsanalyse. Statistiek II Het vak behelst een inleiding in de multivariate statistiek. Na een inleiding in SPSS worden de volgende technieken behandeld: Tabel analyse en Elaboratie, Regressieanalyse (Ordinary Least Squares), Factoranalyse, Clusteranalyse, Logistische regressie. Het vak wordt gegeven via hoorcolleges (theorie) en praktische oefeningen op computer, waarbij gegevensbestanden van diverse empirische onderzoeken worden gebruikt (PSBH, Gezondheidsenquête, ISPO enquête). Het examen is schriftelijk, met een theoretisch en een praktisch deel. Keuze-opleidingsonderdelen: opleidingsonderdelen gekozen uit het aanbod van de faculteit Problemen van de multi-culturele samenleving Studie en discussie van de problematiek van nationalisme, racisme en multiculturalisme. Doel is vooral begripsverheldering van de in het kader van deze problematiek gehanteerde terminologie. Daarbij wordt vooral aandacht besteed aan de dubbelzinnigheid van dat gebruik (ideologisch-polemisch versus wetenschappelijk). In verband met het multiculturalisme wordt ook het probleemgehalte van een aantal praktische implicaties bediscussieerd, meer bepaald wat betreft het statuut van groepsrechten en hun spanningsverhouding tot de democratie.
26 Opleidingsonderdelen bachelor tweede jaar Als studiemateriaal wordt voor de behandeling van racisme en nationalisme een syllabus ter beschikking gesteld, enerzijds voor de discussie van het multiculturalisme, anderzijds vormt deel III van mijn boek Links is soms rechts. Over gelijkheid, democratie en multiculturalisme het uitgangspunt.
28 Opleidingsonderdelen bachelor derde jaar grondvesten van de politieke sociologie en de evolutie van haar studieobject. Vervolgens buigen we ons over de klassiekers, de grote thema s van de politieke sociologie. We gaan ook in op nieuwe trends, recente tendensen in de politieke sociologie. We maken verder kennis met de politieke sociologie in Nederlandstalig en Franstalig België. De laatste twee onderdelen van dit vak, tenslotte, zijn van meer beschouwelijke aard. Eerst bekijken we de invloed van de dominante ideologie in de politieke sociologie en wat daar de gevolgen van zijn. Tenslotte, buigen we ons over de vraag waaruit de kern van de politiek bestaat, in een poging te komen tot een synthese van de grote lijnen van de politieke sociologie. Politiek en administratie In het vak Politiek en Administratie staat de wisselwerking tussen politieke actoren en de overheidsadministratie centraal. De cursus bouwt verder op het vak Bestuurskunde uit de 2de bachelor. De materie wordt enerzijds theoretisch en anderzijds praktisch benaderd, en dit op verschillende beleidsniveaus. Ten eerste wordt dus dieper ingegaan op internationale theorieën over de verhouding tussen politiek en administratie, met bijzondere aandacht voor het governance principe. Ten tweede wordt de focus op de praktijk in België gelegd, met niet alleen aandacht voor de federale en regionale casussen, doch ook voor het lokale gegeven en voor de rol van de sociale partners. Leeronderzoek PW, deel II Het leeronderzoek is een praktijkgericht vak waarin de studenten een sociologisch onderzoek uitvoeren. De concrete onderzoekopdracht varieert, maar de volledige onderzoekscyclus van theorieconstructie tot rapportage wordt doorlopen. Tijdens het tweede deel moeten de studenten in de meeste leeronderzoeken volgende fasen doorlopen: Data-analyse: Dit kan zowel de kwantitatieve verwerking van survey-gegevens zijn als de verwerking van kwalitatief onderzoeksmateriaal (interviewtranscripts, observatieverslagen, beeldanalyse). Rapport: De studenten schrijven in groep een rapport over de probleemstelling, het opzet, de uitvoering en de analyse van hun leeronderzoek. Tevens trekken ze uit hun onderzoek de nodige conclusies. Indien het onderzoek
Opleidingsonderdelen bachelor derde jaar 29 extern is aangebracht, staan de studenten soms ook in voor de bekend-making van de resultaten van het onderzoek (vb. op een persconferentie). Leeronderzoek III Het leeronderzoek is een praktijkgericht vak waarin de studenten een sociologisch onderzoek uitvoeren. De concrete onderzoeksopdracht varieert, maar de volledige onderzoekscyclus van theorieconstructie tot rapportage wordt doorlopen. Tijdens het derde deel moeten de studenten hun onderzoeksrapport van deel 1 en 2 inleveren. Op een gezamenlijke bijeenkomst worden de resultaten van het onderzoek aan de studentengroep van 2de en 3de bachelor voorgesteld. VERBREDENDE OPLEIDINGSONDERDELEN Levensbeschouwing Meer gedetailleerde informatie over de inhoud is beschikbaar via de website http://www.ua.ac.be/levensbeschouwing-vakbeschrijving. Aanvulling bij semester-aanduiding: Studenten stadscampus volgen de lessen tijdens 1ste semester Studenten buitencampussen volgen de lessen tijdens 2de semester Aanvulling bij examen-aanduiding: Studenten stadscampus leggen examen af in januari Studenten buitencampussen leggen examen af in juni KEUZE-OPLEIDINGSONDERDELEN: OPLEIDINGSONDERDELEN GEKOZEN UIT HET AANBOD VAN DE FACULTEIT
30 Masters Meer informatie vind je in de brochures van de respectievelijke masteropleidingen of op de website www.ua.ac.be/masters.
Masters 31 Masters Wie het diploma Bachelor Politieke wetenschappen behaald heeft, kan automatisch doorstromen naar één van de drie masteropleidingen verzorgd door het departement Politieke Wetenschappen: Master Internationale Betrekkingen en Diplomatie, Master Vergelijkende Europese Politiek en Master Politieke Communicatie. Alle programma s leiden tot een Masterdiploma in de Politieke wetenschappen. De Master Politieke Communicatie focust op de relatie tussen media en politiek: je bestudeert de wederzijdse beïnvloeding tussen beide maatschappelijke actoren, de beeldvorming van politiek in de media en de implicaties hiervan. Deze opleiding is uniek in Vlaanderen. Als je kiest voor de Master Internationale betrekkingen en Diplomatie, specialiseer je je in beleidsvorming op internationaal niveau en krijg je een gespecialiseerde opleiding in de betrekkingen tussen de staten enerzijds en de Europese integratie anderzijds. Naast deze masters die expliciet verderbouwen op de Bachelor Politieke wetenschappen, biedt het departement een Master Filmstudies en Visuele Cultuur aan, die toegankelijk is voor alle academische bachelors en masters. Master Filmstudies en Visuele Cultuur In deze Master staan de theorie, de geschiedenis en de analyse van het medium film als multicultureel fenomeen centraal. Dit is het enige programma in Vlaanderen waarin je je volledig toespitst op de grondige wetenschappelijke studie van film- en visuele cultuur. De opleidingsonderdelen behandelen op een sterk visueel ondersteunde manier de specifieke aard van film en andere beeldvormen als kunst- en communicatievorm en als sociale institutie.
32 Onderwijs en examens Onderwijs Voor de meeste vakken worden hoorcolleges georganiseerd. Je volgt in groep een uiteenzetting van de docent, al dan niet ondersteund door audio-visueel materiaal. Voor bepaalde vakken zijn er ook werkcolleges, waar de leerstof uit de hoorcolleges in kleinere groepen wordt uitgediept en ingeoefend. Als universiteitsstudent leer je zelfstandig, kritisch en probleemoplossend denken. Je bepaalt zelf je studietempo en bereidt tussentijdse evaluatiemomenten voor. Zo krijg je de nodige bagage en ontwikkel je de nodige creativiteit om een grote diversiteit aan problemen te behandelen. Dit heeft tot gevolg dat het bedrijfsleven voor de invulling van hogere functies de voorkeur geeft aan universitairen. De digitale leeromgeving Blackboard speelt in deze context een grote rol. Opdrachten worden via dit medium doorgegeven en interactief verwerkt en je kan docenten te allen tijde om feedback vragen. Het contact met professoren en assistenten is niet altijd even intens als met je leerkrachten in het secundair onderwijs, maar je wordt allerminst aan je lot overgelaten. Wanneer je zelf het initiatief neemt om hulp te zoeken, zijn deze mensen zeker bereid een antwoord of oplossing te formuleren voor je vragen of problemen. Het uitgebreide gamma aan begeleidingsmogelijkheden wordt verderop in deze brochure besproken. Studiepunten De studieomvang van elk studiejaar wordt uitgedrukt in studiepunten. Elk voltijds studiejaar staat voor 60 studiepunten. Deze norm werd overgenomen van het Europees ECTS-project (European Community Course Credit Transfer System). Deze studiepunten zijn een relatieve maatstaf voor de studieomvang van de opleidingsonderdelen in het jaarprogramma. De volledige bacheloropleiding Politieke wetenschappen omvat 180 studiepunten, de masteropleiding 60 studiepunten. Elk studiepunt komt overeen met een studietijd van 25 tot 30 uren. Hierin zijn zowel het bijwonen van de colleges of practica, de voorbereidingstijd en het studeren voor de examens vervat. De studietijd van een voltijds academiejaar varieert van 1500 tot 1800 uren studie. Het aantal studiepunten van een opleidingsonderdeel zegt dus veel meer over hoeveel tijd je er uiteindelijk aan zal besteden, dan enkel het aantal uren dat je les hebt. De normen zijn overal in Vlaanderen en in Europa gelijkaardig, dus gemakkelijk vergelijkbaar.
Onderwijs en examens 33 Semestersysteem - Examens Het academiejaar wordt verdeeld in twee semesters, met een examenperiode na elk semester. In januari leg je examens af voor ongeveer de helft van het jaarprogramma, in juni voor de overige vakken van de eerste zittijd. Voor wie niet geslaagd is na de eerste zittijd, wordt in september de tweede zittijd ingericht. Door de flexibilisering in het hoger onderwijs bestaan er geen studiejaren meer. Wel worden nog modeltrajecten vastgesteld die één jaar voltijdse studie omvatten (60 studiepunten). Wanneer je geslaagd bent voor een opleidingsonderdeel en dus minstens 10 op 20 behaalt, verwerf je een creditbewijs dat overeenkomt met het aantal studiepunten van dit opleidingsonderdeel. Zelfs indien je niet alle creditbewijzen voor je studieprogramma behaalt, mag je verder met je studie. De faculteit moet dan je programma - een geïndividualiseerd traject of GT - goedkeuren. Omdat de studieprogramma s volgens een logische volgorde werden ingebouwd, zijn er voorwaarden vastgelegd om welbepaalde vakken al te mogen volgen. Dit noemt men volgtijdelijkheid. Je slaagt voor een opleiding als je creditbewijzen haalt voor alle opleidingsonderdelen van de opleiding. In 2006 verhuisde de volledige faculteit PSW naar een nagelnieuw gebouw in de Sint-Jacobsstraat in het centrum van Antwerpen.
Onderwijs en examens 35
36 Studiebegeleiding Overgang naar universitair onderwijs Aan de universiteit studeren is een verrijkende ervaring: je komt terecht in een nieuwe leef- en leeromgeving, met nieuwe mensen, nieuwe cursussen, nieuwe collegeroosters. Toch is deze overgang niet voor iedereen alleen maar fijn en boeiend. Je wordt geconfronteerd met stapels leerstof, en met een examensysteem waar je nog geen ervaring mee hebt. Plots wordt van je verwacht dat je zelf de verantwoordelijkheid opneemt voor je studie, dat je je studie kan plannen, dat je weet hoe je elk afzonderlijk vak aanpakt, enz. Omdat dit alles niet zo evident is, wil de Universiteit Antwerpen je graag helpen om je eerste jaar zo vlot mogelijk te laten verlopen. We geven een overzicht van de begeleidingsvormen waar je gebruik van kan maken. Algemene studie- en studentenbegeleiding Tijdens het academiejaar kan je terecht bij de dienst Studieadvies en Studentenbegeleiding, zowel met studie- als met persoonlijke problemen. Zowel groepsactiviteiten als individuele begeleiding zijn volledig gratis. Afspraken met de begeleiders van deze dienst kan je maken via het Studenten Informatie Punt (STIP). Studiekeuze De dienst Studieadvies en Studentenbegeleiding geeft je advies over je studiekeuze, eventueel heroriëntatie en helpt je bij alle keuzemomenten van het begin van je studieloopbaan tot bij het afstuderen. De dienst werkt ook mee aan het Trampolineproject dat heroriëntatie beoogt wanneer blijkt dat de gekozen richting voor jou minder geschikt zou zijn. Algemene studiebegeleiding: studievaardigheden en studieplanning Studentenbegeleiders organiseren trainingen en begeleidingen over studievaardigheden: studiemethode, studieplanning voor eerstejaarsstudenten. Na de examens van het eerste semester worden remediërende trainingen aangeboden (bv. uitstelgedrag aanpakken en examenstress onder controle krijgen). Je kan er ook terecht voor individuele begeleiding. Psychosociale begeleiding Wanneer je last hebt om je te concentreren, twijfelt aan je studiekeuze, kampt met examenangst of persoonlijke problemen zoals het afspringen van een relatie, ernstige ziekte in je onmiddellijke omgeving... kan je een afspraak maken met een studentenbegeleider.
Studiebegeleiding 37 Vervolgens word je indien nodig individueel begeleid of doorverwezen naar gepaste trainingen in kleine groepjes. Dit gebeurt steeds op vrijwillige basis. Het aanbod aan individuele, groepsgerichte en digitale begeleiding wordt in het begin van elk semester bekend gemaakt in alle mogelijke publicaties voor studenten. Je vindt ook heel wat informatie op de website www.ua.ac. be/adstud of www.ua.ac.be/studentenportaal. Begeleiding van studenten met specifieke noden: aanvragen bijzondere faciliteiten Studenten met functiebeperkingen (fysische handicap of chronische ziekte, leerstoornis zoals dyslexie, ADHD, psychische problemen...) of met bijzondere vragen omwille van sport op topniveau of kunstbeoefening kunnen via de Dienst voor studieadvies en studentenbegeleiding bijzondere faciliteiten voor onderwijs en/of examens aanvragen. Dit is voorzien in het Onderwijs- en examenreglement van de Universiteit Antwerpen. Na het indienen van je aanvraag, word je uitgenodigd voor een intakegesprek met een studentenbegeleider. In onderling overleg worden de nodige afspraken gemaakt. Als je dossier helemaal in orde is en voorzien van de nodige attestering zal de dienst je dossier ter goedkeuring voorleggen aan de rector. Vakspecifieke begeleiding Met vragen over of problemen met één van je cursussen kan je steeds terecht bij de prof die deze cursus doceert of bij zijn of haar assistent. Gewoon even langslopen of een e-mail schrijven: je zal merken dat je snel geholpen wordt. Voor bepaalde vakken worden extra groepssessies georganiseerd, om de besproken theorie uit hoorcolleges toe te lichten en in oefeningen toe te passen. Bij deze sessies is vooral de wisselwerking tussen studenten en begeleider belangrijk: je kan hulp vragen waar je vastloopt, je begeleider houdt rekening met de gekende knelpunten van de cursus, en je krijgt nuttige tips voor de studie van de leerstof.
38 Je kansen op de arbeidsmarkt na Politieke wetenschappen
Je kansen op de arbeidsmarkt na Politieke wetenschappen 39 Je potentieel arbeidsdomein is heel breed. Je potentieel arbeidsterrein als afgestudeerde Politieke wetenschappen is zeer breed, evenals de waaier van functies waarin je tewerkgesteld kan worden. Vroeger vormde de overheid het meest voor de handliggende werkterrein voor afgestudeerden uit de faculteit Politieke en Sociale Wetenschappen. Tegenwoordig is de tewerkstelling echter evenredig verdeeld over de privé- en de openbare sector. Aan deze opleiding is geen duidelijk uitgetekend beroepsbeeld verbonden zoals dit wel het geval is met sommige andere studierichtingen. Daardoor kan en moet je als student tijdens je studies zelf accenten leggen. Uit een recente enquête bij Universiteit Antwerpen-afgestudeerden blijkt dat ongeveer 1/4de van de afgestudeerden tewerkgesteld is in de openbare of de door de overheid gefinancierde sector. Meer dan de helft werkt in de privésector. Deze sector omvat zowel de industriële sector als de dienstensector (handel, bank- en verzekeringswezen). Als Master in de Politieke wetenschappen kan je als ambtenaar tewerkgesteld worden in plaatselijke administraties, gemeenten, provincies, intercommunales, bij de Vlaamse en federale overheid, in internationale organisaties en in de diplomatie. De federale overheidsdiensten werven aan op basis van vergelijkende examens. Deze worden georganiseerd door Selor (voorheen Vast Wervingssecretariaat). Prognoses qua tewerkstelling zijn moeilijk te maken. Wel kan in het algemeen gesteld worden dat het enkele jaren duurt vooraleer studenten de aangepaste betrekking gevonden hebben, wat ook voor andere studierichtingen het geval is. Omdat je meestal omwille van het academisch vormingsniveau aangeworven wordt, treed je in concurrentie met afgestudeerden uit andere menswetenschappen (rechten, economie, psychologie, communicatiewetenschappen, enz.). Afgestudeerden in de Politieke wetenschappen komen in aanmerking voor alle functies waarvoor een universitair niveau vereist wordt: administratieve en beheersfuncties zoals personeelsdiensten, secretariaatsfuncties, publicrelations, marketingbureaus enz. Hun talenkennis speelt hierbij uiteraard een belangrijke rol. Ook een loopbaan in de media, de culturele sector en communicatieve functies in ruime zin behoren tot de mogelijkheden. Andere afgestudeerden Politieke en Sociale Wetenschappen werken als zelfstandige of oefenen een functie uit in het middenkader.
40 Voortstuderen na Politieke wetenschappen Uit enquêtes blijkt eveneens dat de overige afgestudeerden tewerkgesteld zijn in het onderwijs in de ruime zin. 15% is tewerkgesteld in het secundair onderwijs, het hoger onderwijs, aan de universiteit of in het wetenschappelijk onderzoek. Specifieke lerarenopleiding: www.ua.ac.be/ioiw Je kan de lerarenopleiding volgen na je masteropleiding. De opleiding beperkt zich niet tot de vorming van studenten die willen gaan lesgeven. De voortdurende veranderingen in het sociale en economische leven hebben het fenomeen van de buitenschoolse vorming en opleiding onder meer in de bedrijven zelf in belang doen toenemen. Daarom wil de specifieke lerarenopleiding niet alleen in een vorming van toekomstige leraars voorzien, maar ook een algemene vorming voor vormers aanbieden. Master na masteropleidingen Op de webstek van de Universiteit Antwerpen kan je steeds een actueel overzicht vinden op www.ua.ac.be/manama.
Hoe bereik je makkelijk de campussen? 41 Wegbeschrijving Op www.ua.ac.be/route kan je de wegbeschrijving naar de verschillende campussen terugvinden. Alle campussen beschikken over ruime parkings, behalve de Stadscampus. Wens je toch in de buurt van de Stadscampus te parkeren, volg dan best de blauwe parkeerroute Meir Universiteit. Parkeren in Antwerpen is echter niet gratis! Meer info kan je terugvinden op www.parkereninantwerpen.be Met de bus De Lijn info: 070 220 200 Voor alle informatie over reiswegen, dienstregelingen, verloren voorwerpen en algemene inlichtingen: op weekdagen van 7u tot 19u, za-, zo- en feestdagen van 10u tot 18u. Je kan ook terecht in één van de Lijnwinkels om dienstregelingsboekje te kopen. Die bieden een overzicht van alle bus- en/of tramlijnen in een streek. Op veel bussen en trams vind je een folder met de dienstregeling van de lijn waarop je rijdt. Natuurlijk kan je ook steeds één van de chauffeurs aanspreken of surfen naar de website: www.delijn.be. De website van De Lijn beschikt ook over een routeplanner die voor jou de reis van deur tot deur met bus, tram en/of trein uitstippelt. Dienst Abonnementen van De Lijn Antwerpen Grotehondstraat 58, 2018 Antwerpen, tel. + 32 (0)3 218 15 61 op weekdagen van 8u30 tot 16u e-mail: abonnementen.ant@delijn.be Met de trein Voor alle informatie over reiswegen, dienstregelingen, vertrek- en aankomsttijden kan je terecht bij de NMBS, Centraal Station: Koningin Astridplein 2, 2000 Antwerpen, tel. + 32 (0)3 204 20 40 of op de website: www.nmbs.be.
42 Plattegrond van de campussen Hoofdadres Stadscampus Prinsstraat 13-2000 Antwerpen Gebouw A - Prinsstraat 13 A Gebouw B - Prinsstraat 13 B Gebouw C - Prinsstraat 13 C Gebouw D - Grote Kauwenberg 18 D Agora / Sporthal / STIP - Grote Kauwenberg 2 E Aula Rector Dhanis - Kleine Kauwenberg 14 K Gebouw L - Lange Winkelstraat 40 L De Meerminne - Sint-Jacobstraat 2 M Scribani - Prinsstraat 10 P Gebouw R - Rodestraat 14 R Gebouw V - Venusstraat 23 V Gebouw S - Lange Sint-Annastraat 7 S Peter Benoit - Kipdorp 61 Z Kleine Kauwenberg 12 1 Centraal magazijn - Vekestraat 33 2 Annexe - Rodestraat 14 3 IOIW - Moreel Consulent - Preventiedienst Venusstraat 35 4 Bibliotheek - Prinsstraat 13 5 Hof Van Liere - Prinsstraat 13 6 Ruusbroecgenootschap Grote Kauwenberg 32-34 7 Studiecentrum Open Universiteit Blindestraat 14 8 IOIW / Dienst Internationale Samenwerking Gratiekapelstraat 10 9 Linguapolis - Prinsstraat 8 10 Studentenhome Ten Prinsenhove Koningstraat 8 11 Restaurant Ten Prinsenhove /Labotheek Koningstraat 8 12 Zomaar een dak - Prinsstraat 32 13 Universitas - Prinsesstraat 16 14 ITMMA - Keizerstraat 64 15 UAMS / CVA - Het Brantijser Sint-Jacobsmarkt 13 16 IOB / Onderwijsadministratie / Steunpunt Buitenlands Beleid - Lange St. Annastraat 7 17 CBO / CEMiS / Steunpunt Gelijkekansenbeleid Lange Nieuwstraat 55 18
Plattegrond van de campussen 43 Hoofdadres campus Groenenborger Groenenborgerlaan 171-2020 Antwerpen Onthaal Faculteit FBD Faculteit Geneeskunde Faculteit Wetenschappen T T-U-V T-V T-U-V-X Dept. Studentgerichte Diensten Cursusdienst Studielandschap Cafetaria T US S Y
44 Plattegrond van de campussen Hoofdadres campus Middelheim Middelheimlaan 1-2020 Antwerpen Onthaal Stafdiensten van de rector College van Beheer Dept. Financiën Dept. Onderwijs Dept. Onderzoek Dept. WMD A A A A A A A Bedrijfsjuridische dienst Dept. Personeel Dept. Wiskunde - Informatica Studentenhome Restaurant - cafetaria VUAS Sportcentrum - Commissariaat voor de sport A C G D D E B
Plattegrond van de campussen 45 Hoofdadres campus Drie Eiken Universiteitsplein 1-2610 Antwerpen (Wilrijk) Onthaal Auditoria Bib-leeszaal Linguapolis CNO Dept. ICT - nieuwe mediadienst Dept. Infrastructuur Dept. Studentgerichte Diensten - STIP Faculteit FBD D R-S-Q A-R-T E D D D-S-B G D-S-T-U Faculteit Geneeskunde Faculteit Wetenschappen Konijnenpijp Pavo Restaurant - cafetaria Studentenhome Auditorium Kinsbergen Sporthal S-T B-C-H-N FKP P G Home UZA FSP
46 Bijkomende informatie Provinciale informatiedagen De studiebegeleiders en medewerkers van de Universiteit Antwerpen nemen jaarlijks deel aan de netoverschrijdende studie-infobeurzen (Sidin s). Deze worden per provincie georganiseerd op initiatief van het Ministerie van Onderwijs van de Vlaamse Gemeenschap en de Centra voor Leerlingenbegeleiding. Informatiedagen aan onze instelling Elk jaar organiseert de Universiteit Antwerpen informatiedagen voor leerlingen van het secundair onderwijs. Deze hebben meestal plaats in de lente. Naast een algemene en een specifiek studiegerichte infosessie kan je aan de infostands de cursussen inkijken en een aantal brochures verkrijgen. Je krijgt de gelegenheid tot vragen stellen en desgewenst tot een persoonlijk gesprek. Vooraf inschrijven is niet nodig. De data vind je op onze website onder: www.ua.ac.be/infodagen, in onze brochures en in de kranten. Brochures over andere opleidingen Andere publicaties in deze reeks (alfabetisch gerangschikt): Biochemie en biotechnologie, Bio-ingenieurswetenschappen, Biologie, Biomedische wetenschappen, Chemie, Communicatiewetenschappen, Diergeneeskunde, Farmaceutische wetenschappen, Fysica, Geneeskunde, Geschiedenis, Handelsingenieur, Handelsingenieur in de beleidsinformatica, Informatica, Rechten, Sociaal-economische wetenschappen, Sociologie, Taal- en letterkunde, TEW: bedrijfskunde, TEW: economisch beleid, Wijsbegeerte, Wiskunde. Wil je meer informatie dan kan je een brochure van één van deze opleidingen aanvragen bij het Studenten Informatie Punt (STIP) of via www.ua.ac.be/ brochures. Internet Surf gerust eens naar de volgende website van de Universiteit Antwerpen: www.ua.ac.be. Je vindt er uitgebreide informatie over alles wat je als student moet weten: studieaanbod, internationale programma s, studiebegeleiding, voorbereidende cursussen, sociale voorzieningen, studentenleven, bibliotheken, examenreglement, enz.
Bijkomende informatie 47 Departement Studentgerichte Diensten Studenten Informatie Punt (STIP) Agoragebouw, 1ste verdieping Grote Kauwenberg 2 2000 Antwerpen Tel.: + 32 (0)3 220 48 72 STIP@ua.ac.be Faculteit Politieke en Sociale Wetenschappen Onderwijsadministratie Sint-Jacobsstraat 2 2000 Antwerpen Tel.: + 32 (0)3 275 52 71 ann.aertssen@ua.ac.be www.ua.ac.be/studiekiezer www.ua.ac.be/psw