DEMO Resultaten en bevindingen van project. Datum 2008 Status Definitief. Nuon Warmte in opdracht van Agentschap NL

Vergelijkbare documenten
3 e Generatie ION Technologie

Innovatief renoveren met PVT

Green Coal from torrefied Biomass: een tweede generatie hoogwaardig en groen alternatief voor steenkool

Aardwarmtenetwerk Pijnacker

Biomethanol. Resultaten en bevindingen van project. Datum September 2010 Status Definitief. BioMCN, e.a. in opdracht van Agentschap NL

Optimale benutting van de energie input van een houtgestookte centrale door plaatsing rookgascondensor en CO2- benutting met PVT

Productie van FoxCoal uit getorreficeerde reststromen

Onderzoek en ontwikkeling voor een kleinschalige windturbine met venturi en geluidsdemper

D2C-Airco. Resultaten en bevindingen van project. Datum 11 april Optimair Holding BV in opdracht van Agentschap NL

Thermofiele Slibgisting en Stikstofterugwinning op RWZI Bath

N-ergy, Microbiologische co-productie van N-chemicals en ethanol uit biomassa fracties

Energie-Demonstratieproject Nieuw Amstel

Nationaal Expertisecentrum warmte (NEW) Maakt duurzame warmte en koude mogelijk

FIREW - FInanciering en Realisatie Energietransitie recente Woonwijken Openbaar Eindrapport

Regelingen voor zon-pv

Led Verlichting voor toepassing als assimilatieverlichting in de glastuinbouw

Evaluatie zon PV-projecten bij woningcorporaties

Subsidies. Energie en Industrie Maurits Clement

Eindrapport. Energie-efficiënte CO2-verwijdering uit biogas

Financieringsconstructies Frisse Scholen in de Praktijk. Met minder geen genoegen nemen. in opdracht van

Ga in de Businesscase ook in op het bredere economisch/financieel perspectief en denk daarbij aan:

Gesloten verticale bodemwarmtewisselaar voor slechte bodemgesteldheid en grote vermogens

Model projectplan tender ISPT Energiebesparing industrie: joint industry projects 2014

Tussenstand OP EFRO Noord-Nederland SNN PS bijeenkomst 25 juni Yvonne van Mastrigt

Lake Source Cooling Eesermeer

RVO.NL-regelingen voor zon-pv en zonthermisch:

EOS DEMO Ademend Raam

JIP tender Maurits Clement. 9 april 2019

OPENBAAR EIND RAPPORT

Subsidies. Energiebesparing Industrie TKI ISPT Maurits Clement

HCO-systeem op een gasturbine

Kwaliteitsverklaring koudelevering Amsterdam Zuidas

ENERGIE & KLIMAATBESCHERMING

Ons nieuwe laboratoriuminrichtingssysteem

Aanvraagformulier Tijdelijke subsidieregeling Europees jaar van gelijke kansen voor iedereen

Workshop 1: Kostenbesparing door energiezuinig gebouwbeheer door Bas Ambachtsheer, algemeen-directeur Cofely GDF-Suez

Prestatiecontracten voor bestaand maatschappelijk vastgoed: slim besparen én verduurzamen

OPENBAAR EIND RAPPORT

Mest: de melkkoe voor de productie van grondstoffen. A. Visser Maart 2015

Modelprojectplan Subsidieregeling MIT R&D samenwerking Noord-Nederland 2018

Uw woningvoorraad is er aan toe De nieuwe, revolutionaire methode om al uw woningen moeiteloos te verduurzamen!

AIRCONDITIONING. Cool projects, Great experience AIRCONDITIONING LUCHTBEHANDELING SERVICE & ONDERHOUD

Datacenterkoeling zonder F-gassen: uw data center het gehele (!) jaar compressorloos geklimatiseerd. Spreker: Marius Klerk

Energietransitie biedt kansen in de gebouwde omgeving

Succesvol subsidie aanvragen

Smart Energy Mix. Victor van Heekeren Platform Geothermie

Kwaliteit van de elektrische infrastructuur

GRUNDFOS pump audit HOE EFFICIËNT EN DUURZAAM ZIJN UW POMPEN?

Intelligent E-transport Management

Operationeel Programma EFRO Noord-Nederland Inzet op innovatie en een koolstofarme economie

LIFE+: Verhalen uit de praktijk. Erik Jan Langkamp

SUBSIDIE VOOR DEMONSTRATIEPROJECT ENERGIE-INNOVATIE. die innoverende organisaties niet mogen missen.

DATACENTER RESTWARMTE & INNOVATIE 2018 Hoe maken we (rest)warmte uit datacenters winstgevend? 10 oktober Amsterdam

Inleiding Gebiedsenergie. Balanceren tussen milieu, woonlasten en haalbaarheid

Algemene presentatie

Terugblik en tussenstand Regionale Energietransitie Opbrengst terugblik projectgroep op 18 oktober 2018 t.b.v. PHO+ op 21 november

Optimaliseer het gebruik van uw IT en Telecom infrastructuur

Toetsingsformulier en -criteria LEADER-3 Utrecht-Oost Status: aangepaste conceptversie.

Programma van Eisen Frisse Scholen april 2012

IBM PERFORMANCE EVENTS. Smarter Decisions. Better Results.

EfficiEncy Duurzaam. EnErgiEbEsparing. Warmte en koude. KEnnis industrie. energie financiering. instrumenten. GebouwDe omgeving

Geothermie. traditioneel energiebedrijf?

Zonder investeren besparen 10 tips en vragen voor de facilitair manager

Optimaliseren slagingskans Zeeuwse innovatieve projecten. DOK 41 Vlissingen 14 oktober 2016

PROGRAMMAINDICATOREN SD3B. Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling

TKI Urban Energy in 2016

CO2 uitstoot per klant Tolheffingen per klant Lege kilometers Gereden kilometers per stop en klant Transport- of voertuigkosten per stop en klant

ECO V. lg Electronics Ventilatie - warmteterugwinning. Speciefieke kenmerken van de Eco V-unit:

Innovatie in de Waterketen. Inleiding

Windkaart van Nederland op 100 m hoogte

Rapport installatieconcept

MJA-Sectorrapport 2012 Textielservicebedrijven

Het Slimme energienet..zx ronde 25 januari 2015

MEE-Sectorrapport 2013 Metallurgische industrie

Koudeproductie. Verbod op het gebruik van koelmiddelen die de ozonlaag afbreken = Euthanasie of anesthesie?

Tips, handvatten en financieringsmogelijkheden

! Samenvatting vergadering stuurgroep Operatie BRP van 27 maart 2014

Aanvullende informatie Obligatielening Nuon Samen in Zon Eemshaven Nuon Samen in Zon B.V.

Snelle transitie van de bestaande gebouwen

Het gebruik van biogas als transportbrandstof

Aanvraag voor steun van Kom op tegen Kanker

Uw ICT-systemen of -beheer EN BETROUWBAAR. transparantie en continuïteit.

besluit ik de genoemde verlening als volgt te herzien (de vet gedrukte gegevens zijn hierbij gewijzigd):

Advies en projectrealisatie in energiebesparing en verduurzaming

... Datum. Betreft... Geachte,

Stand van zaken bioenergie in Nederland subsidies en regelgeving

Vragen survey Energie storage hoe verder Resultaten survey: presentatie& discussie. Arnhem 29 juni 2015

Energie-efficiëntieverbetering bij (kleine) koffiebranders

Model projectplan Early Adopter- en Pilotprojecten Energiebesparing Industrie 2014

Duurzaamheidsonderzoek en subsidiescan Combibad De Vliet te Leiden. 11 februari 2016

Productie van drinkwater uit oppervlaktewater m.b.v. energie-efficiënte membraanfiltratie- technieken

B-85 Green Deal verduurzamen dierenbeschermingcentra

Projectformat Agenda van Twente, jaarschijf 2010 Aanvrager: gemeente Almelo Project : Transitiestrategie Noordflank Bijlagen:

(Tidal) Technology Center Grevelingendam (TTC-GD)

Operationeel Programma EFRO Noord-Nederland

Wat kunnen we nog meer met onze restwarmte? 15 november 2007 Tom den Hartog Consultant Energy Systems Cumae BV

Schilindex. Kansen voor energiebesparing met de gebouwschilindicator in de nieuwe NEN 5128 en EPG. Gerrit Jan Kuiper NII

agentschap voor Innovatie door Wetenschap en Technologie agentschap voor Innovatie door Wetenschap en Technologie Gebruikersgroep TETRA

Crisis- en herstelwet: Vragen en antwoorden

Lindenhove. Renovatie & Transformatie. Informatie vanuit Renovatieteam Lindenhove

Transcriptie:

Resultaten en bevindingen van project Dit rapport is onderdeel van de projectencatalogus energie-innovatie. Tussen 2005 en 2011 kregen ruim 800 innovatieve onderzoeksprojecten subsidie. Ze delen hun resultaten en bevindingen, ter inspiratie voor nieuwe onderzoeks- en productideeën. De subsidies werden verleend door de energie-innovatieprogramma's Energie Onderzoek Subsidie (EOS) en Innovatie Agenda Energie (IAE). Datum 2008 Status Definitief Nuon Warmte in opdracht van Agentschap NL

Colofon Projectnaam Programma Regeling Projectnummer Contactpersoon Energie Onderzoek Subsidie Demonstratie Nuon Warmte Hoewel dit rapport met de grootst mogelijke zorg is samengesteld kan Agentschap NL geen enkele aansprakelijkheid aanvaarden voor eventuele fouten.

Format eindrapport Energie Onderzoek Subsidie: Demonstratie Openbaar eindrapport (28-10-2008) In 2004 is Nuon Warmte gestart met de ontwikkeling van een koudeproject aan de Zuidas in Amsterdam. De koudelevering met behulp van vrije koeling uit de Nieuwe Meer is een innovatief concept dat in Nederland nog niet eerder is toegepast op deze schaal. Het gebruik van een natuurlijke bron van koude kan 75% CO2 besparing opleveren ten opzichte van conventionele koude-opwek. Nuon Warmte werkt in dit project nauw samen met Capital Cooling Europe (CCE) een internationaal adviesbureau uit Zweden, met ervaring en expertise van koude-opwek en distributie. De doelstelling voor Nuon Warmte met grootschalige koudedistributie is het leveren aan afnemers van een beter alternatief voor hen ten opzichte van andere vormen van koudeproductie. Beter alternatief betekent dat koudedistributie op langere termijn beter presteert op het gebied van duurzaamheid, leverbetrouwbaarheid en economie. Koudelevering uit de Nieuwe Meer is een uitstekend alternatief met een duurzaam en betrouwbaar karakter. De investeringen voor het koudeproject aan de Zuidas zijn echter opgelopen vanwege onvoorziene omstandigheden. Met name microbiologisch geïndiceerde corrosie, alternatieve tracés en vergunningperikelen hebben tot kostenverhogingen ten opzichte van de oorspronkelijke inschattingen geleid. Ook de complexiteit omtrent het meerwatersysteem en de koudefabriek hebben tot hogere kosten geleid dan was begroot. Sinds april 2008 is het systeem operationeel zoals gepland. Een belangrijk leerpunt in dit project is geweest dat er veel tijd in het voortraject moet worden gestoken. Mede door een goede voorbereiding kunnen met name in het wegnemen van weerstanden bij vergunningverleners, het ontwerp van het koudesysteem in de koudecentrale en de ontwikkeling van het distributienet, verrassingen worden voorkomen,. Continue overleg met vergunningverleners en andere stakeholders (jachthaven, buurtbewoners, milieu organisaties, etc.) blijkt vruchtbaar. Met name omdat de toepassing van duurzame koude productie een nieuw fenomeen is en onbekendheid snel tot onbegrip leidt. Nuon Warmte is inmiddels al een tweede koudeproject opgestart dat ook gebruik maakt van dezelfde opwek als het project aan de Zuidas. Verder worden er nieuwe locaties onderzocht waar koudelevering op grote schaal kan worden toegepast met duurzame opwek. Hierin worden tevens innovatieve technologieën onderzocht in het ontwerp om capaciteit en duurzaamheid te optimaliseren. Overigens, voor de bebouwde omgeving is de combinatie van duurzame koude met stadswarmte een nog interessantere combinatie voor afnemers. Zij besparen op ruimte en hoeven zelf geen conventionele installaties te bedrijven. Bovendien kan het bedrijven en andere afnemers extra helpen om aan (toekomstige) milieunormen, zoals voor koelinstallaties en CO2 besparing, te voldoen. Voor klanten met proceskoeling, zoals datacenters, kan duurzame koudelevering een belangrijke rol spelen bij de CO2 besparing en de bedrijfszekerheid (redundantie). Dit eindrapport, eventuele contactpersonen en meer informatie over duurzame koude kunt u vinden op: www.zakelijk.nuon.nl/zakelijk/producten/maatwerk/stadswarmte-en-koude/koude/index.jsp Het project is uitgevoerd met subsidie van het Ministerie van Economische Zaken, regeling EOS: Demonstratie uitgevoerd door SenterNovem. versie 1.0 november 2005 1

Format eindrapport Energie Onderzoek Subsidie: Demonstratie Format eindrapport uitgangspunten Deadline: Aantal: Digitale versie: binnen zes maanden na afloop van het project 3 exemplaren, o.a. voor de bibliotheek 1 x, voor de website Het openbare eindrapport is bedoeld voor een breder publiek en moet daarom helder en goed leesbaar zijn. Dit rapport zal pas worden gepubliceerd nadat eventuele rechten op de kennis zijn vastgelegd. De publicatiedatum moet op het rapport worden vermeld. Het gaat hierbij uitdrukkelijk niet om de commerciële promotie van de producten of projectresultaten. Het samenwerkingsverband is verantwoordelijk voor de uitgave en is vrij in de keuze van vormgeving van het rapport. Het openbare eindrapport moet de volgende elementen bevatten en is gesteld in de Nederlandse taal: Samenvatting van de uitgangspunten en de doelstelling van het project en de (eventueel) samenwerkende partijen; Beschrijving van de behaalde resultaten, de knelpunten en het perspectief voor toepassing; Beschrijving van de bijdrage van het project aan de doelstellingen van de regeling (energiebesparing, herhalingspotentieel en innovatie); Spin off binnen en buiten de sector; Overzicht van openbare publicaties over het project en waar deze te vinden of te verkrijgen zijn; Vermelding waar en tegen welke prijs meer exemplaren van dit rapport te bestellen zijn; Vermelding van contactpersoon (personen) voor meer informatie; Vermelding van de verkregen subsidie op de volgende manier; Het project is uitgevoerd met subsidie van het Ministerie van Economische Zaken, regeling EOS: Demonstratie uitgevoerd door SenterNovem. versie 1.0 november 2005 2