Hoe ziek word je van zitten? Evi van Ekris EMGO + Instituut afd. Sociale Geneeskunde VU Medisch Centrum
Er is altijd wat te doen Naast het stimuleren van sporten is het belangrijk bewegen meer te integreren in het dagelijks leven, om het zitten te onderbreken.
Inhoud Probleem Hoeveel zitten kinderen Associaties met gezondheid Stappen voor de toekomst
Gezondheidsprobleem Kinderen zijn minder fit dan 30 jaar geleden
Leyten, 1982 Collard et al, 2009
Tov 1980, 9-12 jarige kinderen in 2006: Hebben een hogere BMI Presteren slechter op lenigheid, kracht, snelheid en motoriek. Leyten, 1982 Collard et al, 2009
Mogelijke verklaringen 1. Kinderen bewegen te weinig (fysieke inactiviteit) 18% voldoet aan NNGB 2. Kinderen zitten veel (sedentair gedrag) Te veel zitten te weinig bewegen
Te veel zitten te weinig bewegen + = mogelijk negatieve gezondheidseffecten door te veel zitten rest van de dag
Sedentair gedrag - Hoeveel zitten kinderen? - Associaties met gezondheid?
Survey- results Screen time (min/day) Mean: 109 min/day 100 113 106 131 100 89 122 Brug et al, 2012
Survey- results Screen time (min/day) Mean: 139 min/day 132 152 124 165 130 122 155 Brug et al, 2012
Totale zittijd Gemiddeld ruim 8 uur per dag Bijna 8.5 uur per dag Bijna 8 uur per dag Verloigne et al, 2012
Kinderen die veel zitten Zijn niet alleen maar dikke kinderen! Zijn niet alleen maar kinderen die niet sporten!
associaties met gezondheid?
Associatie met fysieke gezondheid?
Literatuur onderzoek Search Prospectieve, longitudinale studies Zitten tijdens jeugd als exposure Fysieke gezondheid als uitkomstmaat
7723 Search 31 (27) Totaal geïncludeerde papers (# studies) 7 (23%) Studies met een hoge kwaliteit
Methodologische kwaliteit Onder andere: Deelnemers representatief voor populatie Objectieve maat sedentair gedrag Objectieve maat gezondheidsindicator Geschiktheid statistische analyse High quality als voldaan aan 75% van de criteria
Resultaten (1) 3 studies met objectieve meting zitgedrag Zitten meestal zelf gerapporteerd of proxy report TV kijken meestal als maat voor zitgedrag
Resultaten (2) Gezondheidsindicatoren BMI/BMI z-score (n=26) Middelomtrek/vet percentage/huidplooimeting (n=10) Bloeddruk (n=11) Bloed lipiden (n=2) Aerobe fitheid (n=3) Botmassa (n=1)
Geen bewijs BMI (meisjes) Onvoldoende bewijs BMI (jongens + meisjes) Indicatoren van vetmassa Bloeddruk & bloed lipiden Botmassa Matig bewijs Aerobe fitness
Aanbevelingen 1) Kwalitatief goede longitudinale studies 2) Focus niet alleen op TV kijken evolutie media 3) Studies die sedentair gedrag objectief meten 4) Totale zittijd en patronen van zitgedrag 5) Onderzoek naar onderliggende mechanismen
Update 3746 > 60? Search Geïncludeerde papers Resultaten
Literatuur onderzoek mentale gezondheid 3746 > 40? Search Geïncludeerde papers Resultaten
Aanbevelingen Objectief meten van zitgedrag: Differentiatie studie Mechanismen: Lab experimenten
Meten van zitgedrag Zelf/proxy rapportage Valide? Meten van verschillende zitactiviteiten (TV meest accuraat) Objectief Alleen totale zittijd
Output Accelerometer *Carson et al. (2011) BMC Pub Health Carson et al.
Differentiatie onderzoek Is het mogelijk om zitten, staan en verschillende zitactiviteiten van elkaar te onderscheiden gebaseerd op accelerometer output?
Waarom activiteiten onderscheiden?
Methode: gecontroleerd lab-onderzoek
9 Activiteiten Tekenen gamen staan zitten liggen Dansen TV kijken Tablet Multitasken: Tablet + TV
Metingen 2x voor betrouwbaarheid
In de praktijk
In de praktijk
76 kinderen 40 herhaalmetingen In de praktijk
Analyse: Predictiemodel 35 variabelen per activiteit Verschillende maten per variabele Welke variabele of combinatie aan variabelen kan activiteiten voorspellen?
Voorbeeld: Actigraph heup y-as gamen Spelletjes (niet elektronische) TV kijken Fischer & Yildirim et al. 2012
Aanbevelingen Objectief meten van zitgedrag: Differentiatie studie Mechanismen: Lab experimenten
Volwassenen
Patronen van zitgedrag
Mogelijk onderliggend mechanisme Gebrek aan spieractiviteit tijdens zitten verstoort metabole processen - Verminderde vetopname - Verminderde glucose opname Maaltijdresponse Pieken in glucose en lipiden Ontstekingsreacties, disfunctie cellen vaatwand en hyperactiviteit sympatisch zenuwstelsel [1,2,3] Risico op hart- en vaatziekten bij herhaling [3] [1] Ceriello et al, 2004 [2] Eberly et al, 2003 [3] O Keefe et al, 2007
Experimenteel onderzoek 11 gezonde jongvolwassenen 18-23 jaar 2 dagen, 2 verschillende condities Alleen zitten Zitten met elk uur onderbrekingen
Alleen zitten 0 1 2 3 4 5 6 7 8 Altenburg et al, 2013, submitted Altenburg et al, 2013
Zitten & fietsen 0 1 2 3 4 5 6 7 8 Altenburg et al, 2013
Resultaten Cardiometabole gezondheid C-peptide maaltijdrespons hoger tijdens alleen zitten vergeleken met onderbroken zitten Geen verschillen in vet- en suikergehalte van het bloed (triglyceride, cholesterol en glucose) Altenburg et al, 2013
Conclusie Een dag stilzitten heeft een negatief effect op de suikerstofwisseling vergeleken met een dag waarop het zitten wordt onderbroken Zelfs in jonge, gezonde volwassenen!
Toekomst? 1. Effecten van langdurige vs. onderbroken zitten in kinderen a. Normaal gewicht? b. Overwicht/obees? 2. Onderbrekingen a. Lichte intensiteit / matige intensiteit, staan? b. Ieder uur, of vaker / minder frequent?
Preventie?
Conclusies Hoge prevalentie van zitgedrag bij kinderen Gezondheidseffecten?? Cardiometabool, mentaal, motorisch, cognitief Valide meetmethoden Hoge kwaliteit longitudinaal onderzoek - Hoelang? - Hoe te onderbreken? - Mechanismen?
Onderbreek langdurig zitten! Alleen sporten is niet voldoende
Preventie: meer bewegen in dagelijks leven!
Vragen? This looks good! A 6-hr special on how society is becoming too sedentary www.jeugdengezondheid.org e.vanekris@vumc.nl