Carbon Footprint 2010 Oosterhof Holman Beheer BV

Carbon Footprint 2010 Oosterhof Holman Beheer BV

Oosterhof Holman Beheer bv Postadres: Postbus 6 9843 HA Grijpskerk Bezoekadres: Kievitsweg 13 9843 HA Grijpskerk T: (+31)594 280 123 F: (+31)594 212 883 E: info@oosterhof-holman.nl W: www.oosterhof-holman.nl Document titel : Rapportage carbon footprint 2010 Project nummer : - Status : Definitief Datum : 06-12-2011 Versie : SB_201111206_rev_B Auteur S. Binsma Vastgesteld door T.J.M. Noordstrand Ir. H. Beerda Ondertekening

Inhoudsopgave INHOUDSOPGAVE...3 1. INLEIDING...4 2. AFBAKENING VAN DE ORGANISATIE...5 2.1. OOSTERHOF HOLMAN INFRA... 5 2.2. OOSTERHOF HOLMAN MILIEUTECHNIEK... 5 2.3. OOSTERHOF HOLMAN BETON- EN WATERBOUW... 5 2.4. BTB GROENVOORZIENING... 5 3. CARBON FOOTPRINT REFERENTIEJAAR (2009)...6 3.1. SCOPE 1 EMISSIES... 6 3.2. SCOPE 2 EMISSIES... 7 3.3. PRESTATIE-INDICATOREN... 7 4. CARBON FOOTPRINT 2010...8 4.1. SCOPE 1 EMISSIES... 9 4.2. SCOPE 2 EMISSIES...10 4.3. PRESTATIE INDICATOREN...11 5. ONZEKERHEIDSANALYSE...12 6. CONCLUSIES...13 6.1. SCOPE 1 EMISSIES...13 6.2. SCOPE 2 EMISSIES...13 6.3. PRESTATIE-INDICATOREN...14 BIJLAGE 1: CARBON FOOTPRINT 2010...15

1. Inleiding Het certificeren van Oosterhof Holman Beheer bv (OHB) op niveau 5 van de CO 2 prestatieladder heeft er onder ander toe geleid dat er een emissie-inventarisatie (carbon footprint) is berekend voor het jaar 2009. Dit jaar is voor Oosterhof Holman tevens het referentiejaar. Met behulp van de hieruit voortgekomen informatie heeft de directie besloten het VGWM-beleid aan te passen. De twee meest belangrijke veranderingen omvatten: - Het reduceren van de carbon footprint (scope 1 en 2 emissies) in 2020 met 15% ten opzichte van het referentiejaar 2009; - Het jaarlijks rapporteren van de carbon footprint aan interne en externe belanghebbenden. Deze rapportage daarom, is samengesteld om interne en externe belanghebbenden van Oosterhof Holman te informeren met betrekking tot de voortgang die is geboekt ten aanzien van de reductiedoelstelling. De gerapporteerde periode heeft betrekking op het jaar 2010 en is samengesteld conform het handboek CO 2 opgesteld dat op haar beurt weer in conformiteit met de norm ISO 14064-1 is opgesteld. De emissies van Oosterhof Holman zijn bepaald aan de hand van activiteitsdata die worden geregistreerd aan de hand van tankpassen, tankbonnen en facturen. Bij het berekenen van de emissie worden uitsluitend conversiefactoren gehanteerd die staan omschreven in het handboek van de CO 2 prestatieladder zoals deze wordt uitgegeven door de stichting SKAO. Ten aanzien van het beleid omtrent de carbon footprint alsook het behalen van reductiedoelstellingen en het uitvoeren van periodieke audits kent Oosterhof Holman een vijftal verantwoordelijke personen. Deze personen zijn: 1) Dhr. H. Beerda Algemeen directeur; 2) Dhr. FJ van Veen Financieel directeur; 3) Dhr. T.J.M. Noordstrand Energiemanager en bedrijfsdirecteur; 4) Dhr. D. Dekker Hoofd materieel en werkplaats; 5) Dhr. H. Koopman KAM Coördinator. N:\Acaddata\(17B) CO2 prestatieladder\carbon Footprint 2010\Concept Rapportage_2010_SB20101106_rev_C.docPagina 4 van 15

2. Afbakening van de organisatie Oosterhof Holman bakent haar organisatie af conform een vaste procedure. Deze procedure schrijft voor de organisatie af te bakenen op basis van financiële controle. Op basis hiervan zijn de volgende onderdelen van Oosterhof Holman Beheer bv aan deze rapportage onderhevig: - Oosterhof Holman Infra bv; - Oosterhof Holman Milieutechniek bv; - Oosterhof Holman Beton- en Waterbouw bv; - BTB Groenvoorziening bv. 2.1. Oosterhof Holman Infra Oosterhof Holman Infra bv (OHI) richt zich zoals de naam al zegt op infrastructurele werkzaamheden. De werkzaamheden variëren van het aanleggen en onderhouden van wegen, het aanleggen van bestratingen en rioleringen tot het verrichten van grondwerk en het winnen van zand. 2.2. Oosterhof Holman Milieutechniek Oosterhof Holman Milieutechniek (OHM) richt zich voornamelijk op het uitvoeren van milieutechnische werkzaamheden. De werkzaamheden variëren van het uitvoeren van bodemsaneringen, het saneren van waterbodems tot het realiseren en opstarten van anaerobe co- (mest)vergistingsinstallaties. 2.3. Oosterhof Holman Beton- en Waterbouw Oosterhof Holman Beton- en Waterbouw (OHBW) voert voornamelijk werkzaamheden uit met betrekking tot beton en waterbouw. De werkzaamheden van OHBW bestaan onder meer uit het realiseren van bruggen, het aanleggen van steigers en beschoeiingen, het onderhouden van betonconstructies. Ook het ontwerpen, fabriceren en restaureren van sluisdeuren behoort tot de activiteiten. 2.4. BTB Groenvoorziening BTB groenvoorziening (BTB) houdt zich voornamelijk bezig met werkzaamheden die betrekking heb op groene buitenruimtes. Onder andere het inrichten en onderhouden van deze groene buitenruimtes, het adviseren van overheden, bedrijven en particulieren en beheren van deze ruimtes behoort tot haar kernactiviteiten. 5

3. Carbon footprint referentiejaar (2009) Voor haar referentiejaar 2009 heeft Oosterhof Holman haar totale emissies voor scope 1 en 2 berekend (OH heeft dit de carbon footprint genoemd). De berekening is uitgevoerd in conformiteit met de norm ISO 14064-1, een beschrijving hiervan is gegeven in het handboek CO 2. Oosterhof Holman heeft verschillende emissiebronnen die onder kunnen worden gebracht in een tweetal categorieën, te weten: stationaire en mobiele verbranding. Binnen deze categorieën komen zogenoemde directe en indirecte emissies als gevolg van de inkoop van elektriciteit, warmte of stoom voor. 3.1. Scope 1 emissies Scope 1 emissies, ook wel directe emissies genoemd, komen binnen Oosterhof Holman in verschillende vormen voor. Tabel 1 geeft een samenvatting van de bronnen met bijbehorende emissies. Gasverbruik CO₂ uitstoot (ton) 133 Gasolieverbruik Projecten 4.417 1.126 Transportmiddelen 1.228 Vrachtauto's 1.425 Diverse machines 638 Verbruik koelmiddelen 0 Totaal scope I 4.550 Tabel 1: scope 1 emissies 2009 Gasverbruik Het gasverbruik omvat propaan, tankgas en aardgas. Het verbruik van propaan en tankgas is bepaald met behulp van facturen. Het aardgasverbruik is bepaald aan de hand van beschikbare jaarrekeningen. Gasolieverbruik Het gasolieverbruik is onderverdeeld in 4 groepen, namelijk: projecten, transportmiddelen, vrachtauto s en diverse machines. Het verbruik is bepaald met data afkomstig van het tankterminal. Verbruik Koelmiddelen Het verbruik van koelmiddelen was niet te achterhalen. 6

3.2. Scope 2 emissies Scope 2 emissies, ook wel indirecte emissies als gevolg van de inkoop van elektriciteit, warmte of stoom, komen binnen Oosterhof Holman in verschillende vormen voor. Tabel 2 geeft een samenvatting van de bronnen met bijbehorende emissies. CO₂ uitstoot (ton) Elektriciteitsverbruik Vestigingen 212 Teruglevering 0 212 Zakelijk vervoer met privévoertuig Zakelijk vervoer met vliegtuig Totaal scope II Tabel 2: scope 2 emissies 2009 211 9 363 Elektriciteitsverbruik Het elektriciteitsverbruik is bepaald met behulp van beschikbare jaarrekeningen. Het verbruik van elektriciteit op klantlocaties valt niet in scope 2. Zakelijk vervoer met privévoertuig Het zakelijk vervoer met privévoertuigen is bepaald door Fokke Jan van Veen. In het kader van meten is weten wordt dit al enkele jaren bijgehouden. Zakelijk vervoer met vliegtuig Het zakelijk vervoer met vliegtuig is bepaald met behulp van facturen en Google Earth. 3.3. Prestatie-indicatoren Op basis van tabel 1 en 2 kan er worden geconcludeerd dat de carbon footprint van Oosterhof Holman in grote mate wordt bepaald door het gasolieverbruik. Het gasolieverbruik zal jaarlijks naar gelang de werkzaamheden variëren, wat het maken van een vergelijking bemoeilijkt. Het berekenen van prestatie-indicatoren, die gerelateerd zijn aan de hoeveelheid omzet en het aantal werknemers maken het mogelijk een betere vergelijking te maken. De prestatie-indicatoren voor 2009 zijn in onderstaande tabel weergegeven. CO₂emissie per miljoen euro omzet CO₂emissie per FTE CO₂ uitstoot (ton) 88 18 Tabel 3: prestatie-indicatoren 2009 7

4. Reductiedoelstellingen De directie van Oosterhof Holman heeft voor zowel de korte als lange termijn reductiedoelstellingen geformuleerd. Deze reductiedoelstellingen hebben allen betrekking op de CO₂ prestatieladder. 4.1. Reductiedoelstellingen (lang) - Het reduceren van de scope 1 emissies in 2020 met 15% ten opzichte van het referentiejaar 2009 - Het reduceren van de scope 2 emissies in 2020 met 15% ten opzichte van het referentiejaar 2009 - Het reduceren van de scope 3 emissies in 2020 met 10% ten opzichte van het referentiejaar 2010 4.2. Reductiedoelstellingen (kort) - Het reduceren van de scope 1 emissies in 2012 met 5% ten opzichte van het jaar 2011 - Het reduceren van de scope 2 emissies in 2012 met 5% ten opzichte van het jaar 2011 - Het reduceren van de scope 3 emissies in 2012 met 5% ten opzichte van het jaar 2011 4.3. Reductiemaatregelen Algemeen - Het opzetten en borgen van een ISO 14001 certificering voor de gehele organisatie Scope 1 emissies - Bestuurders / chauffeurs cursus het nieuwe rijden laten volgen - Gebruiken van alternatieve brandstoffen onderzoeken - Terugdringen van brandstofverbruik door transportmiddelen over de gehele organisatie door het beperken van privékilometers in zakelijke auto s - Aanschaffen van brandstofzuinige transportmiddelen Scope 2 emissies - Inkopen van groene stroom met SMK milieukeur voor de gehele organisatie - Het plaatsen van PV panelen op bedrijfsgebouwen Scope 3 emissies - Het opzetten en borgen van keteninitiatieven - Het opzetten en borgen van een afvalstoffenregistratie - Het opzetten en borgen van een papierverbruikregistratie - Het opzetten en borgen van het elektriciteitsverbruik op klantlocaties De prestaties die Oosterhof Holman levert ten aanzien van het reduceren van de scope 1, 2 en 3 emissies worden halfjaarlijks gerapporteerd en worden gemeten in tonnen CO 2 per miljoen euro omzet. De rapportage wordt na goedkeuring van de energiemanager intern en extern gepubliceerd. 8

5. Carbon footprint 2010 In vergelijking met de carbon footprint van 2009 is de carbon footprint van 2010 op enkele punten gewijzigd. Deze wijzigingen zijn voor het kunnen maken van een goede vergelijking ook doorgevoerd in de carbon footprint van 2009. De wijzigingen omvatten het volgende: - Het verbruik van propaan en tankgas (ook propaan) is ondergebracht onder het totale gasverbruik - Het elektriciteitsverbruik op klantlocaties werd in eerste instantie aangemerkt als een scope 2 emissie terwijl het een scope 3 emissie is. Deze wijziging heeft ten gevolge gehad dat de footprint van het jaar 2009 224 ton CO₂ is afgenomen. Die van 2010 is met 179 ton CO₂ afgenomen - Verschillende controleberekeningen alsook verbeterde inzichten hebben er toe geleid dat de footprint van 2009 met 3 ton CO₂ is afgenomen, die van 2010 is toegenomen met 7 ton CO₂. 5.1. Scope 1 emissies Gasverbruik CO₂ uitstoot (ton) 180 Gasolieverbruik Projecten 3.998 877 Transportmiddelen 1.177 Vrachtauto's 1.338 Diverse machines 606 Verbruik koelmiddelen 0 Totaal scope I 4.178 Tabel 4: scope 1 emissies 2010 Gasverbruik Het gasverbruik omvat propaan, tankgas en aardgas. Het verbruik van propaan en tankgas is bepaald met behulp van facturen. Het aardgasverbruik is bepaald aan de hand van beschikbare jaarrekeningen. Gasolieverbruik Het gasolieverbruik is onderverdeeld in 4 groepen, namelijk: projecten, transportmiddelen, vrachtauto s en diverse machines. Het verbruik is bepaald met data afkomstig van het tankterminal. Verbruik Koelmiddelen Het verbruik van koelmiddelen was niet te achterhalen. 9

5.2. Scope 2 emissies CO₂ uitstoot (ton) Elektriciteitsverbruik Vestigingen 141 Teruglevering 0 141 Zakelijk vervoer met privévoertuig Zakelijk vervoer met vliegtuig Totaal scope II Tabel 5: scope 2 emissies 2010 170 51 363 Elektriciteitsverbruik Het elektriciteitsverbruik is bepaald met behulp van beschikbare jaarrekeningen. Het verbruik van elektriciteit op klantlocaties valt niet in scope 2. 10

Zakelijk vervoer met privévoertuig Het zakelijk vervoer met privévoertuigen is bepaald door Fokke Jan van Veen. In het kader van meten is weten wordt dit al enkele jaren bijgehouden. Zakelijk vervoer met vliegtuig Het zakelijk vervoer met vliegtuig is bepaald met behulp van facturen en Google Earth. 5.3. Prestatie indicatoren CO₂emissie per miljoen euro omzet CO₂emissie per FTE CO₂ uitstoot (ton) 85 17 Tabel 6: prestatie-indicatoren 2010 11

6. Onzekerheidsanalyse Conform het Greenhouse Gas Protocol (GHG Protocol) is er een onzekerheidsanalyse uitgevoerd. Deze analyse, uitgevoerd met behulp van het microsoft programma Excel, kan worden gedownload van de website van het GHG Protocol. Met behulp van de analyse wordt er een inzicht verkregen in de kwaliteit van de data die is gebruikt voor het berekenen van de carbon footprint. Het resultaat van de analyse is afgebeeld in onderstaande figuur. Uncertainty Aggregation from the Worksheets 1 and 2 Step 4: Aggregated Uncertainty for the total of all directly and indirectly measured emissions Aggregated Uncertainty Uncertainty Ranking +/- 1,3% High Auto calculated values: Automated uncertainty ranking: Figuur 1: Onzekerheidsanalyse conform GHG Protocol Voor het berekenen van de carbon footprint heeft Oosterhof Holman gebruik gemaakt van indirect gemeten emissies. Er hebben geen directe metingen plaatsgevonden. 12

7. Conclusies Op basis van de in hoofdstuk 3 en 4 weergegeven gegevens zijn, om vergelijking mogelijk te maken, de tabellen 7, 8 en 9 weergegeven. De tabellen geven aan of er 2010 een toe- of afname is gerealiseerd ten opzichte van het referentiejaar. 7.1. Scope 1 emissies Zoals in tabel 7 is weergegeven is het gasverbruik van Oosterhof Holman met 35% toegenomen. Het verschil is deels te verklaren door de ingebruikname van een extra loods welke is verwarmd. Het overige gedeelte is te verklaren door een in verhouding koudere winter. Het gasolieverbruik kende een afname van 9%. Een deel hiervan is te verklaren door verminderde marktomstandigheden waardoor minder gasolie is verbruikt op projecten. Het overige is te verklaren doordat werknemers deel hebben genomen aan de cursus het nieuwe rijden en bovendien zijn er efficiëntere voertuigen en machines aangeschaft. 2009 2010 Verschil Gasverbruik 133 180 35% Gasolieverbruik 4.417 3.998-9% Projecten 1.126 877-22% Transportmiddelen 1.228 1.177-4% Vrachtauto's 1.425 1.338-6% Diverse machines 638 606-5% Verbruikte koelmiddelen - - - Totaal scope I 4.550 4.178-8% Tabel 7: Vergelijking scope 1 emissies 2010 t.o.v. 2009 7.2. Scope 2 emissies Het elektriciteitsverbruik van Oosterhof Holman is in 2010 30% afgenomen ten opzichte van 2009. De verandering is enerzijds te verklaren doordat halverwege het jaar 2010 een overstap naar een andere elektriciteitsleverancier is gemaakt. Het overstappen heeft geresulteerd in het gebruik van groene stroom. Anderzijds zijn er energiezuinige monitoren en printers aangeschaft. In 2010 bedroeg de CO 2 emissies als het gevolg van zakelijk vervoer met privévoertuigen 170 ton in vergelijking met 2009 is dit een afname van 19%. Het verschil is onder andere te verklaren doordat werknemers, die veel gebruik maken van hun privévoertuig, een zakelijke auto aan te bieden. 13

Het zakelijke vervoer met vliegtuig kende in 2010 een zeer sterke toename van, namelijk 467%. Dit verschil kan worden verklaard door de toenemende buitenlandse activiteiten waarvoor vliegreizen noodzakelijk zijn. 2009 2010 Verschil Elektriciteitsverbruik 212 141-33% Vestigingen 212 180-15% Teruglevering - - - Zakelijk vervoer privévoertuig 211 170-19% Zakelijk vervoer met vliegtuig 9 51 467% Totaal scope II 212 141-33% Tabel 8: Vergelijking scope 2 emissies 2010 t.o.v. 2009 7.3. Prestatie-indicatoren Tabel 9 geeft een overzicht van de prestatie-indicatoren en de verschillen voor de jaren 2009 en 2010. Ten opzichte van 2009 is de CO 2 emissie per miljoen euro omzet 3% gedaald. De CO 2 emissie per FTE is zelfs gedaald met 6% tot 17 ton. 2009 2010 Verschil CO₂ emissie per miljoen euro omzet 88 85-3% CO₂ emissie per FTE 18 17-6% Tabel 9: Vergelijking prestatie-indicatoren 2010 t.o.v. 2009 Op basis van tabel 9 mag er worden geconcludeerd dat Oosterhof Holman haar carbon footprint per miljoen euro omzet met 3%, ofwel 3 ton CO 2, heeft gereduceerd. Per FTE was er een afname van 6%, dit getal komt overeen met 1ton CO 2. 14

Bijlage 1: Carbon footprint 2010 Carbon Footprint 2010 CO₂ uitstoot (ton) Gasolieverbruik Elektriciteitsverbruik Aandeel in emissie per scope Projecten Transportmiddelen Vestigingen Teruglevering Totaal scope I Totaal scope II Gasverbruik 180 Vrachtauto's Diverse machines Gasolieverbruik Projecten 877 3.998 34% 15% 0% 92% Transportmiddelen 1.177 Vrachtauto's 1.338 22% 100% Diverse machines 606 29% 8% Verbruik koelmiddelen 0 Footprint per emissiebron Footprint per werkmaatschappij Totaal scope I 4.177 Gasverbruik Gasolieverbruik OHI OHM OHBW BTB Elektriciteitsverbruik Zakelijk vervoer met privévoertuig Elektriciteitsverbruik Vestigingen 141 141 Zakelijk vervoer met vliegtuig 88% Teruglevering 0 79% Zakelijk vervoer met privévoertuig 170 Zakelijk vervoer met vliegtuig 51 10% Totaal scope II 363 4% 1% 3% 2% 9% 4% Totale Footprint OH 4.540 Prestatie-indicatoren: 85 ton CO₂ uitstoot per miljoen euro omzet 17 ton CO₂ uitstoot per FTE