Spreker: Kees van der Lee Sinds 1996 werkzaam voor de SAOZ, vanaf 2001 als adjunctdirecteur. De SAOZ adviseert overheden inzake o.a. planschade- en nadeelcompensatieclaims van burgers en bedrijven (objectief en onafhankelijk advies). Daarnaast adviseert de SAOZ overheden en projectontwikkelaars inzake de planschadegevolgen van voorgenomen planologische maatregelen (risico-analyses).
Planschade in de huidige en de nieuwe WRO Onderwerpen van deze presentatie: Huidige planschaderegeling sinds de spoedwet van 2005 Extra wijzigingen in de nieuwe WRO ten aanzien van planschade Korte schets planschadeprocedure Beoordelingskader planschade: hoe wordt bepaald of er een aanspraak bestaat op planschade? Planschade specifiek in relatie tot externe veiligheid
Artikel 49 WRO: huidige redactie planschade-artikel 1. Voor zover blijkt dat een belanghebbende ten gevolge van: a. de bepalingen van een bestemmingsplan, b. het besluit omtrent vrijstelling, als bedoeld in artikel 17 of 19, ( ) schade lijdt of zal lijden, welke redelijkerwijs niet of niet geheel te zijnen laste behoort te blijven en waarvan de vergoeding niet of niet voldoende door aankoop, onteigening of anderszins is verzekerd kennen burgemeester en wethouders hem op aanvraag een naar billijkheid te bepalen schadevergoeding toe. 2. Een aanvraag om vergoeding van schade als bedoeld in het eerste lid, onder a, b, c, of f, moet worden ingediend binnen vijf jaar nadat de desbetreffende bepaling van het bestemmingsplan onderscheidenlijk het desbetreffende besluit onherroepelijk is geworden ( ).
Belangrijkste wijzigingen sinds de spoedwet planschade van 2005 Recht van 300,-- (dan wel tussen 100,-- en 500,--) College van burgemeester en wethouders bevoegd orgaan Verjaringstermijn: 5 jaar (effectief vanaf 1 september 2010) Introductie initiatiefnemer / contractant als belanghebbende in de planschadeprocedure
Extra wijzigingen in de nieuwe WRO ten aanzien van planschade Introductie forfaitair maatschappelijk risico van 2% van de waarde van de onroerende zaak c.q. het inkomen (uitgezonderd directe planschade)
Extra wijzigingen in de nieuwe WRO ten aanzien van planschade Uitbreiding / wijziging van schadegevoelige besluiten: - Bestemmingsplannen, inpassingsplannen en beheersverordeningen exclusief uitwerkings-, wijzigings- en ontheffingsbevoegdheden (huidige artt. 11 & 15 WRO) - Wijzigings- en uitwerkingsplannen & binnenplanse ontheffingen (óók van beheersverordeningen!) - Buitenplanse ontheffingen (huidige artt. 19-2 en 19-3 WRO) - Projectbesluiten (huidige artt. 19-1 en 19-4 WRO) - Overige besluiten (aanhoudingen e.d.)
Extra wijzigingen in de nieuwe WRO ten aanzien van planschade verplichting tot motivering van de aanvraag, èn een onderbouwing van de hoogte van de gevraagde tegemoetkoming, en toekenning van redelijkerwijs gemaakte kosten van rechtsbijstand en andere deskundige bijstand
Korte schets planschade-procedure Indieningsvereisten Eerste check (gemeente!) ontvankelijkheid en mogelijke (on)gegrondheid Advisering door deskundigen (termijnen, first & second opinion) Beslissing en rechtsbescherming
Korte schets planschade-procedure Indieningsvereisten: zeer licht (eisen Algemene wet bestuursrecht) eisen worden zwaarder in nieuwe Wro!
Korte schets planschade-procedure Eerste check (gemeente!) ontvankelijkheid en mogelijke (on)gegrondheid Recht van 300,-- Is sprake van een maatregel als bedoeld in artikel 49 WRO? Verjaring (vanaf 1 september 2010)?
Korte schets planschade-procedure Advisering door deskundigen gemeentelijke planschadeprocedureregeling termijn: doorgaans 16 weken First & Second Opinion advisering Advieskosten: omvang, doorberekenen?
Korte schets planschade-procedure Beslissing en rechtsbescherming primair besluit gemeente (college van B&W) daarna: standaard regeling Algemene wet bestuursrecht bezwaar, beroep en hoger beroep
Beoordelingscriteria planschade-aanvragen Beoordeling planschade: 4 centrale beoordelingscriteria. Gerechtigde-begrip Planologische vergelijking Schadebepaling Vergoedbaarheid
Beoordelingscriteria planschade-aanvragen Gerechtigde-begrip: Zakenrechtelijke rechtsbetrekking ten tijde van het in werking treden van de planologische maatregel Géén gerechtigde: - geleverd vóór in werking treden ( schaduwschade ) - gerechtigd geworden nà in werking treden ( kat in de zak ) Wel een rechtsbetrekking, doch niet gerechtigd tot een schadevergoeding: - persoonlijk gerechtigde die een niet op geld waardeerbaar / overdraagbaar recht heeft (vb. huurder woning)
Beoordelingscriteria planschade-aanvragen Planologische vergelijking: maximale invulling van zowel het oude als het nieuwe planologische regime Alle bouw- en gebruiksmogelijkheden maximaal invullen, tenzij zulks als illusoir te bestempelen is.
Maximale invulling : maatgevend is hetgeen het planologische regime maximaal mogelijk maakt, tenzij een dergelijke invulling met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid is uit te sluiten ( illusoir is ). ABRS 30 maart 2005 inzake Woudrichem: goothoogte: 2,50 meter
Maximale invulling : maatgevend is hetgeen het planologische regime maximaal mogelijk maakt, tenzij een dergelijke invulling met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid is uit te sluiten ( illusoir is ). ABRS 30 maart 2005 inzake Woudrichem: goothoogte: 2,50 meter
Argentinosaurus Allergrootste dinosauriër die ooit op deze aarde heeft rondgelopen. Hoogte van teen naar kruin: 15 meter
Beoordelingscriteria planschade-aanvragen Planologische vergelijking: maximale invulling van zowel het oude als het nieuwe planologische regime Alle bouw- en gebruiksmogelijkheden maximaal invullen, tenzij zulks als illusoir te bestempelen is.
Beoordelingscriteria planschade-aanvragen Schadebepaling: Taxeren van hoogste waarde vóór en nà de planologische maatregel Taxatie aan de hand van de uitkomst van de planologische vergelijking: geen feitelijke situaties vergelijken; andere taxatiemethoden zoals WOZ hebben amper betekenis
Beoordelingscriteria planschade-aanvragen Schadebepaling: Soorten planschade: onderscheid directe en indirecte planschade onderscheid vermogensschade en inkomensschade
Beoordelingscriteria planschade-aanvragen Schadebepaling: Directe planschade : schade als gevolg van het afnemen van bouw- of gebruiksmogelijkheden van het eigen object (bijvoorbeeld: wegbestemde bouwmogelijkheden). Indirecte planschade : schade als gevolg van ontwikkelingen op een perceel van derden. Voorzover voor- en nadelen voortvloeien uit dezelfde planologische maatregel mogen deze worden gesaldeerd!
Beoordelingscriteria planschade-aanvragen Schadebepaling: Vermogensschade : schade als gevolg van het afnemen van de waarde van een onroerende zaak of zakelijk recht (bijvoorbeeld: waardevermindering van woon- of bedrijfsobjecten als direct gevolg van een planologische maatregel). Inkomensschade : schade als gevolg van een lager inkomen en/of hogere kosten als direct gevolg van een planologische maatregel van derden (bijvoorbeeld: winstderving en/of noodzakelijke kosten voor aanpassing bedrijfsvoering)
Beoordelingscriteria planschade-aanvragen Vergoedbaarheid: Schade vergoeden tenzij deze anderszins verzekerd is of voorzienbaar was Anderszins verzekerd zijn: bijvoorbeeld door betaling door initiatiefnemer of profijtelijke transactie voor claimant. Vaststellen naar objectieve maatstaven Voorzienbaarheid: actieve en/of passieve risicoaanvaarding adhv van overheidswege openbaar bekend gemaakte èn voldoende concrete stukken
Planschade specifiek in relatie tot Externe Veiligheid Aard van de problematiek: aanpassen bestaande planologische mogelijkheden in verband met aspecten van Externe Veiligheid meest waarschijnlijke vorm van schade: directe planschade soort schade: meestal vermogensschade. Inkomensschade alleen indien bestaande bedrijfsvoering moet worden aangepast. Géén inkomensschade in de zin van gemiste winst uit een nog niet aangevangen exploitatie
Planschade specifiek in relatie tot Externe Veiligheid Aard van de problematiek: aanpassen bestaande planologische mogelijkheden in verband met aspecten van Externe Veiligheid Kip en Ei verhaal : vloeit het nadeel rechtstreeks voort uit de planologische maatregel of waren er al belemmeringen? Mogelijkheden tot beperking planschaderisico door: - afgeven signalen voorafgaande aan planologische maatregel (ivm passieve risicoaanvaarding ); - planschadekostenverhaal ex artikel 49a WRO dan wel de hogere kostenregeling van artikel 31a WRO