CE markering volgens NEN-EN 1090-1

CE markering volgens NEN-EN 1090-1 Ir. G.E. (Bert) van Beek IWE Waar gaan we het over hebben? 1. Waar komt het vandaan? 2. Wat zijn geharmoniseerde normen? 3. Wat zijn bouwproducten? 4. Inleiding EN 1090-1 5. Wat moet u gaan doen? 6. CE-markering volgens EN 10025-1 7. Stappenplan 2 1

Waar komt het vandaan? Bouwproductenverordening (EU) Nr. 305/2011 CPR (Construction Products Regulation) Ofwel Bouwproductenverordening Vergelijk met: PED (Richtlijn Drukapparatuur, Pressure Equipment Directive) MD (Machine Directive, Machinerichtlijn) CE-markering van bouwproducten Geldt dus ook voor oa: EN 10025-1 EN 10210-1 EN 10219-1 EN 10088-4 EN 1090-1 En nog 581 andere normen / producten 4 2

Opbouw CE-markering Europa speelgoed elektra CPR PED MD Etc. +/- 25 richtlijnen 15048 10025 10210 10219 1090-1 13479 14399 Etc. 586 product normen Iedere richtlijn, norm heeft eigen ingangsdatum en overgangsperiode. 5 Normen geschreven als invulling op de CPD/CPR worden genoemd: Geharmoniseerde Normen Dit zijn productnormen 3

Voorbeelden van geharmoniseerde normen op het gebied van staal Dus andere voorbeelden van die 586 geharmoniseerde normen NEN-EN 10025-1:2004, Warmgewalste producten van constructiestaal - Deel 1: Algemene technische leveringsvoorwaarden NEN-EN 10210-1:2006, Warmvervaardigde buisprofielen voor constructiedoeleinden van ongelegeerd en fijnkorrelig staalsoorten - Deel 1: Technische leveringsvoorwaarden NEN-EN 10219-1:2006, Koudvervaardigde gelaste buisprofielen voor constructiedoeleinden van ongelegeerd en fijnkorrelig staal - Deel 1: Technische leveringsvoorwaarden NEN-EN 10088-4:2009, Roestvaste staalsoorten - Deel 4: Technische leveringsvoorwaarden voor plaat en band van corrosievast staal voor constructief gebruik NEN-EN 15048-1:2007, Niet voorgespannen constructieve boutsets - Deel 1: Algemene eisen Geharmoniseerde normen Iedere norm heeft eigen publicatie datum Iedere norm heeft eigen datum waarop hij van kracht wordt Ieder norm heeft eigen overgangsperiode (ook wel genoemd co-existentieperiode) 8 4

Definitie bouwproduct volgens CPR, art 2. 1. bouwproduct : elk product of kit dat wordt vervaardigd en in de handel wordt gebracht om blijvend te worden verwerkt in bouwwerken of delen ervan waarvan de prestaties gevolgen hebben voor de prestaties van het bouwwerk met betrekking tot de fundamentele eisen (FE s) voor bouwwerken 3. bouwwerken : bouwkundige en civieltechnische werken 9 Toepassingsgebied CEN Mandaat 120 Constructieve metalen producten Verkeersbestemmingen Funderingen en keermuren Paalfunderingen Buitenmuren (met inbegrip van beplating), binnenmuren en wanden Vloeren, bordessen, plafonds Geprefabriceerde systemen voor vloeren en bordessen, trappen, hellingbanen, computervloeren, balustrades en leuningen, met inbegrip van het buitenwerk Daken Constructies, inclusief schoorstenen en schachten Afwerking van vloeren en trappen Stroomlevering Verlichting Communicatie Transportliften, kranen, roltrappen, transportbanden Verkeersvoorzieningen Voorzieningen voor opslag 10 5

Waarom is CE Markering verplicht (1)? Tekst Bouwbesluit 2012: 1.3 CE-markeringen en kwaliteitsverklaringen Artikel 1.6 In de handel brengen Het is verboden een bouwproduct in de handel te brengen waarvoor de Europese Commissie een geharmoniseerde Europese norm heeft gepubliceerd en de co-existentieperiode met betrekking tot die norm is afgelopen, indien dat product niet is voorzien van de daarop betrekking hebbende CE-markering. Noot: co-existentieperiode loopt 01/07 2014 af (was oorspronkelijk 01/07/2012, de coexistentieperiode is met 2 jaar verlengd) Waarom is CE Markering verplicht (2)? Omdat de CPR een Europese wet is die in heel Europa van kracht is. Art 24: Het in de handel brengen van een bouwproduct dat onder een geharmoniseerde norm valt of waarvoor een Europese technische beoordeling is afgegeven, moet vergezeld gaan van een prestatieverklaring met betrekking tot de essentiële kenmerken van het bouwproduct overeenkomstig de relevante geharmoniseerde technische specificaties, tenzij in deze verordening anders is bepaald. 6

Nu naar EN 1090-1 NEN-EN 1090-1:2009+A1:2011 Het vervaardigen van staal- en aluminiumconstructies - Deel 1: Eisen voor het vaststellen van de conformiteit van constructieve onderdelen EN 1090 serie EN 1090-1 Het vervaardigen van staalconstructies en aluminiumconstructies - Deel 1: Eisen voor het vaststellen van de conformiteit van constructieve onderdelen. EN 1090-2 Het vervaardigen van staalconstructies en aluminiumconstructies Deel 2 : Technische eisen voor staalconstructies EN 1090-3 Het vervaardigen van staalconstructies en aluminiumconstructies Deel 3 : Technische eisen voor aluminiumconstructies 7

EN 1090 serie Gaat over de CE Markering van stalen onderdelen Gaat over de technische eisen, knippen, zagen, boren, ponsen, lassen etc 8

Onderwerp en Toepassingsgebied EN 1090-1 Deze Europese norm schrijft de eisen voor de vaststelling van de conformiteit van prestatiekenmerken voor constructieve stalen en aluminium onderdelen voor, alsook voor bouwpakketten op de markt gebracht als bouwproducten. De vaststelling van de conformiteit omvat de fabricagekenmerken en, voor zover van toepassing, de kenmerken van het constructief ontwerp en de constructieve berekening. De Europese norm geldt voor constructieve onderdelen in serie en eenmalig gefabriceerde onderdelen inclusief bouwpakketten. Door constructiebedrijf te volgen stappen voor CE-markering voor AVCP systeem 2+ o.a. EN 1090-1 en EN 10025 1. FPC opzetten 2. FPC laten certificeren door een aangemelde instelling (per 18/10 2013: 118 stuks in EU, 5 in NL voor CPD) (per 18/10 2013: 97 stuks in EU, 3 in NL voor CPR) 3. Prestatieverklaring (DoP) opstellen 4. CE-markering verstrekken bij iedere levering 5. FPC laten herkeuren 1-2-3-3 schema voor EXC1 en EXC2 1-1-2-3-3 schema voor EXC3 en EXC4 9

CE-markering van staalconstructie onderdelen 1. Fabrieksproductiebeheersing (FPC, Factory Production Control) moet worden gecertificeerd door aangemelde instelling (NoBo) 2. CE-Markering wordt afgegeven door producent (constructiebedrijf dus) Wat is een FPC-systeem volgens EN 1090-1? Kwaliteitsbeheersingssysteem voor eisen volgens EN 1090-2 (bijv. op basis van EN ISO 9001) Aangevuld met kwaliteitsbeheersingssysteem voor lassen op basis van EN ISO 3834 (deel 2, 3 of 4, afhankelijk van uitvoeringsklasse) Benoeming van lascoördinator volgens EN ISO 14731 (niveau B, S, of C, zie tabel 14 EN 1090-2) ISO 9001 en 3834 hoeven niet gecertificeerd te zijn! FPC laten certificeren door aangemelde instantie (NoBo) 10

EN 1090-1, Art. 6.3 Fabrieksproductiebeheersing 6.3.1 Algemeen 6.3.2 Personeel 6.3.3 Gereedschappen en machines 6.3.4 Proces van constructief ontwerpen en berekenen 6.3.5 Basisproducten gebruikt in de fabricage 6.3.6 Onderdeelspecificatie 6.3.7 Productbeoordeling 6.3.8 Non-conforme producten 6.3.1 Algemeen (1) De fabrikant moet een fabrieksproductiebeheersingssysteem (FPC) opzetten, documenteren en onderhouden om te waarborgen dat de op de markt gebrachte producten voldoen aan de verklaarde prestatiekenmerken. Het FPC-systeem moet bestaan uit schriftelijke procedures, regelmatige keuringen en beproevingen en/of vaststellingen en het toepassen van de resultaten om de basisproducten van het onderdeel, de machines en gereedschappen, het productieproces en het gefabriceerde onderdeel te beheersen. 11

Voorbeelden van volgens EN 1090-1 gecertificeerde bedrijven Door Duitse instellingen gecertificeerd: http://www.en1090.net/search_fpc.php In Engeland gecertificeerd: http://www.steelconstruction.org/directories/steelconstruction-certification-scheme-sccs.html In Nederland gecertificeerd (SNS leden, vrijwillige vermelding http://www.staalbouw.net/90/fpc%20register%20en%2 01090-1 23 Overzicht aangemelde instellingen : CPD: http://ec.europa.eu/enterprise/newapproach/nando/index.cfm?fuseaction=cpd.nb_hs&sort=country&hs_id=140947 CPR: http://ec.europa.eu/enterprise/newapproach/nando/index.cfm?fuseaction=cpd.nb_hs&hs_id=144404&cpr=y 12

Voorbeeld FPC certificaat 25 Voorbeeld lascertificaat 26 13

Fundamentele Eisen aan het bouwproduct volgens de CPR Zeven fundamentele eisen (Basic Requirements, BR s of FE s genoemd) 1. Mechanische sterkte en stabiliteit 2. Brandveiligheid 3. Hygiëne, gezondheid en milieu 4. Gebruiksveiligheid 5. Geluidshinder 6. Energiebesparing en warmtebehoud 7. Duurzaamheid Bij staalconstructie onderdelen (EN 1090-1) alleen eerste 3 en duurzaamheid van toepassing Hoe is dat ingevuld voor EN 1090-1, vervaardigen van staalconstructies? Voor staal is dit vertaald in de volgende te verklaren essentiële kenmerken (prestatiekenmerken / performance characteristics): Fabricagekenmerken en Constructieve kenmerken BR1 1. Toleranties op vorm en afmetingen 2. Lasbaarheid (CEV) 3. Breuktaaiheid (CVN) 4. Weerstand tegen stootbelasting (= gelijk aan 3, niet apart vermeld) 5. Draagvermogen 6. Vervorming in bruikbaarheidsgrenstoestand 7. Vermoeiingsterkte BR2 8. Brandwerendheid 9. Reactie op brand BR3 10. Vrijkomen van cadmium en zijn verbindingen 11. Radioactieve straling BR7 12. Duurzaamheid 14

CE-markering volgens EN 1090-1 met nummers (voorbeeld!!!) Constructieve kenmerken (5, 6, 7, 8, rood) niet verklaard, NPD Geen hoofdberekening door fabrikant Methode 1 CE-markering volgens EN 1090-1 met nummers (voorbeeld!!!) Constructieve kenmerken (5, 6, 7, 8 rood) wel verklaard hoofdberekening door fabrikant Methode 2a 15

DoP Declaration of Performance Prestatie verklaring 31 CE-markering volgens EN 10025-1 (staalmaterialen) 32 16

keuringsrapport 3.1 HEA280 S355J0 10025-2 CEV 0,35-0,38 17

Wanneer is EN 1090-1 van kracht? Gepubliceerd als geharmoniseerde norm in het Publicatieblad van de Europese Unie (OJ) december 2010 Ingangsdatum 1 januari 2011 duur co-existentieperiode: 42 maanden (oorspronkelijk 18 maanden, verlengd met 24 maanden!) Verplichte CE-markering constructieve stalen en aluminium onderdelen en bouwpakketten per 01/07 2014 Stappenplan naar CE-markering volgens EN 1090-1 Bedenken welke uitvoeringsklasse je wilt werken (EXC1, EXC2, EXC3, EXC4) FPC opzetten FPC implementeren FPC laten auditen DoP opstellen CE-markering meeleveren 36 18

Geen CEmarkering? Wel een probleem! Dank voor aandacht 37 38 19

Toelichting Keuze Uitvoeringsklasse 39 Eenvoudige indeling uitvoeringklassen Hoe het was bedoeld: EXC1: agrarische gebouwen, opslaghallen EXC2: gebouwen EXC3: verkeersbruggen EXC4: kerncentrales en overige extreme constructies 40 20

Bepaling Uitvoeringsklasse Bijlage B uit EN 1090-2 komt te vervallen. Gaat nu geregeld worden in bijlage C van Eurocode 3 Plaatje op volgende dia geldt dus niet meer 41 Tabel EN 1090-2 B.3 Aanbevolen matrix voor het vaststellen van de uitvoeringsklassen Gevolgklasse CC1 Oude veiligheidsklasse 1 en 2 CC2 Oude veiligheidsklasse 3 CC3 Gebruikscategorie Productiecategorie PC1 gebout of gelast < 355 PC2 355 en gelast SC1 statisch SC2 vermoeiing SC1 statisch SC2 vermoeiing SC1 statisch SC2 vermoeiing EXC1 EXC2 EXC2 EXC3 EXC3 a EXC3 a EXC2 EXC2 EXC2 EXC3 EXC3 a EXC4 a EXC4 behoort van toepassing te zijn bij speciale constructies of constructies met extreme gevolgen van een constructief bezwijken zoals vereist in nationale regelgeving. EXC = Execution Class = Uitvoeringsklasse CC = Consequence Class = Gevolgklasse SC = Service Category = Gebruiks-categorie PC = Production Category = Productie-categorie 21

Gevolgklasse volgen EN 1990 43 Gevolgklasse volgens Nationale Bijlage EN 1990 44 22

Veiligheidsklasse cq. gevolgklasse a De gevolgklassen in de Eurocodes corresponderen niet precies met de veiligheidsklassen volgens NEN 6700: Klasse CC 1 uit NEN-EN 1990 correspondeert met zowel veiligheidsklassen 1 als 2 volgens NEN 6700; Klasse CC 2 uit NEN-EN 1990 correspondeert met veiligheidsklasse 3 volgens NEN 6700; Klasse CC 3 is een extra gevolgklasse bedoeld voor draagconstructies in zeer hoge of anderszins bijzondere bouwwerken, waarbij de gevolgen van bezwijken zeer groot kunnen zijn. Uitvoeringsklassen volgens Eurocode 3, EN 1993-1-1 23