Onderwerp van vanmiddag

Transcriptie

1 NEN-EN 1090, vervaardigen van staalconstructies inclusief CE-markering Organigrammen en functieomschrijvingen SNS bijeenkomst 9 december 2011 ir. G.E. (Bert) van Beek IWE Onderwerp van vanmiddag EN Het vervaardigen van staalconstructies en aluminiumconstructies - Deel 1: Eisen voor het vaststellen van de conformiteit van constructieve onderdelen Artikel Personeel 1

2 Gaat over de CE Markering Gaat over de technische eisen, knippen, zagen, boren, ponsen, lassen etc Onderwerp en Toepassingsgebied EN Deze Europese norm schrijft de eisen voor de vaststelling van de conformiteit van prestatiekenmerken voor constructieve stalen en aluminium onderdelen voor, alsook voor bouwpakketten op de markt gebracht als bouwproducten De vaststelling van de conformiteit omvat de fabricagekenmerken en, voor zover van toepassing, de kenmerken van het constructief ontwerp en de constructieve berekening De Europese norm geldt voor constructieve onderdelen in serie en eenmalig gefabriceerde onderdelen inclusief bouwpakketten 2

3 Inhoudsopgave EN hoofdstukken 1. Onderwerp en toepassingsgebied 2. Normatieve verwijzingen 3. Termen, definities en afkortingen 4. Eisen 5. Beoordelingsmethoden 6. Beoordeling van de conformiteit 1. Algemeen 2. Aanvangstypebeproeving 3. Fabrieksproductiebeheersing 7. Classificatie en aanduiding 8. Merken 5 Inhoudsopgave EN hoofdstukken 1. Onderwerp en toepassingsgebied 2. Normatieve verwijzingen 3. Termen, definities en afkortingen 4. Eisen 5. Beoordelingsmethoden 6. Beoordeling van de conformiteit 1. Algemeen 2. Aanvangstypebeproeving 3. Fabrieksproductiebeheersing 7. Classificatie en aanduiding 8. Merken 6 3

4 Inhoudsopgave EN bijlagen A: Richtlijnen voor het opstellen van de onderdeelsspecificatie (informatief) B: Beoordelen van de fabrieksproductiebeheersing (informatief) B1: algemeen B2: Aanvangskeuring B3: Continu toezicht ZA: Bepalingen in deze Europese Norm die een invulling zijn van de regelgeving van de EU-richtlijn Bouwproducten (informatief) 7 Inhoudsopgave EN bijlagen A: Richtlijnen voor het opstellen van de onderdeelsspecificatie (informatief) B: Beoordelen van de fabrieksproductiebeheersing (informatief) B1: algemeen B2: Aanvangskeuring B3: Continu toezicht ZA: Bepalingen in deze Europese Norm die een invulling zijn van de regelgeving van de EU-richtlijn Bouwproducten (informatief) 8 4

5 CE-markering Het is geen CE-certificaat Ook geen CE-keurmerk Maar een CE-verklaring Verklaring wordt afgegeven door producent (constructiebedrijf dus) Fabrieksproductiebeheersing (FPC, Factory Production Control) moet worden gecertificeerd door aangemelde instelling (NoBo) Wat moet volgens EN , worden verklaard met CE verklaring? Voor staal zijn de eisen uit de CPD vertaald in de volgende te verklaren eigenschappen (prestatiekenmerken / performance characteristics): Fabricagekenmerken en Constructieve kenmerken ER1 1. Toleranties op vorm en afmetingen 2. Lasbaarheid (CEV) 3. Breuktaaiheid (CVN) 4. Weerstand tegen stootbelasting (= gelijk aan 3, niet apart vermeld) 5. Draagvermogen 6. Vermoeiingsterkte ER2 7. Brandwerendheid 8. Reactie op brand ER3 9. Vrijkomen van cadmium en zijn verbindingen 10. Radioactieve straling ER X 11. Duurzaamheid 5

6 CE-verklaring met nummers (voorbeeld!!!) Constructieve kenmerken (5, 6, 7) niet verklaard Geen hoofdberekening door fabrikant Methode 1 CE-verklaring met nummers (voorbeeld!!!) Constructieve kenmerken (5, 6, 7) wel verklaard hoofdberekening door fabrikant Methode 2a 6

7 Mogelijke Declaratie methoden (tabel A.1) Activiteit Guidance paper L: Productvoorbeeld: Constructieve ontwerp berekeningen voor het onderdeel Basis voor de fabricage Verklaring van eigenschappen van het onderdeel Methode 1 ZA 3.2 willekeurige staalconstructie volgens toegeleverde hoofdberekening Geen Taken en leveringen van de fabrikant Methode 2 ZA 3.3 staalconstructie berekend door de fabrikant volgens Eurocode. Standaard gordingen, hoedliggers etc, Ja Gebaseerd op een eis om een productnorm te gebruiken die verwijst naar van toepassing zijnde delen van Eurocodes 2b als je nog niet weet waar het komt Methode 3b ZA 3.5 staalconstructie berekend door de fabrikant volgens volgens normen (ontwerpresumé) van de klant (niet zijnde Eurocode) Ja Gebaseerd op een eis om het ontwerpresumé van de koper of het ontwerp-resumé van de fabrikant te gebruiken om te voldoen aan de opdracht van de klant MPCS opt 1 MPCS opt 2 MPCS opt 2 PPCS Geometrische en materiaalinformatie en alle andere informatie door anderen benodigd om de constructieve beoordeling en berekeningen te maken. Geleverde onderdelen moeten in overeenstemming met deze Europese norm, verwijzend naar van toepassing zijnde delen van Eurocodes, met weerstand(en) gegeven als karakteristieke waarde(n) of rekenwaarde(n) Geleverde onderdeel moet in overeenstemming zijn met de MCPS en naspeurbaar zijn naar de inkooporder Methode 3a ZA 3.4 Werken in onderaanneming Geen Geleverd onderdeel moet in overeenstemming zijn met de PPCS Afkortingen in de EN FPC fabrieksproductiebeheersing (factory production control) ITC aanvangstypeberekening (initial type calculation) ITT aanvangstypebeproeving (initial type testing) MPCS onderdeelspecificatie verstrekt door de fabrikant (manufacturer provided component specification) PPCS onderdeelspecificatie verstrekt door de koper (purchaser provided component specification) NDP nationaal bepaalde parameter, een term gebruikt in de EN- Eurocodes waar een nationale regelgeving is toegestaan. (national determined parameter) NPD geen prestatie bepaald, een term gebruikt indien de actuele kenmerken niet beproefd zijn (no performance determined) Opmerking: Dit laatste kan bijvoorbeeld het geval zijn als het actuele kenmerk niet wettelijk is geregeld in de lidstaat waar het onderdeel gebruikt gaat worden. 7

8 Te volgen stappen voor CE-markering volgens EN FPC opzetten FPC laten certificeren door een aangemelde instelling (per 09/ : 60 instellingen in EU, 2 in NL) CE-verklaring verstrekken bij iedere opdracht FPC laten herkeuren schema voor EXC1 en EXC schema voor EXC3 en EXC4 Overzicht aangemelde instellingen : cfm?fuseaction=cpd.nb_hs&sort=country Aangemelde instellingen voor EN

9 FPC EN: Factory Production Control NL: Fabrieksproductiebeheersing D: Werkseigenen Produktionskontrolle Het is geen controle maar beheersing! 17 Systemen van certificering van de conformiteit Ieder product (dus niet alleen staal!) dat valt onder CPD moet worden gefabriceerd onder een FPC Omdat we voor staal te vallen onder systeem 2+ van de CPD/CPR moet FPC worden gecertificeerd door een aangemelde instelling Goedgekeurd voor afgeven van certificeringen in NL zijn KIWA en SGS In het buitenland goedgekeurde NOBO s mogen ook 18 9

10 Taken onder verantwoordelijkheid van de fabrikant Taken voor de certificerende instelling Tabel ZA.3 taakverdeling CE Markering volgens EN Taken Inhoud Bepalingen Aanvangstypebeproeving Fabrieksproductiebeheersing (FPC) Nemen van proefstukken, beproeving en keuring in de fabriek Certificeren van FPC door een aangemelde instelling op basis van: Aanvangskeuring van fabriek en van FPC Continu toezicht, beoordeling en goedkeuring van FPC 19 Van toepassing zijnde parameters die verband houden met de prestatie kenmerken van tabel ZA.1 Van toepassing zijnde parameters die verband houden met de prestatiekenmerken van tabel ZA.1 Van toepassing zijnde kenmerken van tabel ZA.1 Van toepassing zijnde parameters die verband houden met de kenmerken van tabel ZA.1 Van toepassing zijnde parameters die verband houden met de kenmerken van tabel ZA Tabel en Bijlage B 6.3 en Bijlage B Wat is een FPC voor EN ? Kwaliteitsbeheersingssysteem op basis van EN ISO 9001 Aangevuld met kwaliteitsbeheersingssysteem voor lassen op basis van EN ISO 3834 (deel 2, 3 of 4) Benoeming van lascoördinator volgens EN ISO (niveau B, S, of C) ISO 9001 en 3834 hoeven niet gecertificeerd te zijn! FPC moet gecertificeerd worden door aangemelde instantie (NoBo) 10

11 Taken die verband houden met het constructief ontwerp- en berekeningswerk a Taken die verband houden met de uitvoering Algemeen: Beoordeling van middelen ten behoeve van het Algemeen: Keuring en beoordeling van middelen ten ontwerp en de berekening (bedrijfsgebouwen en terreinen, behoeve van de uitvoering (bedrijfsgebouwen en terreinen, personeel, gereedschappen en machines) op geschiktheid personeel, gereedschappen en machines) op geschiktheid om het constructief ontwerp en de berekening van stalen en om stalen- en / of aluminium onderdelen te fabriceren / of aluminium onderdelen gedekt door deze Europese norm volgens de eisen in EN en EN uit te voeren. In het bijzonder omvat dit: - Beoordeling door middel van steekproeven dat van toepassing zijnde uitrusting en middelen, bijvoorbeeld procedures voor handberekeningen en / of computerhardware en computerprogramma s voor het werk beschikbaar zijn en functioneren. - Beoordeling van functieomschrijvingen en eisen van vakbekwaamheid van personeel - Beoordeling van procedures voor het constructief ontwerp en berekening met inbegrip van beheersprocedures om te waarborgen dat conformiteit wordt bereikt Het doel van de taak is om te controleren dat het FPCsysteem voor constructief ontwerp- en berekeningswerk geschikt en operationeel is. In het bijzonder omvat dit: - Keuring en beoordeling van het interne beheersysteem voor het controleren van de conformiteit en procedures voor het omgaan met eventuele non-conformiteiten. - Beoordeling van functieomschrijvingen en eisen van vakbekwaamheid van personeel - Voor lassen: de controle dat de fabriek en het lasgereedschap voldoen aan de eis voor de FPC met betrekking tot gereedschappen, machines en personeel. Het lascertificaat behoort de volgende informatie te bevatten: - toepassingsgebied en van toepassing zijnde normen; - uitvoeringsklasse(n); - lasproces(sen); - moedermateriaal (-materialen); - verantwoordelijke lascoördinator, zie EN-ISO 14731; - eventuele opmerkingen; Het doel van de taak is om te controleren dat het FPCsysteem voor het fabriceren van dragende stalen en / of aluminium onderdelen aan de eisen van deze Europese norm kan voldoen. Tabel B.1, taken voor de aanvangskeuring van de FPC 21 a Uitsluitend indien kenmerken die worden beïnvloed door het constructief ontwerp moeten worden verklaard. EN Tabel B.1 taken voor de aanvangskeuring van de FPC Rechterkolom tabel B.1 (Linker kolom is ontwerp en slaan we even over) Taken die verband houden met de uitvoering Het doel van de taak is om te controleren dat het FPC systeem voor het fabriceren van belastingdragende stalen en/of aluminiumonderdelen aan de eisen van deze Europese norm kan voldoen 11

12 Aanvangskeuring FPC uitvoering (deel 1, tabel B1, rechts) Algemeen: keuring en beoordeling van middelen ten behoeve van de uitvoering (bedrijfsgebouwen en terreinen, personeel, gereedschappen en machines) op geschiktheid om stalen en/of aluminiumonderdelen te fabriceren in overeenstemming met de eisen in EN en EN In het bijzonder omvat dit: keuring en beoordeling van het interne beheerssysteem voor het controleren van de conformiteit en procedures voor het omgaan met eventuele non-conformiteiten beoordeling van functieomschrijvingen en eisen van vakbekwaamheid van personeel. Aanvangskeuring FPC uitvoering(deel 2, tabel B1, rechts) Voor het lassen: de controle dat de fabriek en het lasgereedschap voldoen aan de eis voor de FPC met betrekking tot gereedschappen, machines en personeel. Het lascertificaat behoort de volgende informatie te bevatten: toepassingsgebied en van toepassing zijnde normen uitvoeringsklasse(n) lasproces(sen) moedermateriaal (-materialen) verantwoordelijke lascoördinator, zie EN ISO eventuele opmerkingen 12

13 Lascertificaat volgens SCCS (UK) Lascertificaat volgens DVS 1711 (D) 13

14 Hoofdstuk 6 Beoordeling van de conformiteit 6.1 Algemeen 6.2 Aanvangstypebeproeving Algemeen Kenmerken Gebruik van resultaten uit het verleden Gebruik van constructieve berekeningen voor de vaststelling van de conformiteit Aanvangstypeberekening Keuze van proefstukken, beoordeling en criteria voor de conformiteit Verklaring van prestatiekenmerken Registreren van resultaten van beoordelingen Corrigerende maatregelen 6.3 Fabrieksproductiebeheersing Algemeen Personeel Gereedschappen en machines Constructief ontwerp- en berekeningsproces Basisproducten gebruikt in de fabricage Onderdeelspecificatie Productbeoordeling Non-conforme producten Fabrieksproductiebeheersing 6.3 Fabrieksproductiebeheersing Algemeen Personeel Gereedschappen en machines Constructief ontwerp- en berekeningsproces Basisproducten gebruikt in de fabricage Onderdeelspecificatie Productbeoordeling Non-conforme producten 28 14

15 6.3.1 Algemeen De fabrikant moet een fabrieksproductiebeheersingssysteem (FPC) opzetten, documenteren en onderhouden om te waarborgen dat de op de markt gebrachte producten voldoen aan de verklaarde prestatiekenmerken Algemeen Het FPC-systeem moet bestaan uit schriftelijke procedures, regelmatige keuringen en beproevingen en/of vaststellingen het toepassen van de resultaten om de basisproducten van het onderdeel de machines en gereedschappen het productieproces het gefabriceerde onderdeel te beheersen

16 Relatie met ISO 9001 Een FPC-systeem in overeenstemming met de eisen van EN ISO 9001, dat specifiek is gemaakt voor de eisen van deze Europese norm moet worden beschouwd als dat het voldoet aan de bovenvermelde eisen. OPMERKING Een kwaliteitssysteem hoeft niet noodzakelijkerwijs in overeenstemming te zijn met EN ISO 9001 om te voldoen aan de eisen aan de FPC van deze Europese norm 31 Stapje naar hfdstk 7 Lassen moet in overeenstemming met de eisen van het desbetreffende deel van EN ISO 3834 worden uitgevoerd, afhankelijk van welke van toepassing is Voor de uitvoeringsklasse zijn de volgende delen van EN ISO 3834 van toepassing: EXC1: deel 4 Elementaire kwaliteitseisen ; EXC2: deel 3 Standaardkwaliteitseisen ; EXC3 en 4: deel 2: Uitgebreide kwaliteitseisen

17 Generiek SNS FPC Handboek Bestaat uit: overkoepelend, dun, algemeen handboek ISO 9001 bijlage (algemene procedures) ISO 3834 bijlage (lashandboek) Voordeel: bedrijven die één van beide al hebben kunnen deze blijven gebruiken. Bedrijven die 9001 en/of 3834 willen laten certificeren hebben al een basis handboek 33 SNS FPC handboek FPC Handboek ISO 9001 bijlage ISO 3834 bijlage 34 17

18 Terug naar Algemeen De resultaten van in het FPC-systeem van de fabrikant vermelde keuringen, beproevingen en vaststellingen, moeten worden geregistreerd. De te nemen maatregelen indien gecontroleerde waarden niet voldoen of criteria niet worden gehaald, moeten worden geregistreerd en gedurende de in de FPC procedures van de fabrikant voorgeschreven periode worden bewaard. De beoordeling van de FPC moet gebeuren volgens bijlage B. 35 Taken die verband houden met het constructief ontwerp- en berekeningswerk a Taken die verband houden met de uitvoering Algemeen: Beoordeling van middelen ten behoeve van het Algemeen: Keuring en beoordeling van middelen ten ontwerp en de berekening (bedrijfsgebouwen en terreinen, behoeve van de uitvoering (bedrijfsgebouwen en terreinen, personeel, gereedschappen en machines) op geschiktheid personeel, gereedschappen en machines) op geschiktheid om het constructief ontwerp en de berekening van stalen en om stalen- en / of aluminium onderdelen te fabriceren / of aluminium onderdelen gedekt door deze Europese norm volgens de eisen in EN en EN uit te voeren. In het bijzonder omvat dit: - Beoordeling door middel van steekproeven dat van toepassing zijnde uitrusting en middelen, bijvoorbeeld procedures voor handberekeningen en / of computerhardware en computerprogramma s voor het werk beschikbaar zijn en functioneren. - Beoordeling van functieomschrijvingen en eisen van vakbekwaamheid van personeel - Beoordeling van procedures voor het constructief ontwerp en berekening met inbegrip van beheersprocedures om te waarborgen dat conformiteit wordt bereikt Het doel van de taak is om te controleren dat het FPCsysteem voor constructief ontwerp- en berekeningswerk geschikt en operationeel is. In het bijzonder omvat dit: - Keuring en beoordeling van het interne beheersysteem voor het controleren van de conformiteit en procedures voor het omgaan met eventuele non-conformiteiten. - Beoordeling van functieomschrijvingen en eisen van vakbekwaamheid van personeel - Voor lassen: de controle dat de fabriek en het lasgereedschap voldoen aan de eis voor de FPC met betrekking tot gereedschappen, machines en personeel. Het lascertificaat behoort de volgende informatie te bevatten: - toepassingsgebied en van toepassing zijnde normen; - uitvoeringsklasse(n); - lasproces(sen); - moedermateriaal (-materialen); - verantwoordelijke lascoördinator, zie EN-ISO 14731; - eventuele opmerkingen; Het doel van de taak is om te controleren dat het FPCsysteem voor het fabriceren van dragende stalen en / of aluminium onderdelen aan de eisen van deze Europese norm kan voldoen. Tabel B.1, taken voor de aanvangskeuring van de FPC 36 a Uitsluitend indien kenmerken die worden beïnvloed door het constructief ontwerp moeten worden verklaard. 18

19 6.3 Fabrieksproductiebeheersing 6.3 Fabrieksproductiebeheersing Algemeen Personeel Gereedschappen en machines Constructief ontwerp- en berekeningsproces Basisproducten gebruikt in de fabricage Onderdeelspecificatie (dit is voor ons tekening en stuklijst) Productbeoordeling Non-conforme producten Personeel Verantwoordelijkheden, bevoegdheden, relaties tussen personeel dat leiding geeft, uitvoerend werk doet werk verifieert dat de productconformiteit beïnvloedt moeten worden gedefinieerd

20 6.3.2 Personeel Dit geldt in het bijzonder voor personeel dat: maatregelen moet nemen om te vermijden dat product non-conformiteiten optreden maatregelen moet nemen in het geval van nonconformiteiten conformiteitsproblemen moet constateren en registreren Personeel Het FPC-systeem moet maatregelen beschrijven om te waarborgen dat personeel, dat betrokken is bij werkzaamheden die de conformiteit van de onderdelen beïnvloeden, over geschikte kwalificaties en opleidingen beschikt, voor de reeks van onderdelen uitvoeringsklassen die door de fabrikant worden gemaakt 40 20

21 Samenvattend V-T-B voor personeel dat invloed heeft op de conformiteit van het product In het bijzonder voor personeel dat non-conformiteiten kan veroorzaken, oplossen en moet registreren Personeel moet juiste opleidingen en kwalificaties hebben Hier moeten organogrammen en functieomschrijvingen invulling aan geven 41 Belangrijke functies: Verantwoordelijke voor het FPC systeem (directeur / KAM medewerker) Lascoördinator volgens welk niveau (B,S,C) Taken lascoördinator zie NEN-EN-ISO (dit gaat best ver!) 42 21

22 Organogrammen 1 43 Organogrammen

23 Organogrammen 3 45 TVB1 Advies: maak onderscheid tussen verantwoordelijkheden en taken 46 23

24 TVB2 47 TVB

25 TVB4 49 TVB5 (KIWA) 50 25

26 TVB6 51 TVB7 in matrix verschil V en T ontbreekt 52 26

27 6.3 Fabrieksproductiebeheersing 6.3 Fabrieksproductiebeheersing Vanmiddag behandeld: Algemeen Personeel Nu de rest nog: Gereedschappen en machines Constructief ontwerp- en berekeningsproces Basisproducten gebruikt in de fabricage Onderdeelspecificatie Productbeoordeling Non-conforme producten 53 Voorbeeld stroomschema (met dank aan Horst Staalbouw) 4 Order 1 Begin 2 Aanvoer materiaal 3 Ingangscontrole 5 Opslag materiaal 6 Zagen 7 Knippen 8 Ponsen 9 Snijden 10 Boren/ tappen 11 Samenstellen 12 Constructie OK? 14 Spuitklaar maken 15 Spuiten 16 Lakdikte OK? 18 Opslag transport 19 Einde Corrigeren Corrigeren 54 27

28 Dank voor uw aandacht 28