Zorgen in vrijheid Een verantwoorde keuze? Fixatie in de ouderenzorg Fysieke fixatie Chemische fixatie Sociale fixatie Technologische fixatie Wat? 1
Alle onvrijwillige op de persoon toegepaste vrijheidsberovende middelen (en maatregelen) die een persoon in zijn bewegingsvrijheid (en keuzevrijheid) beperken. Wat? 2
Positioneringsmateriaalen/of het gebruik van voorzettafels en onrusthekkens op vraag van de bewonervoor zijn of haar comfort. Wat is fixatie niet? Veiligheid Preventie van vallen Wegloopgedrag Agressief gedrag Hygiëne: smeer- en plukgedrag Medisch Preventief bij uittrekken van sondes Na ingreep; vbheupfractuur met steunverbod Waarom wordt gefixeerd? 3
Personeel Omwille van bovenstaande redenen + Gebrek aan personeel Schrik voor gerechtelijke vervolging bij valincident Familie Arts Wie vraagt fixatie aan? Lichamelijke gevolgen Huidletsels Decubitus Incontinentie en constipatie Orthostatische hypotensie Oedeem van de onderste ledematen Verminderde spiermassa,-spanning,-kracht en uithoudingsvermogen Wekere botten en meer kans op botbreuken Veranderend voedingspatroon Infecties door verminderde mobiliteit Cardialeproblemen door wijziging in bloeddruk en polsslag Overlijden door wurging Gevolgen 4
Psychosociale gevolgen Onrust en agressiviteit Woede Verlatingsangst Toenemende verwardheid Sociale isolatie Afhankelijkheid Algemene achteruitgang Depressiviteit Verlies van zelfrespect en minderwaardigheidsgevoel Schaamte Identiteitsverlies Onverschilligheid door onmacht Gevolgen Redenen om te fixeren Voorkomen van : valincidenten Letsels Breuken Gevolgen van fixatie Verhoogd risico op : Valincidenten Letsels Breuken Bij : Onrust Agressie Hulpbehoevendheid Versterken van : Onrust Agressie Hulpbehoevendheid Een vicieuze cirkel 5
Fixeren is een vrijheidsberovendemaatregel die principieel in strijd is met het Europees Verdrag tot bescherming van de Rechten van de Mens (Art. 5) en met de Belgische Grondwet (Art. 12). Deze wetten voorzien dat enkel de bevoegde rechter een persoon van zijn vrijheid kan beroven of ook wanneer een vermoeden van misdrijf bestaat en de persoon in kwestie door de politionele diensten voor de rechter moet worden gebracht. Art. 3 EVRM. Niemand mag worden onderworpen aan folteringen of aan onmenselijke of vernederende behandelingen of bestraffingen Art. 5 EVRM. Recht op vrijheid en veiligheid Art. 12 Belgische Grondwet. De vrijheid van de persoon is gewaarborgd De wet De wet van 22 augustus 2002 betreffende de rechten van de patiënt, waarborgt in artikel 5 het recht op eerbiediging van de menselijke waardigheid, het recht op zelfbeschikking en het recht op een kwaliteitsvolle dienstverstrekking die beantwoordt aan de patiënt zijn behoeften. Het koninklijk besluit van 18 juni 1990 voorziet een uitzondering bij toepassing van de hoger beschreven wetgeving in bijlage I, in de rubriek 5, Fysische beveiliging B1. Art. 5 Wet Patiëntenrechten. Recht op kwaliteitsvolle dienstverlening Impliceert ook recht op zelfbeschikking & autonomie De wet 6
Personen met dementie? Meerderjarige patiënten onder statuut verlengde minderjarigheid of patiënten die onbekwaam zijn verklaard, toestemming door vertegenwoordiger of voogd Councilof Europe, art 8 Personswithmental disorder shouldhave the right to becaredforin the least restrictive environment available and with the least restrictive or intrusive treatment available, taking into account their healthneedsand the needto protectthe savetyof others De wet Waardigheid voor de oudere als persoon Respecteren van de autonomie Bevorderen van het integrale welzijn Bevorderen van zelfredzaamheid Etischewaarden en normen 7
Eerste vallers hebben ernstigste letsels Geen bewijs dat fixatie valrisico vermindert Ernstigere letsels bij personen die fixatie ondergingen Analyse situatie Alternatieven fixatie : valpreventie! Laten vallen? Elk gedrag heeft een reden Analyse situatie Alternatieven fixatie En onrust? 8
Wegloopgedrag Agressief gedrag Doolgedrag Smeer- en plukgedrag Roepgedrag Storend gedrag Probleemgedrag Moeilijk hanteerbaar gedrag Ander gedrag? Probleemgedrag ontstaat doordat een persoon zich staande probeert te houden, vaak in een nieuwe verwarrende situatie. Vb. personen in een dementeringsproces Vb. personen met een NAH => ONBEGREPEN GEDRAG Onbegrepen gedrag 9
Geen fixatie, tenzij... Er gezocht is naar de oorzaak van het probleem Alle mogelijke alternatieven zijn bekeken en geprobeerd De minst ingrijpende fixatie is verkozen Nadelen van de fixatie worden zoveel mogelijk weggenomen De fixatie beperkt is in tijd en opnieuw wordt geëvalueerd Nee, tenzij - principe Communiceren! Leer je patiënt kennen, weet wie hij is Organiseren Pas je aan aande patiënt; wees flexibel Herkenbaarheid : dagritme ; medewerkers; medebewoners Inrichting Zorg voor herkenbaarheid Activeren : Zintuigen -Het belang van beweging! Zinvolle dagbesteding Rustpunten Materialen Alarmen valmatten sensomotorische materialen (ballendekens ballenkussens- voelschorten- ) Alternatieven 10
Alternatieve materialen Praten (Levensverhaal) Observeren en registreren (Gedrag Valkalender) Persoonsgerichte analyse De hoofdvraag! 11
Respectvolle omgang Respect voor de persoon zijn persoonlijkheid/ wensen/ eigenwaarde/ zelfregie over zijn eigen leven Hoofdalternatief / basis www.innofix.be 12
Interessante websites: - www.innovatiekringdementie.nl - www.vilans.nl 13