Registratienummer RIS294945 Voorstel van het college inzake concept Advies voorkeurstracé aanlanding kabels Net op zee en concept zienswijzen op Ontwerp Rijksstructuurvisie windenergie op zee, aanvulling Hollandse Kust en op ontwerp kavelbesluiten I en II In het kader van de afspraken in het SER Energie akkoord is de Minister van Economische Zaken (EZ) gestart met de voorbereiding van de besluiten die moeten leiden tot realisatie van de windparken op zee en de aanlanding van hoogspanningskabels naar het 380 kv hoogspanningsnet op land. Op kaart 1 is de toekomstige aanleg van windparken op de Noordzee weergegeven. De gemeente ondersteunt de realisatie van windturbines op zee vanwege haar ambitie om in 2040 klimaatneutraal te zijn. In de Energievisie Den Haag 2040 is windenergie op zee benoemd als één van de grootste bronnen van duurzame elektriciteit voor de stad. Wel blijven we kritisch op de realisatie van windparken binnen de 12 mijlszone en de aanlanding van hoogspanningskabels bij Kijkduin naar Wateringen vinden we onacceptabel. Voorgeschiedenis In september 2014 heeft het kabinet drie gebieden aangewezen buiten de 12 mijl (ruim 22 km) waar de komende jaren windparken op zee worden ontwikkeld: voor de kust van Zeeland, Noord-Holland en Zuid-Holland. Het Rijk heeft hiertoe de Rijksstructuurvisie Windenergie op Zee opgesteld. Ter aanvulling is het kabinet van plan twee nieuwe gebieden aan te wijzen voor de bouw van windmolenparken op zee. Het gaat om twee gebieden binnen de zogenaamde 12-mijlszone, tussen 18,5 en 22,2 kilometer uit de kust. Deze aanvulling is opgenomen in de Ontwerp-Rijksstructuurvisie Windenergie op Zee Aanvulling gebied Hollandse Kust. De twee extra stroken sluiten aan op eerder aangewezen gebieden buiten de 12-mijlszone.Voor Den Haag is het gebied Hollandse Kust (Zuid) van belang (zie kaart 1). Binnen dit gebied zijn vier kavels aangegeven waar turbines kunnen komen (zie kaart 3). Kavels I en II liggen buiten de 12 mijlszone. Kavels III en IV liggen binnen de 10 tot 12 mijlszone. In reactie op het voornemen om binnen de 12 mijlszone een strook toe te voegen heeft de gemeente met een zienswijze kritisch gereageerd vanwege de mogelijke negatieve effecten. Zo is aandacht gevraagd naar de effecten op de werkgelegenheid en toerisme. Naast de realisatie van de windparken wordt door TenneT verkend hoe de energie kan worden aangeland. Er zijn meerdere mogelijkheden in beeld, waaronder aanlanding via Kijkduin naar Wateringen. Vanwege de beperktere milieueffecten is een duidelijke voorkeur uitgesproken voor aanlanding op de Maasvlakte (2 juni 2015 DSO/2015.45). Effecten op recreatie en toerisme De Tweede Kamer heeft daarna gevraagd naar een onderzoek over de negatieve effecten van het windpark Hollandse Kust Zuid met daarbij het gebied binnen de 10 à 12 mijlszone. Dit is het zogenoemde Decisio-rapport. Een verlies van 0 tot maximaal 530 banen in Den Haag is hierin berekend. In verband hiermee is een alternatief in beeld gekomen om de locatie IJmuiden Ver uit de Rijksstructuurvisie eerder te ontwikkelen, waardoor het windenergiegebied Hollandse Kust (Zuid ) vooralsnog niet meer nodig is. Gemeente Den Haag Postbus 12600 T 14070 Spui 70 2500 DJ Den Haag www.denhaag.nl Den Haag
De visuele effecten en de negatieve effecten op de werkgelegenheid zijn bij IJmuiden Ver nauwelijks aanwezig. Daarbij zijn de doelstellingen uit het energie-akkoord niet in het geding en is een hoger aandeel windenergie op kortere termijn mogelijk. Hiertoe is een lobby gestart bij het Rijk. Tevens is nog een belevingsonderzoek verricht door Motivaction onder Nederlandse en Duitse kusttoeristen (Zie bijlage). (kaart 1) De Minister zet vooralsnog de plannen voor het nu realiseren van het gehele park Hollandse Kust (zuid) door. Vanwege de behandeling van de Wet Stroom in de Eerste Kamer was echter een kink in de kabel van deze procedure gekomen, waardoor voor de kavels III en IV binnen de 10 tot 12 mijlszone vooralsnog geen besluitvorming voor de kaveluitgifte kon worden gestart. De ministerraad heeft dit nu op 1 juli 2016 gerepareerd. 2/8
(kaart 2) 3/8
(kaart 3) (afbeelding 4: betrokken alternatieven) 4/8
Advies en Zienswijzen In het kader van de plannen van het Rijk lopen er momenteel vier procedures. Het gaat om: -1-Het ontwerp kavelbesluit I windenergiegebied Hollandse Kust (zuid) voor meer dan 22,2 km uit de kust en de daarbij behorende MER en vastgestelde Notitie Reikwijdte en detailniveau. -2-Het ontwerpkavelbesluit II windenergiegebied Hollandse Kust (zuid) voor meer dan 22.2 km uit de kust en de daarbij behorende MER en vastgestelde Notitie Reikwijdte en Detailniveau. -3-De Ontwerp Rijksstructuurvisie Windenergie op Zee Aanvulling gebied Hollandse Kust voor het gebied Hollandse Kust (noord en zuid) voor het aanwijzen van gebieden voor windparken tussen 18,5 en 22,2 km(10-12 mijl) met het daarbij behorende planmer en het reactie document op de zienswijzen en adviezen over de Notitie Reikwijdte en Detailniveau voor het planmer. De inspraakperiode is van 19 augustus 2016 tot en met 29 september 2016. Al deze documenten zijn te vinden op www.rijksoverheid.nl/ministeries/ministerie-vaninfrastructuur-en-milieu/documenten/kamerstukken/2016/07/01/ontwerp-rijksstructuurvisiewindenergie-op-zee-aanvulling-hollandse-kust en op www.bureau-energieprojecten.nl Eerder heeft de gemeente al kritisch gereageerd op het aanvullingsplan (DSO/2015.45) en tevens is een zienswijze gegeven op de Notitie Reikwijdte en Detailniveau kavelbesluiten I en II Hollandse Kust (zuid) DSO/2016.272-RIS292680. De gemeenteraad is hiervan op de hoogte gesteld. Op 3 maart 2016 is de gemeenteraad bij de vaststelling van de zienswijze op de concept Notitie Reikwijdte en Detailniveau Net op Zee toegezegd nadrukkelijk bij de verdere procedures te worden betrokken. Vandaar het voorstel om de 3 zienswijzen tevens aan de gemeenteraad voor instemming voor te leggen. Voor de ontwerp kavelbesluiten I en II is een gecombineerde concept zienswijze opgesteld. Naast de inspraak over de ontwerpbesluiten heeft het Rijk ons College vanwege een bovenwettelijke pilot in het kader van de nieuwe Omgevingswet voor de aanlanding van kabels gevraagd om: -4- een advies te geven over het voorkeurstracé van de gemeente Den Haag voor de aanlanding van de hoogspanningskabels vanuit Hollandse Kust (zuid) naar het 380 kv hoogspanningsnet op land. Dit advies moet vóór 15 september naar het Rijk verzonden zijn. Hiervoor heeft de Minister een afwegingsnotitie voorkeursalternatief Net op zee Hollandse Kust (zuid) opgesteld. Tevens is de Notitie Reikwijdte Detailniveau Net op zee Hollandse Kust (zuid) vastgesteld en is onder andere de zienswijze van de gemeente Den Haag (DSO/2016.90) beantwoord. De adviezen van de verschillende betrokken overheden zullen de ministers van Economische Zaken en Infrastructuur en Milieu betrekken bij hun keuze voor een voorkeurstracé. Tenslotte zal over het eerste deel van het MER een extra tussentijds advies aan de Commissie m.e.r. worden gevraagd. Deze stukken zijn te vinden op: http://www.rvo.nl/subsidies-regelingen/bureauenergieprojecten/hoogspanning/noz-hollandse-kust-zuid Interne procedure zienswijzen en advies Vanwege het vakantiereces is een noodprocedure met de gemeenteraad besproken. De Commissie Leefomgeving laat zich via een informatiebijeenkomst door het Rijk op 29 augustus 2016 van 15-17 uur in zaal A04.16 inlichten. 5/8
Op 1 september wordt dan het voorstel van het college voor de drie concept zienswijzen en voor het concept advies voor het voorkeursalternatief van de aanlanding van het hoogspanningsnet besproken, waarna hierover op 8 september 2016 in de gemeenteraad besluitvorming kan plaatsvinden en verzending naar het Rijk tijdig kan plaatsvinden. Gelet op de omvang zijn de bijlagen niet meegestuurd. Deze zijn te raadplegen via het RIS (294868). Koers van het Rijk De voorstellen van het Rijk, zoals die er nu liggen gaan niet uit van onze voorkeur om het windparkengebied IJmuiden Ver eerder te realiseren om het windparkengebied Hollandse Kust (zuid en noord) daarmee achterwege te laten. Tevens wil het Rijk toch windparken binnen de 10-12 mijlszone van Hollandse Kust (zuid) realiseren, waarover de gemeente zich eerder kritisch heeft uitgelaten. Ook het onderzoeken van een variant waarbij enkel kavels I en II worden ontwikkeld wordt niet overgenomen door het Rijk. Tenslotte acht het Rijk een 380 kv( zee)kabel niet mogelijk als bewezen technisch alternatief op dit moment. Deze door de gemeente aangedragen alternatieven voor het MER worden daarom niet meegenomen in de verschillende MER-rapporten en vastgestelde Notities Reikwijdte en Detailniveau. De achtergrond daarvan ligt in de hogere kosten van 3 miljard Euro voor IJmuiden Ver, de routekaart (2014) in het kader van het SER Energie Akkoord voor duurzame groei, waarin is afgesproken dat in 2023 16% van de energie duurzaam wordt opgewekt. Daarnaast acht het Rijk naast de locatie IJmuiden Ver ook de 1400 MW en 700 MW parken van de Hollandse Kust (respectievelijk noord en zuid) nodig om in de toekomst te kunnen voldoen aan de vraag naar duurzame energie. Een groot aantal vragen die we gesteld hebben in het voortraject is in het kader van de MER onderzoek wel overgenomen en is of wordt nader onderzocht. Daarnaast is de door de gemeente gevraagde mogelijk alternatieve locatie Woud Harnasch voor een transformatorstation als extra alternatief toegevoegd en wordt in het MER bij het thema Omgeving aandacht besteed aan magneetvelden per tracé en mogelijke transformatorstations. Ook wordt in beeld gebracht of er gevoelige bestemmingen liggen binnen de magneetveldzone 0f contour. Bij de concept zienswijzen en het concept advies over ons voorkeurstracé gaan we nog nader in op de MER aspecten. Standpunt gemeente Aanlanding van de hoogspanningskabels bij Kijkduin is om meerdere redenen onacceptabel en aanlanding op de Maasvlakte en in het bijzonder tracé 2 heeft onze voorkeur. De milieueffecten op land van het tracé richting Wateringen zijn groter en risicovoller. De maatschappelijke weerstand tegen dit tracé in een druk bevolkt gebied met veel natuurwaarden is veel groter en dus niet bevorderlijk voor het draagvlak van windenergie op zee. Daarnaast beperkt dit tracé naar Wateringen en de mogelijke locaties voor transformatorstations de mogelijk toekomstig gewenste ontwikkelingen in deze zone en aan de kust. Ook de negatieve effecten op de lokale economie en op de waarde van het bestaande en toekomstige vastgoed zijn veel groter. Het gewenste hoogwaardige woonmilieu in de Westlandse Zoom komt onder druk te staan. De westelijke entree van Den Haag bij de Harnaschknoop richting Lozerlaan verdient een kwalitatieve verbetering van de huidige uitstraling. Het toevoegen van nog een transformatorstation zal geen positieve bijdrage leveren aan de uitstraling van die zone. In het bijzonder zou de locatie van een transformatorstation in de Vastgoedzone van de entree van het bedrijventerrein Harnaschpolder grote effecten hebben op de werkgelegenheid, aangezien hier een hotel is voorzien en de uitstraling van het bedrijventerrein hier in het geding is. Tevens heeft dit financiële effecten voor de ontwikkelende partijen, waarvan de gemeente Den Haag een van de belangrijkste is. 6/8
Tenslotte kan de beperkte restcapaciteit, die het hoogspanningstation bij Wateringen nog heeft, beter gebruikt worden voor toekomstige andere duurzame electriciteitsbronnen. Mocht onverhoopt toch voor een aansluiting op Wateringen worden gekozen dan zou de locatie van een transformatorstation in het glastuinbouwgebied in het Westland het best landschappelijk en milieutechnisch inpasbaar zijn en niet ten koste gaan van beperkingen voor het bedrijventerrein Harnaschpolder, zoals bij de locatie Woudharnasch ook het geval is. De Vastgoedzone in de Harnaschpolder is geen optie. In de concept adviesbrief voor het voorkeursalternatief aan het Rijk wordt dit nader uitgewerkt. Wat betreft de ontwerp Rijksstructuurvisie windenergie op zee blijft het standpunt dat er vanwege verschillende effecten geen voorkeur is voor windparken in de 10-12 mijlszone en er eerst ingezet zou moeten worden op IJmuiden Ver. Nu al blijkt dat er bij de aanbesteding van windpark Borssele forse kostenbesparingen zijn. Ook kan het Rijk de financiële ruimte, die bij aanbesteding voor windpark Borssele ontstaan is, benutten voor de snellere ontwikkeling van IJmuiden Ver en voor internationale windenergieplannen verder in de Noordzee. Dit betekent overigens wel dat de beschikbaarheid van windenergie op zee dan wel later beschikbaar komt, aangezien de procedures hiervoor nog moeten worden opgestart. Het is overigens het Rijk die deze afweging moet maken. In de concept zienswijze wordt dit nader uitgewerkt. Wat betreft de ontwerp kavelbesluiten I en II kan opgemerkt worden dat deze overbodig zijn als IJmuiden Ver toch eerder ontwikkeld wordt. Mocht het Rijk besluiten alleen deze twee kavels nu te realiseren met alleen platform Alpha, dan blijft ons standpunt dat dit mogelijk moet zijn. Hiermee kan op korte termijn 700 MW windenergie opgewekt worden. Dit wordt in de concept zienswijzen en het concept advies uitgewerkt. Verdere procedure Rijk Na afronding van deze procedure gaat het Rijk verder met de voorbereidingen voor de realisatie van haar plannen: Aanlanding kabels: Vaststelling Rijk Voorkeursalternatief en Voorbereidingsbesluit begin okt. 2016 Vooroverleg voorontwerp inpassingsplan en vergunningen begin 2017 Ter inzagelegging MER, ontwerp inpassingsplan, ontwerp vergunningen medio 2017 Besluit Rijk inpassingsplan en vergunningen ter inzage 3 e kwartaal 2017 Beroepsmogelijkheid voor niet overheidsorganen bij Raad van State 4 e kwartaal 2017 Uitspraak Raad van State inpassingsplan en vergunningen medio 2018 Start bouwproces en aanleg kabels 2018-2021 In bedrijf name zeestation Alpha 2021 In bedrijf name zeestation Beta 2022 7/8
Windenergie op Zee en kavelbesluiten: Vaststelling Rijk van de Structuurvisie Windenergie Op Zee, aanvulling eind 2016 Gebieden 10-12 mijlszone. Geen beroep gemeente mogelijk Beroep bij Raad van State over kavelbesluiten I en II van Rijk begin 2017 Start procedure kavelbesluiten III en IV en ontwerp NRD eind 2016 Start bouw windenergieparken op zee 2017-2018 Gezien het vorenstaande stelt het college de raad voor het volgende besluit te nemen: De raad van de gemeente Den Haag, Gezien het voorstel van het college van 2 september 2016, Besluit: I. In te stemmen met het concept Advies voorkeurstracé aanlanding kabels Net op zee. II. III. IV. In te stemmen met concept zienswijze op de Ontwerp Rijksstructuurvisie windenergie op zee, aanvulling Hollandse Kust. In te stemmen met de zienswijze op de ontwerp kavelbesluiten I en II. De onder I, II en III genoemde stukken mede namens de gemeenteraad in te dienen. Aldus besloten in de openbare raadsvergadering van 8 september 2016. De griffier, De voorzitter, 8/8