Tevreden wonen in Gouda

kernpublicatie Tevreden wonen in Gouda Resultaten van de lokale uitvergroting het Woononderzoek Nederland 26. afdeling fysieke leefomgeving gouda, 6 maart 28

inhoudsopgave 1 samenvattende conclusies...4 1.1 woningvoorraad, bevolking en huishoudens... 4 1.2 woningen en hun bewoners... 5 1.3 bewegingen op de woningmarkt... 5 1.4 woningzoekenden en hun wensen... 6 1.5 betaalbaarheid... 8 1.6 woningkwaliteit... 8 1.7 wonen en gezondheid... 9 1.8 leefbaarheid... 9 2 inleiding...11 2.1 achtergrond... 11 2.2 doel 11 2.3 opzet en afbakening... 11 2.4 leeswijzer... 12 3 voorraad, bevolking en huishoudens...13 3.1 woningvoorraad... 13 3.2 bevolking... 17 3.3 huishoudens... 21 4 woningen en hun bewoners...25 4.1 de bewoonde voorraad... 25 4.2 haar bewoners... 28 4.3 hun woonsituatie... 3 5 bewegingen op de woningmarkt...37 5.1 verhuizingen en betrokken woningen... 37 5.2 verhuisstappen doorstromers... 39 5.3 verkoop huurwoningen... 42 pagina 2

6 woningzoekenden en hun woonwensen...44 6.1 woningzoekenden... 44 6.2 gevraagde en aangeboden woningen... 45 6.3 verhuiswensen van doorstromers en starters... 5 6.4 particulier opdrachtgeverschap... 54 6.5 huurwoning kopen... 55 7 betaalbaarheid...56 7.1 woonlasten... 56 7.2 doelgroep van beleid... 58 8 woningkwaliteit...62 8.1 tevredenheid met woning... 62 8.2 specifieke voorzieningen en toegankelijkheid... 65 9 wonen en gezondheid...67 9.1 gezondheid en functiebeperking... 67 9.2 huisvesting van ouderen... 69 1 leefbaarheid...72 1.1 Tevredenheid met woonomgeving en voorzieningen... 72 1.2 vervelende voorvallen in de buurt... 74 1.3 contacten in de buurt... 75 11 begrippenlijst...77 pagina 3

1 samenvattende conclusies 1.1 woningvoorraad, bevolking en huishoudens Beperkte groei woningvoorraad met negatief migratiesaldo als gevolg. Ondanks daling bevolkingsomvang toch nog toename huishoudens. Lage gemiddelde WOZ-waarde woningen maar redelijk hoog gemiddeld huishoudinkomen. Banengroei sterker dan toename huishoudens. In de periode 1997 tot 27 is de Goudse woningvoorraad met 9 woningen toegenomen. De groei van de voorraad bleef achter bij Nederland als geheel. Er werden aanzienlijk minder woningen dan in het decennium ervoor opgeleverd. Toen groeide de Goudse woningvoorraad met 5.1 woningen en was de groei sterker dan geheel Nederland. De afgelopen twee jaren is de Goudse woningvoorraad zelfs licht gedaald tot 3.22 woningen. Een geringe nieuwbouwproductie ging gepaard met een behoorlijke woningonttrekking door vooral sloop. Toch zijn er in de afgelopen tien jaar ten opzichte van het landelijke gemiddelde weinig woningen aan de Goudse voorraad onttrokken. 26 is hierop een uitzondering. Toen werden er wel veel woningen onttrokken. De woningvoorraad zal op basis van de verwachte realistische woningbouwproductie wel weer behoorlijk toenemen tot circa 34.2 woningen in 22. In de jaren 23 tot 27 zijn er vooral koopwoningen en eengezinswoningen aan de Goudse woningvoorraad toegevoegd. De Goudse woningvoorraad kenmerkt zich door veel naoorlogse woningen. Verder zijn er naar verhouding veel vooroorlogse en weinig vroegnaoorlogse koopwoningen. Ook zijn er relatief veel sociale en particuliere huurwoningen uit de periode 1971-199. Vooroorlogse woningen zijn naar verhouding vaak een eengezinswoning en woningen uit de periode 1971-199 vaak een meergezinswoning. De inhaalslag die de prijsontwikkeling van woningen in Gouda in 22 doormaakte ten opzichte van de landelijke trend, is in 26 weer tot halt gekomen. De WOZ-waarde ligt weer onder het landelijke gemiddelde. De bevolking van Gouda loopt sinds 2 terug en bevindt zich in 26 ongeveer op het niveau van 1997. Tot midden jaren negentig kende de stad nog een bevolkingsgroei die ver boven de regionale en landelijke trend lag. De terugloop wordt vooral veroorzaakt door een sterke daling van het binnenlandse migratiesaldo. De laatste jaren komt daar ook nog een daling van het buitenlandse migratiesaldo bij. Er zijn onvoldoende woningen aan de woningvoorraad toegevoegd om het inwonertal constant te houden (ruimtelijk beleid tot 24) laat staan het binnenlandse migratiesaldo op nul te houden (ruimtelijk beleid vanaf 24). Anno 26 is de bevolking net als in 22 nog steeds wat jonger dan Nederland als geheel. De verwachting is dat de jongere leeftijdsgroep (tot 3 jaar) zich relatief gezien redelijk zal handhaven. De leeftijdsgroep 3-6 jarigen zal iets krimpen ten gunste van de leeftijdsgroep 6 jaar en ouder maar waarschijnlijk minder sterk dan de Primosprognose 26 voorspelt. De Primosprognose 26 gaat namelijk van een veel lagere woningproductie uit dan de gemeentelijke vooruitberekening. Ongeveer 6 van de bevolking verhuisde in de periode 2-26 jaarlijks binnen de eigen gemeente. In de periode 1995-2 was dit nog 7 per jaar. Beide percentages komen redelijk overeen met de landelijke en provinciale trend. In de regio Midden-Holland wordt in beide periode overigens aanzienlijk minder binnen de eigen gemeente verhuisd. Ondanks dat het inwonertal in Gouda is gedaald, is het aantal huishoudens in de periode 1995 tot 27 gestegen met 1.9. Dit betekent dat het gemiddelde aantal personen per huishoudens is gedaald. De laatste drie jaren stabiliseert het aantal huishoudens zich echter, mogelijk door de beperkte woningbouw in de afgelopen jaren. De huishoudensstructuur is in Gouda redelijk vergelijkbaar met het landelijke gemiddelde. Wel wonen er in Gouda, net als in Zuid-Holland, iets meer (eenouder)gezinnen. In Zuid-Holland zijn wel meer alleenstaanden dan in Gouda te vinden. Goudse huishoudens beschikken volgens de meest recente gegevens van 23 net als in 1998 gemiddeld over een iets hoger inkomen dan huishoudens in Nederland of Zuid-Holland. pagina 4

De werkgelegenheidsontwikkeling in Gouda vertoont vooral de laatste jaren een vergelijkbaar patroon met de bevolkingsgroei (en de woningvoorraadontwikkeling). In de periode 22-26 was het banenverlies veel sterker dan in Zuid-Holland en Nederland. In de vier jaar daarvoor kende Gouda juist een sterkere groei aan banen dan in die gebieden. Al met al nam in Gouda het aantal banen veel sterker toe dan het aantal huishoudens en houdt de werkstad Gouda beter stand dan de woonstad Gouda. 1.2 woningen en hun bewoners Wat meer huurwoningen en meergezinswoningen dan landelijk. Weinig vrijstaande woningen en twee-onder-een-kap-woningen. Veel goedkope koopwoningen en dure huurwoningen. Iets meer jongere huishoudens. Veel (eenouder)gezinnen. Enerzijds veel huishoudens zonder opleiding, anderzijds veel hoogopgeleide huishoudens. Beperkte groep midden inkomens. Volgens WoON 26 is ongeveer de helft van alle woningen die in Gouda bewoond worden, een huurwoning. Gouda en Zuid-Holland hebben iets meer huurwoningen dan Nederland als geheel. Bijna drievijfde van alle bewoonde woningen in Gouda is een eengezinswoning. Dit aandeel ligt onder het landelijke gemiddelde maar wel boven het Zuid-Hollandse gemiddelde. In Gouda zijn erg weinig vrijstaande woningen en twee-onder-een-kap-woningen te vinden. Net als in Zuid-Holland zijn er relatief veel goedkope woningen. In Gouda gaat het dan vooral om veel goedkope koopwoningen. Hoewel er in Gouda relatief weinig dure woningen zijn, zijn er ten opzichte van Zuid-Holland en Nederland wel veel dure huurwoningen te vinden. In Gouda wonen zoals gezegd iets meer jonge huishoudens dan in Zuid-Holland en Nederland. De huishoudensstructuur komt wat betreft grootte redelijk overeen met het landelijke gemiddelde. Tweepersoonshuishoudens zijn net als in Zuid-Holland iets ondervertegenwoordigd. Verder wonen er in Gouda naar verhouding veel (eenouder)gezinnen. In Gouda zijn er enerzijds veel huishoudens die geen lagere school hebben afgemaakt maar anderzijds ook veel huishoudens met een afgeronde hbo/wo-opleiding. In overeenstemming hiermee zijn er ook zowel veel huishoudens met een laag inkomen als ook veel inkomens met een hoog inkomen in Gouda. Jonge en middelbare huishuishoudens wonen in Gouda vaker in een eengezinswoning, terwijl oudere huishoudens juist vaker in een meergezinswoning wonen dan in Zuid-Holland of Nederland. In Gouda bewonen jonge huishoudens vaker een koopwoning, middelbare huishoudens een particuliere huurwoning en oudere huishoudens een sociale huurwoning dan in Zuid-Holland en Nederland. Jonge Goudse huishoudens zijn vaak te vinden in het lage koopsegment, terwijl oudere Goudse huishoudens vaak een betaalbare of dure huurwoning bewonen. Opvallend veel alleenstaanden wonen in Gouda in een koopwoning binnen het lage prijssegment. Gezinnen wonen opvallend vaak in een koopwoning binnen het midden prijssegment. Huishoudens wonen in alle leeftijdsfasen vaak in of nabij het centrum. In Gouda wonen jonge en middelbare huishoudens ook veelvuldig buiten het centrum en oudere huishoudens dikwijls aan de rand van de stad. 1.3 bewegingen op de woningmarkt Aandeel gerealiseerde verhuizingen op niveau van 22. Bijna driekwart van verhuisden een doorstromer. Groep doorstromers toegenomen en groep starters stabiel gebleven. Starters overwegend jonger dan 34 jaar; doorstromers en groep die niet verhuisde vooral tussen 35 en 65 jaar. Veel huurwoningen en veel meergezinswoningen betrokken. Starters vooral naar huurwoning en doorstromers net zo vaak naar huurwoning als naar koopwoning verhuisd. Veel doorstroming binnen huursector en weinig doorstroming binnen koopsector. Weinig huurders kochten eigen huurwoning, hoewel deze niet minder vaak is aangeboden dan landelijk gemiddeld. pagina 5

Volgens WoON 26 is de afgelopen twee jaar ongeveer 15 van alle huishoudens in Gouda verhuisd naar een andere woning. Het aandeel verhuizingen komt in 26 redelijk overeen met het aandeel verhuizingen in 22, en blijft sterk achter bij 1998 (24). Bijna driekwart van alle huishoudens die in Gouda verhuisden, was een doorstromer. In Gouda steeg het aandeel doorstromers licht terwijl het aandeel starters stabiel bleef. Starters behoorden vooral tot de leeftijdsgroep tot 34 jaar. Doorstromers en huishoudens die niet zijn verhuisd, maakten relatief vaak deel uit van de leeftijdsgroep 35 tot 65 jaar. In Gouda zijn jongere starters relatief weinig verhuisd en doorstromers in de leeftijdsgroep 35 tot 65 jaar relatief veel. Het aandeel huurwoningen dat de afgelopen twee jaar werd betrokken, lag vooral in Gouda hoog ten opzichte van het aandeel huurwoningen dat in de voorraad aanwezig is. Ook het aandeel meergezinswoningen dat de afgelopen twee jaar is betrokken, lag hoog ten opzichte van het aandeel meergezinswoningen in de voorraad. Starters verhuisden vooral naar een huurwoning, terwijl doorstromers bijna net zo vaak naar een koopwoning als naar een huurwoning verhuisden. In 26 zijn in Gouda relatief weinig huishoudens doorgestroomd van de ene koopwoning naar de andere koopwoning in Gouda. Net als in Zuid-Holland en Nederland zijn veel huishoudens in Gouda van de ene huurwoning naar de andere huurwoning doorgestroomd. Het aandeel verhuizingen binnen de huursector en de koopsector en van de huursector naar de koopsector is ten opzichte van 22 toegenomen. In Gouda telt relatief weinig huishoudens die een koopwoning bewonen waarvan zij vroeger de huurder waren. Het gaat om 3 van alle huishoudens in Gouda. Toch wordt in Gouda net zo vaak als in Zuid-Holland en Nederland een huurwoning te koop aangeboden. 1.4 woningzoekenden en hun wensen Ruim kwart van alle huishoudens met verhuisplannen. Ruim 5. huishoudens actief op zoek waarvan de helft graag binnen twee jaar verhuist. Veel doorstromers met verhuisplannen. Vraag van meergezinswoningen naar eengezinswoningen verschoven. Vraag van doorstromers naar eengezinswoningen en meergezinswoningen gestegen. Licht herstel van vraag naar koopwoningen. Vooral vraag naar koopwoningen in lager prijssegment en betaalbare huurwoningen. Bijna de helft wenst woning in een buurt van na 1975, maar meerderheid wenst ook woning in of nabij het centrum. Vraag naar eengezinswoningen groter dan verwachte lokale aanbod, terwijl vraag naar meergezinswoningen kleiner dan verwachte lokale aanbod. Vraag naar koopwoningen groter dan verwachte lokale aanbod, terwijl vraag naar huurwoningen kleiner dan verwachte lokale aanbod. Doorstromers vaker een eengezinswoning en een koopwoning gewenst en starters vaker een meergezinswoning en een huurwoning. Vooral aandeel huishoudens dat van meergezinswoning naar eengezinswoning wil doorstromen, aanmerkelijk toegenomen, Aandeel dat zelf woning wil bouwen, blijft achter bij landelijke ontwikkeling. Een vijfde van huurders belangstelling voor eigen huurwoning kopen; belangstelling huurders sociale huursector blijft iets achter bij landelijke trend. Hoe duurder de huurwoning, hoe meer belangstelling om deze te kopen. In Gouda overwogen in 26 ongeveer 8.6 huishoudens de komende twee jaar naar een (andere) woning te verhuizen, ongeveer 28 van alle huishoudens. Dit komt redelijk overeen met het landelijke en provinciale beeld. Ongeveer drievijfde deel daarvan was actief op zoek naar een woning. Het aandeel huishoudens dat in Gouda wil doorstromen is in 26 ten opzichte van 22 toegenomen tot driekwart van alle woningzoekenden. Dit aandeel ligt beduidend hoger dan in Zuid- Holland en Nederland. In Gouda willen naar verhouding veel huishoudens in de leeftijdsgroep 35 tot 65 jaar en weinig 65+-huishoudens verhuizen. pagina 6

De vraag naar meergezinswoningen in Gouda is in 26 iets afgenomen en ligt met 4 iets onder het niveau van 1998. De belangstelling voor zowel eengezinswoningen als meergezinswoningen is in 26 onder doorstromers toegenomen ten opzichte van 22, terwijl die onder starters voor beide segmenten daalde. De verschuiving in de vraag van meergezinswoningen naar eengezinswoningen doet zich in Gouda sterker voor dan in Nederland en Zuid-Holland. De vraag naar koopwoningen in Gouda is in 26, na een behoorlijke daling in 22, weer licht gestegen tot 53. De belangstelling voor koopwoningen steeg zowel bij doorstromers als starters. In Gouda zoeken relatief veel huishoudens een koopwoning in het lage prijssegment of een betaalbare huurwoning. Ook wensen relatief veel huishoudens een driekamerwoning en een woonkamer met een oppervlakte tussen de 2 en 3 m2. Goudse woningzoekenden wensen naar verhouding niet zo vaak een woning in vroeg-naoorlogse buurt. Bijna de helft van alle woningzoekenden wil een woning in een buurt na 1975, dit is opmerkelijk veel. Ook wensen opvallend veel woningzoekenden een woning in een vooroorlogse buurt. In overeenstemming met het landelijke en provinciale beeld wensen Goudse woningzoekenden vooral een woning die in of nabij het centrum ligt, meer dan de helft van alle woningzoekenden. Toch wensen woningzoekenden in Gouda ook relatief vaak een woning aan de stadsrand of buiten het centrum. De woningen die op de woningmarkt zijn gekomen, zijn geen afspiegeling van de woningvoorraad. Dit geldt dan in het bijzonder voor de eengezinswoningen. Het aanbod sloot daarbij ook niet aan op de vraag. Huishoudens zijn meer in een meergezinswoning terechtgekomen dan op grond van de vraag is te verwachten. Het aantal koopwoningen en huurwoningen dat op de markt is gekomen, sloot wel aan bij de vraag. Huurwoningen zijn wel meer op de markt gekomen dan op grond van de samenstelling van de woningvoorraad is te verwachten. Net als in Nederland en Zuid-Holland is de vraag naar eengezinswoningen in Gouda groter dan het verwachte aanbod. De vraag naar meergezinswoningen is in Gouda net als in Zuid-Holland iets kleiner dan het verwachte aanbod. Ook voor koopwoningen geldt dat de vraag ernaar in alledrie de gebieden groter is dan het verwachte aanbod. In tegenstelling tot Nederland en Zuid-Holland overtreft in Gouda het verwachte aanbod aan huurwoningen de vraag. Veel huishoudens willen doorstromen van de ene eengezinswoning naar de andere eengezinswoning. Ook zijn er veel huishoudens die van een meergezinswoning naar een eengezinswoning willen doorstromen. Ten opzichte van 22 is het aandeel huishoudens dat van een meergezinswoning naar een eengezinswoning wil doorstromen in 26 aanmerkelijk toegenomen. Ook het aandeel huishoudens dat van een eengezinswoning wil doorstromen naar een meergezinswoning is in de periode iets toegenomen. Verder is het aandeel huishoudens dat van een huurwoning naar een koopwoning wil doorstromen weer sterk toegenomen. Het aandeel huishoudens dat van de koopsector naar de huursector wil doorstromen is niet waarneembaar. Starters willen vaker een meergezinswoning en een huurwoning. Dit komt overeen met het landelijke beeld. Ongeveer eenderde van alle starters wenst een eengezinswoning en een koopwoning in Gouda. Dat zijn aanzienlijk meer starters dan in 22, maar wel minder dan in 1998. 11 van alle mensen met verhuisplannen heeft belangstelling voor het zelf bebouwen van een eigen bouwkavel. Dit percentage ligt lager dan het landelijke en provinciale gemiddelde (16 en 14). Het gaat om ongeveer 8 huishoudens. In Nederland en Zuid-Holland wil nog eens 4 een woning met andere privé-personen bouwen. In Gouda is dit aandeel niet waarneembaar. In Gouda wil zo n 7 van de huishoudens die zelf willen bouwen, dit ook nog als het bouwproces hierdoor een half jaar langer duurt dan bij projectmatige bouw. In Nederland en Zuid-Holland ligt dit percentage op 8. Als de kosten dan ook nog eens 2 hoger uitvallen dan bij projectmatige bouw heeft landelijk nog 4 belangstelling voor zelf bouwen. Voor Gouda is dit percentage niet waarneembaar. Als het landelijke beeld voor Gouda geldt dan wenst ongeveer de helft de woning samen met een architect te bouwen, een kwart ontwerpt de woning liever zelf en nog eens een kwart kiest een cataloguswoning. In Gouda wil 19 van alle huurders hun huurwoning kopen, waarbij voor 4 dit afhangt van de marktwaarde. Huishoudens die in een eengezinswoning wonen, willen vaker hun woning kopen dan huishoudens die in een meergezinswoning wonen. Huurders van een particuliere verhuurder huurwoning willen hun huurwoning iets vaker kopen dan huurders van een sociale verhuurder. In Gouda en Zuid-Holland is er onder huurders van een sociale huurwoning iets minder belangstelling dan landelijk (18 ten opzichte van 21). De belangstelling voor de aankoop van een particuliere pagina 7

huurwoning komt in Gouda in de buurt van het landelijke gemiddelde (22 ten opzichte van 23). In algemene zin geldt hoe duurder de huurwoning hoe liever een huurder zijn huurwoning wil kopen. De belangstelling om een huurwoning te kopen blijft in Gouda in alle prijssegmenten iets achter bij het landelijke gemiddelde. 1.5 betaalbaarheid Huurders en eigenaren-bewoners evenveel van hun besteedbare jaarinkomen kwijt aan wonen als landelijk gemiddeld. Eigenaren-bewoners kleiner deel van hun besteedbare jaarinkomen kwijt aan wonen dan huurders. Huurders van particuliere huurwoning groter deel van hun besteedbare jaarinkomen kwijt aan wonen dan huurders van sociale huurwoning. Lage inkomens (doelgroep van beleid) ruim kwart van alle huishoudens, iets meer dan landelijk gemiddeld. Doelgroep bewoont vooral een sociale huurwoning. Niet-doelgroep in helft van alle goedkope huurwoningen. Ongeveer 1.5 huishoudens (te) duur wonend binnen huursector. De netto woonuitgaven van huurders en van eigenaren-bewoners liggen in Gouda iets hoger dan gemiddeld in Nederland. Bij huurders zit dit in hogere bijkomende lasten en bij eigenaren-bewoners in iets hogere bruto (en netto) woonuitgaven. Toch besteden huurders en eigenaren-bewoners in Gouda uiteindelijk ongeveer evenveel van hun besteedbare jaarinkomen aan wonen als eigenarenbewoners in Zuid-Holland en Nederland. Bewoners van een particuliere huurwoning betalen een aanzienlijk hogere netto huur dan bewoners in de sociale huurwoning. Bewoners in een sociale huurwoning besteden gemiddeld 35 van hun besteedbare jaarinkomen aan wonen, terwijl dit bij bewoners in een particuliere huurwoning 4 is. De netto woonuitgaven van eigenaren-bewoners liggen iets onder het niveau van de woonlasten in de particuliere huursector. Eigenaren-bewoners besteden echter aanzienlijk minder van hun besteedbare jaarinkomen aan wonen dan huurders, namelijk bijna 25. Het aantal huishoudens met een laag inkomen, binnen het woonbeleid aangeduid als de doelgroep van beleid, is in 26 ongeveer 8.5 huishoudens in Gouda, ofwel 28 van alle huishoudens. Dit aandeel ligt iets boven het landelijke en provinciale gemiddelde. De doelgroep van beleid woont vooral in een sociale huurwoning. In Gouda en Zuid-Holland woont de doelgroep van beleid iets vaker in een sociale huurwoning dan gemiddeld in Nederland. Ook huishoudens die niet tot de doelgroep van beleid horen wonen in Gouda relatief vaak in een sociale huurwoning. De helft van alle goedkope woningen worden bewoond door mensen die wat inkomen betreft niet tot de doelgroep behoren. Verder woont 17 van de doelgroep van beleid in een dure huurwoning. Het gaat om ongeveer 1.5 huishoudens. Huishoudens in Gouda en Zuid-Holland overwegen vaker dan gemiddeld te verhuizen als de woonlasten stijgen. 1.6 woningkwaliteit 9 tevreden met zijn of haar woning. Vooral bewoners aan de stadsrand tevreden. Woning voldoet, maar woonomgeving (buitenruimte) minder. Veel woningen met lift, maar weinig gelijkvloerse woningen en nultredewoningen. Veel ongelijkvloerse meergezinshuurwoningen. In Gouda zijn naast behoorlijk wat vooroorlogse woningen vooral veel woningen die gebouwd zijn tussen 197 en 199, te vinden. Net als in Nederland is 9 van de huishoudens in Gouda tevreden met zijn of haar woning. In Zuid-Holland zijn gemiddeld iets minder huishoudens tevreden met hun woning. In Gouda zijn opmerkelijk veel huishoudens tevreden die aan de stadsrand wonen. 5 van alle huishoudens zegt ontevreden te zijn met zijn of haar woning. In Gouda zijn pagina 8

jonge en middelbare huishoudens even ontevreden. Beide groepen zijn vaker ontevreden dan oudere huishoudens in Gouda. In Nederland en Zuid-Holland zijn jonge huishoudens het meest ontevreden. De aspecten waarover huishoudens tevreden of ontevreden zijn, verschillen niet zo tussen de vergelijkingsgebieden. Volgens 93 ademt de woning een goede sfeer uit, 87 is tevreden over de indeling van de woning en bijna driekwart is gehecht aan zijn of haar woning. Een kwart noemt de buitenruimte onvoldoende en ongeveer 1 stelt dat de woning slecht onderhouden is. In Gouda geven relatief veel huishoudens aan dat er onderhoudswerkzaamheden aan de woning zjn gepleegd. De voordeur is bij ruim de helft van alle woningen in Gouda bereikbaar zonder traplopen. In Gouda zijn beduidend meer woningen met een lift dan in Nederland als geheel maar wel minder gelijkvloerse woningen. Ook het aandeel nultredewoningen blijft achter bij het landelijke gemiddelde. Nultredewoningen zijn vaak een meergezinswoningen in de huursector. In vergelijking met Zuid-Holland zijn er in Gouda weinig nultredewoningen onder meergezinswoningen in de koopsector te vinden. Behoorlijk wat meergezinshuurwoningen in Gouda zijn ongelijkvloers. 1.7 wonen en gezondheid Huishoudens iets minder vaak slechte gezondheid. Gezondheid neemt met leeftijd af. Vooral ouderen voelen zich gezond. Weinig ouderen in een nultredewoning. Bijna 8 van alle huishoudens in Gouda zegt dat de gezondheid goed tot zeer goed is. Dit komt overeen met het landelijke en provinciale beeld. Huishoudens in Gouda noemen hun gezondheid iets minder vaak slecht (2) of soms slecht (4) dan Nederland of Zuid-Holland (beide 3 en 5). Naarmate de leeftijd vordert, neemt de gezondheid af. 92 van alle jonge huishoudens in Gouda voelt zich (zeer) goed, terwijl 65 van alle oudere huishoudens dit nog maar vindt. Op zich voelen vooral oudere huishoudens in Gouda zich relatief vaak (zeer) goed. Goudse ouderen hebben iets minder vaak last van 1 of meer langdurige ziekten. Ook hebben ze iets minder moeite met bewegen. Vooral het verlaten en binnengaan van de woning, het gaan staan en zitten, het zich wassen en het boodschappen doen gaat hen vaker dan huishoudens in Nederland en Zuid-Holland zonder moeite af. Ook hebben oudere huishoudens in Gouda relatief minder vaak last van een 1 of meer langdurige ziekten. Met name het gaan zitten en staan en de trap af- en oplopen lukt hen vaker zonder moeite dan oudere huishoudens in de provincie of Nederland. Ongeveer 39 van alle huishoudens in woningen zijn 55 jaar of ouder. Het gaat om zo n 11.6 huishoudens. Dit aandeel is vergelijkbaar met het aandeel ouderen in Zuid-Holland en Nederland. 75+ers zijn licht ondervertegenwoordigd in Gouda. Een kwart van de ouderen in Gouda woont in een nultredewoning. Dit is weinig in vergelijking met het landelijke en provinciale gemiddelde. Volgens WoON staan er ruim 2. woningen speciaal bestemd voor ouderen in Gouda. Om een woning speciaal voor ouderen bestemd te kunnen betrekken geldt vaker een leeftijdsgrens dan in de vergelijkingsgebieden maar minder vaak een medische indicatie of een combinatie van een leeftijdsgrens en medische indicatie. 1.8 leefbaarheid Meer tevreden met woonomgeving. Meest tevreden met kinderopvang en minst tevreden met speelvoorzieningen voor jongeren (12 tot 18 jaar). Bewoners aan de stadsrand vaker tevreden dan medestadsbewoners en gemiddeld in Nederland aan de stadsranden. Bewoners uit het centrum vaker ontevreden dan medestadsbewoners en gemiddeld in Nederlandse centra. Huishoudens willen iets vaker uit hun woonomgeving verhuizen, zijn iets minder gehecht aan hun buurt en voelen zich iets minder thuis in hun buurt. Hondenpoep op straat grootste ergernis, gevolgd door rommel op straat (hoewel minder dan in 22), vernielingen en geluidoverlast. Vertrouwen in buurt toegenomen. pagina 9

Het aandeel huishoudens dat in Gouda (zeer)tevreden is met de woonomgeving is in 26 gegroeid ten opzichte van 22 en ligt weer op het niveau van 1998. Ook nam de tevredenheid met groen, jongerenvoorzieningen, speelvoorzieningen en kinderopvang in Gouda weer iets toe. In Nederland zijn huishoudens het meest tevreden met scholen en het minst tevreden met speelvoorzieningen voor jongeren van 12 tot 18 jaar. Goudse huishoudens zijn het meest tevreden met kinderopvang terwijl scholen op landelijk niveau het beste scoren. Net als in Nederland zijn Goudse huishoudens het minst tevreden met (speel)voorzieningen voor jongeren. Bewoners die in het centrum van Gouda wonen zijn minder vaak tevreden dan bewoners die in Zuid-Holland en Nederland in een centrum wonen. Bewoners die aan de stadsrand van Gouda wonen, zijn het meest tevreden ten opzichte van zowel bewoners die op andere plekken in de stad wonen als van bewoners die in Zuid-Holland en Nederland aan de rand van de gemeente wonen. Ongeveer 7 van alle huishoudens in Gouda vinden de bebouwing in hun woonomgeving aantrekkelijk, tussen het gemiddelde van Nederland en Zuid-Holland in. Goudse huishoudens willen iets vaker verhuizen uit zijn woonomgeving dan gemiddeld in Nederland, ongeveer 2. Huishoudens in Gouda zijn iets minder gehecht aan hun buurt (57) en voelen zich iets minder vaak thuis in de buurt (82) dan vooral landelijk gemiddeld. In Gouda gaan kinderen opvallend minder vaak naar een basisschool in de buurt. Ook maken kinderen opvallend minder gebruik van speelgelegenheden in de buurt. Verder maken Goudse huishoudens opmerkelijk minder gebruik van het openbaar vervoer dan huishoudens in Zuid- Holland. Huishoudens in Gouda ervaren meer dan in Zuid-Holland en Nederland overlast door vernieling (van telefooncellen en bushokjes) en door jongeren. Hondenpoep op straat blijft ergernis nummer in zowel in Gouda als in Zuid-Holland en Nederland. In Gouda wordt deze ergernis gevolgd door rommel op straat, vernielingen en geluidoverlast. Vooral de last van rommel op straat, overlast door jongeren en verkeer is in 26 verbeterd in Gouda ten opzichte van 22. Goudse huishoudens zijn iets minder positief over contacten en veiligheid in de buurt dan huishoudens in Zuid-Holland en Nederland als geheel. Wel is het vertrouwen in de buurt in 26 ten opzichte van 22 verbeterd. pagina 1

2 inleiding 2.1 achtergrond In de loop van 25 en 26 is een vragenlijst aan 62. huishoudens in Nederland voorgelegd over de woningmarkt: de basismodule woningmarkt van het Woon Onderzoek Nederland, afgekort WoON. WoON is de opvolger van het Woning Behoefte Onderzoek (WBO) en de Kwalitatieve Woning Registratie (KWR). De huishoudens zijn bevraagd over hun huidige woning, hun verhuisplannen, hun woonwensen, hun mening over de buurt waarin ze wonen enzovoorts. Het ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer (VROM) heeft inmiddels een publicatie over WoON 26 uitgebracht. Deze publicatie geeft een overzicht van de kerngegevens over de woningmarkt op nationaal niveau weer. oversampling De omvang van de steekproef in WoON is zo dat het een onderbouwing geeft voor betrouwbare uitspraken op landelijk, provinciaal en (BoN 1 -)regionaal niveau. Gemeenten, regio s en corporaties konden net als in 1998 en 22 meedoen aan de oversampling van de basismodule woningmarkt van WoON. Oversamplen betekent dat er extra respondenten in het gebied in kwestie ondervraagd worden. Hierdoor is het mogelijk om voor dit gebied ook betrouwbare uitspraken te doen over de woningmarkt: vraag en aanbod op de woningmarkt, buurtbeleving, scheefheid enzovoorts. Veel resultaten zijn voor de deelnemers aan de oversampling samengebracht in Cita Vista, een computerpakket waarmee de gebruiker tabellen en grafieken uit WoON kan uitdraaien. Gouda heeft in 26 net als in 1998 en 22 aan de oversampling deelgenomen met gebruikmaking van de reguliere vragenlijst. Er zijn 65 respondenten voor Gouda in WoON 26 opgenomen. 2.2 doel In dit rapport zijn de uitkomsten van WoON 26 voor Gouda beschreven, geanalyseerd en met elkaar in verband gebracht. De informatie moet antwoord geven op de vraag: Hoe is de woonsituatie en -behoefte in Gouda anno 26? Deze informatie is vervolgens input voor de Monitor Woonvisie en de bijstelling van de Woonvisie die eventueel daaruit volgt. 2.3 opzet en afbakening Dit rapport geeft antwoord op achtereenvolgens de volgende vragen: Hoeveel woningen staan er in Gouda en wat voor woningen zijn dat? (paragrafen 3.1 en 4.1) Wie bewonen die woningen? (paragrafen 3.2, 3.3. en 4.2) Hoe is de woonsituatie? (paragraaf 4.3) Hoe vaak wordt verhuisd, door wie en naar wat voor soort woningen? (hoofdstuk 5) Hoe zit het met de verhuisplannen en hoe verhouden vraag en aanbod zich? (hoofdstuk 6) Hoeveel besteden we aan wonen en hoe hebben de woonlasten zich ontwikkeld? Hoe is de woonsituatie van de doelgroep van beleid? (hoofdstuk 7) Wat is de kwaliteit van de voorraad? (hoofdstuk 8) Hoe staat het met wonen en zorg? (hoofdstuk 9) En hoe is het met de leefbaarheid in de buurt gesteld? (hoofdstuk 1) De uitkomsten zijn in geografisch perspectief geplaatst: Nederland en de provincie Zuid-Holland. Een vergelijking met de regio Midden-Holland is helaas niet meer mogelijk. WoON levert namelijk 1 BoN staat voor Besturen op Niveau. De BoN-regio s worden ook wel Kaderwetgebieden genoemd. pagina 11

geen betrouwbare uitspraken op dit niveau op en de andere gemeenten in Midden-Holland hebben in 26 niet aan de oversampling deelgenomen. Verder zijn de uitkomsten als het van pas is ook in de tijd vergeleken. Zo ontstaat een beeld van de Goudse woningmarkt waarmee het woonbeleid beter vormgegeven kan worden. Deze publicatie bevat geen woningmarktverkenning waarin toekomstige vraag en aanbod op de woningmarkt is vooruitberekend op basis van onder meer WoON en vervolgens met elkaar geconfronteerd wordt in een aantal scenario s. 2.4 leeswijzer Hoofdstuk 1 bevat de samenvattende conclusies van de uitkomsten uit de hoofdstukken 3 tot en met 1. In hoofdstuk 3 zijn vooral gegevens uit de Woningmarktmonitor 27, een informatiesysteem over de woningmarkt, gebruikt. Vanaf hoofdstuk 4 is gebruik gemaakt van gegevens uit WoON. Voor de indeling van de onderwerpen in categorieën is zoveel mogelijk aangesloten bij Cita Vista, een informatiesysteem dat gegevens uit WoON gebruiksvriendelijk ontsluit. Voor de informatie over betrouwbaarheidsmarges wordt verwezen naar Cita Vista. Soms komt het voor, dat bepaalde cellen in de gepresenteerde tabellen geen waarde bevatten maar het symbool x. Dit betekent dat er dan te weinig respondenten zijn om een waarde weer te geven. Deze voorwaarde geldt ook voor figuren, waardoor niet alle onderwerpen en/of categorieën weer te geven zijn. pagina 12

3 voorraad, bevolking en huishoudens Dit hoofdstuk blikt terug op de ontwikkeling van de woningvoorraad, bevolking en huishoudens in de jaren 1995 tot en met 26. Daarnaast kijkt het naar de toekomstige ontwikkeling ervan. Een vergelijking met Midden-Holland is hier anders dan in volgende hoofdstukken wel mogelijk. De gegevens zijn grotendeels gebaseerd op statistieken van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) en meestal afkomstig uit de Woningmarktmonitor 27 van ABF Research. 3.1 woningvoorraad De Goudse woningvoorraad is tussen 1997 en 27 met 9 woningen gegroeid en lag de groei lager dan het landelijke, provinciale en regionale gemiddelde. Tussen 1987 en 1997 groeide de voorraad nog met 5.1 woningen en lag de groei juist iets hoger dan het landelijk gemiddelde. Sinds 1998 blijft de groei van de Goudse voorraad echter duidelijk achter. Vanaf 25 is er zelfs sprake van een licht krimpende woningvoorraad. Volgens de gemeentelijke publicatie Woonruimten telde de voorraad begin 26 29.959 woningen. Volgens de CBS-statistieken waren dat 117 woningen meer. tabel 3.1 ontwikkeling van de woningvoorraad per 1-1, 1987-27 (bron: CBS) Nederland Zuid-Holland Midden-Holland Gouda 1987 548377 1252888 7665 241 1988 5588568 1273863 78899 24873 1989 5699391 129422 844 25429 199 582364 131132 81957 2668 1991 5892247 13276 83465 26658 1992 5968526 1338752 8439 2759 1993 642979 1354134 85448 27526 1994 61162 1366775 86693 2888 1995 6191922 138174 8767 28351 1996 627646 1394543 88635 28723 1997 6357571 1411656 89623 29113 1998 64459 1424488 99 29493 1999 652236 144138 91847 29668 2 6589661 1453735 92448 29848 21 665912 146515 93169 2988 22 679732 147849 93935 2992 23 676466 149933 94341 395 24 689581 1499698 94554 3139 25 6858719 15843 94847 3131 26 691245 1519931 9599 376 27 6969931 153781 95151 322 pagina 13

figuur 3.1 125 12 115 11 ontwikkeling van de woningvoorraad per 1-1, 1987-27 (index, 199=1; bron: CBS) Woningvoorraad 1.1 totaal (CBS) [index], 1987-27 Indexcijfers t.o.v. 199 Gebiedsniveaus Nederland Provincie Zuid-Holland BWS-regio IGSO M Holland Gemeente Gouda 15 1 95 index 9 85 8 75 7 65 6 55 1987 1989 1991 1993 1995 1997 1999 21 23 25 27 Bron: CBS - Ontwikkeling woningvoorraad De omvang van het nieuwbouwprogramma is vooral de laatste jaren zeer beperkt geweest. In de periode 1995-1998 werden er nog ruim 1.3 woningen gebouwd, terwijl dat er in de periode 23-26 nog maar 139 waren. Het merendeel van de Goudse nieuwbouw in de periode 1995-26 is gebouwd als koopwoning en als eengezinswoning. figuur 3.2 nieuwbouw naar eigendom en woningtype in Gouda, 1995-26 (bron: CBS) 1995-1998 1999-22 23-26 14 12 1 8 6 4 2 koop soc. huur part. huur eengezins meergezins In Gouda zijn in de periode 1997-27 weinig woningen onttrokken aan de woningvoorraad in vergelijking met het landelijke gemiddelde en zeker het gemiddelde van Zuid-Holland. In het decennium ervoor bleef de sloop ook iets achter bij het landelijke gemiddelde en ver bij het provinciale gemiddelde. In 26 werden er voor Goudse begrippen veel woningen onttrokken. t pagina 14

abel 3.2 onttrekkingen, absoluut en relatief, 1995-26 (bron: ABF Research-SysWov) Nederland Zuid-Holland Midden-Holland Gouda absoluut als v.d. voorraad absoluut als v.d. voorraad absoluut als v.d. voorraad absoluut als v.d. voorraad 1987 12446,2 4825,4 149,2 51,2 1988 12671,2 5736,5 12,1 37,1 1989 12955,2 5337,4 131,2 66,3 199 11547,2 4751,4 111,1 9, 1991 12754,2 5857,4 125,1 36,1 1992 11658,2 455,3 73,1 19,1 1993 12982,2 541,4 13,2 54,2 1994 1556,3 6168,5 14,1 25,1 1995 13693,2 4622,3 133,2 4, 1996 11513,2 361,2 89,1 2, 1997 12527,2 463,3 145,2 4, 1998 1397,2 4446,3 162,2 33,1 1999 14354,2 348,2 18,2 63,2 2 13529,2 4339,3 126,1 3,1 21 15555,2 3882,3 83,1 6, 22 1647,2 511,3 56,1 1, 23 17762,3 5752,4 17,1 7, 24 19312,3 7242,5 65,1 4, 25 1955,3 4921,3 149,2 68,2 26 21656,3 5844,4 263,3 151,5 27 - - - - - - - - Het aandeel naoorlogse woningen ligt in Gouda veel hoger dan in Nederland en Zuid-Holland het geval is. Het ligt ook iets boven het aandeel in de regio. In Gouda zijn voorts naar verhouding veel vooroorlogse koopwoningen te vinden. figuur 3.3 samenstelling van de woningvoorraad naar eigendom en bouwjaarklasse, 26 (bron: ABF-SysWov) koop sociale huur particuliere huur 1 9 8 7 6 5 4 3 2 1-1944 1945-197 1971-199 1991+ -1944 1945-197 1971-199 1991+ -1944 1945-197 1971-199 1991+ -1944 1945-197 1971-199 1991+ Nederland Zuid-Holland Midden-Holland Gouda In vergelijking met Nederland en Midden-Holland heeft Gouda veel vroegnaoorlogse meergezinswoningen. Ook zijn vooroorlogse woningen in Gouda naar verhouding vaak een eengezinswoning. pagina 15

figuur 3.4 samenstelling van de woningvoorraad naar woningtype en bouwjaarklasse, 26 (bron: ABF-SysWov) eengezins meergezins 1 9 8 7 6 5 4 3 2 1-1944 1945-197 1971-199 1991+ -1944 1945-197 1971-199 1991+ -1944 1945-197 1971-199 1991+ -1944 1945-197 1971-199 1991+ Nederland Zuid-Holland Midden-Holland Gouda In vergelijking met Nederland en Midden-Holland heeft Gouda net als Zuid-Holland weinig grote en veel kleine woningen. figuur 3.5 samenstelling van de woningvoorraad naar woninggrootte, 26 (bron: ABF-SysWov) Woninggrootte [], 26 38 36 34 32 3 Gebiedsniveaus Nederland Provincie Zuid-Holland BWS-regio IGSO M Holland Gemeente Gouda 28 26 24 22 2 18 16 14 12 1 8 6 4 2 Perc vrrd. -2 kamers Perc vrrd. 3 kamers Perc vrrd. 4 kamers Perc vrrd. 5 kamers Perc vrrd. 6+ kamers Bron: ABF Research - SysWov De gemiddelde WOZ-waarde van een woning in Nederland is tussen 1998 en 26 gestegen van circa 79. naar 21.. In Zuid-Holland ligt het prijsniveau lager en in Midden-Holland aanzienlijk hoger dan dit landelijke gemiddelde. In Gouda lag het prijsniveau in 1997 (gemiddeld 72.) nog onder het gemiddelde van Zuid-Holland, om in 22 erboven uit te stijgen (gemiddeld 129.) maar in 26 weer eronder te dalen (gemiddeld 18.). pagina 16

figuur 3.6 gemiddelde WOZ-waarde, 1998, 22, 26 (bron: CBS) Gemiddelde WOZ-waarde woningen [dzd.euro], 24 22 2 Gebiedsniveaus Nederland Provincie Zuid-Holland BWS-regio IGSO M Holland Gemeente Gouda 18 16 14 dzd.euro 12 1 8 6 4 2 1998 22 26 Bron: CBS - Statistiek Waarde Onroerende Zaken Volgens Primos 26 neemt de Goudse woningvoorraad nog slechts in beperkte mate toe tot 31.4 in 22 en 31.6 woningen in 225. Primos is een prognosemodel voor bevolking, huishoudens en woningbehoefte dat het Rijk als toekomstig ruimtelijk demografisch kader gebruikt voor bijvoorbeeld het woonbeleid en de ruimtelijke ordening. De gemeentelijke bevolkingsprognose 27 gaat wel uit van een behoorlijke toename van de woningvoorraad, namelijk 35.7 woningen in 22 en bijna 36.2 woningen in 225. De provincie heeft begin 27 de toekomstige woningproductie van de Zuidplasgemeenten gevalideerd. De als realistisch beschouwde woningbouwproductie binnen de bebouwingscontouren levert een iets minder sterke groei op, maar komt nog altijd uit op ongeveer 34.3 woningen in 22. De Goudse woningvoorraad zou volgens de provinciale Woning Behoefte Raming (WBR) 24 voor migratie saldo nul moeten toenemen tot ruim 35.4 woningen in 22. 3.2 bevolking Er is in 2 een einde gekomen aan de bevolkingsgroei in Gouda waarvan decennia lang sprake is geweest. In 26 is het inwonertal met ruim 5 personen teruggelopen tot nog geen 71.4 inwoners. Dit is vergelijkbaar het met niveau van 1997. Volgens de gemeentelijk publicatie Bevolking en Grondgebied is het inwonertal begin 27 met nog eens ruim 4 inwoners verder gedaald tot bijna 71. inwoners. In Zuid- Holland en Midden-Holland is sinds 21 sprake van een behoorlijke afname van de bevolkingsgroei. tabel 3.3 ontwikkeling van de bevolking, 1995-26 (bron: CBS) Nederland Zuid-Holland Midden-Holland Gouda 1995 15424122 33585 233276 749 1996 15493889 3313557 234451 7935 1997 1556717 3325429 235871 71486 1998 15654192 333988 236861 71544 1999 1576225 3359557 23838 71576 2 1586395 3378514 238562 71918 21 1598775 341439 239623 71782 22 1615285 342378 24781 71688 23 16192572 3439982 2411 71641 24 1625832 3451942 24628 71797 25 1635526 3458381 24291 71781 26 1633421 3458875 239663 71386 pagina 17

figuur 3.7 112 11 18 16 ontwikkeling van de bevolking, 1995-26 (index, 1995=1; bron: CBS) Bevolking totaal [index], 1995-26 Indexcijfers t.o.v. 1995 Gebiedsniveaus Nederland Provincie Zuid-Holland BWS-regio IGSO M Holland Gemeente Gouda 14 12 index 1 98 96 94 92 9 88 1995 1996 1997 1998 1999 2 21 22 23 24 25 26 Bron: CBS - Bevolkingsstatistiek Deze afname van de bevolkingsgroei wordt veroorzaakt door sterke daling van het migratiesaldo. Zowel Zuid- Holland, Midden-Holland als Gouda hebben te maken met een negatief binnenlands migratiesaldo. Het patroon van de binnenlandse migratie in Gouda is overigens grillig. Midden-Holland en Gouda hebben bovendien te maken met een negatief buitenlands migratiesaldo. Het geboorteoverschot bleef in Zuid-Holland en Midden- Holland nog redelijk constant, maar in Gouda daalde dit licht. figuur 3.8 loop van de bevolking, 1995-25 (bron: CBS) a. Zuid-Holland Bevolkingsmutatie [personen], 1995-25 Provincie: Zuid-Holland 5. 45. 4. Onderwerpen Sterften Geboorten Binnenlands migratiesaldo Buitenlands migratiesaldo 35. 3. 25. personen 2. 15. 1. 5. -5. -1. 1995 1996 1997 1998 1999 2 21 22 23 24 25 Bron: CBS - Bevolkingsstatistiek pagina 18

b. Midden-Holland Bevolkingsmutatie [personen], 1995-25 BWS-regio: IGSO M Holland 3.5 3. 2.5 Onderwerpen Sterften Geboorten Binnenlands migratiesaldo Buitenlands migratiesaldo 2. 1.5 personen 1. 5-5 -1. -1.5-2. 1995 1996 1997 1998 1999 2 21 22 23 24 25 Bron: CBS - Bevolkingsstatistiek c. Gouda Bevolkingsmutatie [personen], 1995-25 1.2 1. Onderw erpen Sterften Geboorten Binnenlands m igratiesaldo 8 Buitenlands m igratiesaldo 6 4 personen 2-2 -4-6 -8 1995 1996 1997 1998 1999 2 21 22 23 24 25 Bron: C BS - Bevolkingsstatistiek De bevolking van Gouda was en is wat betreft leeftijdsopbouw iets jonger dan het landelijke gemiddelde, maar groeit steeds meer hiernaartoe. De vergrijzing die de landelijke bevolkingsopbouw kenmerkt, treedt ook in Gouda op maar blijft daar nog steeds wel iets bij achter. Dit geldt overigens ook voor de regio Midden-Holland. De groep 45 tot 65-jarigen neemt in vergelijking met elders in Gouda het snelste toe. pagina 19

figuur 3.9 bevolking naar leeftijd, 1995, 1998, 22 en 26 (bron: CBS) 1 9 8 7 6 5 4 3 65+ 45-64 25-44 -24 2 1 1995 1998 22 26 1995 1998 22 26 1995 1998 22 26 1995 1998 22 26 Nederland Zuid-Holland Midden-Holland Gouda Het aandeel allochtonen in de Nederlands bevolking bedraagt in 26 19. Ruim de helft hiervan behoort tot de niet-westerse allochtonen. Gouda kent een iets hoger aandeel allochtonen dan het landelijke gemiddelde (21). Bijna tweederde daarvan behoort tot de niet-westerse allochtonen. In Zuid-Holland ligt het aandeel allochtonen beduidend hoger dan in Gouda: 26. Net zoals in Gouda behoort tweederde van deze groep in Zuid-Holland tot de niet-westerse allochtonen. In Midden-Holland is het aandeel allochtonen beduidend lager dan het landelijke gemiddelde. Bijna de helft van alle allochtonen in de regio woont in Gouda; van de nietwesterse allochtonen in de regio woont meer dan de helft in Gouda. Tussen 1998 en 26 is het aandeel westerse allochtonen in alle gebieden redelijk stabiel gebleven. figuur 3.1 bevolking naar etniciteit, 1998, 22, 26 (bron: CBS) 1 9 8 7 6 5 4 3 2 1 1998 22 26 1998 22 26 1998 22 26 1998 22 26 Nederland Zuid-Holland Midden-Holland Gouda niet-w esterse allochtonen w esterse allochtonen autochtonen Circa 7 van de Nederlandse bevolking verhuisde jaarlijks binnen de eigen gemeente in de periode 1995 tot 2. In de periode 2 tot 26 was dit 6 per jaar. Het aandeel dat in Gouda per jaar verhuist, komt in deze perioden redelijk overeen met het landelijke gemiddelde. In Gouda ging het in 25 om ongeveer 4.5 binnen de gemeente verhuisde personen. Dit aandeel kwam dicht in de buurt van dat van Zuid-Holland. In Midden-Holland ligt het aandeel binnengemeentelijke verhuizingen de gehele periode lager. pagina 2

figuur 3.11 binnengemeentelijke verhuizingen, 1995-26 (bron: CBS) 9 8 7 6 5 4 3 Nederland Zuid-Holland Midden-Holland Gouda 2 1 1995 1996 1997 1998 1999 2 21 22 23 24 25 Volgens Primos 26 loopt de totale omvang van de bevolking in Gouda terug tot bijna 68.8 inwoners in 225. De leeftijdsgroep 3 tot 64 jaar zal behoorlijk in omvang afnemen terwijl de groep 65 jaar en ouder aanzienlijk zal toenemen. De leeftijdsgroep jonger dan 15 jaar en de leeftijdsgroep van 15 tot 3 jaar blijven redelijk stabiel. Volgens de gemeentelijke bevolkingsprognose 27 neemt de bevolking daarentegen toe tot ongeveer 82.6 inwoners. Het aandeel jongere leeftijdsgroepen (tot 19 jaar en van 2 tot 3 jaar) blijft net als bij Primos redelijk stabiel. De krimp van de leeftijdgroep 3 tot 6 jarigen ten gunste van de leeftijdsgroep 6 jaar en ouder blijft in tegenstelling tot Primos beperkt. Deze verschillen zijn op zich niet vreemd aangezien Primos van een veel lagere woningbouwproductie uitgaat dan de provinciale en gemeentelijke vooruitberekeningen. 3.3 huishoudens Het aantal huishoudens is in Gouda ondanks de krimpende bevolkingsomvang vanaf 2 tussen 1995 en 26 gegroeid met bijna 1.9. Deze groei in huishoudens is naar verhouding lager dan de groei in Zuid- Holland en de regio en veel lager dan in Nederland. tabel 3.4 ontwikkeling van het aantal huishoudens, 1995-26 (bron: CBS) Nederland Zuid-Holland Midden-Holland Gouda 1995 6468677 1439946 89589 28685 1996 651783 1448159 89478 28944 1997 658937 1459215 9725 29391 1998 6655891 147985 91713 2959 1999 6745411 1484993 92873 29853 2 6818 1494278 93363 356 21 6866954 156878 94212 3124 22 6934263 1519982 95194 3261 23 6995724 1531942 95727 3413 24 74928 1541171 95847 3558 25 79965 1546553 9699 3579 26 714688 1552559 96453 3581 pagina 21

figuur 3.12 ontwikkeling van het aantal huishoudens 1995-26 (index, 1995=1; bron: CBS) Huishoudens totaal [index], 1995-26 Indexcijfers t.o.v. 1995 116 114 112 11 Gebiedsniveaus Nederland Provincie Zuid-Holland BWS-regio IGSO M Holland Gemeente Gouda 18 16 14 12 index 1 98 96 94 92 9 88 86 84 1995 1996 1997 1998 1999 2 21 22 23 24 25 26 Bron: CBS - Huishoudensstatistiek Gouda heeft wat betreft leeftijdsopbouw een huishoudstructuur met meer huishoudens in de leeftijdsgroep van 25 tot 45 jaar dan het landelijke, provinciale en regionale profiel. Verder zijn er in Gouda ten opzichte van het landelijke gemiddelde iets minder jonge en oude huishoudens te vinden. Gouda heeft ten opzichte van de regio wel veel jonge huishoudens en weinig oudere huishoudens. figuur 3.13 huishoudens naar leeftijd, 26 (bron: CBS) Huishoudens [], 26 Onderwerpen Lft. 15-24 jaar Nederland Lft. 25-44 jaar Lft. 45-64 jaar Lft. 65+ jaar Provincie Zuid-Holland BWS-regio IGSO M Holland Gemeente Gouda Bron: CBS - Huishoudensstatistiek 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 11 De huishoudenstructuur in Gouda is wat betreft samenstelling enigszins vergelijkbaar de landelijke. Er zijn in Gouda wel iets meer (eenouder)gezinnen. Zuid-Holland heeft aanmerkelijk meer alleenstaanden, terwijl Midden-Holland beduidend meer stellen en (eenouder)gezinnen heeft dan Gouda. pagina 22

figuur 3.14 huishoudens naar samenstelling, 26 (bron: CBS) Huishoudens [], 26 Onderwerpen Alleenstaand totaal Nederland Samw. - kinderen totaal Samenw + kind en eenoudergez totaal Provincie Zuid-Holland BWS-regio IGSO M Holland Gemeente Gouda Bron: CBS - Huishoudensstatistiek 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 Het gemiddelde besteedbare inkomen van particuliere huishoudens is in Midden-Holland duidelijk hoger dan het landelijke gemiddelde. In Gouda ligt het gemiddelde besteedbare inkomen ook nog iets hoger dan in Nederland en Zuid-Holland, maar blijft wel achter bij het regionaal gemiddelde. figuur 3.15 gemiddeld huishoudinkomen, 1998, 22, 23 (bron: CBS-RIO) Gemiddeld besteedbaar inkomen particuliere huishoudens (RIO) [dzd.euro], 36 34 32 Perioden 1998 22 23 3 28 26 dzd.euro 24 22 2 18 16 14 12 Nederland Provincie Zuid-Holland BWS-regio IGSO M Holland Gemeente Gouda Bron: CBS - Regionaal Inkomens Onderzoek (RIO) De werkgelegenheidsgroei in Gouda bleef in de jaren 1995 tot 26 beduidend achter bij het landelijke gemiddelde, terwijl de groei in Midden-Holland daarmee redelijk overeenkwam. Gouda had te maken met sterkere schommelingen: in de periode 1998-22 nam het aantal banen in vergelijking met elders sterk toe, om vervolgens in de periode 22-26 ook weer sterker af te nemen dan elders. Zuid-Holland dat ook achterbleef bij het landelijke gemiddelde, scoorde wel beter dan Gouda. In absolute aantallen ging het om een toename van ongeveer 3. banen in Gouda in de periode 1995-26. Het aantal banen groeide wel veel meer dan het aantal huishoudens pagina 23

tabel 3.5 werkgelegenheid (aantal banen), 1995-26 (bron: CBS-RARBON) Nederland Zuid-Holland Midden-Holland Gouda 1994 5737236 127862 73386 31537 1995 5786124 1276857 7426 368 1996 585191 1287514 7535 31988 1997 641979 132217 78596 32929 1998 6295862 1365456 79911 3236 1999 649545 143944 82119 32849 2 669447 1441562 85699 347 21 687743 1477475 87628 34811 22 6998595 156365 8976 3661 23 755499 1521199 9819 36439 24 694313 153661 9121 3564 25 6897562 148893 886 3429 26 6924965 1486792 8928 3456 figuur 3.16 ontwikkeling banen, 1995-26 (bron: CBS-RARBON) Banen totaal [index], 1995-26 Indexcijfers t.o.v. 1994 13 125 12 115 Gebiedsniveaus Nederland Provincie Zuid-Holland BWS-regio IGSO M Holland Gemeente Gouda 11 15 1 index 95 9 85 8 75 7 65 1995 1996 1997 1998 1999 2 21 22 23 24 25 26 Bron: CBS - Onderzoek werkgelegenheid (RARBON) Volgens Primos 26 zal in de periode 25-225 het aantal huishoudens in Gouda verder stijgen, ondanks dat het inwonertal daalt. In 225 zijn er naar verwachting bijna 32.5 huishoudens in Gouda. Er is geen gemeentelijke prognose van de huishoudontwikkeling. Het aantal huishoudens zal in 225 vermoedelijk hoger zijn dan Primos 26 voorspelt, omdat de provinciale en gemeentelijke prognoses van een hoger aantal woningen en inwoners uitgaan dan Primos. pagina 24