Stuk 851 (2001-2002) Nr. 1 VLAAMS PARLEMENT Zitting 2001-2002 16 oktober 2001 HOORZITTING over de "Rapportering beheersovereenkomst VRT activiteiten 2000" met de heer Bert De Graeve, gedelegeerd-bestuurder VERSLAG namens de Commissie voor Cultuur, Media en Sport uitgebracht door de heer Jo Vermeulen 1828
Stuk 851 (2001-2002) Nr. 1 2 Samenstelling van de commissie : Voorzitter : de heer Jos Stassen. Vaste leden : de heren Carl Decaluwe, Eddy Schuermans, mevrouw Riet Van Cleuvenbergen, mevrouw Mieke Van Hecke ; de heren Frans De Cock, Peter Gysbrechts, Marino Keulen, Cis Schepens ; mevrouw Marijke Dillen, de heren Julien Librecht, Miel Verrijken ; de heren Chokri Mahassine, Dany Vandenbossche ; de heer Jos Stassen ; mevrouw Margriet Hermans. Plaatsvervangers : mevrouw Gisèle Gardeyn-Debever, de heren Luc Martens, Freddy Sarens, Gilbert Vanleenhove ; de heren André Denys, Jacques Devolder, Jacques Laverge, Paul Wille ; mevrouw Niki De Gryze, de heren Pieter Huybrechts, Felix Strackx ; de heren Peter De Ridder, André Van Nieuwkerke ; de heer Jo Vermeulen ; de heer Herman Lauwers.
3 Stuk 851 (2001-2002) Nr. 1 Inhoud Blz. 1. Toelichting door de heer Bert De Graeve, gedelegeerd bestuurder VRT................ 4 2. Vragen van de commissieleden................................................... 6 3. Antwoord van de heer Bert De Graeve, gedelegeerd bestuurder VRT.................. 8
Stuk 851 (2001-2002) Nr. 1 4 De Commissie voor Cultuur, Media en Sport organiseerde op dinsdag 9 oktober 2001 een hoorzitting met de heer Bert De Graeve, gedelegeerd bestuurder van de VRT, over de rapportering van de beheersovereenkomst activiteiten 2000. Deze rapportering gebeurt op basis van het boek "Rapportering beheersovereenkomst VRT, activiteiten 2000, kwaliteitsrapportering, performantiemaatstaven". Overeenkomstig artikel 18 van de decreten betreffende de radio-omroep en de televisie, gecoördineerd op 25 januari 1995, werd dit rapport vóór 30 september 2001 aan het Vlaams Parlement voorgelegd. 1. Toelichting door de heer Bert De Graeve, gedelegeerd bestuurder VRT De heer Marino Keulen, wnd. voorzitter : Aan de orde is de hoorzitting met de heer De Graeve, gedelegeerd bestuurder VRT, in het kader van de rapportering van de beheersovereenkomst activiteiten 2000. De heer Bert De Graeve, gedelegeerd bestuurder VRT : Het afleggen van verantwoording over de werking van de VRT is een jaarlijkse belangrijke gebeurtenis. Ik heb de commissie hierover een uitgebreid rapport bezorgd. De twee pijlers van ons beleid zijn nog steeds een waarborg voor de Vlaamse culturele identiteit in de audiovisuele media en een basisplatform ter voorkoming van een duale informatiemaatschappij. De resultaten van VRT-radio in het jaar 2000 tonen aan dat het bereik is gestegen tot 66 procent van alle Vlamingen ouder dan twaalf. Er werd ook langer geluisterd, namelijk 259 minuten. Het bereik in het najaar van 2000 was het hoogst sinds het begin van de RadioScan-meting in 1996. Het bereik impliceert het dagelijks beluisteren van een net gedurende een kwartier. De doelstelling op het vlak van het radiobereik was 55 procent en we halen 66,1 procent. Radio 3 was in 2000 goed voor 1,8 procent, maar hun bereik is sinds de vernieuwingsoperatie gestegen. De doelstelling op het vlak van de luisterduur was 3 uur en 15 minuten, terwijl het behaalde resultaat 4 uur en 17 minuten is. We bereiken complementair over alle netten heen alle verschillende profielen. Het is immers ook de taak van een openbare omroep om alle leeftijden en opleidingen te bereiken. De netten zijn zeer complementair op het vlak van leeftijd, opleidingsgraad en beroepscategorieën. Door de scherpe profilering vindt vrijwel elke luisteraar zijn gading. Op het schema van een cirkel waarin alle kenmerken van ons luisterpubliek zijn opgenomen, zoals het geslacht, de leeftijd, de beroepscategorie en de opleiding, zien we dat Klara vooral de hoogopgeleiden en het kaderpersoneel tussen 45 en 54 jaar bereikt. Het publiek van Radio 1 bestaat vooral uit mannelijke hoogopgeleiden en kaderpersoneel van 35 tot 54 jaar. Studio Brussel heeft jonge en hoofdzakelijk mannelijke luisteraars van 17 tot 34 jaar, waaronder zowel bedienden, studenten, kaderpersoneel als hoogopgeleiden. Naar kabel en lokale zenders luisteren overwegend jonge luisteraars tussen 12 en 17 jaar. Radio 2 trekt oudere luisteraars tussen 45 en 64 jaar aan, waarin alle beroepsprofielen zijn vertegenwoordigd, met een klein overwicht aan vrouwen. Donna is de zender voor alweer nagenoeg alle beroepsprofielen en middelbare en hoge opleidingen, en scoort zeer goed bij de werkende mens. Het is een jonge radio voor zowel vrouwen als mannen. Op het vlak van nieuws scoort de radio weer zeer goed. De doelstelling was dat 80 procent van de VRT-luisteraars naar nieuws zouden luisteren, het resultaat is 94,7 procent. Donna bereikt met haar nieuwsuitzendingen dagelijks 1,5 miljoen luisteraars, radio 2 1,3 miljoen en radio 1 nog eens 560.000. Ik overloop even de belangrijkste verwezenlijkingen bij de verschillende zenders. Radio 1 heeft voor Euro 2000 en de Olympische Spelen gewerkt met een ontdubbeling via 927 Live op AM. Radio 2 heeft uit de stemmenslag van de gemeenteraadsverkiezingen 2000 heel veel geleerd. Er was een permanente beschikbaarheid via het net, dat door het grote succes zelfs volledig plat heeft gelegen. Deze ervaring heeft ons alvast geholpen bij het maken van belangrijke keuzes. Radio 3 in de Stad was een belangrijk project om in een bepaalde stad op een zeer positieve manier aanwezig te zijn. De omschakeling van Radio 3 naar Klara is trouwens zeer succesvol verlopen. Studio Brussel heeft zijn positie verstevigd. Radio Donna heeft ervoor gezorgd dat informatie op een geïntegreerde en gedifferentieerde manier in de uitzendingen wordt ingebouwd. Ondertussen is er een continue kwalitatieve evaluatie van de radio. Nieuwe voorstellen en bestaande programma s worden geëvalueerd in luisterclubs. Er wordt ook veel aandacht besteed aan het taalgebruik en de presentatie. Er zijn interne screenings, er wordt opleiding en vorming gegeven in radioateliers. Er loopt in samenwerking met de KU- Leuven een project Taalhantering.
5 Stuk 851 (2001-2002) Nr. 1 De externe waardering in de vorm van onderscheidingen is zeer belangrijk voor ons. We zijn trots op de binnenlandse en buitenlandse prijzen die we ontvangen. Ook bij de televisie staan kwaliteit, integriteit en deontologie voorop. Als gedelegeerd bestuurder sta ik volledig achter de beleidslijn die de VRT hanteert, en niet in het minst achter haar houding tegenover de berichtgeving over het Vlaams Blok. Wij hebben immers een belangrijke opdracht gekregen, die we tot een goed einde moeten brengen. Voorts is er de risicovolle keuze voor innovatie en soms gedurfde programmering, en voor duiding die verder gaat verder en doorgaat. We kiezen bewust voor een eigen Vlaamse programmering en voor lokaal talent. Ten slotte is er een absolute keuze voor respect van menselijke waarden en van waardevolle intimiteit. Het tv-bereik bedraagt 76,8 procent. Daarmee hebben we de doelstelling van een gemiddeld weekbereik, met name 76 procent, behaald. Per week kijken gemiddeld 4.224.000 Vlamingen consecutief gedurende 15 minuten. De totale kijkduur in 2000 is met 3 minuten gestegen ten opzichte van 1999 : van 2.33 uur tot 2.36 uur per dag. Dat is voor het eerst sinds jaren. De VRT heeft vooral geïnteresseerde kijkers. De kijkduur is met 2 minuten gestegen. Men kijkt gemiddeld 36 minuten (plus 1 minuut) naar TV1 en 13 minuten naar Canvas/Ketnet (plus 1 minuut). De marktaandelen tonen aan dat de VRT blijft groeien als enige zender in Vlaanderen. De VRT hecht veel belang aan de profielen. Het profiel van de netten in 2000 volgens leeftijd toont aan dat we met TV1, Canvas en Ketnet de totaliteit van tv benaderen. Het profiel volgens sociale groep toont aan dat elke sociale groep aanwezig en evenwichtig vertegenwoordigd is op elk van de netten. Sommigen beweren dat TV1 VTM achterna loopt. Dat is niet het geval. De kijker ziet wel degelijk het onderscheid,dat blijkt uit die evenwichtige profielverdeling. De doelstelling om een weekbereik van 76 procent bij 4 tot 12-jarigen te behalen hebben we niet gerealiseerd in 2000. In 2001 bereiken we met Ketnet wel meer kinderen. We merken op dat kinderen jaar na jaar steeds minder tv kijken. Ketnet doet het goed. De groei van het marktaandeel (van 27 procent in 1999 tot 28 procent in 2000) zet zich in 2001 nog sterker door. Wat de informatie betreft hebben we de doelstelling van 1,5 miljoen kijkers per dag bereikt. De zomer is traditioneel een minder succesvolle periode. Voor cultuur bedraagt het bereik 18,8 procent. Daarmee hebben we de doelstelling van een bereik van 15 procent op weekbasis gerealiseerd. We proberen met een gerichte programmering een groter publiek te bereiken. Het bereik voor educatie bedraagt 19,6 procent. We krijgen daarvoor erkenning van het binnen- en buitenland. TV1 heeft geïnvesteerd in kwaliteit en identiteit. Het belang van de Nieuwsdienst is zeer duidelijk. Op het vlak van de informatie is TV1 leidinggevend. Naast infotainment blijven kwaliteitsfictie en kwalitatieve ontspanning belangrijk. Canvas blijft het goed doen en groeit verder. Kwaliteit wordt nagestreefd vanuit drie invalshoeken. Vanuit onze opdracht willen we een evenwichtig programma-aanbod realiseren. Voorts streven we naar een hoge waardering van de kijker en naar onderscheidingen van onafhankelijke instanties. Een geïntegreerd kwaliteitsbewakingssysteem stroomlijnt de bestaande inspanningen en vult die aan. Wat de kwaliteit van het aanbod volgens intentie betreft wijzen we erop dat programma s zoals Plankenkoorts beschouwd worden als pure ontspanning omdat dat hun intentie is. Pure informatie, infotainment, advies en algemene verrijking blijven belangrijk. Voor de kwaliteit volgens de inhoud spelen fictie, informatie en nieuws een belangrijke rol. Ontspanning is op dat vlak minder vertegenwoordigd. De waardering van de kijkers bedraagt 79 procent. Dat is hoog. De doelstelling is 75 procent. We krijgen nog maar zelden een afwijzingscijfer. Dat was in de beginperiode meer het geval. De kwaliteit wordt permanent geëvalueerd op basis van kwalitatief publieksonderzoek van 68 programma s met een beoordeling van de nieuwe concepten. Ook worden de bestaande programma s in functie van kwalitatieve bijsturing, herprogrammering of stopzetting geëvalueerd. Voorts maakt de studiedienst tussentijdse rapporten op basis van continu kijkonderzoek. Na ieder seizoen doet ze een algemene evaluatie van alle programma s om na te gaan of de inhoud en de programmering aan de eisen voldoen. In de programma s van de Nieuwsdienst probeert de VRT de taalstandaard in Vlaanderen te zijn. In ontspanningsprogramma s wordt het taalcharter gehanteerd. Voorts is de netstyling belangrijk en blijven we aan de hand van de profieldagen aan
Stuk 851 (2001-2002) Nr. 1 6 zelfkritiek doen. Het kwaliteitsproject Televisie zorgt ervoor dat we beter blijven werken via creativiteit en innovatie, zorg voor styling en vormgeving, en het verbeteren van de bedrijfsprocessen. De externe waardering van onze programma s blijkt uit de talrijke onderscheidingen. Zo heeft Groot Licht, het wetenschappelijke magazine op Ketnet, de Noord-Zuidtrofee, de Prix Jeunesse, de Gouden zapper Europees Jeugdfestival en de Grote Kinderkast ontvangen. Die prijzen zijn belangrijk voor een programma dat zijn educatieve rol op een eigentijdse manier vervult. In de categorie Ontspanning heeft De Mol de Gouden Roos van Montreux gekregen. Het is de eerste keer dat die prestigieuze prijs door een Vlaams programma gewonnen werd. De Mol heeft op een verantwoorde manier nieuwe tendensen gebracht in het televisielandschap. De bestedingen in de Vlaamse Beeldindustrie omvatten programma s van onder andere Woestijnvis en Kanakna, facilitaire bedrijven, participatie in documentaire producties en participatie in filmproducties. Vorig jaar bedroegen die bestedingen 1 miljard frank en dit jaar 1, 2 miljard frank. Ze vormen het basiselement van het succes en van de basisopdracht van de VRT, en ze spelen een belangrijke rol. Dat is in Wallonië niet het geval. Op vraag van het Vlaams Blok besteden we in deze rapportering ook aandacht aan het Feest van de Vlaamse Gemeenschap. Op televisie doen we dat door de regeringsmededeling, de Nekka-nacht, reportages, een documentaire over de Ijzertoren en de Vlaamse film La Sicilia. Op de radio is er een aangepaste muziekprogrammering op alle netten. Voorts zijn er reportages en wordt er aandacht besteed aan de feestelijkheden in de Vlaamse provincies. Via RVI zijn er gelegenheidsprogramma s in andere talen. De VRT evolueert naar een onderneming met contractuele medewerkers. Het personeelsbestand bedraagt momenteel 2149. Vorig jaar werden 169 mensen aangeworven. Dat is een grote instroom. Onder de vrouwelijke werknemers is er een overwicht van hooggeschoolden. Begin vorig jaar hebben we een aanvullend bedrijfspensioenplan opgericht voor onze contractuele medewerkers. Voor de losse medewerkers hebben we een oplossing gevonden via een uitzendkantoor. De kosten zijn daardoor verhoogd, maar nu hebben we tenminste een juridisch correcte oplossing. We investeren sterk in een geïntegreerd management ontwikkelingsprogramma. Ten slotte hopen we de sociale vrede dankzij intens overleg te kunnen bewaren. We zijn erin geslaagd de voorbije jaren 28 procent te besparen op bepaalde werkingskosten, daar waar de doelstelling 10 procent bedroeg. We zijn daarin geslaagd door binnenlandse verplaatsingen zorgvuldiger te organiseren. Ik zou de cowboyverhalen over de buitenlandse verplaatsingen niet meer geloven. De telefoonkosten zijn onder controle en ook de kantooruitgaven proberen we onder controle te houden. De kosten voor magazijnaankopen blijven dalen. De operationele personeelskosten zijn gedaald van 48,4 procent naar 39,7 procent. De exploitatiekosten zijn gestegen van 36,6 procent in 1996 naar 45,3 procent nu. Het overgrote deel van die operationele middelen wordt bovendien in de Vlaamse audiovisuele sector geïnvesteerd. Ons begrotingsresultaat voor pensioenen moest 754 miljoen frank bedragen en uiteindelijk halen we 1792 miljoen frank. Het begrote resultaat na pensioenen bedraagt 870 miljoen frank en is ook ruim hoger dan de doelstelling. Meteen blijkt hoe relatief de doelstellingen van 1996 na vijf jaar wel zijn. De VRT heeft ook een pensioenfonds voor de statutaire medewerkers waartoe de Vlaamse overheid een belangrijke bijdrage levert. Sinds de oprichting ervan bedraagt de return 8,95 procent. Ondanks het negatieve beursklimaat bedroeg de return in 2000 2,14 procent. Eind vorig jaar bedroeg de marktwaarde van de portefeuille 11,5 miljard frank. In 2000 werd één miljard frank aan pensioenen uitbetaald, terwijl de inkomsten 1,3 miljard frank bedroegen. Daarvan kwam 600 miljoen van de Vlaamse overheid, 400 miljoen van de VRT en de rest uit het rendement. Ten slotte moet ik u nog melden dat 53,7 procent van onze middelen naar de televisie gaan, 27 procent naar de radio en 19,3 procent naar de centrale diensten. Voor 2001 verwachten we nog betere resultaten. We kijken met spanning uit naar volgend jaar. Het eerste jaar onder de nieuwe beheersovereenkomst. 2. Vragen van de commissieleden De heer Carl Decaluwe : Uw rapport klinkt nog positiever dan vorig jaar en u laat net uitschijnen
7 Stuk 851 (2001-2002) Nr. 1 dat 2001 nog beter wordt. Mag ik u daar alvast voor geluk wensen? De komst van 'Jim TV' heeft ongetwijfeld gevolgen voor de voorgestelde performantiemaatstaven inzake jeugdprogramma's. Komen er bijsturingen voor Ketnet? De achteruitgang in het bereik van de cultuurprogramma's is weliswaar relatief, maar hoe denkt u daarop in te spelen? Wij zijn nog steeds tevreden over de manier waarop de beheersovereenkomst met de VRT wordt uitgevoerd. De financiële doelstelling worden ruimschoots gehaald. In 1998 gaven wij u 7 op 10. In 1999 7,5 op 10. Voor 2000 krijgt u 8 op 10. De heer Jo Vermeulen : Ik wens u ook namens onze fractie eerst en vooral geluk met het behaalde resultaat. Deze bespreking situeert zich tussen de huidige en de komende beheersovereenkomst maar dat hoeft natuurlijk het denken niet stop te zetten. Voor de VRT betekent ethisch ondernemen o.m. dat ze een rol te vervullen heeft in onze samenleving, een rol die haar eigen welslagen overstijgt. Dat wordt in de nieuwe beheersovereenkomst dieper uitgewerkt. Maar hoe verloopt op dit ogenblik het overleg met bijvoorbeeld de audiovisuele en de culturele sector? En met de opleidingen? Zij produceren dikwijls bijzonder materiaal en zien de VRT als het ideale, soms het enige verspreidingskanaal. Ik heb al meermaals vastgesteld dat de VRT voor elk nieuw plan bijkomende middelen wil. Maar gaat men binnen de VRT niet na hoe de beschikbare middelen intern verschoven kunnen worden? Er kunnen ook nieuwe keuzes gemaakt worden, er kunnen programma's geschrapt worden om andere programma s- ook in een ander genre mogelijk te maken. Past u wel eens 'zero-budgetting' toe? TV1 wordt steeds vaker als een pretnet omschreven. En de indruk bestaat dat men vanuit de concurrentie-logica nogal eens puur tegen VTM programmeert. Is dat zo? We moeten toch beseffen dat niet alle programma's op alle ogenblikken hoge cijfers moeten halen. Profileren de verschillende radionetten zich afzonderlijk en los van elkaar of wordt er ook horizontaal overleg gepleegd om de programma's op elkaar af te stemmen en overlappingen te vermijden? Er werd hier al verwezen naar het fenomeen van de herhalingen. FC De Kampioenen is hier het meest voor de hand liggende voorbeeld. Ik denk ook aan heruitzendingen van Histories. Terecht worden sommige zaken hernomen, omdat ze goed zijn of opnieuw actueel. Uiteraard leidt dat tot een vermindering van de kosten. Worden daardoor geen extra mogelijkheden gecreëerd? We hebben hier zopas het lijstje overlopen van de opdrachten die werden uitbesteed aan de Vlaamse beeldindustrie. Ik herinner me dat de ambitie bestond om met een aantal eigen producties in de top 10 te komen, ze werd verwoord door de top van de VRT zelf. Ik wil niemand op z'n woorden pakken, of op getallen vastpinnen, maar het valt wel op hoeveel zaken worden uitbesteed, zelfs een aantal programma's die bij uitstek geschikt zijn om in huis gemaakt te worden, omdat ze vooral bestaan uit eigen fragmenten. Ik denk daarbij aan programma's zoals De Leukste Eeuw of De Jaren van Verstand. Waarom die allomtegenwoordige tendens tot uitbesteding en hoe zit het met de activering van het eigen potentieel? Ten slotte nog een opmerking over de taal. Eén van de mooiste uittreksels uit het verslag was voor mij het volgende : de Brabants-Antwerps getinte tussentaal van bekende Vlamingen die als presentator worden aangezocht heeft een negatieve invloed op het cijfer voor correctheid. Hoewel ik zelfs Brabants-Antwerps getint ben, kan ik die opmerking volledig onderschrijven. Ik heb de indruk dat er met de taal vrij slordig wordt omgesprongen. Mijn vraag is niet alleen of er gecoacht en bijgestuurd wordt, maar ook of men soms de beslissing durft te nemen dat bepaalde 'gevallen' niet langer remedieerbaar zijn en dat de stem in kwestie daarom niet op de radio of op het scherm thuishoort. Mevrouw Marijke Dillen : Ik heb de rapportering met veel belangstelling gelezen. Het zal u misschien verwonderen, maar voor een groot deel van de programmatie, zowel op radio als op televisie, kan ik alleen bevestigen dat ze goed tot zeer goed is. Er is wel één grote uitzondering : het nieuws en de informatieprogramma's. Ik ben ook wel iets voorzichtiger waar het Ketnet betreft. Regelmatig worden programma's of onderdelen van programma's uitgezonden waarbij ik me vragen stel, zeker gelet op het feit dat deze programma's gericht zijn op een zeer jong publiek. Ik heb zelf drie kinderen en ik doe af en toe de moeite om deze programma's mee te volgen. Ik kan alleen vaststellen dat soms een taalgebruik gehanteerd wordt dat de wenkbrauwen doet fronsen. Hier sluit ik me dus aan bij de opmerking van heer Decaluwé.
Stuk 851 (2001-2002) Nr. 1 8 U weet wel dat deze positieve waardering niet geldt voor de nieuwsberichten en voor de informatieprogramma's, althans wat het politieke gedeelte betreft. Voor het overige brengt het VRT-nieuws soms zeer goede reportages. Ik ga mijn kritiek, zoals ik die geformuleerd heb in de interpellatie, niet herhalen. Ik betreur de bewuste nota. Voor het overige citeer ik de woorden van professor Neels : voor de eerste vijf jaar moet de heer De Graeve zich niet verantwoorden : er is een onafhankelijke redactie, er is geen politieke controle, het beheersakkoord is binnen en financiële sancties zijn dus onmogelijk. Voor de volledigheid van dit dossier wil ik nog aanstippen dat een deel van de argumenten onder punt 4 samengebracht is onder de titel "Vlaams Blok klachtenregen". Niet alle 16 opgesomde klachten zijn evenwel afkomstig van het Vlaams Blok. Ik wil wel toegeven dat niet alle klachten even zwaarwichtig zijn. Het verheugt me echter dat de Geschillenraad zijn verantwoordelijkheid heeft opgenomen wanneer de klachten wel voldoende zwaarwichtig zijn. De Geschillenraad heeft de klacht tegen de VRT van onze voorzitter, Frank Vanhecke gegrond genoemd. Dit recente gegeven acht ik belangrijk genoeg om het te onderstrepen in deze commissie. Voor het overige heb ik geen commentaar op de rapportering van de heer De Graeve. De heer Dany Vandenbossche : Ook ik wil de heer De Graeve feliciteren met zijn rapportering. Ik heb de indruk dat het Vlaams Blok de slogan 'Eigen volk eerst' zeer letterlijk neemt. De partij interpreteert de beheersovereenkomst naar wat ze zelf als bestuurder doet : enerzijds klachten indienen, maar tegelijk de instelling mee besturen. Ze haalt allerlei fratsen uit waardoor ze het hele systeem ondermijnt. Het Vlaams Parlement moet zich dan ook beraden over de samenstelling van de Raad van Bestuur. Verder heb ik drie specifieke vragen. Een eerste vraag betreft het HRM-beleid. De VRT telt 2.148 personeelsleden en dat is een daling met 14 eenheden. Tegelijkertijd stijgt het totale actieve personeelsbestand met 31 eenheden. Hoe kan dat verklaard worden? Heeft dat te maken met de stijgend gebruik van het verlof voorafgaand aan pensioen? Een tweede vraag sluit aan bij de vraag van de heer Decaluwé over het kijkgedrag en het mediagebruik van kinderen. Blijkbaar is het moeilijk om met de programmatie de kinderen te bereiken. Hoe komt dat? Zijn er daarover al studies gemaakt? Heeft dat te maken met het veranderende mediagedrag? De heer De Graeve heeft mijn nieuwsgierigheid gewekt met zijn opmerking dat Klara het zeer goed doet. Daarover zou ik graag wat meer informatie hebben. De heer Marino Keulen : Mijn vraag betreft niet het verleden, maar de toekomst. Het gaat meer concreet over het belang van fictieprogramma's en de rol van de VRT daarin. In het jaarverslag 2000 van het Fonds Film in Vlaanderen heb ik gelezen dat de VRT een bijdrage van 16 miljoen frank heeft gegeven. Daarin zit onder meer 'Villa des Roses', 'Blinker', 'De Verlossing' en 'Pauline en Paulette'. In een krantenartikel las ik echter ook dat de netmanager van TV1 vreesde dat de inspanningen voor fictie zouden moeten beperkt worden. Er zouden andere prioriteiten zijn en er zijn onvoldoende centen. In deze commissie en elders werd nochtans gepleit voor het steunen van audiovisuele producties en voor de verantwoordelijkheid ter zake van de VRT. In de nabije toekomst wordt 250 miljoen frank extra toegekend, naast de 8,7 miljard frank basisdotatie. Waaraan mogen we ons verwachten? Hoe zal die bekommernis waargemaakt worden? 3. Antwoord van de heer Bert De Graeve, gedelegeerd bestuurder VRT Eerst wil ik ingaan op de laatste vraag. De twee zaken staan los van elkaar. We leveren nu een belangrijke inspanning voor fictiereeksen. We nemen onze verantwoordelijkheid op. Daarvoor maken we gebruik van alle middelen waarover we beschikken. De minister heeft ervoor gezorgd dat de gelden uit het Fonds Film in Vlaanderen die men niet direct aan een filmproject kan besteden toch naar de televisiesector kunnen gaan. In dat verband is de VRT de eerste om projecten in te dienen voor fictiereeksen. In het krantenartikel ging het om het voorstel van de VRT om een bijkomende inspanning om iedere week een aflevering van hoogwaardige, dus dure, Vlaamse fictie te brengen. Dat is niet gerealiseerd omdat de middelen waarover het toen ging niet toegekend zijn. Dat doet echter geen afbreuk aan wat we doen en tot nog toe gedaan hebben. Als we projecten hebben, dienen we ze in. Als er middelen zijn, proberen we er een beroep op te doen. TV-fic-
9 Stuk 851 (2001-2002) Nr. 1 tie geeft immers een optimaal rendement van de investeringen, inzake tewerkstelling en return naar de kijkers. We dienen echter wel rekening te houden met het aanbod aan scenario's en aan financiële middelen. Er is duidelijk een verhoogde interesse voor Klara. Het iets beter verpakken van klassieke radio inhoudelijk is er weinig veranderd heeft gewerkt : het aantal luisteraars stijgt. Er gebeuren studies over het mediagedrag van kinderen, maar een en ander is moeilijk te vatten. Er is wel duidelijk een verhoogd gebruik van alles wat IT-related is. Met Ketnet en de nieuwe programmering hebben we een betere manier gevonden om toch kinderen te bereiken die naar televisie willen kijken. Specifiek op Ketnet zijn een aantal mensen van het scherm verdwenen op basis van het taalgebruik. We geven mensen wel de kans om bijgestuurd te worden. De wil is er, maar soms lukt het gewoonweg niet. Er is een objectieve daling van het personeelscijfer ten opzichte van 1996. We hebben toen 775 miljoen frank bijgekregen voor bijkomende televisieprogramma s. In de beheersovereenkomst stond daar toen geen stijging van het personeel tegenover. Uit die bijkomende middelen zijn er wel initiatieven die we hebben binnengetrokken in de VRT, daarvoor is er wel bijkomend personeel, een dertigtal mensen. Dat rapporteren we apart. In 2001 gaan we een nog spectaculairder stijging krijgen, niet omdat we het aantal personeelsleden hebben verhoogd maar omdat we een eind gemaakt hebben aan de onduidelijke statuten. We stellen gemiddeld 447 mensen te werk in los verband. 411 voltijdse equivalenten uit de grote pot van meer dan duizend mensen die per jaar eens een prestatie voor de VRT leveren, rapporteren we nu in het personeelsbestand van de VRT. Dat is een element van zero-based budgetting : we moeten kijken hoe we programma s maken en wat die uiteindelijk kosten. Dit is niet de spectaculaire revolutie van de VRT naar buitenuit, dit is de stille revolutie binnen de VRT. We geven duidelijk aan : hoe werken we, wat kost het precies, waar gaan de beslissingen naartoe, om ons beter toe te laten verantwoorde prioriteiten te leggen. Dat is niet eenvoudig. We hebben een pakket aan uren die nodig zijn om aanwezig te zijn in het medialandschap. De grote inspanning van de VRT voor echt Vlaamse producties moet gecompenseerd worden door goedkopere zaken. We kopen nog veel buitenlandse producties aan. Daarin moeten we een evenwicht vinden. Op de noodzaak van de competitieve markt enten we onze prioriteiten maar we lopen niet louter de concurrentie achterna. In 1995 vereiste een kwaliteitsfictiereeks 21 opnamedagen ; op een bepaald moment werd dat onder zware druk teruggebracht tot 12, nu zijn we dat aantal weer aan het verhogen omwille van de kwaliteit. We proberen er sterk aan te werken om de juiste kosten te kennen. Dat gaat ook voor de radio relevant worden, nu de concurrentie ook daar aankomt. Die heeft de investeringen van de VRT gekopieerd, goedkoper is ze op dat vlak dus niet, er mensen weggehaald, die er zeker niet goedkoper gaan werken, ook daar zal de competitie dus niet echt spelen. Maar we zullen wel op het inhoudelijke vlak correct moeten werken. Men kan overlappingen tussen de vijf netten niet vermijden maar daar wordt zeer goed op gelet. Eigenaardig genoeg denk ik dat de concurrentie daar een omgekeerd effect zal hebben. We hebben maximaal gespreid over de ganse bevolking, geprobeerd de profielen zo goed mogelijk uit elkaar te halen. We hebben ruimte gelaten. Het is mogelijk dat de concurrentie probeert daarvan gebruik te maken en dat de VRTnetten terug wat meer moeten aansluiten. Wat de klachten voor de Geschillenraad betreft, ben ik officieel niet op de hoogte. Het zou wel kunnen dat we last hebben met een aantal stellingen van die raad. De heren Neels en Voorhoof hebben gereageerd op een situatie die zich niet voordoet : wij sluiten het Blok niet uit. De onafhankelijkheid van de redactie wordt gegarandeerd. Bij de VRT komt de directie niet tussen in de redactie, de regering komt niet tussen bij de redactie noch de directie. Mocht dat wel zo zijn, dan mag de redactie komen klagen en zal ik publiek die vorm van druk aanklagen. Het ethisch ondernemen leeft in de VRT. Bij het uitbesteden van het tweede pensioenfonds is gevraagd dat de beleggingsinstituten zouden zeggen hoe zij omgaan met ethisch beleggen. Het overleg met C9 gebeurt open en direct, we zoeken naar een maximale wederzijdse winstpositie. Bij radio zijn we er ons van bewust dat we de school bij uitstek zijn in Vlaanderen om in de media carrière te maken en dus proberen we maximaal jong talent aan te trekken. Nog wat zero-based budgetting en prioriteiten betreft : het Belgisch voetbal is geen prioriteit. Het is wel jammer dat we daardoor opportuniteiten en links zien verdwijnen. Belgisch voetbal, regionale televisie, commerciële televisie en exclusiviteitscontracten beginnen een vervelende evolutie te worden. Als de regionale omroepen financiële pro-
Stuk 851 (2001-2002) Nr. 1 10 blemen hebben, verwondert het ons dat ze meer en meer met de commerciële omroep gaan samenwerken en vormen van samenwerking met de VRT meer en meer uitsluiten. Dat is een betreurenswaardige evolutie. Het zou interessant zijn na te gaan of de overheidstussenkomst, rechtstreeks of onrechtstreeks, uiteindelijk niet leidt tot een subsidiëring van productiekosten van andere omroepen. We laten ons niet leiden door tegenprogrammering. We zijn niet bang van andere zenders. We houden wel rekening met de realiteit : zo hebben we het nieuws geprogrammeerd om zeven uur, omdat dat nu eenmaal het best overeenkomt met het dagritme van de Vlaming. Op het eerste net is de programmering volledig horizontaal ; op het tweede net werken we verticaal. Dat is een duidelijke afspraak met de kijkers. We zijn soms zelf het slachtoffer van deze manier van werken : met de gebeurtenissen in Afghanistan moesten twee programma s wijken voor de actualiteit. Veel kijkers houden daar niet van. We zijn echter een resultaatsverbintenis aangegaan om leidinggevend op het vlak van informatie te zijn. Herhalingen drukken de kosten niet : het programma heeft geld gekost en het wordt gebruikt. Vooral in specifieke periodes, zoals tijdens de zomer zenden we herhalingen uit. Voor wat betreft cultuurprogramma s hebben we een volledig andere manier van programmeren ingebouwd. Zo besteden we nagenoeg elke dag in het journaal aandacht aan een aspect van het culturele leven. Hiermee spelen we in op de vraag van minister Anciaux. Dit soort initiatieven wordt uiteraard niet opgenomen in de statistieken, maar toont toch aan dat we onze opdracht behoorlijk invullen. Zullen we minder aan eigen fictie overhouden? We zullen hetzelfde aanbod aan fictie behouden, maar de meermiddelen die we hebben gekregen gaan specifiek naar het uitbreiden van de informatieopdracht. Mevrouw Marijke Dillen : Ik ben blij dat de problemen in verband met mijn vraag over Ketnet opgelost zijn. Blijkbaar heeft de VRT ingezien dat er aan het taalgebruik gesleuteld moest worden. Ik heb de laatste uitspraak van de geschillenraad vernomen via de pers. Ik ben blij dat onze klacht met grote meerderheid gegrond is verklaard. De voorzitter : Laat ons nog even afwachten of het hier enkel een ontvankelijkheid van de klacht betreft, of een uitspraak over de grond van de zaak. We moeten prioriteiten stellen. We moeten een bepaald volume halen en doen geen al te gekke dingen. Ik denk niet dat JIM-tv een concurrent is van Ketnet : de zender snoept eerder kijkers af van bijvoorbeeld MTV. We bieden zoveel mogelijk kansen om een en ander binnenshuis te doen. We bekijken opnieuw onze manier van werken om de middelen binnen de VRT op een optimale wijze te kunnen inzetten. We zijn een heel grote organisatie. Dat zorgt onvermijdelijk voor een gebrek aan flexibiliteit. Voor bepaalde zaken moeten we ons daarom buitenshuis begeven om concurrentieel te kunnen blijven. We moeten er trouwens rekening mee houden dat sommige programmamakers wat meer willen doen ; ze gaan als zelfstandige aan het werk in het kader van een productiehuis. Met die realiteit moeten we nu eenmaal rekening houden. We hebben fictie altijd als zeer belangrijk beschouwd. Als we geen eigen fictie meer zouden uitzenden, dan moeten we toch blijven zorgen dat een en ander binnenshuis blijft draaien. De verslaggever, Jo VERMEULEN De wnd. voorzitter Marino KEULEN