STUK 684 (2017-2018) Nr.1 VLAAMSE GEMEENSCHAPSCOMMISSIE DE RAAD ZITTING 2017-2018 11 OKTOBER 2017 VRAGEN OM UITLEG Commissie voor Welzijn, Gezondheid en Gezin van woensdag 11 oktober 2017 INTEGRAAL VERSLAG Hebben aan de werkzaamheden deelgenomen: Vaste leden: mevrouw Liesbet Dhaene, voorzitter, mevrouw Khadija Zamouri Verontschuldigd: Mevrouw Hannelore Goeman, mevrouw Brigitte Grouwels Afwezig: De heer Arnaud Verstraete 1514
- 2 - INHOUD 1. Vragen om uitleg (R.v.O., art. 60) - Vraag om uitleg van mevrouw Khadija Zamouri aan mevrouw Bianca Debaets, collegelid bevoegd voor Welzijn, Gezondheid, Gezin en Gelijke Kansen, betreffende digitale ongeletterdheid - Vraag om uitleg van mevrouw Khadija Zamouri aan mevrouw Bianca Debaets, collegelid bevoegd voor Welzijn, Gezondheid, Gezin en Gelijke Kansen, betreffende Alzheimercafés 2. Regeling van de werkzaamheden
- 3-1. Vragen om uitleg (R.v.O., art. 60) Vraag om uitleg van mevrouw Khadija Zamouri aan mevrouw Bianca Debaets, collegelid bevoegd voor Welzijn, Gezondheid, Gezin en Gelijke Kansen, betreffende digitale ongeletterdheid Mevrouw Khadija Zamouri (Open Vld): Voor heel wat mensen en vooral senioren is omgaan met computer geen evidentie. Uit een enquête van de Gezinsbond blijkt dat 1 op de 5 Belgen niet kan omgaan met internet. 1 op 2 ervaart ook moeilijkheden bij het digitaal regelen van administratieve taken. Het onderzoek toont onder andere ook aan dat 40% van de Belgische gezinnen niet in staat is om hun belastingen online in te vullen. 50% van de gezinnen slaagt er niet in om online formulieren in te vullen en in bijna evenveel gezinnen is er niemand in staat om online facturen te betalen. Deze digitale ongeletterdheid is nog sterker bij 60-plussers. In een samenleving die steeds meer inzet op digitalisering, is het belangrijk om iedereen mee te krijgen, ook onze senioren. De Gezinsbond dringt er op aan om bij alle spelers te investeren in de ontwikkeling van de computer- en internetvaardigheden van de bevolking, maar ook om voldoende alternatieven te waarborgen voor de velen die de stap naar het digitale nog niet gezet hebben. In dit verband heb ik volgende vragen: Hoe gaan onze lokale dienstencentra om met digitale ongeletterdheid bij senioren, wordt hierop ingezet? Bestaan er vanuit de verschillende lokale dienstencentra initiatieven om senioren bepaalde computervaardigheden aan te leren? Zo ja, welke initiatieven bestaan er en waar? Wat is de evolutie in bereik en resultaat bij deze doelgroep? Collegelid Bianca Debaets: Uw aanvoelen klopt helemaal. Volgens een onderzoek van de FOD Economie uit 2015 neemt de digitale kloof inderdaad toe met de leeftijd: 44 % van de bevolking tussen 65 en 74 jaar is nog nooit op het internet geweest. Als je dezelfde vraag stelt aan 16 tot 24-jarigen is dat 1%. Een gedetailleerde analyse van de gegevens van de cursussen rond digitale geletterdheid of ongeletterdheid, om de evolutie in het bereik en resultaat te kunnen weergeven was voor de lokale dienstencentra op korte termijn niet haalbaar. Maar in het algemeen ervaren zij wel degelijk een groeiende belangstelling bij de senioren voor moderne communicatiemiddelen zoals computers, tablets en smartphones. Vooral jongere senioren blijken in dit digitale aanbod geïnteresseerd te zijn. Om tegemoet te komen aan deze vraag werken lokale dienstencentra samen met organisaties zoals Maks vzw, Seniorennet Vlaanderen en het CBE Brusselleer. Het gaat meestal om cursussen informatica en digitalisering: word, excell, powerpoint, photoshop, smartphone, tablet of elektronisch bankieren. Dat laatste is zeker nuttig voor mensen die mindermobiel zijn.
- 4 - Daarnaast organiseert elk lokaal dienstencentrum op regelmatige basis een laagdrempelig oefenmoment, bijvoorbeeld een IT-club, een elektronisch vragenuurtje, een cybercafé, project Digi-dokter, Het gaat over initiatieven waar de deelnemers met al hun vragen terecht kunnen. In het kader van de projectoproep Samenlevingsinitiatieven werd er een digitaal initiatief geïnitieerd. In samenwerking met Maks vzw vond in eind 2016 en begin 2017 in lokaal dienstencentrum De Kaai het intercultureel en intergenerationeel project Hoe werkte het vroeger plaats, waarbij senioren en jongeren samen digital stories maakten op de computer. Ook binnen het aanbod van CBE Brusselleer vinden senioren hun weg. Doorheen het hele schooljaar is er een open groep die werkt rond basisvaardigheden IT. Brusseleer geeft aan dat vooral senioren zich hiervoor inschrijven. Dat verwondert ons niet: heel wat senioren willen met hun kleinkinderen kunnen skypen die niet altijd in de buurt wonen. Brusseleer heeft eveneens een aanbod van korte modules wegwijs op tablet of smartphone. Deze modules worden onder meer georganiseerd in samenwerking met lokaal dienstencentrum De Zeyp. Het Brussels Ouderenplatform stelt aan hun bezoekers een computer ter beschikking om hun digitale vaardigheden te oefenen, waarbij ze waar nodig worden bijgestaan door medewerkers. In samenwerking met Seniorennet Vlaanderen worden in het BOP laagdrempelige infosessies en lessen gegeven rond moderne technologie. Dat is het project Digi-Taal: dat gaat over het gebruik van sociale media, veiligheid en privacy op het internet tot het opzoeken van fietsroutes. Samen met FeDOS tenslotte organiseert het BOP regelmatig een tabletcafé, evenals infosessies omtrent Cubigo. Dat is een e-platform om zelf je zorg te organiseren. Digitale geletterdheid mag, zoals u terecht stelt, niet voorbehouden worden voor de jonge generatie. Laagdrempelige en vaak kleinschalige initiatieven, zoals zonet beschreven, zijn mij de beste manier om de digitale kloof tussen jong en oud te dichten. Onze partners hier zo efficiënt mogelijk op in. Mevrouw Khadija Zamouri (Open Vld): Ik ben zeer onder de indruk van het aantal initiatieven dat het collegelid heeft opgesomd. Het is heel interessant dat verschillende aspecten van de digitale media behandeld worden. Het gaat niet alleen over mailen of skypen. Het elektronisch bankieren is zeker van belang voor senioren: nu kunnen zij dat vanuit hun luie stoel, in plaats van te moeten aanschuiven aan het loket. De aanleiding van mijn vraag was een artikel over digitale ongeletterdheid bij senioren. In het antwoord gaf het collegelid aan dat 44% van de bevolking tussen 65 en 74 jaar aangaf nog nooit op het internet te zijn geweest, tegenover slechts 1% van de 16 tot 24-jarigen. Op basis hiervan zouden we kunnen veronderstellen dat die laatsten hun weg zullen vinden in de digitale media. Het tegendeel is waar: jongeren zijn misschien heel sterk in het gebruik van sociale media, maar wanneer ze iets praktisch moeten opzoeken zijn ze vaak verloren. Maar dat is vooral iets voor het onderwijs: leren omgaan met media en sociale media. - Het incident is gesloten
- 5 - Vraag om uitleg van mevrouw Khadija Zamouri aan mevrouw Bianca Debaets, collegelid bevoegd voor Welzijn, Gezondheid, Gezin en Gelijke Kansen, betreffende Alzheimercafés Mevrouw Khadija Zamouri (Open Vld): 21 september werd door de Wereldgezondheidsorganisatie (WGO) uitgeroepen tot Werelddag Dementie. Er zijn naar schatting 202.000 mensen in België die lijden aan dementie. Vaak lijden ze aan de meest voorkomende vorm van dementie: Alzheimer. De kans is 1 op 5 dat iemand in zijn leven dementie krijgt. De WGO beschouwt dementie dan ook als 1 van haar topprioriteiten. Verschillende organisaties die werken rond dementie organiseren daarom in de week van 21 september tal van sensibiliseringsacties. Ik nam zelf deel aan het netwerkevent dementiezorg in een divers Brussel georganiseerd door de Erasmus Hogeschool. Tijdens 1 van de workshops vernam ik dat er in verschillende Brusselse gemeenten Alzheimercafés werden opgericht. Dat was nieuw voor mij. Dit concept, ontwikkeld door de Ligue Alzheimer asbl, wil mensen die lijden aan Alzheimer op een laagdrempelige manier bij elkaar brengen. Het café moet een plek vormen waar er naar elkaar geluisterd wordt. Mensen delen er hun ervaring en geven elkaar tips. Het is kortom een plek waar ze naartoe kunnen met hun zorgvragen, maar ook voor een leuk gesprek. In dit verband heb ik, mevrouw het Collegelid, volgende vragen voor u: Worden deze Alzheimercafés mee ondersteund door de VGC? Zijn er plannen om samen met de Ligue Alzheimer asbl het aanbod uit te breiden binnen het Nederlandstalig zorgcircuit? Collegelid Bianca Debaets: Het aanbod van de Alzheimer Liga Vlaanderen vzw is goed gekend bij de lokale dienstencentra. Het concept van de Alzheimercafés werd door hen toegepast als een mogelijke ingangspoort om mantelzorgers te bereiken. Maar tot op heden waren die Alzheimercafés weinig succesvol. Omdat het thema dementie belangrijk is, bieden de lokale dienstencentra in de plaats van de weinig succesvolle cafés onder andere infosessies rond dementie voor mantelzorgers aan. Onder meer vzw Ado Icarus uit Neder-Over-Heembeek organiseert in samenwerking met broes een halve zitdag per maand rond dementie. Dat geeft betere resultaten dan een Alzeimercafé. Zoals tijdens vroeger commissies werd toegelicht, is het regionaal expertisecentrum broes belast met de realisatie van de maatregelen en acties uit het dementieplan Vlaanderen in Brussel. Zij organiseren 4 praatcafés met verschillende partners in Brussel: de Alzheimer Liga Vlaanderen, Huize Sint-Monika, Residentie Edelweiss, UZ Brussel, CM Sint-Michielsbond, Socialistische Mutualiteit van Brabant en het MOK (Mantelzorg Overleg Komitee). broes is hierin de organiserende partner, heeft een coördinerende rol en zorgt samen met de andere partners voor continuïteit en inhoudelijke invulling. Wat uw tweede vraag betreft: gelet op de bestaande samenwerking met de Alzheimer Liga Vlaanderen zijn er geen plannen om samen met de Ligue Alzheimer asbl het aanbod uit te breiden.
- 6 - Mevrouw Khadija Zamouri (Open Vld): Het antwoord van het collegelid is zeer duidelijk en stemt me tevreden. Op de studiedag hoorde ik alleen stem van de asbl, waardoor ik geen zicht had op de terreinwerking binnen het Nederlandstalige zorgcircuit. - Het incident is gesloten. 1. Regeling van de werkzaamheden De voorzitter deelt mee dat er voor het nieuwe parlementaire jaar ruimte is voor terreinbezoeken en/of themazittingen van de Commissie voor Welzijn, Gezondheid en Gezin. Zij verwijst naar de plenaire vergadering van 6 oktober ll., waarin het collegelid bevoegd voor Welzijn, Gezondheid, Gezin en Gelijke Kansen suggereerde om het decreet houdende de organisatie van kinderopvang van baby s en peuters uiteen te zetten en de verschillende begrippen toe te lichten in de Commissie. Dat idee wordt weerhouden: de entiteit Gezin van de administratie van de VGC wordt hiervoor uitgenodigd. De commissieleden zijn uitgenodigd om hun voorstellen voor andere onderwerpen en thema s over te maken aan de griffie.