versie 20140523 Maatschappelijk Vastgoed Oud-Strijp April 2014
pril 2014 Oud-Strijp - Colofon Uitgave Gemeente Eindhoven Datum april 2014
Inhoudsopgave Colofon------------------------------------------------------------------------------------2 Inhoudsopgave -------------------------------------------------------------------------3 1 Inleiding ----------------------------------------------------------------------------------4 1.1 Inleiding gebiedsverkenningen ------------------------------------------------------4 1.2 Het gebied van deze verkenning: Oud Strijp --------------------------------------4 1.3 Leeswijzer---------------------------------------------------------------------------------4 1.4 Verantwoording -------------------------------------------------------------------------5 2 Gebiedsschets ---------------------------------------------------------------------------5 2.1.1 Strijp binnen de ring --------------------------------------------------------------------6 2.1.2 Strijp Zuid ---------------------------------------------------------------------------------6 2.1.3 Strijp S -------------------------------------------------------------------------------------7 2.2 Rol van de gemeente -------------------------------------------------------------------8 2.2.1 Rol van de gemeente in Oud-Strijp --------------------------------------------------9 3 Bouwstenen voor Oud-Strijp --------------------------------------------------------9 4 ------------------------------------------------------------------ 10 4.1 Activiteiten en gemeentelijk maatschappelijk vastgoed---------------------- 10 4.2 Wat is er in Oud-Strijp ---------------------------------------------------------------- 11 4.2.1 Activiteiten ----------------------------------------------------------------------------- 11 4.2.2 Maatschappelijk vastgoed----------------------------------------------------------- 11 5 Constatering ---------------------------------------------- 14 6 Kansen en bedreigingen ------------------------------------------------------------ 14 6.1 Kansen ----------------------------------------------------------------------------------- 15 6.2 Bedreigingen --------------------------------------------------------------------------- 15 7 Proces: realiseren gebiedsvisie---------------------------------------------------- 16 7.1 Co-creatie: wat is dat en met wie doe je dat? ------------------------------------ 16 7.2 Co-creëren in Oud-Strijp ------------------------------------------------------------- 16 8 Tot slot ---------------------------------------------------------------------------------- 17 9 Bijlagen --------------------------------------------------------------------------------- 17
pril 2014 Oud-Strijp - 1 Inleiding 1.1 Inleiding gebiedsverkenningen De wil graag haar beleidsdoelstellingen realiseren op het terrein van onderwijs, jeugd, cultuur, sport en welzijn. En op het gebied van maatschappelijke activiteiten. De gemeente streeft daarom naar een optimale mix van voorzieningen op gebiedsniveau door gemeentelijk maatschappelijk vastgoed gericht in te zetten, in samenhang met het vastgoed van samenwerkingspartners. Hiervoor is een actueel en volledig beeld nodig van de maatschappelijke activiteiten die er in een gebied al zijn, de maatschappelijke activiteiten waaraan behoefte is en de huisvesting van deze activiteiten. Deze gebiedsverkenningen dragen bij aan een beter inzicht in de financiële als maatschappelijke ontwikkelingen in relatie tot het (gemeentelijk) maatschappelijk vastgoed. Alle sectoren die betrokken zijn bij de totstandkoming van deze gebiedsverkenning hebben minder (financiële) middelen. Daarom wil de gemeente maatschappelijk vastgoed zo effectief en efficiënt mogelijk inzetten en afstemmen op de behoefte in een gebied. 1.2 Het gebied van deze verkenning: Oud Strijp Per wijk brengt de gemeente de maatschappelijke activiteiten (vraag) en het maatschappelijk vastgoed (aanbod) in kaart. Hierbij worden ook sportactiviteiten betrokken, omdat de gemeente de sportparticipatie wil verhogen om bij te dragen aan het gezondheidsniveau. Deze verkenning gaat over de wijk Oud Strijp in het stadsdeel Strijp. We hebben de bij ons bekende gegevens verzameld en waar mogelijk met elkaar verbonden. Deze informatie is vervolgens vertaald naar een gemeentelijk beeld van het gebied en van de rol die de gemeente zou kunnen spelen in de samenwerking met de externe partijen. Deze verkenning is een eerste aanzet. 1.3 Leeswijzer In hoofdstuk 2 leest u enkele kerngegevens over Oud Strijp. Ook gaat het hoofdstuk in op de rol die de gemeente voor zichzelf ziet bij deze wijk. Hoofdstuk 3 gaat over de bouwstenen in Oud Strijp die kunnen dienen als uitgangspunt voor de co-creatie. Vervolgens komt in hoofdstuk 4 het proces van de gebiedsverkenning aan de orde: Welke informatie hebben we verzameld en hoe verhoudt die zich tot het gemeentelijke beleid? De huidige situatie brengen we volledig in beeld. In hoofdstuk 5 geven we onze constatering over het gebied. Hoofdstuk 6 laat de kansen en bedreigingen van het gebied zien. In hoofdstuk 7 leest u hoe we komen tot een gezamenlijke invulling van de gewenste situatie. 4
1.4 Verantwoording De gemeente nam het initiatief voor deze integrale gebiedsverkenning en verzamelde eerst alle interne informatie over het gebied. De sectoren Grond en Vastgoed, Gebiedsontwikkeling, Mens en Maatschappij, Sport en Bewegen en Economie en Cultuur verzamelden de andere relevante gegevens. Daarna volgde een toets van de interne gebiedsverkenning, met aanvullingen uit het gebied zelf. Dit leidde tot een totaalbeeld van wat er is, wat er zou moeten zijn en hoe we met elkaar kunnen zorgen dat het er komt. Daarbij is de gemeente slechts één van de stakeholders in de stad naast samenwerkingspartners zoals wijk- en bewonersorganisaties, besturen van VTA s (vrijetijdsaccommodaties), SPIL-centra (een alomvattend concept voor peuterwerk, kinderopvang, basisonderwijs en jeugdgezondheidszorg), corporatiebesturen, school- en sportverenigingsbesturen en welzijnspartners. 2 Gebiedsschets Het gebied Oud-Strijp ligt binnen de Ring ten westen van het centrum. De wijk bestaat uit 3 gebieden (Strijp binnen de Ring, Strijp Zuid en Strijp S) met in totaal zes buurten: Gebied Strijp binnen de ring Strijp Zuid Strijp S Buurten Het Schoot Philipsdorp Schouwbroek Eliasterrein/ Vonderkwartier Engelsbergen Strijp S
pril 2014 Oud-Strijp - Leefstijlen De afspiegeling van de leefstijlen in Oud-Strijp komt overeen met die van de. Alle kleuren zijn min of meer in gelijke mate vertegenwoordigt. 2.1.1 Strijp binnen de ring Het gebied Strijp binnen de ring, kortweg Strijp Binnen, bestaat uit drie buurten, Philipsdorp, Schouwbroek en het Schoot. Het gebied wordt begrensd door het voormalige Philipscomplex Strijp S en het Philipsstadion, de binnenring, de rondweg, Willemstraat, Strijpsestraat en Hastelweg. De historische bebouwing langs de oude wegen en aan het St. Trudoplein kenmerken Strijp Binnen. Het gebied heeft veel particulier woningbezit, winkels en kleine bedrijvigheid. Grenzend aan deze historische structuur zijn in de loop van de afgelopen eeuw kleine woonbuurten gebouwd. Dat geeft een gevarieerd beeld van arbeiderswijken uit de eerste helft van de vorige eeuw, gerenoveerde buurten en een aantal meer recente woongebiedjes. Strijp Binnen heeft 5.433 inwoners die 2.744 woningen en wooneenheden bewonen. De bevolkingssamenstelling wijkt nauwelijks af van het stedelijk gemiddelde. Vergeleken met de stad heeft Strijp Binnen een klein aandeel eigen woningbezit. Opvallend is verder dat het gebied veel woningen heeft van vóór 1945 of van ná 1970. De tussen liggend periode is nauwelijks vertegenwoordigd. Philipsdorp Philipsdorp is een wijkvernieuwingsgebied. Woonbedrijf gaat gefaseerd 770 woningen renoveren en de gemeente knapt parallel aan de renovaties de openbare ruimte op. Daarnaast was Philipsdorp tot voor kort ook een zogenaamd actiegebied, een gebied dat extra aandacht kreeg. Er is geen sprake meer van ernstige integrale problematiek. Daarom wordt Philipsdorp in 2013 en 2014 afgeschaald naar een regulier gebied, wel met de opdracht om de fysieke wijkvernieuwing af te maken. Schouwbroek en het Schoot De buurten Schouwbroek en het Schoot vormen een geheel dat lastig apart te beschrijven is, ook omdat er tot op heden weinig analyse van gedaan is. In het gebied zijn allerlei vrijwilligers actief. Zoals in de grote (buurt)speeltuin en die geheel op vrijwilligers draait of in De Meerpaal waar activiteiten voor ouderen worden georganiseerd. Door de verkoop van woningen door Trudo verandert de sociaal economische situatie in de buurt. 2.1.2 Strijp Zuid Strijp Zuid omvat drie woongebieden: Vonderkwartier, Eliasterrein en Engelsbergen. Het gebied wordt begrensd door de rondweg, Hastelweg, Strijpsestraat, Willemstraat en Mauritsstraat, Mecklenburgstraat en het Genderpark. Kenmerkende voorzieningen zijn het woonzorgcentrum Vonderhof, de vestiging van het Summa College aan de 6
Karel Martelweg, het Montessori College aan de Habsburglaan en (grenzend aan het gebied) het woonzorgcentrum Engelsbergen. Het totale gebied heeft 3.700 inwoners en bijna 2.000 woningen en/of wooneenheden. Met betrekking tot de bevolkingssamenstelling valt een kleine ondervertegenwoordiging van 65-plussers op. Ten aanzien van de woningen is opvallend dat de wijk relatief veel eigen woningen en meergezinswoningen heeft en dat vrijwel alle woningen dateren uit de periode van voor 1945 of na 1970. Eliasterrein / Vonderkwartier Het Eliasterrein heeft een strook van deels vooroorlogse woningen en bedrijfjes langs de Strijpsestraat. Op het binnenterrein waar de textielfabriek van Elias heeft gestaan is na 1970 een wooncomplex gebouwd met voornamelijk huur- en koopwoningen uit de sociale sector. Het Vonderkwartier is een wijk met de typische particuliere bouw uit de dertiger jaren en kent veel eigen woningbezit en particuliere verhuur, onder andere in de vorm van kamerverhuur. Engelsbergen Engelsbergen is op een strook langs de Hastelweg en de rondweg na, een naoorlogs woongebied. Een groot deel van de woningen bestaat uit moderne eigen woningen van na 1970. De strook aan de Hastelweg en de rondweg is een meer gemengd gebied met bedrijven, kantoortjes, scholen en woningen. Hierbinnen liggen o.a. het binnenwijkse bedrijventerrein van de Scherpakkerweg. 2.1.3 Strijp S Strijp-S is het gebied dat begrensd wordt door de Beukenlaan, de Kastanjelaan, de Lindenlaan en de spoorlijn. Het gebied doet mee in de ontwikkeling van een groter gebied namelijk de Spoorzone en is een herontwikkelingsgebied. Het oude industriële Philipsterrein wordt een woon-, verblijf- en werkgebied met een industriële uitstraling. Strijp S wordt ontwikkeld vanuit een veelzijdig aanbod van kunst en cultuur en creatieve industrie. Het thema is creatief klimaat. Huisvesting van bedrijven en sport- en cultuuractiviteiten gebeurt vaak gemixt. Met de 500 (kleine) bedrijven die huren is de (tijdelijke) ruimte bijna vol, vaak startende creatieve ondernemers. Ook enkele grote bedrijven hebben zich gehuisvest op Strijp-S of gaan zich daar huisvesten, bijvoorbeeld ING. Oude fabrieken worden omgevormd tot meerlaagse wooncomplexen, van: stadwoning, lofts tot sociale huurappartementen en hebben een commerciële plint, vooral gericht op creatief en design. Sinds één jaar is het gebied bewoond. De bewoners zijn veelal tweeverdieners. De eerste buurtvereniging ontstaat. De voorzieningen in de buurt zijn beperkt en vaak van tijdelijke aard of op tijdelijke locaties en cultureel of horeca. Bewoners gebruiken de voorzieningen in de omliggende wijken. Er is geen supermarkt. Er zijn plannen voor een foodcourt en een gezondheidscentrum. Er is volop ruimte voor sociale ontmoeting bij commerciële en semicommerciële partijen, zoals te nomen het Café Allee met Robin Hood constructie, het PopEi café en het Natlab met het restaurant en bioscoop Plaza Futura. Er zijn
pril 2014 Oud-Strijp - cultuurhallen, waar grote culturele evenementen worden gehouden en de populaire Feelgoodmarket. De culturele voorzieningen en activiteiten in Strijp-S trekken veel publiek uit de hele stad en de regio met belangstelling voor cultuur en design. Het gebied is goed bereikbaar met openbaar vervoer met een busbaan op de Philitelaan, die het gebied doorkruist en het station de Beukenlaan aan de Noordoostzijde. Parkeren is betaald mogelijk tegen binnenstadprijzen in de parkeergarage in het gebied. Er zal nog parkeergelegenheid gecreëerd worden in de plint van het Veemgebouw. De innovatie op Strijp-S richt zich ook op mobiliteit en er zijn plannen voor bv. deelfietsen en -auto s voor bewoners/bezoekers. Diverse partijen hebben bezit in het Strijp-S gebied, onder andere de gemeente met het Natlab, Trudo met het Klokgebouw en (sociale huur-) woningen, Volker Wessels met bedrijfspanden en grond en ook Woonbedrijf heeft woningen in het gebied. Diverse gebouwen worden nog commercieel aangeboden zoals gebouw SFH en SFJ (met cleanrooms) en het SX gebouw. Er staan nog 3 nieuwe gebouwen in de planning naast het spoor gericht op woningbouw met commercie in de plint. 2.2 Rol van de gemeente De rol van de overheid en dus ook van de verschuift van een overheid die alles bepaalt (government) naar beleid dat wordt ontwikkeld in coalities (governance). In governance staat de gebruiker centraal. In een coalitie kan de gemeente verschillende rollen aannemen. Binnen coalities in het domein van maatschappelijke voorzieningen onderscheidt Van Leent (2012) vier rollen voor de gemeente. Ze zijn geordend naar twee dimensies, te weten hardware (hoe actief stuurt de gemeente op het vastgoed) en software (hoe actief stuurt de gemeente op programma s en subsidie). 8
Leidinggevende gemeente: deze vervult een actieve rol. Ze initieert, coördineert en selecteert partijen waarmee ze samen wil werken. Ze kan de leidende rol zelf ambiëren of kan deze opgelegd krijgen (burgers en maatschappelijke partners gaan er vanuit dat gemeente deze rol oppakt) onder het motto daar hebben we de overheid toch voor?. Voorwaardenscheppende gemeente: staat haaks op de leidinggevende gemeente en initieert en coördineert juist niet, maar laat ze over aan de bedrijven, instellingen en particulieren. Ondersteunen kan de gemeente hierin wel. Slapende initiatieven en ambities worden losgemaakt en waar mogelijk met elkaar verbonden. Accommoderende gemeente: hier ontstaat de overeenkomst met de openbare ruimte. De gemeente zoekt binnen iedere wijk naar aantrekkelijke plekken waar burgers, instellingen en bedrijven elkaar kunnen treffen voor uiteenlopende activiteiten. Ze laat de verantwoordelijkheid voor activiteiten en programma s bij de partijen zelf. Programmerende gemeente: deze staat tegenover de accommoderende gemeente en concentreert zich op programma s en activiteiten. Instrument hiervoor is bijvoorbeeld de subsidieverordening, waarmee de gemeente de meest geschikte partij selecteert en afspraken maakt om haar maatschappelijke doelen te bereiken. 2.2.1 Rol van de gemeente in Oud-Strijp Voor de gebiedsverkenningen zoekt de gemeente de samenwerking met haar partners in het gebied. En ziet de gemeente voor zich zelf een voorwaardenscheppende rol weggelegd. 3 Bouwstenen voor Oud-Strijp De gemeente heeft op verschillende onderwerpen beleid voor de stad. De gemeente wil dit beleid op een goede wijze vertaald krijgen in de wijk. Hoe zorg je voor een goede uitvoering van het beleid in de wijk Oud-Strijp? De hiervoor gegeven gebiedsschets dient daarbij als uitgangspunt, samen met een overzicht wat er al in de wijk aanwezig is en wat er nog ontbreekt (hoofdstuk 4). - De gemeente wil een netwerk van ontmoetingsplaatsen voor sociaalmaatschappelijke activiteiten over de hele stad. Dit betekent niet dat er automatisch in elke buurt een ontmoetingsplaats moet zijn. - De gemeente wil de sportparticipatie verhogen en zo ook bijdragen aan het gezondheidsniveau in de wijk. Onder andere door inzet van Sportformule Eindhoven. Deze formule wil het bewegingsonderwijs bij het basis- en speciaal onderwijs verbeteren, de doorontwikkeling van verenigingen aanjagen en het
pril 2014 Oud-Strijp - maatschappelijk verantwoord ondernemen door bedrijven ten behoeve van sport vergroten. Uiteindelijk leidt dat tot een stijgende sportparticipatie, waardoor er meer maatschappelijk rendement op accommodaties, activiteiten en sportgebieden wordt gerealiseerd aangevuld met een optimale sociale cohesie op wijkniveau. - De gemeente nodigt sportverenigingen uit om, in het verlengde van hun kernactiviteiten, de maatschappelijke focus nog verder te verbreden naar en voor hun (directe) omgeving. Het komend jaar beginnen we met die sportverenigingen die zélf aangeven daaraan toe te zijn om het vervolgens op langere termijn (vraaggericht) uit te breiden naar alle sportverenigingen - De gemeente ziet voor haar partners en voor haar zelf een Oud-Strijp rol weggelegd. 4 De gemeente heeft veel informatie over gebieden, wijken en buurten, deze gegevens zijn echter over de hele organisatie verspreid. De eerste stap is dus om beschikbare informatie uit de organisatie op te halen en deze te bundelen. Vervolgens wordt beoordeeld of de informatie actueel en compleet is. 4.1 Activiteiten en gemeentelijk maatschappelijk vastgoed Per gebied brengen we activiteiten in kaart en welke maatschappelijk vastgoed in het gebied zitten. De gemeente onderscheidt 5 type activiteiten. Elke activiteit draagt bij aan een of meerdere gemeentelijke doelstellingen: 1 sociaal-maatschappelijke activiteiten: gericht op meedoen en participeren; 2 sportactiviteiten: bevorderen van sport en bewegen 3 economische activiteiten (niet meegenomen in deze verkenningen, hebben geen rol in maatschappelijk vastgoed): 4 culturele activiteiten: dragen bij aan culturele participatie en educatie van bewoners 5 leefbaarheidsactiviteiten: behouden en verbeteren van de leefbaarheid in een gebied NB. Ondernemers welke commerciële doelstellingen nastreven en hun activiteiten hierop afstemmen, ook al zijn deze op sociaal-maatschappelijk gebied (zorg- en kinderopvang) komen in eerste instantie niet in aanmerking voor huisvesting in gemeentelijke (maatschappelijke) accommodatie en worden daarom verwezen naar de vrije markt. Voordat we tot de inventarisatie overgaan is het goed om ook het begrip maatschappelijk vastgoed duidelijk te definiëren: 10
Maatschappelijk vastgoed is verwant aan het begrip publiek vastgoed. Deze termen komen vaak in het spraakgebruik met elkaar overeen, maar hebben nader beschouwd in de kern een verschillende betekenis. Van Leent (2012) geeft aan dat onder het begrip publiek vastgoed het vastgoed met een publieksfunctie moet worden verstaan. De financiering met betrekking tot het vastgoed speelt hierbij eveneens een belangrijke rol om de scheiding tussen publiek en maatschappelijk vastgoed te duiden. Publiek vastgoed (zoals een bakkerij) wordt particulier gefinancierd, terwijl maatschappelijk vastgoed (zoals scholen) via collectieve middelen worden gefinancierd. Uiteindelijk is de definitie die door Van Leent (2012) gegeven kan worden aan het begrip maatschappelijk vastgoed het vastgoed dat nodig is om collectief gedefinieerde doelen te realiseren. Dat vastgoed kan een publieksfunctie hebben, zoals bij een school, maar kan ook privaat van aard zijn, zoals bij sociale woningbouw. Daarmee is de definitie primair een beleidsmatig en bestuurskundig vraagstuk, waarbij de verhouding tussen de in te zetten middelen en de te realiseren effecten zo goed mogelijk afgestemd moet worden. 4.2 Wat is er in Oud-Strijp 4.2.1 Activiteiten In Oud-Strijp zijn veel uiteenlopende sociaal-maatschappelijke activiteiten geïnventariseerd. Per activiteit bracht de gemeente in kaart of deze activiteiten buurt-/wijk-, gebieds-, stedelijk of regionaal/landelijk georiënteerd zijn. Ook is bepaald of en in welke mate een activiteit bijdraagt aan de gemeentelijk geformuleerde beleidsdoelstellingen. Het overzicht met gewaardeerde activiteiten vindt u in bijlage 3. 4.2.2 Maatschappelijk vastgoed In de wijk heeft de gemeente verschillende ontmoetingsplekken in eigendom. U vindt deze terug op de ontmoetingskaart Oud-Strijp.
pril 2014 Oud-Strijp - Fig. Ontmoetingskaart Oud-Strijp, maatschappelijk vastgoed Gemeente Eindhoven. Eigendom gemeente Een deel van de activiteiten vindt plaats/heeft plaatsgevonden in maatschappelijk vastgoed van de. Adres Accommodatie BVO m2 Frederiklaan 163 Buurthuis met diverse activiteiten Ca. 1.761 m2 Iepenlaan 40 VTA Bellefort Ca. 872 m2 Kastanjelaan 500 (Schootsestraat 5) Natlab 2.0 Ca. 4.961 m2 Klipperstraat 1 Gymzaal Ca. 458 m2 Schouwbroekseweg 7 Salto basisschool "De Bergen" Ca. 1.535 m2 Strijp binnen de ring, Philipsdorp VTA, Frederiklaan 173 / Lindenlaan 1b De meeste activiteiten in deze VTA zijn stadsgericht. Er zijn nauwelijks sociaal maatschappelijke activiteiten op buurt- of wijkniveau. Ook de cultureelmaatschappelijke activiteit (Keramische technieken) is op stedelijkniveau. De vraag is of dergelijke activiteiten thuis horen in een gebouw dat in de basis bedoeld is voor sociaal maatschappelijke (ontmoetings-)activiteiten. Hierover dient een besluit te komen. VTA Bellefort, Iepenlaan 40 In de VTA Bellefort, gehuurd door Lumens, worden verschillende sociaalmaatschappelijke activiteiten georganiseerd. Een groot deel daarvan is wijk- en buurt gericht. Daarnaast maken de Apolitische en de Tamilse gemeenschap gebruik van de VTA voor hun godsdienstactiviteiten. Deze kennen een stedelijke oriëntatie. Er lijkt qua programmering nog ruimte in de avonden en weekenden. 12
Strijp binnen de ring, Schouwbroek Speeltuin St Trudo / Wijkgebouw Kraaiennest St. Trudostraat 10b De speeltuin is het hele jaar open en van het wijkgebouw maken KBO en de postduivenvereniging gebruik. Strijp S NatLab, Kastanjelaan 500 Het voormalige natuurkundig laboratorium van Philips is tegenwoordig een culturele hotspot van Eindhoven in eigendom van de gemeente. Plaza Futura is hier gehuisvest, net als Broet en Baltan. Ook is er een restaurant in gevestigd. Toekomstig neemt St. Lucas een ander deel van het voormalige laboratorium in gebruik. Maatschappelijk vastgoed derden De gemeente is niet de enige partij die maatschappelijk vastgoed in de stad bezit. Voor zover de gemeente de informatie heeft over het maatschappelijk vastgoed van derden is dit opgenomen in de ontmoetingskaart. In de co-creatie met de partners in de stad is een van de eerste stappen het overzicht aanvullen en actualiseren. Strijp binnen de ring, Philipsdorp De Passaat/Hof van Strijp Strijpsestraat 144-30 De Passaat/Hof van Strijp is een woonzorgcomplex van Archipel. Archipel wil van het woonzorgcentrum een ankerpunt voor de buurt maken. Zij betrekken buurtbewoners actief en inventariseren waar de behoeftes van ouderen in de wijk liggen. De activiteiten in de Passaat/Hof van Strijp zijn wijk- en buurtgericht en dragen bij aan de doelstellingen van de gemeente. Strijp binnen de ring, Schouwbroek De Meerpaal, Schoenerstraat 10A De Meerpaal is eigendom van woningbouwcorporatie Trudo. In de Meerpaal zijn activiteiten voor 55+ers uit omliggende appartementen. Het gaat om buurtgerichte sociaal maatschappelijke activiteiten. Er komen minder deelnemers omdat er steeds meer jongeren in de appartementen wonen. Lumens beheert het gebouw. Strijp Zuid, Eliasterrein Vonderkwartier Vonderhof Bernhardplaats 1 Vonderhof is een woonzorgcomplex voor senioren. Vitalis is de eigenaar. Vitalis werkt samen met de Vereniging Vonderkwartier en wil graag het ankerpunt in de wijk zijn voor sociale ontmoetingen en activiteiten. Buurtbewoner nemen maar beperkt deel aan de activiteiten. Strijp Zuid, Engelsbergen Summacollege Willem de Rijkelaan 3 Lokaal + Lokaal+ is een ontmoetingsruimte voor senioren. Het wordt gerund door studenten van Summa Zorg en Summa Welzijn, onder begeleiding van docenten. Lokaal + richt zich op senioren die in de omringende wijken wonen, maar er komen ook deelnemers van omliggende gemeenten.
pril 2014 Oud-Strijp - Senioren kunnen hier terecht voor een kopje koffie, een praatje of activiteiten. Studenten Zorg en Welzijn bieden in de directe wijken rondom de Willem de Rijkelaan mantelzorg. Het gaat hierbij om laagdrempelige, niet geïndiceerde hulp in de huishouding en maatschappelijke ondersteuning. Verder biedt Lokaal+ onderdak aan het VieDome Experience Centre met technologische inrichting van Mextal. Senioren kunnen kennismaken met de mogelijkheden die VieDome biedt met behulp van de inzet van moderne technologie op het gebied van slimmer wonen en zorg/welzijn op afstand. Zo wordt een living lab gecreëerd binnen en rond de school. Strijp S Klokgebouw Trudo is eigenaar van het Klokgebouw. In dit gebouw hebben verschillende cultureelmaatschappelijke organisaties en initiatieven onderdag gevonden (PopEi). Onderdeel van het Klokgebouw zijn de Cultuurhallen. Oude fabriekshallen die gebruikt worden voor grote (culturele) evenementen (DDW, DTW, Feelgoodmarket enz.). Verder is er een sportschool in het pand gevestigd. Area51 en BMX-Park, gebouw 51 en 52 Beide locaties zijn van Trudo. Area 51 is een skatehal en BMX-park is voor BMXfietsers. De locaties hebben gemeen dat beide ook gebruikt worden door muziekbandjes. Daarnaast kunnen in Area51 ook evenementen gehouden worden. 5 Constatering Op basis van de kennis over de wijk, de geformuleerde bouwstenen, de inventarisatie van de activiteiten, het gemeentelijke maatschappelijk vastgoed en de rol die de gemeente voor zichzelf in het gebied ziet, komt de gemeente tot de volgende propositie - Voor Oud-Strijp wil de gemeente 2 goed functionerende buurtontmoetingslocaties hebben, één in Strijp binnen de ring en één in Strijp Zuid. 6 Kansen en bedreigingen De gemeente ziet kansen, en ook bedreigingen voor het gebied. Met haar partners in de stad wil zij alle kansen en bedreigingen aanvullend onderzoeken en gezamenlijk bepalen welke kansen gegrepen dienen te worden en hoe bedreigingen afgewenteld kunnen worden. 14
6.1 Kansen - Optimalisatie in programmering en efficiënter ruimtegebruik zorgt voor beter te exploiteren objecten. Op deze manier wordt er ruimte vrijgespeeld, waardoor objecten vrij van huur en gebruik aangeboden kunnen worden aan de markt (verkoop, structurele verhuur tegen kostprijsdekkende huur, etc.). - Zowel Archipel als Vitalis geven aan dat zij met hun woonzorgcentrum een ankerpunt in de buurt willen zijn voor buurtontmoeting (in Eliasterrein/Vonderkwartier en Philipsdorp). - Er zijn in Strijp Binnen en Strijp Zuid meerdere buurtorganisaties actief op vlak van leefbaarheid. Elk op hun eigen manier. Strijp binnen de ring - De ondernemers van het St. Trudoplein e.o. hebben zich verenigd in een ondernemersvereniging - Er zijn veel sociale voorzieningen in het gebied: de Meerpaal, de rolschaatsbaan, de speeltuin, basisschool, Cruyff Court trapveld, kinderboerderij, buurthuis, zorgcentrum, gezondheidscentrum en diverse voorzieningen op het gebied van gezondheidszorg, postkantoor. - het gebied heeft (daarmee) een bijna dorps karakter in de positieve zin - Het gebied ligt zeer dicht tegen het centrum aan en is goed bereikbaar met openbaar vervoer, onder andere door de aanwezigheid van de HOV-lijn Strijp Zuid: - In het Vonderkwartier is een bewonersorganisatie actief die constructief met professionele instellingen samenwerkt aan de leefbaarheid van de wijk; - de bewonersorganisaties zijn over het algemeen initiatiefrijk en organiseren regelmatig activiteiten voor de buurt - Het Genderpark wordt integraal ontwikkeld. De gemeente betrekt bewoners bij de ontwikkeling en uitwerking van de plannen. En er bestaat in het gebied een actieve actiegroep Vrienden van de Gender die zich inzet voor de kwaliteit van het Genderpark 6.2 Bedreigingen - de ondernemers van het St. Trudoplein e.o. nemen weinig tot geen initiatief op het gebied van leefbaarheid; - het blijft moeilijk om bewoners te activeren voor doe-activiteiten. Vaak is het een kleine groep die het werk voor haar rekening neemt. - Zonder duidelijke uitgangspunten krijgen partners verkeerde verwachtingen over wat er mogelijk is en hun eigen rol. Partners willen duidelijke uitgangspunten en uitspraken: Wat wil de gemeente doen met het leegstaande maatschappelijke vastgoed: verkopen, tenzij! Is dit onduidelijk dan gaat hier veel verloren energie inzitten.
pril 2014 Oud-Strijp - 7 Proces: realiseren gebiedsvisie Niet langer bepaald de overheid het gemeentelijk het maatschappelijk perspectief, maar de burger met zijn vraag. En voor de gebiedsverkenning is dat de burger met een behoefte aan sociaal-maatschappelijke, culturele, sportieve en educatieve activiteiten. Waren sporten, spelen, onderwijs, vrijetijdsbesteding, zorg voor ouderen en jeugdbegeleiding voorheen gescheiden werelden, nu wordt er gebiedsgericht geprogrammeerd. Bij gebiedsgericht programmeren wordt per buurt of wijk bekeken hoe sport-, beweeg- en Vrijetijdsaccommodaties passen in het totale wijk- of buurtconcept. Daarbij is de gemeente slechts een van de spelers in het veld. Dat betekent dat zij niet alleen de visie op de stad en het gebied kan en wil bepalen. Daarom zoekt zij de samenwerking met de bewoners en de partners in de stad. 7.1 Co-creatie: wat is dat en met wie doe je dat? Co-creatie is een vorm van samenwerking, waarbij alle deelnemers invloed hebben op het proces en het resultaat van dit proces, zoals een plan, advies of product. Kenmerken van co-creatie zijn dialoog, 'common ground', enthousiasme, daadkracht en focus op resultaat. Voorwaarden voor succesvolle co-creatie zijn gelijkwaardigheid van de deelnemers, wederkerigheid, openheid en vertrouwen. Voor de gebiedsverkenningen zoekt de gemeente de samenwerking met haar partners in het gebied. 7.2 Co-creëren in Oud-Strijp Doel van de co-creatie is om te komen tot gezamenlijk en gedragen beeld van het gebied en wat we met elkaar in het gebied willen, hoe we daar invulling aan geven, wanneer we dat doen en wie dat doet. Er is een inspanningsverplichting om met elkaar het beste voor de wijk te doen. Dat betekent dat zowel de partners als gemeente hun verantwoordelijkheid nemen om hier invulling aan te geven. Niet langer is het de gemeente die alleen bepaald en doet. De gemeente heeft daarom voor zichzelf in kaart gebracht hoe zij de wijk ziet, welke activiteiten er zijn en of deze activiteiten bijdrage aan de beleidsdoelstellingen, wat het gemeentelijk maatschappelijk vastgoed hier is en met welk maatschappelijk vastgoed zij kan deelnemen aan de volgende stap, de co-creatie. De gemeente vraagt haar partners in de eerste co-creatiestap om hetzelfde te doen voor het vastgoed van haar partners en ook om het overzicht met activiteiten compleet te maken. Zodat er een totaal overzicht komt van wat er op dit moment in de wijk aan activiteiten en maatschappelijk vastgoed is. 16
Het beeld van de huidige situatie is de basis het co-creatieproces. Van hieruit werken we gezamenlijk aan de toekomst voor de wijk. Wat gaat er goed, wat kan beter? Waar liggen kansen en belemmeringen? Wat kan nu en wat kan later? 8 Tot slot - Deze verkenning is een momentopname. Wil dit instrument haar toegevoegde waarde voor de stad en de behouden, dan dient de gebiedsverkenning een structurele plaats in de beleidsontwikkeling te krijgen; - Verschillende beleidsterreinen zijn op stedelijk niveau ingestoken, waarbij gekeken wordt naar de inhoud en niet naar gebied of buurt en wijk. Voor een goede gebiedsgerichte aanpak is een heldere vertaling van stedelijk beleid naar gebiedsgericht beleid een must. - De verbanden tussen parallel lopende verschillende ontwikkelingen moet worden georganiseerd en geborgd: Integraal Huisvestingsplan onderwijs (IHP), drie decentralisaties (jeugdzorg/awbz/wmo), bibliotheek, WIJeindoven (scope: valt buiten de opdracht van de gebiedsverkenningen, maar heeft wel effect op activiteiten, vastgoed en partners in de stad). 9 Bijlagen 1 Buurt in cijfers: Oud-Strijp; 2 Leefstijlen in Eindhoven.