Nieuwsbrief Sakaramenta J a a r g a n g 4, n r. 1 3 K w a r t a a l 1 2 0 1 2 Nieuwe directeur In dit nummer: Nieuwe directeur 1 Terugblik afgelopen kwartaal Interview Liyaka Nchilawela 1 Bao 3 Corruptie 4 Vooruitblik komend kwartaal 2 Open cultuur 3 5 Het gaat niet goed met Malawi, het land zit in een enorme economische crisis. Onlangs is de munt met 50% gedevalueerd, prijzen zijn daardoor schrikbarend gestegen, goederen importeren is bijna onmogelijk door het gebrek aan buitenlandse valuta en benzine blijft schaars. De economie staat zo goed als stil en daardoor blijft ook de verkoop van de Sakaramenta karren achter. We hebben dit jaar verlies gemaakt, Over een jaar gaan we terug naar Nederland. Na vier jaar is het een mooi moment om Sakaramenta over te dragen. Ik heb al een nieuwe directeur aangesteld die mijn functie zal overnemen. De directeur is een Malawiaan, want één van onze doelstellingen is lokale werkgelegenheid creëren. Het was echter niet eenvoudig om een goede, betrouwbare, lokale directeur te vinden. De realiteit is dat in Malawi de meeste grotere bedrijven een buitenlandse directeur hebben. Daarbij moet mijn vervanger naast zakelijk inzicht ook sociaal bevlogen zijn. Het is echter gelukt om een geschikte vervanger te vinden. Zijn naam is Liyaka Nchilamwela. Hij komt uit Malawi, heeft 10 jaar in Nederland gewoond en spreekt vloeiend Nederlands. Twee maanden gele- omdat het laatste half jaar de verkoop niet goed was. Er is echter een lichtpuntje; de president die de afgelopen drie jaar economisch wanbeleid heeft gevoerd, die alle buitenlandse hulp stop heeft gezet en despotische trekjes kreeg, is vorige maand plotseling overleden aan een hartaanval. De vicepresident, die vorig jaar uit de partij was gezet, is nu president geworden. Zij heeft een nieuw kabinet gevormd, met ministers uit den is hij begonnen, we werken het komende jaar samen. Ik ben zeer tevreden met hem en ik heb het volste vertrouwen dat Liyaka Sakaramenta verder kan uitbreiden tot een mooi bedrijf met een sociale invalshoek. In deze nieuwsbrief kan je een interview lezen met Liyaka, bespreken we de open cultuur die bij Sakaramenta heerst en kan je lezen over corruptie, een veelvoorkomend verschijnsel in Malawi. Veel leesplezier! Terugblik afgelopen kwartaal verschillende partijen waardoor er veel meer draagvlak is. Verder heeft ze de banden weer aangehaald met de donorlanden en de Wereldbank. Want één ding is zeker, Malawi kan nog lang niet op eigen benen staan. In de nacht na het overlijden van de president heeft een groep ministers geprobeerd om de aanstelling van de vicepresident te voorkomen. Deze coupe is (Vervolg op pagina 2)
Pag i na 2 Interview: Liyaka Nchilamwela Functie: Directeur Leeftijd: 45 jaar Familie: Vrouw, 8 kinderen Waar ben je geboren? Ik heb tot mijn zevende in Zambia gewoond. Mijn ouders werkten daar in een ziekenhuis, in die tijd behoorden Malawi, Zambia en Zimbabwe nog tot Engeland. Mijn vader werd terug geroepen naar Malawi, om Chief (Burgermeester van een gebied) te worden want zijn oom was overleden. De functie van Chief gaat in het zuiden van Malawi over van oom naar neef. Cijfers Q1 2012 Omzet 28.000 Productie 80 karren Verkoop 107 karren Orders 20 karren Directe werkgelegenheid 20 mensen Hoe heb je Nederlands leren spreken? Na mijn opleiding tot automonteur kreeg ik een baan (Vervolg van pagina 1 mislukt door het ingrijpen van de rechterlijke macht. De grondwet is hier gelukkig heilig, ondanks dat Malawi pas twintig jaar een democratie is. We hebben dit kwartaal de mijlpaal van 1000 verkochte karren bereikt. Als beloning gaan we binnenkort met z n allen een weekend naar Lake Malawi. De meeste medewerkers zijn nog nooit naar het meer geweest en kijken er al maanden naar uit. De meeneemlijst is al opgesteld, daarop staat ondermeer: voetbal, reddingsvesten, vijf kippen, één geit, barbecue, houtskool en een scherp mes. Ondanks alle voorpret is er toch ook een groep medewerkers, die vroegen of ze Ni e uw sb ri e f als distributiemedewerker bij ZOA Vluchtelingenzorg, een Nederlandse organisatie die een project had in Malawi. Ik werd verliefd op een Nederlandse collega en we trouwden in 1994. We verhuisden naar Nederland en hebben drie kinderen gekregen, maar na zes jaar zijn we gescheiden. Ik bleef in Leerdam wonen en leerde later op de volleybalvereniging mijn huidige vrouw Eliza kennen. Ik heb in Nederland verschillende soorten banen gehad als uitzendkracht. Bij één bedrijf kreeg ik de kans om proces operator te worden en een opleiding te volgen. Daarnaast heb ik ook de opleiding NIMA A gevolgd. Ik heb totaal 10 jaar in Nederland gewoond, daarom spreek ik Nederlands. Waarom ben je weer terug gekeerd naar Malawi? Een Amerikaanse professor deed mij een aanbod om een project op te zetten in Malawi. Het produceren van bijvoeding voor ondervoede kinderen op basis van pindakaas. In dezelfde periode kreeg mijn vader een herseninfarct, we besloten om terug te gaan om voor hem te zorgen en de fabriek op te zetten. Het opzetten van de fabriek was een mooie uitdaging en na vijf jaar was het echt een beetje mijn kindje. Toch heb ik ontslag genomen na onenigheid met mijn baas. Twee maanden geleden ben ik begonnen bij Sakaramenta. Het lijkt me prachtig om Sakaramenta verder uit te bouwen, er ligt nu al een mooie basis. geen geld konden krijgen in plaats van de trip naar het meer, omdat alles in Malawi zo duur is geworden. Het antwoord was: nee. fiets heet de Twinkle Trike en wordt op het moment getest door gehandicapten. Met de kar kunnen gehandicapten hun eigen inkomen verdienen door spullen te verkopen zoals coca cola, telefoonkaarten etc. Het afgelopen kwartaal hebben we, in samenwerking met Sander van Dooren uit Nederland, een driewieler voor gehandicapten ontwikkeld. De Sak ar ame n ta Twee stagelopers uit Nederland ontwerpen op dit moment bij Sakaramenta een computer administratieprogramma. Het programma richt zich op productiebedrijven in ontwikkelingslanden, waarbij Sakaramenta als voorbeeld dient. De huidige programma s die op de markt zijn, zijn te duur, te ingewikkeld en houden onvoldoende rekening met lokale omstandigheden. De stagelopers zijn twee maanden in Malawi om het programma te maken.
J aarg ang 4, nr. 1 3 Pag i na Open cultuur Tijdens de wekelijkse bespreking met alle medewerkers gaf een medewerker aan dat ik sinds de aankondiging van onze terugkeer naar Nederland erg kortaf en streng was. Daardoor was hij bang om iets verkeerd te doen in de werkplaats. Een andere medewerker beaamde dat. Na even slikken, gaf ik aan dat ik het goed vond dat hij dit zo tegen mij zei. Daarnaast heb ik gezegd dat ik streng ben omdat ik zie dat sommige medewerkers niet 100% presteren. Ik vertelde daarbij dat ik het best wel lastig vind om terug te gaan naar Nederland, omdat we het hier zo naar ons zin hebben. Vandaar dat ik wellicht wat kort af was. Na de bespreking was ik trots. Trots dat we zo n open cultuur bij Sakaramenta hebben, zo open dat de medewerkers zelfs hun baas durven aan te spreken op zijn gedrag, in plaats van alleen maar yes boss tegen hem te zeggen. Dit is al bijzonder in Nederland en al helemaal bijzonder in Malawi. Het nadeel van een open cultuur is dat er veel gevraagd, geklaagd en gediscussieerd wordt. Regelmatig wordt het onderwerp loonsverhoging besproken, klagen mensen over kleine veranderingen, willen ze graag in de pauzes iets anders eten dan de normale maaltijd, vinden ze dat mensen worden voorgetrokken enzovoorts. Normaal wor- den deze zaken in Malawi niet besproken, maar bij Sakaramenta wel. We moeten daarom een soort balans vinden van dingen die vast staan en dingen die ter discussie staan. Zo hebben we onder andere besloten om een vaste loonsverhoging van 15% per jaar in te voeren, zodat daar niet zoveel over gespeculeerd hoeft te worden (met uitzondering van officiële devaluaties) Jaarlijks hebben we met de medewerkers een functioneringsgesprek en een voortgangsgesprek. Elke medewerker heeft deze maand weer een functioneringsgesprek gehad. Een aantal medewerkers hebben een extra loonsverhoging gekregen en één medewerker een eenmalige bonus omdat hij het afgelopen jaar zo goed gepresteerd heeft. Twee jaar geleden schreef ik al een keer schreef over de functioneringsgesprekken, namelijk dat ook hier in Malawi elke medewerker anders is; initiatiefrijk, grappig, sloom, eigenwijs, talentvol, initiatiefloos, hardwerkend, nadenkend, snel lerend, slim, geniepig, etc. Ieder heeft zo zijn eigen sterke punten en verbeterpunten. Deze bespreken we jaarlijks tijdens de functioneringsgesprekken. Zo zie je medewerkers stil staan, maar ook beter worden en groeien. Bao Bao is een populair spel in Malawi. Het is een strategisch bordspel dat wordt gespeeld met knikkers. Bij het ontbreken van een bord en knikkers kan het ook met steentjes in het zand worden gespeeld. We hadden al maanden lang een bao-bord liggen bij Sakaramenta. Dit kwartaal begonnen twee medewerkers in eens te spelen en sindsdien is het erg populair. Elke lunchpauze is het een strijd wie het eerst zijn lunch op heeft zo- dat hij het eerste potje kan spelen. De speeltijd varieert van één tot tien minuten, de winnaar mag blijven spelen. Medewerkers komen nu een half uur eerder naar het werk om even een spelletje te spelen en na werktijd blijven altijd wel een paar medewerkers een uurtje bao spelen. 3
Pagina 4 Corruptie Een inkoper van een ontwikkelingsorganisatie kwam vorige maand naar onze werkplaats en vroeg om een prijsopgave voor twintig fietsambulances. Hij vroeg ook om een Fanta, ik zei dat het geen probleem was, een klant die twintig fietsambulances wil kopen kan altijd een Fanta krijgen. Bij het geven van de prijsopgave, vergat ik de Fanta te geven. De klant vroeg er niet meer om en reed weg. Later hoorde ik van een medewerker dat hij geen echte Fanta bedoelde, maar een extra geldbedrag als hij bij ons de fietsambulances zou kopen. Aan corruptie doen we echter niet bij Sakaramenta, wij zijn heel principieel. Dat klinkt in Nederland logisch, maar hier is corruptie aan de orde van de dag. Corruptie is onderdeel van de maatschappij. Stel je krijgt een bekeuring omdat je fout geparkeerd staat, dan kan je de vijfentwintig euro boete betalen, maar je kan de politieagent ook vijftien euro geven en geen bonnetje vragen. Neemt elke politieagent de vijftien euro aan? De meeste wel. Eén keer per jaar moet je je auto APK keuren en wegenbelasting betalen. Gemiddeld sta je hiervoor één tot anderhalve dag in de rij. Je kan ook een mannetje dertig euro geven en je auto gaat helemaal niet door de APK keuring, maar je krijgt wel een bewijs dat de auto is goedgekeurd. Vorige maand was ik in een elektronicazaak voor een bijzonder soort zekering voor één van onze machines. De zekering was belachelijk duur. De magazijn medewerker bood even later aan, dat hij nog wel een vriend kende, die na sluitingstijd de zekering voor de helft van de prijs kon geven. Hoewel ik twijfelde ben ik maar niet ingegaan op zijn aanbod. We hebben zeven maanden op onze verblijfsvergunning moeten wachten, als we wat extra geld hadden gegeven was dit veel sneller geregeld. De ambtenaar vroeg bij de aanvraag zelfs of er nog een cadeautje voor hem bij zat. Vorig jaar hadden we nog een orderaanvraag voor dertig fietsambulances met de vraag of er nog een persoonlijk cadeautje bij zat. De order had een waarde van 10.000 en met vijftig euro zou de man vast en zeker tevreden zijn. Gelukkig hebben we de order zonder omkoping wel gekregen. De aanbesteding voor 300 fietsambulances ter waarde van 55.000 die we vorig jaar verloren, ondanks dat we de laagste prijs hadden geboden, hadden we wellicht gekregen als we een envelopje hadden gegeven. Onlangs ben ik iets over het randje gegaan. Een oud medewerker van Sakaramenta belde op, dat er benzine was gebracht bij een tankstation, waar hij bewaker is. Al weken was de benzine schaars in Blantyre en wij hadden geen benzine meer. Toen we aankwamen stond er al een rij van meer dan 200 auto s, sommige stonden al een dag te wachten. Bij het tankstation werden de pillonen verzet en we mochten vooraan staan. Met het schaamrood op onze kaken werden we als eerste geholpen. Niemand die klaagde dat wij voordrongen, als bedankje heb ik de oudmedewerker vijf euro en een Sakaramenta T-shirt gegeven. Is dit corruptie? Misschien wel, toch deed ik het. Het voelde minder als corruptie aan, omdat ik het geld niet vooraf gaf en niet verplicht was deze oud-collega iets te geven. De Fanta man kwam vorige week de twintig fiets ambulances ophalen en vroeg om zijn Fanta. Ik legde uit dat ik echt niet wist dat hij met een Fanta iets anders bedoelde dan een drankje. Hij leek het niet erg te vinden. Nieuwsbrief Sakaramenta
Sakaramenta Postadres: PO BOX 3309, Blantyre, Malawi Telefoon: 00265- (0)999027045 E-mail: info@sakaramenta.com Dit kwartaal was Sakaramenta in de media bij: Flying blue website van de KLM, artikel over Sakaramenta op de Malawiaanse krant, artikel over een donatie van een fietsambulance door KPMG Malawi www.sakaramenta.com Vooruitblik komend kwartaal Het financiële boekjaar loopt bij Sakaramenta van mei tot en met april. We verwachten dat de crisis in Malawi voorlopig nog niet voorbij is. De financiële aspecten zullen het komend jaar wat meer de aandacht krijgen dan de sociale. We zullen ons vooral richten op de producten waar we een goede winstmarge mee behalen. Zo zullen we minder geld besteden aan de marketing van karren voor lokale boeren omdat de winstmarge zo laag is op deze karren. We willen verder ons productassortiment uitbreiden om de risico s te spreiden en gebruik te maken van de goede naam die we hebben opgebouwd op het gebied van kwaliteit. We zullen ons niet alleen beperken tot karren, maar zijn ook van plan om schoolbankjes en speeltuin materiaal te verkopen. Verder zullen we bij onze vuilniskarren ook vuilnisbakken leveren. We moeten flink aan de bak, om er een goed jaar van te maken. Groeten, Peter Meijer