Urologie Verwijderen van een nier via een kijkoperatie / laparoscopische nefrectomie polikliniek urologie = route 12 polikliniek anesthesie = route 07 Inleiding Tijdens uw bezoek aan de polikliniek urologie heeft uw behandeld uroloog met u gesproken over de noodzaak om bij u een nier te verwijderen. Met u is besproken dat het wenselijk is om een kijkoperatie ofwel een laparoscopische ingreep te ondergaan. In deze folder kunt u alles nog eens rustig doorlezen. We hebben geprobeerd alle belangrijke informatie voor u zo goed mogelijk op een rijtje te zetten. Het is niet de bedoeling dat deze folder de persoonlijke gesprekken met uw uroloog vervangt. U kunt met problemen en vragen, ook naar aanleiding van deze folder, bij hem of bij de verpleegkundigen van de polikliniek urologie terecht. Wat is een kijkoperatie (laparoscopie) Bij een kijkoperatie wordt in principe hetzelfde gedaan als bij een gewone open operatie, dus het wegnemen van een ziek orgaan of het herstellen van een probleem. Bij een kijkoperatie wordt er geopereerd door kleine gaatjes. Om te beginnen wordt de buik opgeblazen met lucht, om zo meer ruimte te maken. Dit is nodig om veilig te kunnen opereren. Daarna worden er 4 tot 5 buisjes met een dikte van 0,5 tot 1 centimeter in de buik gebracht. Door één van de buisjes wordt een camera ingebracht zodat de uroloog op een televisiescherm de buikinhoud kan zien. Door de andere buisjes worden de instrumenten waarmee geopereerd wordt ingebracht. Het opereren zelf gebeurt dus helemaal via het televisiescherm, vandaar de naam kijkoperatie. Om een orgaan te kunnen verwijderen is het nodig om één van de gaatjes groter te maken. 152269 05102015
Waarom een kijkoperatie Er wordt een camera met beeldvergroting gebruikt, waardoor de uroloog heel goed alle details van het operatiegebied kan zien. Hierdoor kan de operatie nauwkeurig worden uitgevoerd. Het gevolg is dat het bloedverlies veelal beperkt is en dat belangrijke structuren, zoals bijvoorbeeld zenuwen, doorgaans gespaard kunnen worden. Omdat de operatie via kleine gaatjes gaat in plaats van door een grote snee heeft de patiënt doorgaans minder narcose en pijnstillers nodig. In het algemeen is na een kijkoperatie het herstel snel en is het ziekenhuisverblijf korter. open nefrectomie laparoscopie Lukt het altijd via een kijkoperatie Het antwoord hierop is nee. Soms blijkt dat toch een open operatie nodig is. Hiervoor kunnen veel verschillende redenen zijn. Zo kan het 2
zijn dat de uroloog de nier of de belangrijke bloedvaten niet goed in beeld kan brengen. Dit kan komen omdat er bijvoorbeeld in de buik verklevingen zijn door eerdere operaties, of door overgewicht, of doordat er een afwijkende ligging of bloedvoorziening van de nier is. Het belangrijkste is natuurlijk dat de operatie goed en veilig gebeurt. Wanneer de uroloog niet 100 procent zeker is, zal hij toch een open operatie moeten doen. De uroloog heeft dit voor de ingreep met u besproken. Waarom moet de nier verwijderd worden Uw behandelend uroloog heeft met u besproken dat er een reden is om uw nier te verwijderen. Dit kan zijn omdat er een kwaadaardigheid aanwezig is, of omdat de nier niet of nauwelijks meer functioneert. Ook kan er kan sprake zijn van infectie, pijn of hoge bloeddruk veroorzaakt door een slecht werkende nier. Voorbereiding operatie De operatie vindt onder volledige narcose plaats. Voor de operatie en de anesthesie zijn meestal enige voorbereidingen noodzakelijk, dit wordt ook wel pre-operatieve voorbereiding genoemd. Daarom bezoekt u het spreekuur van de anesthesioloog. Opnameduur Voor deze ingreep wordt u drie tot vijf dagen opgenomen in het ziekenhuis. Wat te doen als u bloedverdunnende medicijnen neemt Het is belangrijk dat u vermeld of u bloedverdunners gebruikt. Uw arts bespreekt dan met u wat u moet doen met uw antistollingsmedicatie (bloedverdunners). Wanneer vindt opname plaats Het moment van opname wordt bepaald door de mate van urgentie die aan de ingreep wordt toebedeeld, alsook door de dan geldende wachtlijsttijden, eventuele voorbereidingen die nodig zijn voor uw operatie, alsook uw eigen voorkeur. 3
Opname verpleegafdeling M3 Nuchtere opname Als u op de dag van de operatie wordt opgenomen blijft u nuchter volgens de afspraken met de anesthesioloog, en bent u eventueel gestopt met (bloedverdunnende) geneesmiddelen. U meldt zich op de afgesproken tijd bij de TVO balie waar u door de gastvrouw/-heer naar de verpleegafdeling M3 wordt gebracht Opname dag vóór de operatie Als er meer voorbereidingen voor de operatie nodig zijn wordt u de dag vóór de operatie opgenomen. U bent eventueel gestopt met bloedverdunnende medicijnen. U meldt zich op de afgesproken tijd bij de TVO balie waar u door de gastvrouw/-heer naar de verpleegafdeling urologie M3 wordt gebracht. ( s Zondags gaat u direct door naar de verpleegafdeling). Voor de operatie Er is met u besproken of u op de ochtend van de operatie nuchter moet zijn, een licht ontbijt of wat te drinken mag hebben en welke tabletten u eventueel wel of niet moet innemen. Voor de operatie krijgt u de voorbereidende medicijnen voor de anesthesie (premedicatie). Het is belangrijk dat u voor de ingreep nog even plast, zodat de blaas leeg is. In het algemeen krijgt u ongeveer drie kwartier voor de operatie een tabletje om wat rustig te worden. U krijgt operatiekleding aan en de operatieplaats zal, indien nodig, geschoren worden. Wanneer u onder algehele anesthesie (narcose) wordt geopereerd mag u geen sierraden, hoortoestel, bril of contactlenzen dragen. Een verpleegkundige rijdt u met uw bed naar de voorbereidingsruimte van de operatieafdeling. Voor de operatie begint wordt e.e.a. voorbereid o.a. het inbrengen van het infuus, voor het toedienen van vocht en medicatie. U krijgt een soort knijper op uw vinger om het zuurstofgehalte in het bloed te meten. Uw bloeddruk wordt gemeten en u krijgt elektroden op uw borst om tijdens de operatie uw hartritme te controleren. Na de operatie Na de operatie ontwaakt u op de uitslaapkamer. Als u goed wakker bent, gaat u in principe naar de Intensieve Care op afd. B1, waar u 4
verblijft tot de volgende dag. Dan zal worden bekeken of u terug kunt naar de verpleegafdeling. U hebt bedrust op de operatiedag. De dag na de operatie mag u onder begeleiding van de verpleegkundige uit bed en gaan mobiliseren (uit bed komen). Dit wordt langzaam opgebouwd. U hebt een infuus in uw hand of arm. Het infuus mag, de tweede dag na de operatie, worden verwijderd als u goed eet en drinkt. Ook wordt gekeken of de urineproductie voldoende is. U hebt een slangetje in de plasbuis (katheter) om de urine af te voeren. Deze wordt verwijderd als u weer voldoende mobiel bent. Dit is meestal ook de tweede dag na de operatie. Na de operatie wordt soms voor enkele dagen een wonddrain (slangetje) achtergelaten om zo het wondvocht af te laten lopen. Als er weinig tot geen wondvocht meer afloopt, mag deze worden verwijderd. De wondjes zijn gesloten met hechtingen die na ongeveer twee weken vanzelf oplossen. Het is dus niet nodig hechtingen te verwijderen. Na 24 uur mag de pleister van de wond en kunt u weer douchen. De wond is dan voldoende dicht. Na de operatie krijgt u volgens een vast protocol pijnstillers. Het kan zijn dat u toch pijn blijft houden. U kunt dit aangeven bij de verpleegkundige. De verpleegkundige zal u, in overleg met de arts, krachtiger pijnstillers geven. Soms wordt na de operatie ook continu pijnstilling via een slangetje in het ruggenmerg gegeven. U kunt de eerste dagen nog wat misselijk zijn, en in uitzonderlijke gevallen duur dit langer. Ook hiervoor kan medicatie worden gegeven. Naar huis U kunt rond 10.00 uur naar huis als: - u geen koorts hebt - u zichzelf goed kunt verzorgen - u weer normaal eet - u goed kunt plassen; - u normale ontlasting hebt - de ontslagpapieren in orde zijn - u weet hoe en wanneer u poliklinisch contact kunt opnemen. De verwijderde nier wordt na de operatie altijd door de patholoog onderzocht. Het weefsel wordt onder de microscoop bekeken. Ook wanneer er op voorhand geen verdenking is op kwaadaardigheid 5
wordt dit voor de zekerheid toch gedaan. De uitslag is ongeveer 2 weken na de ingreep bekend en krijgt u van de uroloog bij de eerstvolgende controle op de polikliniek te horen. Hiervoor krijgt u bij het ontslag uit het ziekenhuis een afspraak mee. Kunnen er complicaties optreden bij een kijkoperatie Het antwoord hierop is ja. Bij elke ingreep, hoe klein ook, kunnen er problemen optreden. Na een kijkoperatie kunnen er, net zoals na een open operatie, complicaties optreden zoals bijvoorbeeld een nabloeding of een wondinfectie. Kort na de ingreep kunt u door de ingeblazen lucht schouderpijn hebben. Ook kan het voorkomen dat er beschadigingen aan andere organen, zoals bijvoorbeeld dikke darm, optreden, maar dit is gelukkig zeer uitzonderlijk. Wat u thuis kan verwachten Het droog houden van de wond bevordert een goede wondgenezing. U kunt dus beter geen afsluitende pleister op de wond gebruiken: deze maakt de wond vochtig. Daarom is het ook niet raadzaam de eerste twee weken te baden of te zwemmen. U mag wel douchen. De tijd tot volledig herstel (het moment waarop u alles weer kunt wat u voor de ingreep ook kon) is ongeveer 6 weken. Wij adviseren u dan ook aan de eerste 6 weken na de operatie geen zwaar lichamelijk werk te doen of te sporten. Werkhervatting Vraagt u zich af of uw aandoening of behandeling consequenties heeft voor het uitoefenen van uw werk? Overleg dan met uw specialist. Zo wordt duidelijk of u (tijdelijk) beperkingen hebt en zo ja, welke. De bedrijfsarts begeleidt de terugkeer naar uw werk. Daarom is het belangrijk dat uw bedrijfsarts op de hoogte is van uw aandoening of behandeling. Afspraken over uw werk zullen vaak soepeler verlopen als u de bedrijfsarts al vóór de ingreep informeert. U kunt een gesprek voeren met uw bedrijfsarts op het arbeidsomstandighedenspreekuur van de Arbo-dienst van het bedrijf of de organisatie waar u werkt. Om uw privacy te beschermen is uw toestemming nodig voor eventueel overleg tussen uw specialist en uw bedrijfsarts. 6
Controle Er wordt voor u een controleafspraak gemaakt, bij de uroloog twee weken na uw operatie. Contact opnemen Neemt u tot de eerste poliklinische controle na ontslag uit het ziekenhuis contact op als: - u aanhoudende (buik)pijn hebt die niet verdwijnt met gebruik van de voorgeschreven pijnstillers of met vier maal daags- om de zes uur- twee tabletten paracetamol van 500 mg. - u koorts hebt boven de 38,5 C of langer dan 24 uur vanaf 38 C. - de urine bloederig is met stolsel(tjes). Tijdens kantooruren belt u de polikliniek urologie tel. (0344) 67 40 40. Buiten kantooruren neemt u contact op met de huisarts, die u eventueel doorverwijst naar het ziekenhuis. Vragen Uw behandelend uroloog bespreekt met u de verdere gang van zaken na de operatie. Het is vanzelfsprekend dat u vragen hebt over de behandeling en de gevolgen ervan. Bespreek dit gerust samen met uw partner/directe naaste met uw behandelend arts. Bericht van verhindering Bent u op het afgesproken tijdstip voor poliklinisch onderzoek of opname verhinderd, bel dan zo snel mogelijk de polikliniek urologie. Er kan dan nog een andere patiënt in uw plaats komen. Deze patiëntenvoorlichtingsfolder is gebaseerd op informatie, verstrekt door de Nederlandse Vereniging voor Urologie (NVU). Polikliniek Urologie Tel. (0344) 67 40 40 Verpleegafdeling Urologie M3 Tel. (0344) 67 45 86 7
Ziekenhuis Rivierenland Tiel Pres. Kennedylaan 1 4002 WP Tiel Postbus 6024 4000 HA Tiel Tel. (0344) 67 49 11 Fax (0344) 67 44 19 Internetsite: www.zrt.nl