RBS Markets Nummer 382, 3 september 2013 Turbo s & Trading Technische Analyse AEX-Index - Weg met de 374 beer... Actie en Reactie P2 Marktfocus Vervolg van pagina 1 Bij bedrijven doen activistische aandeelhouders veelal van zich spreken. Maar wat is nu eigenlijk de rol van de activistische aandeelhouder? En heeft een open markt de activistische aandeelhouder nodig? P4 Activistische aandeelhouders hebben, zoals elke andere aandeelhouder, het recht om zich te bemoeien met het strategische beleid van een onderneming. Een onderneming wordt door het bestuur geleid en gecontroleerd door de Raad van Commissarissen (RvC). Als er geen vertrouwen meer aanwezig is in het zittende management van een onderneming, zie je dat ook in de aandelenkoers. Dan kan een groep aandeelhouders, de activisten, voorstellen doen die als doel hebben om meer aandeelhouderswaarde te genereren. Meestal moet je dan denken aan het vertrek van het bestuur, of wijziging van het gevoerde beleid. Ook voor de werknemers van een bedrijf heeft dat vaak grote gevolgen in de vorm van een reorganisatie of versoberde arbeidsvoorwaarden. Zelfs de opsplitsing van het bedrijf hoort vaak tot de oplossingen. Hoe streng is de marktmeester? Onze eigen Premier Mark Rutte gelooft in een vrije markt, maar dan wel geleid door een strenge marktmeester. De overheid zou de marktmeester moeten zijn. De praktijkvoorbeelden liegen er echter niet om. De woning corporaties verliezen groot geld met derivatenposities. Zorginstellingen worden verguisd over te hoge beloningen. En de NS gaat gebukt onder het Fyra debacle. Kortom, er is weinig tot geen marktmeesterschap te bekennen. Columniste Annemarie van Gaal heeft de oplossing: Investeerders die tot 30% participeren in publiek private instellingen, maar dan wel met het commitment dat bepaalde doelstellingen worden behaald. De investeerders als een soort activistische aandeelhouder, maar wel staan voor wat er gezegd wordt. Dalende aandelenkoersen en een falend beleid trekken activistische aandeelhouders aan. Enkele recente voorbeelden die nog vers in het geheugen liggen zijn de opsplitsing van ABN AMRO, op aandringen van de activistische aandeelhouder TCI (die overigens slechts een 1% belang had). Een ander bekend voorbeeld is Procter & Gamble en de activistische aandeelhouder Bill Ackman. Ackman heeft kostenbesparingen en een wisseling van de topman afgedwongen. Inmiddels heeft hij tweederde verkocht van zijn belang in Procter & Gamble. Met een winst voor Ackman en zijn Pershing Square Investment Fund van een half miljard dollar. Maar het gaat ook wel eens minder goed bij Ackman. Een recent voorbeeld daarvan is JC Penney. Daar heeft hij zijn hand overspeeld door zelf een bestuursfunctie in te nemen. Zijn belang daar is inmiddels $600 miljoen minder waard. Verder moest Ackman zijn bestuurderspost weer inleveren. Ook bij ASMI ging het voor de Funds niet van een leien dakje en moesten ze zelfs het onderspit delven. Topman Del Prado heeft werkelijk gevochten voor wat hij waard was om baas in eigen huis te blijven. Apple icahn Miljardair Carl Icahn bemoeit zich actief met Apple. De druk wordt er door de activistische aandeelhouder op gezet om de goed gevulde kas van meer dan $125 miljard te benutten. Apple is juist door die cashreserve een kerngezond bedrijf, maar in de ogen van aandeelhouders is Apple momenteel ¾ meest winstgevende elektronicaconcern en ¼ spaarrekening zonder rente. Als de waarde voor aandeelhouders niet groter wordt, gaan aandeelhouders zeuren en willen ze een extra dividend of moet Apple een aandeleninkoopprogramma opzetten om op die manier de koers te ondersteunen. Icahn bezit al langer een groot belang in Apple en gaf openlijk op Twitter aan dat hij groot bijkoopt omdat hij Apple zwaar ondergewaardeerd vindt. De koers reageerde met een opwaartse beweging van maar liefst 5%. De volgende dag twitterde Icahn dat hij met Apple s topman Cook rond de tafel ging voor een groter eigen aandeleninkoopprogramma bij de veel te lage koersen. Opnieuw ging het aandeel 2% hoger. Lees verder op pagina 3 1
Technische Analyse AEX-Index - Weg met de 374 beer... Turbo s & Trading 382, 3 september 2013 De wekelijkse TA van Nico Bakker Nico Bakker is hofleverancier van technische analyse binnen RBS Markets. Hij publiceert regelmatig artikelen in allerlei media. Ook verzorgt hij diverse trainingen en workshops en is hij een graag geziene spreker tijdens beleggingsevenementen. Voor de uitleg van technische analyse termen verwijzen wij u naar www.rbs.nl/markets. De maand september is reeds van start gegaan, nog vier maanden te gaan in het beleggingsjaar 2013. Wat gaat het worden? Gaan we 400 zien of juist 300? Thans kleuren de maandbars groen (alle acht maanden in 2013!), maar houden de stieren dit vol? Gaat straks 2013 de boeken in als bodemjaar? Is 2013 inderdaad het voorloopjaar voor economisch herstel, betere tijden en hoopvolle vooruitzichten? Mijn AEX Buienradar schetst in ieder geval een positief beeld. De vooruitzichten zijn goed, maar er ligt ook een vervelende AEX-Index beer op de weg. De 374-beer moet worden verjaagd om de weg naar fors hogere koersen te effenen. Sta mij toe een en ander nader toe te lichten. Mijn Buienradar geeft met rode en groene maandbars aan of er sprake is van een negatieve of positieve ondertoon, een tendens tot dalen of stijgen. Ik zal u niet vermoeien met de feitelijke regels, concentreert u zich maar op de kleur van de candles. Geheel 2013 is groen gekleurd, dus er is sprake van een stijgingstendens. Ik heb ter ondersteuning van deze bevinding een trendkanaal ingetekend. Thans bevindt de AEX zich midden in dit kanaal, dus er is best veel ruimte zowel omhoog als omlaag. Letwel, de techniek van de Buienradar geeft aan wanneer de bars rood zullen kleuren, niet de ingetekende lijnen. Welnu, niet eerder dan onder 331 zal het tij keren. Dit omslagpunt zal overigens de rest van het jaar op 331 blijven liggen, geen verhoging of verlaging van het kantelpunt. Dit impliceert dat er gecorrigeerd mag worden tot 331, zonder dat het langere termijn beeld wijzigt. Het is veel spannender boven in het veld. De spelers worstelen met de 374 passage die vooralsnog niet overtuigend is gepasseerd. Er worden stierenstootjes uitgedeeld, maar een duidelijke slotkoers met een lange groene bar is welkom. Dat zet immers de deur open naar niveaus tot ver boven de 400 puntengrens. Goed, het is dus niet ondenkbaar dat er binnenkort een 4 als openingsgetal voor de AEX staat. Dan gaat een zogenaamd breakout scenario van start, dan zijn de stieren goed los, dan is het vuurwerk op het Damrak. Dat levert voor 2013 dan definitief het predikaat bodemjaar op. Figuur 1. Maandgrafiek AEX-Index. Bron: BTAC Visuele Analyse, 3 september 2013. Selectie aanbod AEX-Index Turbo's Met Turbo's kunt u inspelen op een stijging en/of daling van de AEX-Index Voor een compleet overzicht van het aanbod kijkt u op www.rbs.nl/markets. Selecteer in het Turbo/Booster pull down menu linksboven Naam ISIN code Hefboom AEX Turbo Long 281 NL0010124707 3,95 AEX Turbo Long 329 NL0010287892 8,00 AEX Turbo Short 377 NL0010446852 22,74 AEX Turbo Short 499 NL0000877413 2,60 AEX-Index. Figuur 2. Een selectie van het aanbod AEX-Index Turbo's. Bron: RBS, 3 september 2013. 2
Marktfocus Actie en Reactie, vervolg van pagina 1 Turbo s & Trading 382, 3 september 2013 Active Hedge Group: De Active Hedge groep bestaat uit een aantal ervaren beroepshandelaren die gedurende beursuren in contact zijn met vele beleggers over de ontwikkelingen op de (Nederlandse) beurs. Op basis van het laatste nieuws, (kwartaal) cijfers, volatiliteit en Technische Analyse selecteert Active Hedge wekelijks een trending topic uit de beleggerswereld. Maar was Apple juist niet zo prachtig gegroeid door de eigenwijze Steve Jobs, die geld investeerde in marketing en onderzoek, maar de wens van dividend voor de aandeelhouders negeerde? En was de koers juist daardoor niet zo hoog opgelopen? Genoeg beweging dus en ook op Apple zijn diverse Turbo s Long of Short verkrijgbaar. Ondernemingen zijn lang niet altijd gelukkig met activistische aandeelhouders die over de schouder meekijken en beleidsbepalingen op aandeelhoudersvergaderingen weten door te drukken, met als enige doel winstbejag. Een bedrijf heeft met meerdere partijen te maken en kan niet alleen maar naar de aandeelhouder kijken. De werknemers, toekomst en continuïteit van een bedrijf kunnen vereisen dat een bedrijf wel eens impopulaire maatregelen moet nemen voor de aandeelhouder. Vreemde ogen dwingen, dat is prima, maar niet alleen maar meekijken om een bedrijf uit te melken en ervoor te zorgen dat men meer geld gaat uitkeren aan de aandeelhouders. Geld dat wellicht goed gebruikt kan worden voor onderzoek en ontwikkeling. Als dat bedrijf vervolgens naar de banken moet voor een lening om dit te financiëren, resteert er onder de streep opeens een min, maar dan heeft de activist al gecasht. Ruud van den Bos Van den Bos heeft geen positie in de in dit artikel genoemde aandelen. Grondstoffenweekoverzicht De column van Koen Lauwers wordt vanaf de nieuwsbrief van 10 september weer hervat. Beëindiging Fysiek Goud Tracker De Fysiek Goud Tracker is per 2 september 2013 beëindigd. Zoals eerder bekend gemaakt kunnen de kosten die worden gemaakt met betrekking tot dit product niet worden gedekt door de opbrengsten van de beheersvergoeding. Voor beleggers die de bij het sluiten van de beurs op 27 augustus de Fysiek Goud Tracker nog in hun beleggingsportefeuille hadden, wordt het product automatisch contant afgewikkeld. De opbrengst bedraagt EUR 105,79 per stuk. De opbrengst van de liquidatie van uw positie wordt in de week van maandag 2 september 2013 automatisch door de bank of broker op de rekening van de belegger gestort. 3
Turbo s & Trading 382, 3 september 2013 Webinars van RBS: In september weer van start. In de maanden juli en augustus geldt de jaarlijkse zomerstop voor de webinars en seminars van RBS. In september gaan we weer van start. Op 9 september pakken we direct groot uit met een speciale editie van De Gouden 6 in samenwerking met DFT.nl met Corné van Zeijl, Nico Bakker en Ronald Veerman. Inschrijven kan via deze link of op www.dft.nl. Overzichten Op 16 september geeft Nico Bakker zijn maandelijkse interactieve Bakkers Bull / Bear Webinar. Inschrijven kan nu al via www.webinar.nl/rbs. En op 10 oktober kunt u kijken naar de gezamenlijke uitzending van Euronext, DFT en RBS onder de noemer 'Met het oog op met Royce Tostrams en Jim Tehupuring'. Overzicht markten AEX 3,1% 362,93 376 374 372 370 368 366 364 Top 5 Stijgers Turbo s en Boosters ISIN code Rendement Rendement sinds introductie Nokia Turbo Long NL0010442505 +211,00 % 102,40% 9 jul 2013 EUR/USD Booster Short NL0010444758 +137,50 % 18,50% 31 jul 2013 Nokia Turbo Long NL0010439709 +133,54 % 187,90% 1 aug 2012 VIX Future Turbo Long NL0010446340 +121,84 % 113,60% 13 aug 2013 Nokia Turbo Long NL0010252060 +99,53 % 289,90% 21 nov 2012 Certificaten ISIN code Rendement Rendement sinds introductie Windenergie Certificaat NL0000847739 +20,12 % -69,30% 21 mei 2007 CO 2 -emissie Certificaat II NL0000287464 +13,55 % -75,02% 28 feb 2007 Brent Crude Oil Future Certificaat NL0000458750 +13,08 % 29,48% 23 mei 2005 RICI Energy Certificaat NL0000451862 +12,18 % -18,58% 16 mei 2005 DJ Stoxx 400 Telecommunications Cert. DE0006075393 +8,41 % -51,70% 25 jan 2001 Figuur 3. Top 5 stijgers periode 27 augustus t/m 3 september 2013. Deze tabel is gebaseerd op het gemiddelde van de bied- en laatkoers van RBS. Een actueel overzicht vindt u op de website: www.rbs.nl/markets. Bron: RBS, 3 september 2013. Overzicht Volume/Omzet Onderliggende waarde Long Short Omzet(EUR) AEX 13.614.514 17.339.489 33.152.901 Brent Crude Oil Future 56.859 12.287 652.130 Bund Future 2.454 16.847 268.855 EUR/USD 149.109 190.742 778.793 Goud 733.990 468.718 6.659.075 Figuur 4. Overzicht Volume/Omzet, periode 27 augustus t/m 3 september 2013. Bron: RBS, 3 september 2013. Top 10 meest verhandelde Certificaten: vorige week en All-Time Vorig week ISIN code All-Time ISIN code 1 Zonne-energie Certificaat NL0000847689 Water Certificaat NL0000290195 2 Oil & Gas Services Certificaat NL0000833317 Agribusiness Certificaat NL0000696565 3 Agribusiness Certificaat NL0000696565 Zonne-energie Certificaat NL0000847689 4 Silver Mining Certificaat NL0000293116 BRIC II Certificaat NL0000290328 5 Emerging 11 Certificaat NL0000842029 Emerging 11 Certificaat NL0000842029 6 Mongolië Certificaat NL0009750181 AEX Certificaat NL0000778728 7 Zeldzame Aardmetalen Certificaat NL0009679620 RICI Enhanced Certificaat NL0006066227 8 BRIC II Certificaat NL0000290328 India Certificaat NL0000456465 9 Goud Certificaat NL0000455905 Goud Quanto Certificaat NL0000458735 10 Zilver Certificaat NL0000458743 Oil & Gas Service Certificaat NL0000833317 Figuur 5. Top 10 bestsellers Certificaten, periode 27 augustus t/m 3 september 2013 en All Time. Bron: RBS, 3 september 2013. 362 140,5 140,0 139,5 139,0 138,5 138,0 EUR/USD 1,2% 1,3222 1,345 1,340 1,335 1,330 1,325 1,320 1,315 Bund Future 0,7% 138,67 141,0 137,5 1,310 Brent Crude Olie Future 2,7% 114,01 117 116 115 114 113 112 111 110 Figuur 6. De prestaties van belangrijke markten van 23 augustus t/m 30 augustus 2013. Bron: Bloomberg, 3 september 2013. 4
Risico s De aanschaf van Turbo s en Certificaten brengen bepaalde risico s met zich mee, zoals prijsrisico, kredietrisico en liquiditeitsrisico. Turbo s en Certificaten zijn daarom niet geschikt voor iedere belegger. Het is van belang dat u de kenmerken en risico s van deze producten begrijpt voordat u een beleggingsbeslissing neemt. Tevens dient u zorgvuldig af te wegen of de Turbo s en Certificaten geschikt zijn voor u gezien uw ervaring, beleggingshorizon, overige beleggingen, financiële positie, risico-bereidheid en andere relevante omstandigheden. In geval van twijfel, dient u professioneel advies in te winnen. Deze nieuwsbrief dient slechts ter informatie en is geen aanbieding of een uitnodiging tot het doen van een aanbieding van Turbo s of Certificaten. Het aanbod van Turbo s en Certificaten vindt uitsluitend plaats op basis van het respectievelijke basisprospectus, eventuele bijbehorende supplementen en de definitieve voorwaarden. De beslissing om Turbo s en Certificaten te kopen moet dan ook op basis van deze documenten worden gemaakt. Deze documenten zijn kosteloos verkrijgbaar via www.rbs.nl/ markets. Deze paragraaf bevat slechts een overzicht van de belangrijkste risico s. Lees voor een volledig overzicht het respectievelijke basisprospectus. Turbo s en Warrants zijn beleggingsinstrumenten voor actieve en ervaren beleggers. Door de hefboom is een belegging in Turbo s en Warrants risicovoller dan een directe belegging in de onderliggende waarde. Hoe hoger de hefboom die men kiest, hoe sneller een beweging van de onderliggende waarde doorwerkt in de waarde van de Turbo en de Warrant. Het stop loss-niveau van een Turbo kan wijzigen, waardoor bij een wijziging het stop loss-niveau dichter bij de koers van de onderliggende waarde kan komen. Bij indices zullen deze wijzigingen in periodes waarin veel dividend wordt uitgekeerd, groter zijn. De koers van een Certificaat volgt in principe één-op-één de prestaties van de onderliggende waarde, maar kan hiervan afwijken doordat de beheerkosten (jaarlijks) in rekening worden gebracht en door de marktbeweging van vraag en aanbod. Bij alle beleggingsinstrumenten kan gedurende zowel de looptijd als op de afloopdatum de volledige inleg verloren gaan. Veranderingen van de wisselkoersen van onderliggende waarden die niet in euro zijn genoteerd, beïnvloeden de waarde van de in euro genoteerde producten. Een stijging van de lokale valuta ten opzichte van de euro zal een positief effect hebben, een daling een negatief effect. Beleggen in aandelenmarkten van opkomende markten gaan gepaard met extra risico s op politiek, economisch, de sociaal en juridisch gebied. Daarnaast ontbreekt door gebrekkige beschikbaarheid van financiële verslaggeving en andere data in sommige markten transparantie. Ongunstige ontwikkelingen hebben hierdoor vaak een sterk negatieve invloed hebben op de waarde van beleggingen in opkomende markten. Beleggen in grondstoffen gebeurt meestal door middel van termijncontracten Door te beleggen in termijncontracten en deze op tijd te verkopen kan fysieke levering van een grondstof worden voorkomen. Wanneer een belegger voor lange termijn in een bepaalde grondstof belegt, dient hij/zij het termijncontract voor het aflopen door te rollen naar een termijncontract met een langere looptijd. Het doorrollen van termijncontracten kan rendement opleveren of juist rendement kosten. Dit is afhankelijk van de termijnmarkt en staat los van veranderingen van de spotprijs van de desbetreffende grondstof. Wanneer een termijncontract afloopt, zal de prijs daarvan de actuele spotprijs benaderen. Bij het doorrollen wordt het aflopende contract verkocht en het volgende contract gekocht. Het verschil tussen opeenvolgende termijnprijzen kan een negatief rendement opleveren voor de belegger. Turbo s en Certificaten worden uitgegeven door The Royal Bank of Scotland [plc. Beleggers lopen kredietrisico op deze bank. Dit betekent dat in geval van insolventie van de uitgevende instelling beleggers in Turbo s en Certificaten mogelijk minder terugkrijgen dan hun initiële belegging en in het slechtste geval zelfs hun gehele belegging verliezen. Turbo s en Certificaten worden gehouden via het bewaringssysteem van Euroclear Nederland en zijn daardoor afgescheiden van het vermogen van de uitgevende instelling. Het Nederlandse depositiogarantiestelsel is niet op Turbo s en Certificaten van toepassing. Beleggers krijgen met een belegging in Turbo s en Certificaten geen eigendom in onderliggende waarde daarvan. Turbo s en Certificaten worden genoteerd op Euronext Amsterdam met RBS als market maker. Dat wil zeggen dat RBS onder normale marktomstandigheden tijdens beursuren van Euronext Amsterdam, van 9:05 uur tot 17:30 uur bereid is om Turbo s en Certificaten te kopen en te verkopen. Hierdoor is het mogelijk om onder normale marktomstandigheden tijdens genoemde beursuren de Turbo s en Certificaten te kopen of verkopen. De prijs waarvoor RBS bereid is een Turbo of een Certificaat te kopen wordt de biedprijs genoemd en de prijs waarvoor RBS bereid is een Turbo of een Certificaat te verkopen wordt de laatprijs genoemd. Het verschil tussen de bied- en laatprijzen wordt de spread genoemd. Gedurende de looptijd van een Turbo of een Certificaat kan de spread aan rbs.nl/markets wijziging onderhevig zijn. Bijvoorbeeld, indien er belangrijke cijfers worden gepubliceerd zoals jaarcijfers of macroeconomische cijfers kan de spread (tijdelijk) wordt vergroot. Actuele informatie over de bied- en laatprijzen gehanteerd durende de looptijd van Turbo s en Certificaten treft u aan op de relevante product pagina van de website www.rbs.markets. nl. Door bijzondere omstandigheden kan het voorkomen dat RBS geen prijzen afgeeft. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren indien de handel in de onderliggende waarde wordt stilgelegd, een Turbo of een Certificaat is uitverkocht, indien in korte tijd een groot aantal orders wordt geplaatst, er een storing in het handelssysteem van RBS is opgetreden, er een storing is opgetreden in het handelssysteem van Euronext Amsterdam of de beurs waarop de onderliggende waarde wordt verhandeld of indien er extreme marktomstandigheden zijn. Indien RBS geen prijzen afgeeft kan het zijn dat het niet mogelijk is om een Turbo of een Certificaat te kopen of te verkopen of niet tegen de door u gewenste prijs. Dit laatste kan zich voordoen omdat u in dergelijke situaties voor koop en verkoop afhankelijk bent van andere beleggers die willen kopen of verkopen. Disclaimer RBS Dit document is opgesteld door The Royal Bank of Scotland plc of haar dochtervennootschappen of groepsondernemingen ( RBS ). Alle informatie in dit document is gebaseerd op informatie afkomstig van RBS en van andere instellingen die als betrouwbaar gelden. RBS geeft in dit document een getrouwe reproductie van dergelijke informatie, echter RBS biedt geen garantie voor de juistheid van de getoonde gegevens verkregen van derden. Geen garantie of zekerheid in welke vorm ook, expliciet of impliciet, wordt gegeven met betrekking tot de volledigheid en juistheid van de informatie opgenomen in dit document. RBS accepteert geen enkele verplichting om enige informatie opgenomen in dit document te herzien of te corrigeren. Geen handelen of nalaten van RBS of haar directeuren, werknemers, agenten of andere vertegenwoordigers met betrekking tot de informatie opgenomen in dit document vormt, of wordt geacht te vormen, een verplichting of garantie van RBS of enig ander persoon. Indicatieve prijzen of analyses in dit document zijn ter goede trouw opgesteld, uitgekozen en beoordeeld en derhalve wordt geen garantie gegeven ten aanzien van de juistheid, volledigheid en redelijkheid van deze prijsopgaven of analyses. Onverminderd de juridische verantwoordelijkheid voor informatievoorziening, accepteert RBS geen enkele vorm van aansprakelijkheid voor kosten, schade en claims ontstaan uit, of in verband met, een belegging in effecten beschreven in dit document. RBS en/of haar dochtervennootschappen of groepsvennootschappen, verbonden vennootschappen, werknemers of klanten kunnen een belang in financiële instrumenten hebben zoals de effecten beschreven in dit document of daaraan gerelateerde financiële instrumenten. Een dergelijk belang kan omvatten het handelen, aanhouden, onderhouden van een markt in zulke instrumenten als ook het verschaffen van bank-, krediet- en andere financiële diensten aan een vennootschap of de uitgevende instelling van de effecten en financiële instrumenten beschreven in dit document. RBS treedt met betrekking tot een transactie, de effecten of andere verplichtingen beschreven in dit document, niet op als financiële adviseur of in een fiduciaire rol. RBS geeft met betrekking tot geen enkele jurisdictie een garantie of advies over fiscale, juridische en boekhoudkundige zaken. Dit document is niet bedoeld voor de distributie of het gebruik door enig persoon of enititeit in een jurisidictie of land waarin een dergelijke distributie of gebruik in strijd is met locale wet- en regelgeving. De informatie opgenomen in dit document is eigendom van RBS en is verstrekt op verzoek van een geselecteerd aantal ontvangers en mag niet (geheel of gedeeltelijk) worden verstrekt of anderszins gedistributeerd aan een andere derde partij zonder de schriftelijke toestemming van RBS. Verenigde Staten van Amerika: Dit document is uitsluitend bestemd voor verstrekking aan major institutional investors zoals gedefinieerd in Rule 15a-6 van de Amerikaanse Exchange Act van 1934, zoals van tijd tot tijd gewijzigd (de Exchange Act ) en mag niet worden verstrekt aan andere Amerikaanse ingezetenen. Elke Amerikaanse major institutional investor die deze informatie ontvangt en komt door het ontvangst ervan overeen dat hij de informatie in dit document niet zal verstrekken of anderszins distributeren aan anderen. De effecten zoals hierin beschreven zijn en zullen niet worden geregistreerd zoals bedoeld in de de Amerikaanse Securities Act van 1933, zoals van tijd tot tijd gewijzigd (de Securities Act ) en mogen niet worden aangeboden of verkocht in de Verenigde Staten van Amerika, tenzij aan qualified institutional buyers (gekwalificeerde institutionele beleggers) in lijn met Rule 144A of op grond van een andere vrijstelling van of het niet van toepassing zijn van de registratieverplichting van de Securities Act. De aanbieding of verkoop van de effecten of transacties in de effecten kunnen verder beperkt worden door toepasselijke wet- en regelgeving van de Verenigde Staten of van haar afzonderlijke staten. Potentiële beleggers dienen zichzelf daarom op de hoogte te stellen van en juridische beperkingen bij het aangaan van transacties na te leven. Potentiële beleggers dienen zich te realiseren dat de effecten mogelijk niet geschikt zijn voor alle beleggers. The Royal Bank of Scotland plc staat in het Verenigd Koninkrijk onder toezicht van de Prudential Regulation Authority en de Financial Conduct Authority en haar activiteiten in Nederland vallen onder het gedragstoezicht van de Autoriteit Financiële Markten. Behalve in landen waarin dit wettelijk is vereist is de inhoud van dit document is niet beoordeeld door toezichthouders in de landen waarin dit document wordt verstrekt. In geval van twijfel over de inhoud van dit document dient onafhankelijk professioneel advies te worden ingewonnen. The Royal Bank of Scotland plc. Alle rechten, behalve indien expliciet toegekend, worden voorbehouden. Reproductie in welke vorm ook van de inhoud van deze nieuwsbrief is zonder voorafgaande schriftelijke toestemming verboden tenzij voor persoonlijk gebruik. De nieuwsletter bevat merken van The Royal Bank of Scotland Group plc en andere vennootschappen binnen de RBS groep. De merken omvatten onder andere het logo van The Royal Bank of Scotland en de merknamen The Royal Bank of Scotland en RBS. Alle intellectuele eigendomsrechten met betrekking tot de indices genoemd in dit document behoren toe aan de relevante Index sponsoren (de Index Sponsoren ). De relevante Index Sponsoren zijn op generlei wijze betrokken bij de totstandkoming of verkoop van de producten genoemd in dit document, noch wordt door hen enig advies tot aankoop van deze producten gegeven. TURBO en BOOSTER zijn merknamen van The Royal Bank of Scotland Group plc. Disclaimer Technische Analyse & Turbo Tip / Grondstoffen Weekoverzicht / Marktfocus Het onderdeel technische analyse wordt verzorgd door Bakker Technische Analyse Consultancy B.V. ("BTAC") en uitgebracht door RBS. Nico Bakker is bestuurder van BTAC en is een onafhankelijk analist. RBS en BTAC zijn een samenwerkingsverband aangegaan waarin Bakker TAC in ruil voor een financiële vergoeding technische analyse verzorgd en bepaalde promotionele activiteiten verricht. De technische analyses van BTAC zijn niet bedoeld als individueel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen. Het onderdeel Grondstoffenweekoverzicht wordt verzorgd door Falesia bvba ("Falesia") en uitgebracht door RBS. Koen Lauwers is bestuurder van Falesia en is een onafhankelijk analist. RBS en Falesia zijn een samenwerkingsverband aangegaan waarin Falesia in ruil voor een financiële vergoeding de grondstoffen weekoverzichten verzorgd. De grondstoffen weekoverzichten van Falesia zijn niet bedoeld als individueel beleggingsadvies (de grondstoffen weekoverzichten en de technische analyses worden hierna gezamelijk de "artikelen" genoemd). Het onderdeel Marktfocus wordt verzorgd door Active Hedge Group B.V. en uitgebracht door RBS. De in dit document opgenomen standpunten en vooruitzichten zijn door Active Hedge Group B.V. gegeven in haar hoedanigheid van onafhankelijk analist. RBS en Active Hedge Group B.V. zijn een samenwerkingsverband aangegaan waarin Active Hedge Group B.V. in ruil voor een financiële vergoeding analyses verzorgd en bepaalde promotionele activiteiten verricht. De analyses van Active Hedge Group B.V. zijn niet bedoeld als individueel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen. Iedere (potentiële) investering dienen beleggers te toetsen aan hun persoonlijke beleggersprofiel en te bespreken met hun adviseur. De in de artikelen genoemde standpunten en vooruitzichten zijn door respectievelijk BTAC gegeven in zijn hoedanigheid als technisch analist, door Koen Lauwers gegeven in zijn hoedanigheid als intermarket analist en door Active Hedge in hun hoedanigheid als onafhankelijk analist. RBS kan van tijd tot tijd producten uitgeven die dezelfde onderliggende waarden kunnen hebben als de financiële instrumenten besproken in de artikelen. RBS heeft echter geen enkele betrokkenheid bij, op welke manier dan ook, invloed op, zeggenschap over of inspraak in van de totstandkoming van de artikelen van of namens respectievelijk BTAC, Falesia of Active Hedge of een aan BTAC, Falesia of Active Hedge gelieerde onderneming of persoon. RBS is niet verantwoordelijk voor de volledigheid, juistheid en geschiktheid voor welke doeleinden dan ook en aanvaardt geen enkele aansprakelijkheid in verband met de artikelen van BTAC, Falesia of Active Hedge of een aan BTAC, Falesia of Active Hedge gelieerde onderneming of persoon.". 5