Voedselbanken door Tim 1
Hoofdstukken: 1. Inleiding/voorwoord 2. Wanneer en hoe is de voedselbank ontstaan? 3. Wat doet de voedselbank? 4. Waar en hoeveel voedselbanken zijn er? 5. Wanneer krijg je een voedselpakket en hoeveel mensen leven daarvan? 6. Voedselbank Arnhem 7. Hoe komt voedselbank aan zijn producten? 8. Hoe komt voedselbank aan geld/mensen? 9. Bronvermelding 2
1. Inleiding/voorwoord Ik heb het onderwerp Voedselbank gekozen, omdat ik het een goede organisatie vind, ik laatst een tv programma er over zag (het Klokhuis) en omdat mijn vader daar vrijwilligerswerk doet. Ik wil in dit werkstuk laten zien wat de voedselbank voor mensen doet, die te weinig inkomen hebben om voedsel te kopen. Het werkstuk zal met name gaan over de Voedselbank Arnhem. Als de klas dat leuk vindt dan zouden we best een keertje daar op bezoek kunnen gaan. 3
2. Wanneer en hoe is de voedselbank ontstaan? De Voedselbank is ontstaan in de Verenigde Staten zo'n veertig jaar geleden. Het is tien jaar later overgewaaid naar Europa, eerst in Frankrijk. In Nederland is de eerste Voedselbank in 2002 begonnen. Het is begonnen in Rotterdam waar twee mensen, Sjaak en Clara Sies (zie foto volgende pagina), die zelf te weinig geld hadden. Ze vroegen de bakker het brood dat aan het eind van elke dag over was. Als ze dan teveel hadden, gaven ze het aan de mensen in hun buurt die het ook moeilijk hadden. Dit jaar is het dus tien jaar geleden dat de voedselbank in Nederland begon. Nu zijn er in Nederland al 135 voedselbanken. Daar werken meer dan 6000 vrijwilligers, die elke week voor 37.500 pakketten zorgen. Door de crisis neemt dat aantal snel toe. Het tienjarig bestaan is gevierd met een nieuw logo. Ook is de nieuwe ambassadeur bekend gemaakt, dat is Rene Froger geworden. Hij heeft een lied gemaakt waarvan de opbrengst naar de Voedselbank gaat. In Arnhem is de Voedselbank begonnen in 2005. Eerst in een klein gebouw, maar nu zitten ze in een groot gebouw. 4
Sjaak en Clara Sies, oprichters van de Voedselbank in Rotterdam 5
3. Wat doet de Voedselbank? Veel mensen denken dat de Voedselbank maar 1 doel heeft: mensen, die in een moeilijke situatie zitten met hun geld, te eten geven. Maar er is ook een ander doel, een tweede doel en dat is voedselverspilling voorkomen. Veel mensen, supermarkten en bedrijven gooien eten dat ze niet gebruiken weg. Maar als het nog houdbaar is dan kan je het inleveren bij de Voedselbank, en die geven het dan aan mensen die het nodig hebben en ook echt gebruiken. Een voorbeeld: bedrijven verspillen per jaar 1.300.000 ton voedsel. Mensen doen dat ongeveer ook. Zij gooien dus per jaar ook 1 miljoen voedsel weg. Maar een heel klein gedeelte daarvan ( een half procent ) komt nu bij de Voedselbank terecht. Dat is heel weinig en ze hopen dat dat meer wordt. Niemand bij de Voedselbank krijgt betaald, iedereen die daar werkt is dus een vrijwilliger. De Voedselbank staat los van de kerk of politiek. 6
4. Waar en hoeveel voedselbanken? Voedselbank Nederland heeft het land opgedeeld in acht regio's. Dat zijn: - Noord-Oost ( dat zijn Groningen,Friesland en Drenthe ) - Salland Twente - Arnhem ( Gelderland en een deel van Utrecht ) - Limburg - Brabant/Zeeland - Haaglanden ( rondom de stad Den Haag ) - Rotterdam - Noord-Holland Elke regio heeft weer lokale voedselbanken. Het hele land heeft 135 lokale voedselbanken, Arnhem heeft er ongeveer 20 ( bijvoorbeeld Arnhem zelf, Nijmegen, Amersfoort, Oost- Achterhoek en Apeldoorn). Elke lokale voedselbank deelt de pakketten uit op uitgiftepunten. Arnhem heeft ruim 20 uitgiftepunten in verschillende wijken/dorpen (bijvoorbeeld Geitenkamp, Rheden en er is er ook 1 in Velp). Alle Voedselbanken in Nederland 7
5. Wanneer krijg je een voedselpakket en hoeveel mensen leven daarvan? Niet iedereen krijgt een voedselpakket, je kan het alleen krijgen als je heel weinig geld over hebt voor eten, kleding en andere uitgaven die je hebt. Er wordt niet gekeken naar kosten zoals huur, gas, water, verzekering en schulden die je moet afbetalen (dat heten vaste kosten). Er wordt ongeveer zo gerekend: Als je alleen bent ligt de grens bij 180 euro per maand, voor elke andere volwassene komt daar 60 euro bij en voor een kind 50 euro. Voor een gezin met twee volwassene en twee kinderen betekent dat dat ze maximaal 2,74 euro per dag per persoon aan leefgeld te besteden hebben. Leefgeld betekent geld om te leven dus voor eten, drinken, kleding, schoolgeld, sport, ontspanning, reiskosten, verjaardagen, sinterklaas, kerst enzovoort. De Voedselbank bepaalt niet zelf of iemand een pakket krijgt, maar dat wordt gedaan door mensen die hen helpen bij hun problemen. Er zijn veel redenen om een voedselpakket te krijgen, zoals slechte baan, geen baan, grote schulden hebben. De laatste tijd raken veel mensen hun baan kwijt en gaan bedrijven failliet door de crisis, waardoor het aantal mensen dat een voedselpakket krijgt heel snel stijgt. Een aantal cijfers: In 2007 werden er in de regio Arnhem 50.000 pakketten uitgedeeld, in 2011 was dat al ruim 150.000. Dat is 3 keer zoveel. In de stad Arnhem kregen er eind 2012 per week 750 gezinnen een pakket, waardoor 1.750 monden gevoed konden worden. Zo'n pakket is voldoende voor ongeveer 2 dagen eten. 8
6. Voedselbank Arnhem 1 Van de 8 regionale voedselbanken is in Arnhem. Het gebouw staat aan de Bruningweg, dat is op een groot industrieterrein bij Presikhaaf. Het is een heel groot gebouw met een koelcel, vriescel en een heel groot magazijn. De Voedselbank is net een echt bedrijf. Zo zijn er verschillende afdelingen, bijvoorbeeld: Aanmelding: zij verwerken elke week berichten wie er allemaal een voedselpakket mag krijgen. Dat bepaalt de Voedselbank niet zelf maar krijgen ze door van hulpverleners. Uitgiftepunten: In de regio Arnhem worden de pakketten elke vrijdag op ruim 20 uitgiftepunten uitgedeeld. Het zijn vaak kerkgebouwen of buurtgebouwen. Er is daar een wachtruimte waar mensen koffie of thee kunnen drinken, daar kunnen ze dan ook even praten met andere mensen. Er wordt ook rekening gehouden met het geloof, bijvoorbeeld als een allochtoon geen varkensvlees mag geeft de Voedselbank dat ook niet. Wekelijks werd er in 2011 gemiddeld voor 650 gezinnen een pakket klaargemaakt. In 2012 nam dat aantal heel snel toe. Dat komt door de crisis. In de laatste week van 2012 werden er in de regio Arnhem 850 pakketten uitgedeeld. Voedselverwerving: Dat zijn mensen die bijvoorbeeld de Albert Heijn opbellen of ze nog voedsel over hebben. Zij zorgen er dus voor dat de pakketten elke keer goed gevuld zijn. Transport: Zij zorgen er voor dat het voedsel wordt opgehaald en dat de pakketten weggebracht worden naar de uitgiftepunten. Opslag en pakketverwerking: Alle spullen moet worden opgeslagen in het magazijn,de koelcel of de vriescel. Dat moet allemaal worden bijgehouden en zij bepalen ook elke week wat er uitgegeven gaat worden. Ze proberen daarbij rekening te houden met de schijf van vijf. Mijn vader werkt bij deze afdeling. Vrijwilligers: Dit is een personeelsafdeling. In totaal werken er ongeveer 300 vrijwilligers voor de Voedselbank Arnhem. Geen enkele vrijwilliger krijgt ook maar iets betaald. Op de 21 uitgiftepunten zijn er elke vrijdag ongeveer 180 vrijwilligers bezig met het uitdelen van voedselpakketten. Vanuit de Voedselbank Arnhem worden de pakketten naar andere uitgiftepunten gebracht in de regio. Er zijn ongeveer 35 chauffeurs die zo'n vrachtwagen vol eten rondbrengen. In 2011 reden die vrachtwagens in totaal ongeveer 45.000 km. Er zijn zo'n 75 vaste vrijwilligers en ook nog de nodige invallers die samen ruim 400 uur werken op de Bruningweg, verspreid over de dinsdag, woensdag, donderdag en vrijdag. Lokale voedselbanken: Arnhem zorgt niet alleen voor pakketten in de stad zelf, maar zorgt ook voor voedsel voor voedselbanken in Gelderland en Utrecht. Deze lokale voedselbanken proberen ook zelf aan voedsel te komen. 9
7. Hoe komt voedselbank aan zijn producten? De Voedselbank krijgt zijn producten van bedrijven en ook van individuele mensen. Redenen waarom bedrijven dat doen zijn: - Ze hebben eten over - De houdbaarheidsdatum is (bijna) voorbij Verse producten mogen niet voorbij de houdbaarheidsdatum worden uitgegeven. Bij andere producten zoals chips en blikken wortels mag dat best, heeft de minister bepaald - Er is een grote bakker die elke dag het brood wat overblijft in de winkels in de vriezer doet en dat wordt dan opgehaald door de Voedselbank - In een verpakking voor 500 gram zit maar 490 gram en dat mag niet verkocht worden - De kleur is niet zo als die zou moeten zijn - De fabriek gaat een nieuwe verpakking gebruiken en dan gaat alles met de oude verpakking naar de Voedselbank. Bijvoorbeeld, HAK is laatst overgestapt naar een nieuwe dop voor de potten en toen zijn er een heleboel potten met de oude dop naar de voedselbank gegaan. - Bedrijven die vinden dat ze ook iets voor de arme mensen moeten doen. - Soms is het voor bedrijven goedkoper om de overgebleven spullen aan de Voedselbank te geven dan om ze naar de stortplaats te brengen, want dat kost geld. Ook zijn er individuele mensen die voedsel aan de Voedselbank geven. Zo brengen veel mensen hun kerstpakket naar de Voedselbank. Ook komt het vaak voor dat bij een supermarkt aan de klanten wordt gevraagd om een product te kopen en dat in een winkelwagentje te doen voor de Voedselbank. 10
Een voorbeeld van een voedselpakket 11
8. Hoe komt de voedselbank aan geld/mensen? De Voedselbank Arnhem heeft per jaar ongeveer 300.000 euro nodig. Welke kosten maakt de Voedselbank Arnhem? Hieronder een overzicht: - Het gebouw 85.000 (rente en erfpacht) - Onderhoud, belastingen en verzekering 45.000 - Koel- vriescel heftrucks etc. 10.000 - Energiekosten gas, elektriciteit kost 30.000 - Transport vrachtwagens, brandstof etc. 45.000 - Kantoorkosten kost 20.000 - Vrijwilligers betalen kost 0 De Voedselbank krijgt zijn geld van sponsoren (mensen, loterijen, provincie, gemeenten) en er zijn ook vaak acties om geld in te verzamelen voor de Voedselbank (bijvoorbeeld: een school organiseert een sponsorloop, kinderen gaan langs te deur voor 'heitje voor een karweitje', de opbrengst van een feest bij een bedrijf gaat naar de Voedselbank. Er zijn ook vele bedrijven die dan wel geen geld geven maar wel heel veel producten, zoals Albert Heijn, Arla, Aviko, Lays, bakkerij Hilvers, Peeze, Groentehof. Ook zitten er wel eens dingen in bijvoorbeeld een kerstpakket, die niet worden uitgegeven aan die mensen die een pakket krijgen (bijvoorbeeld flessen alcohol). Deze worden dan verkocht in de winkel van de Voedselbank en dat levert ook weer geld op. René Froger is sinds 1 september officieel ambassadeur van de Voedselbank. Dat maakte hij bekend op 30 augustus tijdens een bijeenkomst van het 10 jarig bestaan van de Voedselbank. Een ambassadeur zorgt ervoor dat mensen geld geven aan de Voedselbank. Ook heeft hij een plaat opgenomen, waarvan de opbrengst naar de Voedselbank gaat. De Voedselbank werkt alleen met vrijwilligers, niemand krijgt daar betaald. Het geld dat ze krijgen gaat naar transport, brandstof, telefoon, huur van het gebouw. Er zijn landelijk 5000 vrijwilligers bezig bij de Voedselbank dat zijn er al aardig wat, maar het kan altijd meer worden. 12
9. Bronvermelding - www.voedselbankarnhem.nl - een boekje van de Voedselbank Arnhem - www.voedselbankennederland.nl - Jaarverslag van de Voedselbank Arnhem - foto's van www.google.nl - het programma over de Voedselbank van het tvkinderprogramma het Klokhuis - vragen stellen aan mijn vader Dit was mijn werkstuk over de Voedselbank. 13