Kade-inspectie en uw onderhoudsplicht Nederland ligt voor een groot deel onder de zeespiegel. Op sommige plekken in Rijnland tot wel zes meter. Dankzij waterkeringen, zoals dijken, sluizen, stuwen en stormvloedkeringen, heeft Nederland de beste bescherming tegen hoogwater die een land zich kan wensen. Maar er moet hard worden gewerkt om de waterveiligheid op orde te houden, want de zeespiegel stijgt, de bodem daalt en de extremen in het weer nemen toe. En niet te vergeten: er zijn veel meer mensen, investeringen en infrastructuur te beschermen dan enkele decennia geleden. Om ervoor te zorgen dat wij droge voeten houden, worden dijken nauwlettend in de gaten gehouden. Een dijk kan beschadigd raken waardoor hij op den duur kan gaan lekken, afschuiven of doorbreken. De meeste dijken liggen op particuliere of agrarische percelen. De eigenaren van deze percelen zijn verplicht om te zorgen dat de dijk in goede staat blijft. In deze folder kunt u lezen welke zaken de functie van een dijk kunnen beïnvloeden, hoe het onderhoud kan worden uitgevoerd en wat de juiste klei is. In het kort Als de functie van een dijk negatief wordt beïnvloedt, en deze dijk staat op uw grond, dan ontvangt u hierover een brief. U ontvangt dan alleen een brief wanneer u iets moet doen. Sommige zaken worden door Rijnland opgepakt. In de brief staat wat u kunt doen om de dijk weer goed te kunnen laten functioneren. Het is namelijk uw plicht om een dijk te onderhouden. Wat precies een dijk negatief kan beïnvloeden leest u verderop in deze folder. Keur van Rijnland In de Keur van Rijnland staat beschreven wat wordt verstaan onder gewoon onderhoud en buitengewoon onderhoud. Onder gewoon onderhoud valt de zorg voor een goede toestand van de dijk door: Onder buitengewoon onderhoud valt de zorg voor het goed laten functioneren van de dijk, namelijk het keren van water. Met dit onderhoud wordt: het verbeteren van een dijk bedoeld of; het op juiste hoogte brengen van de dijk. Het gewoon- en buitengewoon onderhoud is niet nieuw. Mogelijk dat u nog niet eerder bent aangeschreven voor het uitvoeren van het gewone onderhoud. Dit betekent echter niet dat u als onderhoudsplichtige niet eerder verantwoordelijk was. Legger Wie aan zet is voor het onderhouden van de dijk staat beschreven in de legger. De legger is te vergelijken met een kaart waarop aangegeven is waar een dijk ligt, hoe de dijk er van vorm uit ziet en wie het onderhoud van de dijk moet uitvoeren. Deze laatste wordt de onderhoudsplichtige genoemd. Veelal is dit de eigenaar van het perceel waar de dijk is gelegen. Als de eigenaar de dijk niet zelf gebruikt maar wordt gebruikt door derden, dan is de meestal de feitelijke gebruiker belast met het onderhoud. Onderhoudsplicht Tijdens de inspectie wordt naar een aantal zaken gekeken. Sommige zaken, zoals het op hoogte brengen van een dijk of een kadeverbetering, worden door Rijnland opgepakt. Afhankelijk van de noodzaak wordt dit direct opgepakt of tijdens het reguliere onderhoud, later in het jaar. Ook dit jaar kijkt Rijnland naar: ingetrapte, afgetrapte en/of afgekalfde oevers bomen die een gevaar vormen slechte grasmat onvoldoende gemaaid struiken en opschot en schade op de dijk door vee of door een voertuig. Let op: Tijdens de hercontrole wordt bekeken of de juiste klei is gebruikt. Is dat niet het geval, dan moet u het door u aangebrachte materiaal verwijderen en alsnog het herstel uitvoeren met wel de juiste klei. het bestrijden van (overig) wild het maaien van het gras het herstellen van beschadigingen aan de dijk en het in stand houden van een goede grasmat.
Ingetrapte/afgetrapte/afgekalfde oevers Vee op de dijk hoeft geen probleem te zijn. Klein vee, zoals schapen en geiten, zijn zelfs goed voor de toestand van de dijk. Groot vee, zoals koeien en paarden, kunnen de dijk beschadigen. Soms is dat op de kruin van de dijk. Ook kan vee de kant van de oever vertrappen bij het drinken van het water uit de boezem. Hierdoor wordt het buitentalud van de dijk slecht en komt de grond in het water te liggen. Veel trapschade kan betekenen dat de dijk te smal wordt. Om dit te voorkomen moet het buitentalud van de dijk worden hersteld met klei. Na het herstellen met klei moet u gras zaaien. Schade aan de dijk wordt voorkomen door het plaatsen van schrikdraad om vee van de oeverlijn weg te houden. Bomen op de dijk Sommige bomen beïnvloeden de dijk. Het omwaaien van de boom kan een gat in de dijk slaan en de dijk instabiel maken. Het beleid van Rijnland staat bomen onder bepaalde voorwaarden op de dijk toe. Tijdens de kade-inspectie is gekeken of de boom echt een gevaar vormt. In die situatie rest vaak niets anders dan het kappen van de boom. Hoe vervelend dat ook is. Het kan zijn dat u voor het mogen kappen van de boom een omgevingsvergunning moet hebben. Neemt u in dat geval contact op met de gemeente, maar ook met Rijnland. Soms is de veiligheid zodanig in het geding dat snel handelen is vereist. Ook kunnen oevers afkalven doordat boten voorbij varen. Ondanks dat de boot van iemand anders is moet u als perceeleigenaar de schade herstellen. Afkalving door het voorbij varen van boten kunt u voorkomen door een beschoeiing of betonmatten te plaatsen. Het aanbrengen van beschoeiing en betonmatten moet voldoen aan bepaalde regels. Wilt u deze aanbrengen? Neem dan contact op met Rijnland.
Slechte grasmat Een goede grasmat beschermt de dijk tegen weer en wind. Een slechte grasmat kan er voor zorgen dat in perioden met veel regen de grond wegspoelt. Dit wegspoelen verzwakt de dijk. In droge perioden zorgt een goede grasmat tegen het verdrogen van de dijk. Mocht u zijn aangeschreven, dan moet u er voor zorgen dat er weer een goede grasmat op de dijk komt. Dit kan door op de dijk (opnieuw) gras in te zaaien. Soms kan het aanbrengen van een dunne laag teeltaarde het opkomen van gezaaid gras versnellen. Vee- en voertuigschade Vee of voertuigen op de dijk kunnen de dijk beschadigen. Deze schade moet worden hersteld door het opnieuw aanbrengen van klei en daarna zaaien van gras. Onvoldoende gemaaid Als het gras, of andere vegetatie, op de dijk niet voldoende wordt gemaaid is het uitvoeren van de inspectie niet mogelijk. Door het maaien kan alsnog de inspectie worden uitgevoerd. Opschot en struiken Als op de dijk, zowel langs het water maar ook op de kruin of het binnentalud, opschot en struiken staan bemoeilijkt dat de inspectie. Verzakkingen, kwel en andere zaken worden dan gemist tijdens de inspectie. Door het opschot te verwijderen en de struiken te snoeien kan alsnog de inspectie worden uitgevoerd. Klei Onderhoud aan de dijk moet plaatsvinden met klei. De klei moet voldoen aan bepaalde voorwaarden en wordt erosieklasse I klei genoemd. Deze klei is van natuurlijke oorsprong, zoals rivierklei. De klei mag niet zijn vermengd met planten- en boomresten of andere grondsoorten of zand en moet vrij zijn van puin. Wat is klei Klei is niet altijd klei. Om het simpel te houden. Het verschil tussen klei, silt (leem) en zand is, wordt bepaald door de grootte van de korrels. Stel dat klei zo groot is als een cent, dan is silt zo groot als een eetbord en zand zo groot als een regenton. Juist doordat de deeltjes van klei zo klein zijn, is het in staat om water tegen te houden en dat water makkelijk door zand kan stromen. Om die reden is zand in de dijk niet gewenst omdat (grond)water op termijn makkelijk door de dijk kan stromen. Hierdoor ontstaan in en onder aan de dijk natte plekken. Klei moet vrij van plantenresten, puin en zand zijn. Door plantenresten zal de klei minder goed verdichten en onvoldoende waterkerend zijn. Puin (vaak gepaard met zand) in een dijk is niet gewenst. Vochtige klei voelt tussen de vingers glad aan en kan makkelijk tot een samenhangende bal worden gekneed. Als er in de klei zand zit dan voelt de klei tussen de vingers korrelig aan en het kneden tot een bal is lastiger of zelfs onmogelijk. Klei of niet Met een certificaat van de gebruikte klei kan blijken welk soort klei is gebruikt en of dit voldoet. Mocht u vragen hebben of twijfelen of u klei gebruikt dan kan u altijd bellen zodat vooraf een controle kan plaatsvinden van het materiaal wat u wilt gebruiken om het onderhoud uit te voeren.
Wij noemen een paar leveranciers die bekend zijn met de juiste klei, maar ongetwijfeld zijn er meerdere. AW Vessies Infra te Lisse Otte te Lisse J. den Breeyen te Hoofddorp Hoe herstellen De dijk kan op verschillende manieren worden hersteld en dat is afhankelijk van welk onderhoud wordt uitgevoerd. Hieronder volgen een paar voorbeelden van onderhoud en hoe deze op de juiste wijze is uitgevoerd. Met te droge klei werken is niet toegestaan, omdat hierdoor de klei onvoldoende kan worden verdicht. De vochtige klei moet in lagen aangebracht en aangedrukt worden met bijvoorbeeld de bak van kraan. Buitentalud, kruin en binnentalud Bij het herstellen van de dijk in het buitentalud en de kruin moet klei worden gebruikt. Dus vrij zijn van puin, zand en plantenresten. Voor het binnentalud mag een wat klei met een beetje zand worden gebruikt. Reden hiervoor is dat in het binnentalud het meer om stabiliteit van de dijk gaat en minder gaat om het keren van water. Inzaaien en draad spannen Na het aanbrengen van de klei moet gras worden gezaaid. Met een goede grasmat wordt erosie van de klei door wind en regen voorkomen. Het spannen van (schrik)draad is een extra garantie dat door vee niet opnieuw schade aan de dijk ontstaat. Uiteraard is het spannen van een draad altijd beter dan dat er schade aan de dijk ontstaat. Maar die keus maakt de perceeleigenaar zelf. Rijnland schrijft het niet voor, maar Voorkomen is beter dan handhaven. Na het onderhoud is meteen schrikdraad geplaatst. Maaien Onderhoud noodzakelijk op kruin en buitentalud. Onvoldoende gemaaid en opschot van struiken. Onderhoud uitgevoerd met klei. Na maaien en snoeien.
Zwarte kantjes / grijze kantjes Optrekken van de slootkant kan alleen als het klei is. Het optrekken van het buitentalud met bagger uit de sloot is niet toegestaan, de zogenaamde zwarte kantjes. Onderhoud noodzakelijk in het buitentalud. Onderhoud noodzakelijk in het buitentalud. Onderhoud uitgevoerd met bagger. Kanten opgetrokken met klei. Onderhoud uitgevoerd met klei.
Hoe verder In de brief wordt aangegeven voor welke zaken u bent aangeschreven. In de bijlage is het perceel op een kaart aangegeven en is een foto bijgevoegd die een beeld geeft van de aangetroffen situatie. Het kan zijn dat niet voor elk perceel een foto is bijgevoegd. Binnen de termijn die in de brief staat moet u de dijk hebben onderhouden. Na die termijn wordt er een hercontrole uitgevoerd. Mocht u het onderhoud dan niet hebben uitgevoerd dan wordt een handhavingsprocedure opgestart. Bellen Het kan zijn dat u als eigenaar van het perceel niet de gebruiker bent. Aangezien Rijnland geen zeggenschap heeft in het pachtcontract of overeenkomst bent u als eigenaar altijd de eindverantwoordelijk voor het dagelijks onderhoud. Als u extra informatie wilt of de situatie wil bepreken kunt u altijd bellen. Meer informatie Wilt u meer weten over de regels voor het plaatsen van beschoeiingen, hekwerken of schrikdraad? Kijk dan op rijnland.net/dijken of neem contact op met ons hoofdkantoor via telefoonnummer (071) 306 30 63. De afdeling Handhaving & Vergunningverlening kan u nader informeren. Hoogheemraadschap van Rijnland Archimedesweg 1 Postbus 156 2300 AD Leiden Telefoon (071) 306 30 63 post@rijnland.net Meer weten over het Hoogheemraadschap van Rijnland? Kijk op: www.rijnland.net 15 februari 2017