Analyse van het land van Heusden en Altena met de daaruit voorvloeiende scenarios en toekomst verwachtingen.
Colofon: Aqua Planning Samenwerkingsverband tussen 6 zelfstandige studenten, die zich inzetten voor verbetering van de ruimtelijke ordening in het landelijk en stedelijk gebied. Mark Evers Noah Palmer Pieter-Jan Willems Robbert Trompetter Robert-Jan Dalhuizen (contactpersoon) Yolanda Schalkwijk Opdrachtgever: Contactpersoon: RIZA A. Rijsdorp Contactpersoon voor het RIZA-rijkswaterstaat Robert-Jan Dalhuizen, telefoonnummer 06-13505601 e-mail: aqua_planning@hotmail.com. Inhoudopgave INVENTARISATIE EN ANALYSE CONCEPT SCENARIO'S AQUALINIE ANN0 2050 -Zomerbeeld: -Winterbeeld: -Piekafvoer DELTA PLANNING ANNO 2050 -De Alm AQUA-SNELWEG ANNO 2050 -Spuien bij fort St. Andries -Aqua-snelweg MEGA-STEDEN ANNO 2050 -Stedenbouw -Landbouw -Verwachtingen -Mogelijkheden
Inventarisatie en Analyse Stedelijk karakter Cultuurhistorisch karakter
Landelijk karakter Natuurlijk karakter Recreatief karakter
Concept Scenario's Om een beeld te kunnen scheten van de mogelijkheden voor een groen/blauwe rivier, die een oplossing biedt voor de verwachte waterproblematiek rond 2050 in het land van Heusden en Altena, hebben wij vier scenario's ontwikkeld. Kenmerken uit het verleden en verwachtingen voor de toekomst van het gebied worden gecombineerd met invloeden van cultuur en natuur. Dit leidt tot de volgende vier scenario's. Invloed Stromingen Verleden Toekomst Cultuur Aqualinie Aqua-snelweg Natuur Delta Planning Mega-steden
Zomerbeeld: Rondom het te inunderen gebied, wordt een ringkanaal aangelegd. Door dit ringkanaal aan te takken op de Bakkerskil is een constante stroming te realiseren. Het gebied binnen het inundatieveld behoudt zijn huidige functies voor agrarische doeleinden. AQUALINIE ANN0 2050 Omschrijving scenario AQUALINIE ANN0 2050 In dit scenario benutten wij de Nieuwe Hollandse Waterlinie (NHW) om het waterprobleem op te lossen. Het oude inundatiegebied is opgehangen aan de huidige landschapselementen, zoals wegen, dijken en kavelgrenzen. Het is de bedoeling dat het inundatieveld wordt begrensd met dijken. De aanwezige landschapselementen kunnen worden gecombineerd met deze dijken. Verder willen wij een gedeelte van de Nieuwe Hollandse Waterlinie in ere herstellen. In het landschap loopt namelijk een dijk van de vroegere hollandse waterlinie. Het is de bedoeling de dijken aan de noordelijke kant van het vroegere inundatiegebied te versterken. Winterbeeld: In de winter is er de mogelijkheid om het gebied onder water te laten stromen door de sluizen in de ringkanalen verder open te zetten en de sluis van de Bakkerskil te sluiten. Door het veld te inunderen krijgt het gebied een cultuurhistorische beeld. Tevens heeft deze watervlakte een recreatieve waarde. Piekafvoer Als er een grote waterafvoer nodig is kan het gebied afwateren op een groene rivier. Deze rivier is aangesloten op het Steurgat. Door het reguleren van de sluis is de af te voeren hoeveelheid water te regelen.
DELTA PLANNING ANNO 2050 Omschrijving scenario DELTA PLANNING ANNO 2050 In dit scenario wordt het water uit de Biesbosch landinwaarts getrokken. Om het water van de Merwede in de richting van de Biesbosch af te kunnen voeren worden de bestaande watergangen gebruikt. De Bakkerskil en het Steurgat worden verbreed en verdiept en de uiterwaarden worden gebruikt bij een grote piekafvoer. In het gebied loopt een oude rivierarm, de Alm. Dit waterloopje loopt vanaf de Afgedamde Maas een klein stukje richting de Biesbosch. Het is de bedoeling dat deze waterloop weer opengegraven wordt en in verbinding wordt gebracht met de Biesbosch. Op deze manier onstaan er ook mogelijkheden voor natuur, recreatie en wonen. Het is tevens een bestaande kwaliteit van het gebied doordat het zijn oorspronkelijke loop nog zichtbaar is in het landschap.
AQUA-SNELWEG ANNO 2050 Omschrijving scenario AQUA-SNELWEG ANNO 2050 Bij deze technische oplossing is gekeken naar de mogelijkheden om het water zo snel mogelijk af te voeren. Er zijn twee oplossingen bedacht om een snelle afvoer te bereiken. Deze zijn samengevoegd in dit scenario. Spuien bij fort St. Andries Bij fort St. Andries liggen de Maas en Waal dicht bij elkaar. Hier is een technische oplossing voor de waterproblematiek mogelijk. Door een beperkte hoeveelheid water van de Waal naar de Maas te spuien. Om deze oplossing te realiseren moeten de uiterwaarden van de Maas verbreed en verdiept worden. In de toekomst zal de maas ook een overcapaciteit af moeten voeren. Door de uiterwaarden te verbreden en te verdiepen zijn er twee problemen in een keer opgelost. Aqua-snelweg De tweede oplossing is de Aqua snelweg. Dit is een groene kanaal. Dit kanaal is gesitueerd langs de bestaande snelweg de A27. Aan de andere kant wordt het kanaal begrensd door een HOV (Hoogwaardig Openbaar Vervoerslijn). Deze HOV-lijn moet er voor zorgen dat de bereikbaarheid binnen het gebied verbeterd wordt. Het water wordt langs de aqua snelweg afgevoerd van de Merwede naar de Bergsche Maas. Het kanaal is bijna helemaal recht, waardoor een hoge afvoersnelheid is te bereiken en ruimte bespaard kan worden. Ook biedt de verbeterde infrastructuur mogelijkheden voor vestiging van bedrijven en zal het een stimulans vormen voor de economie in het gebied.
Landbouw Aan de hand van het inventarisatierapport van de landbouw van de provincie Noord-Brabant is geconcludeerd dat het gebied in en boven de Biesbosch geschikt is voor akkerbouw en veeteelt. Daarom willen we akkerbouw en veeteelt in dit gebied handhaven. Het gebied boven Babyloni nbroek is omschreven in het rapport als slechte grond voor weide- en akkerbouw, op dit moment wordt deze grond wel voor weide- en akkerbouw gebruikt. De gronden op de stroomrug, langs de Oude Maas en langs de plaatsen Dussen, Meeuwen, Eethen en Genderen, wordt in het rapport beschreven als goede boomteelt grond. Daarom willen wij deze gronden reserveren voor boomteelt. MEGA-STEDEN ANNO 2050 Omschrijving scenario MEGA-STEDEN ANNO 2050 In dit scenario gaan wij uit van een beperkte inzet om het water in te dammen en een progressieve aanpak voor het behoud van dorpen waardoor stedelijke ontwikkeling garantie geboden wordt. Hierbij worden de dijken om het stedelijk gebied gelegd en niet zoals in de andere scenario's om het water. Het water krijgt dus de vrije loop en steden worden juist aan banden gelegd. Er wordt uiteraard rekening gehouden met uitbreidingsmogelijkheden en de kwaliteiten die het gebied heeft voor woontypologie. Stedenbouw Tussen Woudrichem en Sleeuwijk is een bypass geplaatst die vervolgens onder Werkendam en Sleeuwijk wordt aangesloten op het Steurgat en uiteindelijk in de biesbosch zal uitmonden. De plaatsen Sleeuwijk en Werkendam zullen hierdoor volledig omsloten worden door het water. Een uiterwaard zal gecre rd worden van de bypass tot aan de plaatsen Almkerk, Waardhuizen, Uitwijk en Rijswijk. De uiterwaard zal alleen bij hoog water onder lopen. Door de bypass tussen Sleeuwijk en Woudrichem te leggen behoudt Woudrichem zijn beschermd stadsgezicht. De uiterwaarden zullen voornamelijk fungeren als weidelanden voor de veeteelt, daarnaast is er mogelijkheid voor natuurlijke en recreatieve invulling. Verwachtingen Doordat de steden Werkendam, Sleeuwijk en Hank volledig in het water komen te liggen, verwachten wij dat dit een aantrekkelijke woonomgeving zal worden. Deze steden langs de snelweg en watergangen zullen naar verwachting meer areaal nodig hebben voor bedrijven vanwege de goede transportmogelijkheden. De plaatsen Dussen, Meeuwen, Eethen en Genderen zullen tussen de boomgaarden komen te liggen. Hierdoor zien wij mogelijkheden tot het cre ren van landgoederen. Wij zien Hank door de bypass van de Bergsche Maas en de gunstige ligging t.o.v de biesbosch als een stad met veel recreatieve potenties, ook op regionaal en nationale schaal (vooral gericht op waterrecreatie). Boven Babyloni nbroek verwachten wij dat weide- en akkerbouw te weinig rendement behaald. Wij zien in dit gebied mogelijkheden voor glastuinbouw. Door de kassen deels onder de grond toe te passen kan de openheid van het gebied behouden blijven. De plaatsen Hank en Geertruidenberg zullen dusdanig uitbreiden zodat er bij de Bergsche Maas een vernauwing ontstaat. Aangezien er ook een overcapaciteit wordt verwacht in de Bergsche Maas hebben we in dit scenario ook rekening gehouden met een bypass rondom de plaats Hank.
Mogelijkheden voor herinrichting door aanleg bypass. - Stedelijk uitbreiding voor woningbouw en bedrijventerreinen. - Stad in het water; wonen in/aan het water; recre ren in/op het water. - Goede land- en akkerbouwgebieden aanwijzen voor intensieve landbouw. - Uiterwaarden inrichten voor extensieve veeteelt en recreatie. - Op slechte weide- en akkerbouw gebieden aanwijzen voor glastuinbouw. - De stroomruggen inrichten als boomteelt gebieden, gecombineerd met landgoederen.