Hoofdlijnen

Hoofdlijnen 2017-2020

Vilans, J. Mast, H.Treffers Vastgesteld mei 2017 Postbus 8228, 3503 RE Utrecht Telefoon: (030) 789 22324 Contact via: m.versteeg@vilans.nl

Inhoud 1. Inleiding... 4 2. Doel en plannen Stichting... 5 3. Projectstructuur... 7 4. Advies en implementatie... 8 5. ICT: kennis, training en borging... 9 6. Vertalingen en documentatie... 10 7. Richtlijnen en standaarden... 11 8. Communicatie... 12 9. Dataverzameling en toegang... 13 10. Validatie... 14 11. Aanvullende activiteiten 2017-2020... 16

1. Inleiding De klant staat, net als voorheen, centraal. Maar het Omaha System helpt de medewerkers om het beter te verwoorden. Opleidingsfunctionaris Carintreggeland Het Omaha System is een classificatie voor de openbare en maatschappelijke gezondheidszorg. Het biedt eenheid van taal voor het maken van transparante zorgplannen. In 2014 heeft Vilans, in opdracht van de Stichting Omaha System Support, in nauwe samenwerking met het veld, een plan opgesteld om het Omaha System te implementeren in de thuiszorg en zo wijkverpleegkundigen te ondersteunen bij het professionaliseren van hun werk. De Stichting Omaha System Support startte haar werk, voor een periode van twee jaar, met financiële ondersteuning van het ministerie van VWS. Met de bij Stichting Omaha System Support aangesloten zorgorganisaties, ICTleveranciers en scholingsbureaus is het Omaha System uitgegroeid tot het meest gebruikte classificatiesysteem voor de thuiszorg in Nederland. Een greep uit de resultaten: Op dit moment (mei 2017) zijn 75 zorgorganisaties, 22 scholingsbureaus, 22 ICT-leveranciers en enkele scholen aangesloten bij de Stichting Omaha System Support. 75% van de extramurale zorgorganisaties in Nederland hebben gekozen voor het Omaha System. In opdracht van de Stichting ondersteunt en certificeert Vilans ICT-bedrijven bij het inbouwen van het Omaha System in hun elektronische cliëntendossier (ECD). Ook zijn scholingsbureaus getraind en is hun scholingsmateriaal beoordeeld. Er zijn verbindingen met het onderwijs gezocht. Er is materiaal ontwikkeld om de implementatie van het Omaha System te ondersteunen. Dit materiaal is voor bij de Stichting aangesloten organisaties vrij beschikbaar. Er zijn een groot aantal voorbeeld-zorgplannen ontwikkeld met een werkgroep van professionals werkzaam in bij de Stichting aangesloten organisaties. De website, bijeenkomsten voor bij de Stichting aangesloten organisaties en de publiek beschikbare nieuwsbrieven bieden informatie. Ook zijn er enkele intramurale zorgorganisaties bezig met de implementatie van Omaha System. De Stichting verspreidt de kennis en de ervaring. De bij de Stichting aangesloten organisaties kozen, op de ledenvergadering van najaar 2016, voor een doorstart van voorlopig drie jaar (2017 2020) gefinancierd door ledenbijdragen.

2. Doel en plannen Stichting 'Veel minder papier en alles bij de hand op mijn ipad. Ik vind dat het werken met het Omaha System en het ECD onze organisatie een professionele uitstraling geeft. Wijkverpleegkundige Thebe Doelstelling van de Stichting Omaha System Support is professionalisering van de maatschappelijke gezondheidszorg door: bevorderen, faciliteren en borgen van eenheid van taal in de maatschappelijke gezondheidszorg via het Omaha System. versterken van de rol van professionals in de maatschappelijke gezondheidszorg door kennis te ontwikkelen over werken met een classificatie en de implementatie daarvan te bevorderen. Hoofdlijnen 2017-2020 Ook de komende drie jaar staan deze doelen centraal. De Stichting richt zich op de volgende activiteiten. 1. Opslag en het beheer van de data organiseren. De Stichting wil inzicht krijgen en ondersteunen in de wijze waarop organisaties de (Omaha System) data zo kunnen verzamelen dat ze gebruikt kunnen om kennis te ontwikkelen, onderzoek te doen en benchmarking te organiseren. Er zal geëxperimenteerd worden met het werken met data, zowel lokaal als landelijk.

2. Een werkwijze voor validatie organiseren. De kwaliteit van het werken met het Omaha System bewaken, versterken en borgen, zodat het een basis vormt voor de verdere professionalisering van de wijkverpleging. 3. Een voorstel ontwikkelen voor een onderzoeksprogramma. 4. Blijven ondersteunen van organisaties bij de implementatie. 5. Gebruik van het Omaha System bevorderen in: De eerste lijn (gericht op overdracht en communicatie met huisartsen); Ziekenhuizen (gericht op de overdracht); Verpleeghuizen; Onderwijs. 6. Verbinden met landelijke stakeholders.

3. Projectstructuur De Stichting Omaha System Support wordt door Vilans ondersteund bij de uitvoer van haar plannen. In overleg met de Stichting vastgestelde activiteiten worden ingevuld en uitgevoerd (zie hoofdstuk vier). Vanuit Vilans zijn een projectteam met een onderwijskundige, adviseurs met een verpleegkundige achtergrond en een projectleider betrokken. Vilans rapporteert aan de Stichting over haar activiteiten. De Stichting en Vilans werken aan plannen voor de komende jaren. Bestuurders van de aangesloten organisaties worden geïnformeerd en geraadpleegd over de prioriteiten, belangrijke besluiten en de plannen voor het vervolgactiviteiten van de Stichting. Het bestuur van de Stichting wordt gevormd door: Inge Borghuis, voorzitter, bestuurder bij Amstelring. Mariëtte Keyser, bestuurder Vivium Zorggroep. Maarten van Rixtel, bestuurder Sensire & bestuurder van ActiZ. Dick Herfst, voorzitter Raad van Bestuur ZZG zorggroep. Peter Bruininks, directeur shared service center Espria. Karen Cox, directeur Fontys Hogeschool Mens en Gezondheid.

4. Advies en implementatie Binnen het Omaha System komt de eigen regie van de cliënt en het participatiemodel mooi naar voren. Hierdoor kun je completer naar een cliënt kijken. Docent ID College In opdracht van de Stichting ondersteunt Vilans bij de implementatie van het Omaha System, onderhoudt contacten met stakeholders, zorgt voor uitwisseling van kennis en verzamelt vragen en ervaringen van en voor bij de Stichting aangesloten organisaties. Dit zal de komende jaren zo blijven. Wel zal de nadruk meer komen liggen op het versterken van een valide en betrouwbare manier van werken met het Omaha System (zie hoofdstuk negen). Daarnaast zal het aanbod mogelijk meer onderscheiden worden in aanbod voor koplopers en volgers. Activiteiten de komende periode: Bijeenkomsten organiseren waarin de aangesloten organisaties hun kennis delen en waarin nieuwe ontwikkelingen besproken worden (twee per jaar). Contact onderhouden met bij de Stichting aangesloten organisaties. Ondersteuning en aanbod ontwikkelen voor intramurale organisaties, het huidige materiaal uitbreiden voor deze doelgroep. Mogelijk uitbreiden van het aanbod naar andere domeinen.

5. ICT: kennis, training en borging De meerwaarde van de Stichting vind ik de ondersteuning bij vragen en het actief helpen om oplossingen te vinden. Opleidingsfunctionaris Carintreggeland De Stichting heeft zich de afgelopen jaren gericht op het adviseren en certificeren van ICT-bedrijven die het Omaha System inbouwen in hun ECD s. Vanaf 2017 richt de Stichting zich op aanbod om de kwaliteit hiervan te bestendigen en up to date te houden. Er zal contact worden onderhouden met de ICT-bedrijven hierover. Er zijn 22 ICT-leveranciers aangesloten bij de Stichting, waarvan er nu acht gecertificeerd zijn. ICTbedrijven zijn betrokken bij bijeenkomsten, bijvoorbeeld door hun cliëntenportals te demonstreren. Activiteiten komende periode Up-to-date houden van FAQ s en andere informatie voor ICT-leveranciers op de website. Validatie ook bij ICT-bedrijven agenderen en bespreken. Doorgaan met certificeren en onze bevindingen daarover vastleggen. Contact onderhouden met ICT-leveranciers. Het huidige certificeringsgmodel doorontwikkelen naar een volgende versie. Nieuwe producten geschikt (laten) maken voor inbouwen in ECD.

6. Vertalingen en documentatie 'De meerwaarde van het Omaha System vind ik dat je snel tot de kern komt waarin iemand een zelfzorgtekort heeft. Teamleider de Koperhorst De Stichting implementeert het Omaha System als standaard en bewaakt juist gebruik van de terminologie. Hiervoor zijn de Engelse introductie en de users guide zijn vertaald in het boekje Het Omaha System, een introductie en Het Omaha System, gids voor gebruik 1. Voor updates van terminologie en voor het geschikt maken daarvan voor gebruik in ECD s, heeft de Stichting contact met de auteur(s). Activiteiten komende periode Het beheer van het Omaha System terminologie zal voortgezet worden. Als formele bron worden de hierboven genoemde vertalingen aangehouden. Eventuele updates beoordelen is specialistisch werk dat in opdracht van de Stichting moet worden uitgevoerd door mensen die de historie van de eerdere vertaalrondes kennen. De Stichting zal erop toezien dat updates tijdig uitgevoerd worden. Bij de Stichting aangesloten organisaties zullen geïnformeerd worden. 1 Beide boeken zijn een gevalideerde vertaling van The Omaha System, A Key to Practice, Karen S. Martin, 2005. De vertaling van de boeken is gedaan door Nicole Koster en Jeroen Harmsen.

7. Richtlijnen en standaarden Docenten worden blij van het systeem. Dit gaat over de praktijk. Daar genieten mensen van. Ze zeggen: Daar wil ik graag mee werken. Hier kan ik onderwijs mee geven. Docent ID College In opdracht van de Stichting zijn samen met een gebruikersgroep, met vertegenwoordigers van bij de Stichting aangesloten organisaties, voorbeeld-zorgplannen ontwikkeld. Deze plannen leggen een relatie tussen inhoudelijke kennis en Omaha-terminologie. Het gebruik ervan stimuleert het gebruik van het Omaha System. Het werken met de voorbeeld-zorgplannen bevordert evidence based werken, het vergroot de effectiviteit van interventies en het verhoogt de deskundigheid van verpleegkundigen en verzorgenden. Activiteiten komende periode Het ontwikkelen en het up to date houden van voorbeeld-zorgplannen zal voortgezet worden. Met de gebruikersgroep zullen afspraken gemaakt worden over het vervolg. O.a. over borging van het ontwikkelproces en bijstelling van de huidige voorbeeld-zorgplannen. Er zullen voorbeeldplannen op andere zorginhoudelijke thema s gemaakt worden. In afstemming met gebruikers en met ICT-bedrijven zal de mogelijkheid om de voorbeeld-zorgplannen in te bouwen in het ECD, ontwikkeld en aangeboden worden. Er zullen, op basis van behoefte mogelijkheden ontwikkeld worden om instrumenten te koppelen aan acties in het Omaha System, bijvoorbeeld een koppeling met de Vilans KICK-protocollen.

8. Communicatie 'Er wordt kritischer gekeken of het zelfzorgtekort iets is waar wij als professional iets mee moeten of dat het iets van de cliënt of zijn netwerk is. Het helpt de zorgteams om beter het netwerk in te schakelen. Het helpt de zorg om te ontzorgen. Teamleider de Koperhorst De communicatie met de bij de Stichting aangesloten organisaties verloopt via nieuwsbrieven, bijeenkomsten, informatie en ervaringsverhalen op de website, social media en artikelen in tijdschriften. Er is de mogelijkheid om vragen te stellen telefonisch of online. Activiteiten komende periode Bovenstaande activiteiten zullen voortgezet worden. De opbrengsten van en ervaringen met het werken met het Omaha System blijven zichtbaar in via de website, social media, de nieuwsbrief en in artikelen in vakbladen. De website wordt geactualiseerd en aangepast. Er komt meer nadruk op verbinden en op interactie zowel voor nieuwe als reeds bij de Stichting aangesloten organisaties. Er wordt informatie verstrekt door middel van factsheets. Er zal een bijeenkomst worden georganiseerd om de behoefte van bij de Stichting aangesloten organisaties in kaart te brengen. Planning van bijeenkomst voor bij de Stichting aangesloten organisaties om hen te informeren of plannen van de Stichting voor de komende jaren. Er zullen bijeenkomsten en trainingen georganiseerd worden voor het brengen en uitwisselen van kennis en ervaringen.

9. Dataverzameling en toegang Het Omaha System is zeer uitgebreid en tegelijkertijd compact per gebied. Dit zorgt ervoor dat je zeer gedetailleerd kunt omschrijven waar precies dat gemis aan zelfredzaamheid uit bestaat. Wijkverpleegkundige Thebe In september 2015 is de Stichting samen met ActiZ gestart met een verkenning van dataopslag en databeheer. In het voorjaar van 2016 is een vervolgplan opgesteld met drie opties. De opties zijn door het bestuur voorgelegd aan de bij de Stichting aangesloten organisaties. Er is een pilot opgezet om bij de Stichting aangesloten organisaties, die al langer werken met Omaha System, te steunen om eigen onderzoeksvragen te formuleren en te onderzoeken met data van hun eigen zorgorganisatie. Activiteiten komende periode De Stichting zal aangesloten organisaties stimuleren en zo mogelijk adviseren data veilig en volgens de richtlijnen op te slaan en beheren. Bovengenoemde pilot(s) zullen voortgezet worden. De Stichting zal ondersteunen bij het formuleren van (onderzoeks)vragen. Ze zal, in afstemming met ICT-bedrijven, ondersteunen in het proces van het genereren van valide data en het maken van rapportages. Zowel voor lokaal als landelijk gebruik. Indien mogelijk zal met landelijke partijen (NICTIZ, ActiZ, V&VN) gewerkt worden aan een toekomstbestendig plan voor dataverzameling en -beheer.

10. Validatie Het Omaha System geeft de mogelijkheid om de zorgverlening goed te ondersteunen en om het hele zorgteam te betrekken bij het zorgproces. Ook de mantelzorger krijgt een goede plek in het plan. Opleidingsfunctionaris Carintreggeland De afgelopen twee en een half jaar is kennis ontwikkeld en opgebouwd rond het werken met het Omaha System. Vanuit de bij de Stichting aangesloten organisaties komt het verzoek om, naast de ingezette eenheid van taal, als Stichting ook ondersteuning te bieden op eenheid van werken. Zodat het Omaha System op een juiste (valide) manier gebruikt wordt. Gehanteerde criteria zijn het gebruik van de juiste termen en juiste samenhang tussen de onderdelen van het Omaha System. Valideren heeft als doel de kwaliteit of waarde van een product of dienst zichtbaar te maken en daarmee een handvat te bieden voor mogelijke kwaliteitsverbetering (Vilans 2016). Activiteiten komende periode In september 2016 heeft de Stichting een voorstel voor het werken aan validatie vastgesteld. Er zal op drie hoofdlijnen gewerkt worden aan validatie: 1. Procesmatig Door het verder invullen van de criteria en het opzetten van een werkwijze om de criteria te monitoren. Door onze doorlopende diensten en producten - zoals de hulpmiddelen op de website, de ondersteuning bij implementatie en de trainingen - eenmaal per jaar te evalueren met het projectteam en een vertegenwoordiging van de gebruikers. 2. Inhoudelijk Door het aanvullen van de voorbeeldplannen. Met behulp van de gids voor de praktijk. Door een zelfevaluatietool te ontwikkelen en te testen. Door de koppeling van protocollen en instrumenten aan het Omaha System te ondersteunen.

Door het onderbouwen van de werkwijze klinisch redeneren : we ontwikkelen een handleiding op basis van ervaringen, het basisboek van Karen Martin en haar workshop en het boek Klinisch redeneren en werken met classificaties 2 voor het onderwijs. 3. Structuur Door het toetsen van scholing(sbureaus) op eenheid van taal en eenheid van werken. Door het effect van train-de-trainer bijeenkomsten, workshops, sessies op de kennisdeel-dagen, presentaties en bijdragen aan symposia te versterken en verder te onderbouwen. 2 Klinisch redeneren en verpleegkundige classificaties (externe link), van Haaren, Mast, Graaf-Waar, Martijn, 2017

11. Aanvullende activiteiten 2017-2020 Het Omaha System heeft de veilige zorg in zich, dus je bent af van een hoop extra lijstjes. Teamleider de Koperhorst Er zijn wensen van bij de Stichting aangesloten organisaties waarvan de uitvoering afhankelijk is van de financiële ruimte. Dit zal eind 2017 op hoofdlijnen duidelijk zijn. Keuzes zullen gemaakt worden in overleg met de Stichting. 1. Verbreden van het gebruik van het Omaha System Verdere uitbouw werken met Omaha System intramuraal De intramurale zorg heeft een andere teamsamenstelling en andere verantwoordelijkheden dan de thuiszorg. Overdracht met huisarts en ziekenhuizen versterken Om het Omaha System goed te verankeren is het van belang om de vragen van zorgprofessionals, huisartsen en ziekenhuizen te inventariseren rond het uitwisselen van gegevens. Hierbij moet helder zijn aan welke eisen dit moet voldoen. Samenwerking met partijen als V&VN, ActiZ en het Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG) is van belang. 2. Versterken kennis over Omaha system binnen het onderwijs Er is verkend op welke manieren scholen binnen het huidige curriculum aandacht besteden aan het werken met classificaties. Dit is nog minimaal. Het blijkt moeilijk om het Omaha system te laten landen in het huidige systeem van het onderwijs. Hbo-opleidingen Er zijn enkele train-de-trainer bijeenkomsten georganiseerd met de Christelijke Hogeschool Ede. Er is contact gelegd met Hogeschool InHolland, Avans-plus, Hogeschool Zuyd en Hogeschool Leiden. Er is een boek geschreven dat dient als basis-lesmateriaal. De Stichting wil nieuwe strategieën aanboren om het onderwijs te interesseren in het werken met classificaties waaronder het Omaha System.

ROC s In twee regio s is geprobeerd samenwerking op te zetten met het ROC en een hogeschool. Dit is tot nu toe niet gelukt. Wel zijn gastlessen gegeven bij het ROC A 12, het ROC van Amsterdam. Enkele ROC s hebben zich aangesloten bij de Stichting. 3. Opzet onderzoeksprogramma De hoeveelheid Omaha System data biedt mogelijkheden voor analyses, kennisontwikkeling en onderzoek op lokaal en landelijk niveau. Hiervoor zou een onderzoeksprogramma ontwikkeld kunnen worden. Wanneer dit kan hangt af van de validering en implementatie van het Omaha System in de hele VVTsector. 4. Mapping Er is grote behoefte aan het koppelen van gegevens aan de achterkant van systemen om samenwerking en afstemming tussen sectoren, organisaties en professionals te vergemakkelijken. Daarvoor is mapping nodig: het systematisch vergelijken van termen om de mate van overeenkomst of verschil te bepalen. Dit is een complex proces waarin de Stichting een verbindende rol wil spelen. Ontwikkelingen: Het Zorginstituut heeft de Stichting gevraagd om een mapping uit te voeren tussen Omaha en de AWBZ-brede Zorgregistratie (AZR). Deze opdracht is juli 2015 afgerond. Mapping tussen het Omaha System en de kernset van V&VN. SnoMed (een internationaal, medisch terminologiestelsel) lijkt de keuze van zorgorganisaties te worden als centrale referentieterminologie voor mapping tussen systemen. De Stichting zal in overleg met de board in de VS en met de Nederlandse beheerder kijken hoe wij kunnen bijdragen aan deze mapping. Verkenning mogelijkheden van het nieuw mapping-instrument van het Zorginstituut Nederland (ZiN).