Door alle emoties dreigen we uit het oog te

Federatie KNMG Koninklijke Nederlandsche Maatschappij tot bevordering der Geneeskunst P.C.H.M. Holland, voorzitter W.P. Rijksen, algemeen directeur Mercatorlaan 1200, 3528 BL Utrecht Postbus 20051, 3502 LB Utrecht tel. 030 2823 800 fax 030 2823 326 info@fed.knmg.nl www.knmg.nl Federatiepartners LAD Landelijke vereniging van Artsen in Dienstverband E.M. Bais, voorzitter A.W.J.M. van Bolderen, directeur tel. 030 6702 702 bureau@lad-info.nl www.artsennet.nl/lad LHV Landelijke Huisartsen Vereniging S.R.A. van Eijck, voorzitter L. Hennink, algemeen directeur tel. 030 2823 723 lhv@lhv.nl www.lhv.nl NVAB Nederlandse Vereniging voor Arbeids- en Bedrijfsgeneeskunde P.E. Rodenburg, voorzitter C. van Vliet, directeur tel. 040 2481 322 nvab@planet.nl www.nvab-online.nl NVVA Beroepsvereniging van verpleeghuisartsen en sociaal geriaters mw. M.Draijer, voorzitter mw. W.E. Weeder, directeur tel. 030 2823 481 nvva@verpleeghuisartsen.nl nvva.artsennet.nl NVVG Nederlandse Vereniging voor Verzekeringsgeneeskunde F.L. van Duijn, voorzitter W.E.L. de Boer, directeur tel. 0345 503 768 info@nvvg.nl www.nvvg.nl Orde Orde van Medisch Specialisten W.G.J.M. van der Ham, voorzitter B.J. Heesen, waarnemend directeur tel. 030 2823 650 secr@orde.nl www.orde.nl Peter Holland, voorzitter KNMG Steeds meer (begeleiders van) moslimvrouwen weigeren hulp van mannelijke zorgverleners, stelden Ben Crul en Floris Sanders vorige zomer in Medisch Contact. Aanleiding was onder andere de echtgenoot van een bevallende Irakese vrouw, die de hulp van een mannelijke gynaecoloog weigerde. De discussie over dit incident woedt nog steeds, met af en toe opmerkelijk emotionele trekjes. Toen ik onlangs stelde dat patiënten altijd het recht hebben een arts te weigeren en dat zij zich voor deze keuze niet hoeven te verantwoorden, werd door een Kamerlid mijn aftreden geëist, en vroegen Kamer leden om strafrechtelijke vervolging van vrouwen die een mannelijke arts weigeren. voorzitterscolumn De waarde van vrije artsenkeuze Door alle emoties dreigen we uit het oog te verliezen waar het in deze discussie om gaat: het recht van patiënten zelf te bepalen of zij door iemand willen worden onderzocht of behandeld. Dat recht heeft iedereen, wit of zwart, vrouw of man, moslim of atheïst. Veel patiënten hebben een voorkeur voor een man of vrouw als zorgverlener, of dat nu een gynaecoloog, een huisarts of een psychotherapeut is. Dat recht is een waardevol goed. In de gezondheidszorg komen mensen in kwetsbare, emotionele en intieme situaties terecht en dan is het belangrijk dat zij zich vertrouwd voelen bij hun zorgverlener. Medische zorg is niet gebaat bij patiënten die zich niet op hun gemak voelen. Of die gevoelens veroorzaakt worden door religie, negatieve ervaringen of persoonlijke voorkeur, doet niet ter zake. De keuzevrijheid van patiënten is beperkt Maar moeten artsen en instellingen dan altijd maar ingaan op de wens van de patiënt? Nee, dat hoeft niet. Van patiënten wordt gevraagd dat zij tijdig hun voorkeur laten weten en zij moeten weten dat niet altijd op een wens kan worden ingegaan. Zij moeten hun voorkeur melden bij het maken van een afspraak en niet pas bij het bezoek aan de arts of instelling. Patiënten mogen altijd een zorgverlener weigeren, maar zij kunnen niet eisen dat altijd een bepaalde zorgverlener voor hen klaarstaat. Als in niet-spoedeisende situaties patiënten te laat laten weten dat zij een bepaalde voorkeur hebben, dan moet de patiënt voor de keus worden gesteld: alsnog akkoord gaan met de beschikbare zorgverlener of naar huis gaan met een rekening en een nieuwe afspraak. Geen zorgverleners bij andere patiënten weghalen dus, geen schema s omgooien en zeker geen zorgverleners in hun lunchpauze laten doorwerken. Patiënten hebben recht op vrije artsenkeuze, maar instellingen hebben de plicht hun werknemers te vrijwaren van discriminatie en overtrokken eisen. Intimiderend of bedreigend gedrag van patiënten of hun begeleiders is te allen tijde uit den boze. Er zijn nog meer beperkingen in de vrijheid van artsenkeuze. Er komen immers meer en meer verzekeringspolissen op de markt die de toegang tot zorgaanbieders reguleren. Hier staan vaak premiekortingen tegenover en eigen betalingen als de patiënt toch ervoor kiest af te wijken van zijn overeenkomst met zijn zorgverzekeraar. Het is belangrijk dat patiënten hiervan op de hoogte zijn. De keuzevrijheid van patiënten is dus altijd beperkt. Dat geldt nog sterker in spoedeisende situaties, want dan bestaat de mogelijkheid eenvoudig niet. Maar ook dan mogen patiënten een behandeling of behandelaar weigeren, zelfs als dit ten koste gaat van hun eigen gezondheid. Dan moet natuurlijk wel duidelijk zijn dat het de patiënt zelf is die weigert (en dus niet de begeleider van de patiënt!), dat de patiënt in staat is een beslissing te nemen en de consequenties van de weigering begrijpt. Anders ligt het als de noodsituatie een bevalling is. Dan spelen ook de belangen van het ongeboren kind. In dat geval mogen artsen verder gaan in hun pogingen de vrouw te overtuigen zich te laten behandelen: geen rechter zal u veroordelen voor het redden van een kind. Het volledige standpunt van de KNMG over vrije artsenkeuze is te downloaden via www.knmg.nl. 63 nr. 8 22 februari 2008 Medisch Contact 347

www.knmgcarrierebeurs.nl EERSTE KNMG CARRIèREBEURS EEN GROOT SUCCES Het is en blijft spannend om een evenement voor de eerste keer te organiseren. Maar bij de nationale carrièrebeurs Reis door Carrièreland heeft dit enorm goed uitgepakt. Op voorhand werd de inschrijving bij 800 aanmeldingen al gesloten wat leidde tot een groot aantal teleurgestelde telefoontjes van andere geïnteresseerden. De excursies (workshops) bleken dusdanig populair dat veel mensen geen kaarten meer konden bemachtigen voor hun excursie naar keuze. Als je nog geen idee hebt waar je je later in wilt specialiseren, dan is dit een leuk initiatief. Aan de andere kant was er nog genoeg te zien en te doen: struinen door Job Valley, informatie opdoen in Opleidingencity, een CV-check laten doen, een praatje maken bij de andere stands of een modeshow bijwonen. Natuurlijk zijn er nog verbeterpunten, maar al met al was deze dag zeker voor herhaling vatbaar. De organisatie neemt, ook naar aanleiding van de evaluatie die de deelnemers nog moeten invullen, het besluit wanneer de volgende Reis door Carrièreland plaatsvindt: over een jaar, anderhalf jaar of twee jaar. Als het aan KNMG-voorzitter Peter Holland ligt over een halfjaar alweer. Logistiek is dat helaas onmogelijk. We houden jullie op de hoogte! Een bezoeker vatte deze dag als volgt samen: Ik ben erg enthousiast over deze dag. Er komen veel leuke onderwerpen aan bod en vooral de workshops vind ik erg leuk. Het is ook erg nuttig; alle specialismen zijn hier vertegenwoordigd. Het is een goed initiatief. Binnenkort staan op www.knmgcarrierebeurs.nl alle foto s die op deze dag zijn gemaakt. Was jij een van de 800 bezoekers van de beurs? Vergeet dan niet het online evaluatieformulier in te vullen dat je deze week in je mailbox hebt ontvangen. De tweede nationale carrièrebeurs kan, met behulp van jouw opmerkingen en suggesties, een nog groter succes worden. 348 Medisch Contact 22 februari 2008 63 nr. 8

www.knmgcarrierebeurs.nl federatienieuws Ik vind de beurs erg leuk. Je kunt er lekker vrijblijvend vragen stellen zonder bang te zijn dom te worden gevonden. Op je vragen krijg je ook realistische en oprechte antwoorden: zo kun je jezelf goed informeren. www.knmgcarrierebeurs.nl beeld: Antim wijnaendts van resaendt, Hans oostrum fotografie Het is fijn dat je informatie kunt krijgen over alle opleidingen. De mensen achter de stand zijn ook erg enthousiast. Ik vind het ook goed geregeld met de bussen; er zijn geen lange wachttijden. www m Ik vind deze dag echt superleuk, er zijn goede onderwerpen en de sfeer is goed. Daarnaast is er veel aanbod aan informatie. Volgende jaar zou ik wel meer workshops willen volgen; dan zou ik zeker weer komen! Ik vind het een leuke en volledige beurs. Alle specialisaties zijn vertegenwoordigd. De cv-check vind ik ook erg nuttig; ik heb vandaag een hoop bijgeleerd! Tussen alle informatie door kon ik lekker relaxen bij de workshop van Dyanne Beekman. De markt is ook erg uitgebreid; je kunt veel te weten komen en gericht vragen naar specialisaties. Ik vond dit zeker voor herhaling vatbaar. 63 nr. 8 22 februari 2008 Medisch Contact 349

Aanbevelingen van KNMG-congres Opleiden voor kwaliteit Wat doet de KNMG ermee? Op 11 oktober 2007 hield de KNMG het congres Opleiden voor kwaliteit in Domus Medica. Tijdens het congres kwamen verschillende aanbevelingen naar voren. Hieronder leest u hoe de KNMG de aanbevelingen oppakt. 1. In de modernisering van de specialistenopleidingen volgens het zogenaamde CanMeds-model, die op dit moment aan de gang is, blijkt het lastig te zijn om de competentie maatschappelijk handelen van artsen te definiëren, aan aios aan te leren en te toetsen. Omdat het niet de bedoeling is dat elke wetenschappelijke vereniging zelf dit wiel uitvindt, is de KNMG op verzoek van het congres bezig een voorstel te maken. 2. Alle specialisten moeten gemiddeld per jaar 40 uur geaccrediteerde nascholing volgen om hun registratie te kunnen behouden. Vragen die hierbij, ook vanuit het ministerie van VWS, rijzen, zijn: laten we de invulling van de nascholing aan de individuele specialist over? Moet de scholing beter worden afgestemd op het dagelijks werk van de specialist? Hebben praktische vaardigheden en andere dan medisch-wetenschappelijke competenties genoeg aandacht in de nascholing? Is de nascholing niet te vrijblijvend? Op voorstel van het congres en in overleg met VWS maken de KNMG en haar federatiepartners op dit moment een plan om de nascholing van de beroepsgroep verder te ontwikkelen, als hoogwaardig onderdeel van de totale kwaliteitsbevordering. Ook aspecten als visitatie, functioneringsgesprekken en praktijkaccreditering krijgen hierin een duidelijke plaats. 3. Buitenlandse artsen van buiten de EU die in Nederland willen komen werken, moeten aan een aantal eisen voldoen. Het congres vroeg de KNMG om een platform voor deze artsen op te richten, waarin relevante kennis en informatie kunnen worden uitgewisseld en gebundeld. De KNMG is hiermee inmiddels aan de slag. 4. Aan buitenlandse artsen van binnen de EU die in Nederland willen komen werken, mag geen taaleis worden gesteld door de erkennende instantie. De werkgever mag dat echter wel doen. Het congres heeft de KNMG gevraagd of zij ervoor kan zorgen dat dit voor de ziekenhuizen en andere instellingen in ons land op één en dezelfde manier gebeurt. De KNMG zal hierover in overleg treden met NVZ en NFU om te trachten gezamenlijk een richtlijn te ontwikkelen. 5. Sommige EU-landen vinden het voldoende dat een arts van buiten de EU een aantal jaren daar werkt om een erkenning als EU-arts te krijgen, zonder een echte toetsingsprocedure zoals dat in ons land gebeurt. Een arts met zo n erkenning en een EU-paspoort moet automatisch in ons land ook een erkenning krijgen. De KNMG bereidt een stuk voor om in de Europese artsenorganisatie CPME te bespreken, en dat erop is gericht afspraken binnen de EU te maken dat elk Europees land een behoorlijke toetsprocedure heeft voor artsen van buiten de EU. Voor vragen hierover kunt u terecht bij Lode Wigersma, directeur beleid en advies KNMG, e-mail: l.wigersma@fed.knmg.nl. In memoriam Tinus de Ruijter Op 1 februari 2008 is Tinus de Ruijter op 61-jarige leeftijd overleden. Hij was voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Sociale Geriatrie en na de fusie met de NVVA lid van de Raad van Toezicht van de gefuseerde beroepsvereniging van verpleeghuisartsen en sociaal geriaters (NVVA). Tinus de Ruijter was directeur van de divisie ouderenpsychiatrie/ neuropsychiatrie bij Zorgbedrijf Bavo Europoort te Rotterdam. Tinus was voor velen een goede vriend. Evenwichtig, trouw en bovenal wijs. Zo kennen wij hem ook in zijn werk. Hij heeft ons verlaten in de wetenschap dat zijn sociale geriatrie een erkende plek in de geneeskunde voor ouderen heeft gekregen. Zijn bevlogenheid is beloond. Tinus was een pionier van de sociale geriatrie. Hij vocht voor de erkenning van sociale geriatrie als erkend medisch specialisme en kwam vervolgens in contact met de NVVA. Het sonderen, zoals Tinus voorzichtige verkenningen pleegde te noemen, kon beginnen. Tinus werkte mee aan het samengaan van de verpleeghuisgeneeskunde en de sociale geriatrie om tot een vakgebied te komen dat meerwaarde heeft voor ouderen met multiple pathologie. Na een gezamenlijke inhoudelijke plaatsbepaling door NVVA en NVSG was in feite de liefde verklaard en ging het alleen nog om de huwelijkse voorwaarden. Ook die kwamen er, waarbij Tinus al zijn bestuurlijke vaardigheden inzette om alle neuzen in zijn achterban dezelfde kant op te krijgen. Dit is goed gelukt. Juist in die voor sociaal geriaters roerige periode was Tinus de vertrouwenwekkende rustige bestuurder die zichzelf bleef en moeilijke gesprekken niet uit de weg ging. Hij was ook hier bevlogen, aimabel en zeer deskundig. Vanaf zijn ziekbed leefde hij ook mee met zijn werk in Rotterdam. Zijn collega directeur nam telefonisch elke dag met hem door en vanaf zijn ziekbed schreef hij het beleidsplan voor zijn divisie. Dat beeld: de bescheiden man, die zichzelf wegcijfert voor een goede toekomst voor anderen is Tinus ten voeten uit. Wij danken hem voor de grote bijdrage die hij aan ons vak heeft geleverd. Wineke Weeder, bestuurder NVVA 350 Medisch Contact 22 februari 2008 63 nr. 8

Zaterdag 15 maart Seminar CAO Ziekenhuizen voor geïnteresseerde aios De Jonge Orde zoekt regiovertegenwoordigers voor werkgroep Cao Ziekenhuizen Op zaterdagmiddag 15 maart houdt De Jonge Orde in Hotel Karel V, Geertebolwerk 1 in Utrecht een seminar voor geïnteresseerde aios over De Jonge Orde en de Cao Ziekenhuizen. Aios kunnen zich deze middag laten informeren over De Jonge Orde en discussiëren over de Cao Ziekenhuizenonderhandelingen. Geïnteresseerde aios kunnen zich aanmelden voor deze bijeenkomst via e-mail: dejongeorde@orde.nl of op www.dejongeorde.nl. Aan het eind van de middag kunnen aios zich aanmelden als regiovertegenwoordiger voor de werkgroep Cao Ziekenhuizen. Programma 13.00 uur Welkomstwoord en introductie De Jonge Orde J.J.H. (Jacky) Beck, voorzitter van De Jonge Orde 13.10 uur De Jonge Orde en Orde van Medisch Specialisten, een goede samenwerking Mr. A.J. (Adriaan) Taselaar, secretaris Kamer Dienstverband & secretaris Kamer Academische Specialisten van de Orde van Medisch Specialisten 14.00 uur Introductie Cao Ziekenhuizen en de aios D. (Dick) Hamaker MSc, onderhandelaar voor De Jonge Orde voor de Cao Z en Cao UMC 14.45 uur Pauze 15.00 uur Inzet en knelpunten voor aios in de Cao Ziekenhuizen mr. D.R. (Dennis) Buis, bestuurslid Cao Ziekenhuizen van De Jonge Orde 15.30 uur Discussie 16.30 uur Samenstellen werkgroep Cao Ziekenhuizen W.G.G. (Wouter) Boza, vice-voorzitter De Jonge Orde 17.00 uur Afsluiting Kijk voor meer informatie op www.dejongeorde.nl Extra startbijeenkomst Veiligheidsprogramma Voorkom schade, werk veilig In verband met de overweldigende belangstelling voor het veiligheidsprogramma Voorkom schade, werk veilig wordt op 12 maart 2008 een extra startbijeenkomst gehouden. De startbijeenkomst vindt plaats tussen 15.00-19.00 uur in het Orbis Medisch en Zorgconcern, locatie Maaslandziekenhuis. Tijdens de startbijeenkomst wordt het veilig heidsprogramma in een breed perspectief gepresenteerd, wordt aangegeven hoe ziekenhuizen zich kunnen aansluiten bij het programma en wat dat voor het ziekenhuis betekent. Daarnaast is er gelegenheid tot het stellen van vragen en het leggen van contacten. Voor wie en door wie Inmiddels zijn artsen en verpleegkundigen al geruime tijd bezig met de verdere verbetering van de kwaliteit en veiligheid van de ziekenhuiszorg. Zo startten ziekenhuizen in 2005 met de ontwikkeling van een veiligheidsmanagementsysteem (VMS). Dit mede naar aanleiding van het Sneller Beter-rapport Je werkt hier veilig of je werkt hier niet, van Shell-president Rein Willems. De ontwik keling van een VMS, deze startbijeenkomst en het veiligheids programma Voorkom schade, werk veilig! is een initiatief van de Orde van Medisch Specialisten, het Landelijk Expertisecentrum Verpleging & Verzorging Ziekenhuizen, Verpleegkundigen & Verzorgenden Nederland en de NVZ vereniging van ziekenhuizen. Halvering van de potentieel Het veiligheidsprogramma richt zich op halvering van de potentieel vermijdbare schade aan de hand van tien thema s, waaronder terugdringen van ziekenhuisinfecties, verminderen van en behandelen van sepsis (bloedvergiftiging), vroegtijdig herkennen van patiënten met bedreigde vitale functies en terugdringen van medicatiegerelateerde fouten (overdracht in het bijzonder). Het komende jaar wordt in het programma ook gewerkt aan het verder invoeren van het VMS in alle Nederlandse ziekenhuizen. Met een dergelijk systeem werken ziekenhuizen, verpleegkundigen en artsen op systematische wijze aan de aantoonbare verbetering van veiligheid en kwaliteit van zorg. Kijk voor meer informatie over het veiligheidsprogramma Voorkom schade, werk veilig op www.vmszorg.nl. 63 nr. 8 22 februari 2008 Medisch Contact 351

Huisartsbeurs op 8 november Booming Business, 1e lijn centraal De Landelijke Huisartsen Vereniging (LHV) organiseert op zaterdag 8 november in Ahoy Rotterdam voor de zesde keer de huisartsbeurs, onder de titel Booming Business, 1e lijn centraal. Met deze titel geeft de LHV aan dat de vraag naar eerstelijnszorg sterk zal toenemen en talrijke nieuwe ontwikkelingen op stapel staan. De beurs van dit jaar laat zien hoe huisartsen kunnen omgaan met de kansen en bedreigingen die uit deze nieuwe ontwikkelingen voortkomen. De huisartsbeurs 2008 is een ééndaags, gratis toegankelijk congres waar kennis, kunde, ervaring, producten en diensten op het gebied van de huisartsenzorg in Nederland worden gedeeld. Het programma van dit jaar is sterk inhoudelijk van opzet met lezingen, debatten en workshops. Vanzelfsprekend biedt de beursvloer eveneens een overzichtelijk podium voor noviteiten en interessante aanbiedingen. Bekijk ook alvast de website: www.huisartsbeurs.nl. Waarborgen van samenwerking en kwaliteit De huisartsbeurs wil huisartsen, praktijkondersteuners en doktersassistenten zo goed mogelijk informeren over de laatste ontwikkelingen op het gebied van de eerstelijnsgezondheidszorg. Hiermee draagt de huisartsbeurs bij aan het waarborgen van de samenwerking binnen de huisartsenzorg en de kwaliteit van die zorg. Uitgangspunt daarbij is de regierol van de huisarts in de steeds duurder en complexer wordende gezondheidszorg. Alleen zo blijft de zorg voor de patiënt centraal staan. ACHTERBAN WIJST UMC-AKKOORD AF In grote meerderheid wijzen de leden in de universitair medische centra het eindbod van de werkgevers voor een nieuwe cao af. Al eerder vond het bestuur van de LAD dit onvoldoende om tot een cao te kunnen komen. Na de laatste van de acht ledenraadplegingen op 13 februari hebben de gezamenlijke werknemersorganisaties, waar onder dus ook de LAD, dit aan de NFU laten weten. De kernpunten zijn: * onvrede over de salarisparagraaf, * de (systematiek van de) eindejaarsuitkering, en * onduidelijkheid rond het persoonlijk budget (levensfasebewust personeelsbeleid). Meer achtergronden De achterban is inmiddels uitgebreid geïnformeerd en ook over de stappen die nu worden genomen. Meer achtergronden over de situatie staan in het LAD-Bulletin van deze week. En zijn natuurlijk ook te vinden op onze website: www.artsennet.nl/lad. LAD s BELASTINGSERVICE Alle LAD-leden kunnen een beroep doen op LAD s financiële ledenservice. Een van de onderdelen daarvan is de belastingservice. Dankzij deze service kunt u het invullen van uw aangiftebiljet - en eventueel óók dat van uw partner - uitbesteden. Dat kan voor het E-biljet en het P-biljet. Ontvangt u door samenloop van inkomsten uit dienstverband en inkomsten uit waarneming een ander biljet? Dan kunt u hiervan toch gebruikmaken. U krijgt dan een offerte voor de werkzaamheden, rekening houdend met het lage, exclusieve starttarief voor LAD-leden. Het vaste tarief dat u als LAD-lid betaalt voor het verzorgen van een belastingaangifte, is slechts 100 euro per persoon. Voor artsen in opleiding en voor anios geldt een tarief van 50 euro per persoon. Voor coassistenten is er de T-biljetten-helpdesk. Hiervoor heeft LAD s financiële ledenservice telefonisch spreekuur op maandag en donderdag tussen 09.00-17.00 uur. Spelregels Voor de belastingservice gelden enkele spelregels. Deze zijn vermeld in het LAD-Bulletin, dat de achterban deze week ontving, en staan ook op www.artsennet.nl/lad. U kunt zich tot 15 maart 2008 aanmelden via de antwoordkaart of via onze website. Voor vragen of meer informatie kunt u tijdens kantooruren bellen met LAD s financiële ledenservice: tel. 030 6016 206, en vragen naar de belastingservice. 352 Medisch Contact 22 februari 2008 63 nr. 8