Kinderziekten Wat zijn kinderziekten Veel ziekten komen voortdurend voor onder de bevolking en zijn zo besmettelijk dat kinderen bij een eerste contact de ziekte krijgen. Daarom worden deze kinderziekten genoemd. Virale kinderziekten zijn : Bof, mazelen, rode hond, Vijfde ziekte, waterpokken en zesde ziekte. Bacteriële kinderziekte zijn : Kinkhoest, Hersenvliesontsteking en roodvonk. De tijd tussen het binnendringen van de ziektekiemen en de eerste ziekteverschijnselen noemen we de incubatietijd. Infecties met bacteriën kunnen doorgaans bestreden worden met medicijnen. Tegen virussen bestaan geen geneesmiddelen, maar het is mogelijk de natuurlijke afweer tegen een virus een handje te helpen door middel van een vaccin. Inenten Wie een kinderziekte heeft doorgemaakt heeft tijdens deze periode afweerstoffen geproduceerd die in het bloed aanwezig blijven. Hierdoor is hij of zij meer vatbaar (immuun) voor deze ziekte. Bij een vaccinatie wordt het lichaam geïnjecteerd met dode of verzwakte ziektekiemen. Deze ziektekiemen zijn te zwak om de ziekte te veroorzaken, maar zetten het lichaam wel aan om afweerstoffen te maken. Door inenting wordt het kind dus immuun en is het niet meer vatbaar voor de betreffende ziekte. Om voldoende afweer op te bouwen is soms meer dan 1 inenting nodig. Vandaar worden kinderen op jonge leeftijd ingeënt. Ook wanneer het kind de ziekte al eens heeft doorgemaakt is inenten zinvol. Soms is het raadzaam de inenting uit te stellen omdat het kind bijvoorbeeld ziek is of koorts heeft, wanneer u twijfelt neem dan tevoren al contact op met de arts of specialist.
Kinderziekten DE BOF: (Parotitis empidemica) wordt veroorzaakt door het bofvirus en komt voornamelijk voor bij kinderen tussen de 6 en 10 jaar. Incubatietijd: 2 tot 3 weken Verschijnselen: Geen eetlust,pijn bij het kauwen (lijkend op oorpijn), hoofdpijn,buikpijn en lichte koorts. Na een of twee dagen treedt aan een of aan beide kanten van de oorspeekselklier een zwelling op. De zwelling zit onder en net voor het oor en breidt zich uit naar de hals. In sommige gevallen kunnen de speekselklieren onder de tong en de onderkaak ook opzwellen. Opletten als enkele dagen na het begin van de ziekte weer koorts optreedt of als het kind gaat braken. Besmettelijkheid: Matig besmettelijk vanaf 6 dagen voor tot 9 dagen na het begin van de zwelling. Verzorging:Houdt het kind binnen tot de zwelling verdwenen is. Geef het kind voldoende te drinken (zonder koolzuur) en zacht niet te zuur eten. Sabbelen op een ijsblokje of een waterijsje kan de pijn verlichten. Complicatie: Bij jongens na het begin van de puberteit en bij mannen kan een zaadbalontsteking optreden. Ook een hersenvliesontsteking kan als complicatie optreden. Huisarts raadplegen: Indien de koorts lang dan 3 dagen ounhoudt, als het kind hoofdpijn of een pijnlijke stijve nek krijgt, bij veel braken en als het kind een zieke indruk maakt. KINKHOEST (Pertussis) wordt veroorzaakt door een bacterie) Incubatietijd: 1 tot 3 weken Verschijnselen: De verschijnselen zijn in te delen in 2 stadia. In het eerste stadium zijn een loopneus,hoesten en een lichte temperatuurverhoging de belangrijkste verschijnselen. De klachten worden nog niet herkent als kinkhoest, maar de patiënt is wel besmettelijk. 1 tot 2 weken na het eerste stadium treden vooral ` s avonds hoestaanvallen op. Deze gaan gepaard met hevige benauwdheid,gierende ademhaling en soms braken. De aanvallen treden op met korte tussenpozen, totdat ze eindigen in het moeizaam ophoesten van taai wit slijm uit mond en neus. In dit stadium kunnen ook nevenverschijnselen zoals een neusbloeding en bloedingen in het bindvlies van het oog (door persen tijdens hoestaanvallen) optreden. Het kinds voelt zich tussen de aanvallen niet ziek. De klachten kunnen 5 tot 6 weken aanhouden, een kinkhoestachtige hoest kan langer blijven. Besmettelijk: Vanaf de eerste verkoudheidsverschijnselen tot 3 weken na het begin van de hoestaanvallen. De besmetting vindt plaats door de lucht via besmette druppeltjes (niezen en hoesten).
Verzorging: Het is belangrijk niet in de paniek te raken bij een hoestaanval van het kind. Probeer het kind gerust te stellen. Hoestdrankjes helpen in dit geval niet. Complicaties: Een longontsteking kan als complicatie optreden. Bij zuigelingen kan een hersenbeschadiging ontstaan t.g.v. zuurstoftekort tijdens langdurige hoestbuien. (verschijnselen: sufheid,slecht drinken,ademstilstand, stuiptrekkingen) Huisarts raadplegen: Voor het behandelen van een eventueel bijkomende luchtweginfectie. MAZELEN (Morbilli) is een zeer besmettelijke virusziekte die zich via de lucht verspreidt. Incubatietijd: 8 tot 14 dagen. Verschijnselen: De ziekte begint met hoge koorts, pijnlijke hoest,rode ogen en een loopneus. De ongeveer 2 dagen daalt de temperatuur om vervolgens weer te stijgen. Daarna ontstaan witte vlekjes met een ronde rand aan de binnenzijde van de wang. (vlekjes van Koplik). Achter de oren en aan de haargrens ontstaat uitslag die zich binnen enkele dagen over het hele lichaam heeft uitgebreid. Na 3 tot 5 dagen verbleekt de huiduitslag en daalt de temperatuur. Besmettelijkheid: Vanaf de eerste verkoudheidsverschijnselen tot 5 dagen n het ontstaan van de vlekjes op het lichaam. Verzorging: Geef het kind voldoende koud drinken en zacht eten. Laat het laat het kind in een schemerige kamer liggen. Na de genezing is het kind tijdelijk extra vatbaar. Complicaties: Bronchitis, oor-,long-en hersenontsteking koor voorkomen. Let daarom goed op als 3 dagen na het begin van de vlekjes nog steeds of opnieuw koorts optreedt. Huisarts raadplegen: Indien de koorts lang dan enkele dagen aanhoudt of als 3 dagen na het uitbreken van de blaasjes opnieuw koorts ontstaat. RODE HOND (Rubella) is een goedaardige kinderziekte die zich verspreidt door met virus besmette luchtdeeltjes. De ze ziekte is gevaarlijk voor zwangere vrouwen, die geen antistoffen hebben, omdat ze niet zijn ingeënt of de ziekte nooit eerder hebben doorgemaakt. Rode hond kan afwijkingen veroorzaken bij het ongeboren kind. Incubatietijd: 2 tot 3 weken. Verschijnselen: Over het algemeen zijn kinderen weinig ziek (licht verkouden, vergrote lymfeklieren achter de oren en in de nek). Soms zijn keel en gehemelte rood. In een enkel geval is er sprake van
koorts. Na 24 uur verschijnen de eerste rode vlekjes op het gezicht, deze verspreiden zich binnen een paar uur over der romp en ledematen. De vlekjes verdwijnen na enkele dagen weer. Besmettelijkheid: Van 7 dagen na het uitbreken van de vlekjes. Verzorging: Als bij een flinke verkoudheid. Zorg ervoor dat uw kind voldoende drinkt. Complicatie: Er komen zelden complicaties voor Huisarts raadplegen: In verband met het risico voor zwangere vrouwen is het raadzaam om de huisarts te laten vaststellen of het om rode hond gaat. ROODVONK (Scarlatina) wordt veroorzaakt door een bacterie (hemolytische streptokok) en komt vooral voor bij kleuters. Incubatietijd: 2 tot 7 dagen. Verschijnselen: Plotseling snel oplopende koorts, hevige keelpijn, pijnlijke halsklieren, hoofdpijn, stuipen, soms braken en een frambozentong. Na ongeveer 2 dagen ontstaat uitslag (rood kippenvel) op de romp, onder de oksel en in de liezen. Opvallend is dat een deel van het gezicht voor rond de mond niet rood wordt. Meestal zijn de keelamandelen ontstoken en zitten er donkerrode vlekjes op het gehemelte. Na 1 week zakt de koorts, verbleekt de uitslag en krijgt de tong haar oorspronkelijke kleur weer terug. Na 1 tot 3 weken treedt vervelling van handpalmen en voetzolen op. Besmettelijkheid: De ziekte is niet erg besmettelijk en kan worden overgebracht tot circa 2 dagen na het begin van de behandeling met antibiotica. Iedereen kan meer dan een keer besmet worden. Verzorging: Antibiotica. Voldoende drinken is noodzakelijk. Hygiëne is voor ouders of verzorgers belangrijk in verband met besmetting. Complicaties: Middenoorontsteking, neusholteontsteking. Na 2 tot 3 weken kunnen zgn. late complicaties ontstaan zoals nierontsteking en acute reuma. (zeldzaam) Huisarts raadplegen: Voor een behandeling met antibiotica. Ook wanneer na 2 tot 3 weken de volgende klachten optreden ; pijnlijke gewrichten,plotselinge kortademigheid en afwijkende urine.
VIJFDE ZIEKE (Erythema infectiosum) is een virusziekte die voornamelijk voorkomt bij kinderen van 4 tot 10 jaar en die meestal ontstaan in het voorjaar of in de vroege zomer. Incubatietijd: 5 tot 10 dagen. Verschijnselen: De ziekte begint met felrode bultjes op de wangen. De uitslag breidt zich vervolgens uit naar de billen, ledematen en romp. Vaak treedt ook koorts op. Kenmerkend is dat de roodheid vaak wegtrekt en een paar uur later weer terugkomt. Na ongeveer 7 tot 9 dagen verbleken de vlekjes zonder te vervellen of littekens te vormen. Bij inspanning, na een heet bad of zonlicht kunnen de vlekjes terugkeren. Besmettelijkheid: Zodra er uitslag ontstaat, is de ziekte niet meer besmettelijk. Verzorging: Er is geen speciale verzorging noodzakelijk. Complicaties: Er komen geen complicaties voor. Huisarts raadplegen: Het is niet nodig om een arts te raadplegen. WATERPOKKEN (Varicella) wordt veroorzaakt door het varicella-zoster virus, dit virus is identiek aan het virus herpes-zoster (gordelroos). Waterpokken is een goedaardige ziekte die echter bij kinderen met een verminderde weerstand levenbedreigend kan zijn. De ziekte komt meestal over het algemeen voor bij kinderen van 2 tot 7 jaar. Incubatietijd: 2 tot 3 weken. Verschijnselen: Begint met vlekjes, die de tweede dag overgaan in blaasjes deze drogen na enige tijd in. Er ontstaan dan korstjes die er afvallen en geen littekens achter laten. De blaasjes komen voor op romp,gezicht en ledematen en soms enkele in de mond. Koorts en jeuk komen voor maar maken het kind niet echt ziek. Door krabben kunnen de blaasjes geïnfecteerd raken. Besmettelijkheid: Deze ziekte is zeer besmettelijk. Besmetting vindt plaats via besmette luchtdruppeltjes of door direct contact met de blaasjes. Vanaf 1 dag voor het uitbreken totdat de huisblaasjes zijn ingedroogd is het kind besmettelijk. (meestal duurt dit 10 dagen). Verzorging: Jeuk kan bij kinderen ouder dan 2 jaar met een mentholgel behandeld worden. Houdt de nagels van uw kind kort en schoon (ivm krabben). Wanneer het kind geen koorts heeft mag het naar buiten. Vermijd wel contact met andere kinderen en laat uw kind niet in het zand of de modder spelen, omdat waterpokken door bacteriën geïnfecteerd kunnen worden. Als er plekjes in de keel aanwezig zijn en het kind heeft keelpijn, dan kan een waterijsje of koude drank verlichting bieden. Complicaties: Ontstekingen van de blaasjes. Als waterpokken gepaard gaan met hoge koorts en keelpijn kan dit ook wijzen op een complicatie. Huisarts raadplegen: Bij het optreden van bovengenoemde complicaties.
ZESDE ZIEKTE (Exanthema subitum) wordt waarschijnlijk veroorzaakt door een virus en komt voor bij kinderen van 6 maanden tot ongeveer 3 jaar. Incubatietijd: Ongeveer 10 dagen. Verschijnselen: Plotseling hoogoplopende koorts die 3 tot 5 dagen aanhoudt. De temperatuur daalt even plotseling als hij gestegen is. Vervolgens lijkt het kind genezen, maar dan verschijnt de eerste uitslag. Deze uitslag lijkt op de mazelen en de vlekjes bevinden zich vooral op de romp en gezicht. Overigens jeukt de uitslag niet. De ziekte gaat vaak gepaard met gezwollen klieren in de hals en op het achterhoofd. Besmettelijkheid: Niet groot. Wijze van besmetten is onbekend. Verzorging: Geen speciale verzorging nodig. Als het kind beter is mag het weer naar buiten. Complicaties: Geen complicaties. Huisarts raadplegen: Bij koortsstuipen (plotseling temperatuurstijgingen) HERSENVLIESONTSTEKING (Meningitis) komt relatief weinig voor bij zuigelingen en kinderen. Het is van groot belang dat het ziektebeeld vroegtijdig wordt herkend en dan kan worden gestart met een passende behandeling. Verschijnselen: Pasgeborenen en kleine zuigelingen: slecht drinken, grauw zien, luierpijn,verhoogde prikkelbaarheid met klagelijk huilen en braken komen voor. Vaak geen koorts, soms een lagere temperatuur. Oudere baby`s en peuters: Stuiptrekkingen, hoog, schril huilen, grote pijnlijkheid bij aanraken, luierpijn en nekstijfheid. Daarnaast is er sprake van het zogenaamde driepootfenomeen. Dit betekend dat het kindje alleen rechtop kan zitten met steun van beide armen, die achter de rug worden geplaatst. Ouder kinderen: Het kind is acuut ziek met hoge koorts, nekstijfheid, hoofdpijn en sufheid. Bij het buigen van het hoofd worden de knieën opgetrokken en in liggende houding kunnen de benen niet hoger dan 45 graden geheven worden. Huisarts raadplegen: Bij alle bovengenoemde verschijnselen is het zeer belangrijk dat u meteen een arts raadpleegt of naar het ziekenhuis staat.
IMPETIGO (KRENTENBAARD) Dit is een zeer besmettelijke huidinfectie, beginnend als een klein kapotgekrabd plekje in het gezicht rond de mond. Vandaar de bijnaam krentebaard. Overal op het lichaam ontstaan open plekjes met gele korsten, maar vooral op het gezicht en onbedekte lichaamsdelen. Met krentenbaard gaat u altijd naar de huisarts. PSEUDOKROEP Kinderen tot een jaar of 4 kunnen Pseudokroep krijgen: benauwd-zijn tijdens een verkoudheid, met gierende inademing, meestal rond een uur of 11 ` s avonds. Geen paniek, maar wel de doktor erbij halen. Pseudokroep is een virale ontsteking van de bovenste luchtwegen in de buurt van de stembanden. Door deze ontsteking zwelt het slijmvlies rondom de stembanden op, met benauwdheid als gevolg. De benauwdheid ontstaat doordat er vanwege de gezwollen bovenste luchtpijp minder lucht ingeademd kan worden. De behandeling is gericht op het doen afnemen van de zwelling, waarna het probleem van de ziekte verholpen is. De infectie gaat altijd binnen een paar dagen over. Het advies om te stomen bij pseudokroep is verouderd. Tegenwoordig wordt er bij ernstige benauwdheid als gevolg van pseudokroep vaker met Pulmicort (een prednison acht ige stof die ervoor zorgt dat de zwelling afneemt) gewerkt. Stomen met koude vochtige lucht of wandelen in de vochtige buitenlucht is niet onzinnig en het helpt wel een beetje. DIARREE Baby-diarree is echt waterig. Als de ontlasting zalfachtig is, wil dat niet zeggen dat uw kind diarree heeft. De eerste twee levensjaren zijn de ingewanden van de kinderen erg gevoelig. Meestal is diarree daarom het gevolgd van bijvoorbeeld nieuwe groente, suiker en de melkvoeding of een lichte verkoudheid. Natuurlijk is voorzichtigheid geboden bij deze darmstoornis, want het kan snel verergeren. UITDROGING is eigenlijk het grootste gevaar. Probeer uw kind daarom regelmatig iets te laten drinken. Zorg in elk geval dat u altijd ORS (orale rehydratatie-substantie, te koop bij de drogist) in huis heeft. Dat levert een suiker/zoutoplossing die u geeft ter vervanging van de flesvoeding. Het zout van de ORS zorgt ervoor dat de suiker beter opgenomen wordt. Geeft u uw kind borstvoeding?dan kunt u het bij diarree rustig aanleggen. Als er ook sprake is van hevig overgeven, of als de diaree echt zorgwekkend blijft omdat het kind er ook heel ziek uitziet, dan kunt u het beste de huisarts bellen.
KOORTS Tanden krijgen gaat vaak gepaard met koorts, maar het is een sprookje dat er een verband tussen zou bestaan. Het toeval wil wel dat ze tegelijkertijd voorkomen, maar de koorts wordt nooit veroorzaakt door de opkomende tanden van uw kink. Baby`s en peuters kunnen overigens koorts hebben zonder echt ziek te zijn en omgekeerd ziek zijn zonder koorts. Bovendien gaat de temperatuur bij de baby`s en peuters vaak snel omhoog, en stijgt hij hoger dan een volwassene gewend is. Bij baby`s en peuters is koorts dus geen bruikbare indicatie om te bepalen of er echt iets mis is. Het gaat eerder om het totaal : slap,afwezig, anders- dan normaal. En wat moet je doen bij koorts? In elk geval niet dik inpakken, maar luchtig kleden. Op geen dik dekbed gebruiken en zeker geen dicht bedje. Sommige artsen hebben er geen bezwaar tegen om een baby- zetpil te geven, andere artsen kunnen daar terughoudender in zijn omdat koorts functioneel is om de ziekteverwekkers te bestrijden. OVERGEVEN Een derde aanwijzing dat uw kind ziek kan zijn is overgeven, spugen of braken. Vrijwel elke baby geeft melk terug na een voeding : dat is op zich geen reden om aan te nemen dat hij ziek is. Let wel goed op dat de baby niet al teveel vocht verliest, want ze kunnen al in 1 dag uitdrogen!! Als het kind goed groeit en een gezonde indruk maakt, kunt u aannemen dat het spugen niet nadelig is. Spuugt uw kind elke dag, raadpleeg dan een arts. Lat in elk geval de maag de eerste uren met rust en geef het kind daarna wat water als het daar zin in heeft (gebruik zo nodig een lepeltje) Net als bij diarree veroorzaakt braken uitdroging van het lichaam; het toedienen van vocht is dus belangrijk. Drink het kind echter niet op, omdat de kans dan groot is dat het er direct weer uitkomt. VERKOUDHEID Een verstopte neus, hoesten, niezen en waterige ogen zijn de bekende verschijnselen bij een verkoudheid. Om de ademhaling te verlichten kunt u babyneusdruppels of baby-neusspray gebruiken, bij voorkeur in de vorm van zoutoplossin (o.a van Otrivin)
OORPIJN Oorpijn is herkenbaar aan het feit dat het kind regelmatig naar zijn oor grijpt. Er kunnen tal van oorzaken zijn, maar meestal is het toch een ontsteking. Het kan echter ook weerpijn, ofwel pijn die in feite ergens anders vandaan komt. Bijvoorbeeld keelaandoeningen die zijn weerslag heeft op het oor. Ter verlichting van de oorpijn kunt wat lauw-warme olie proberen in te druppelen (slaolie of olijfolie) Let op: Oorpijn is eigenlijk altijd een reden om de huisarts te raadplegen. Zeker als er koorts bij komt is het raadzaam om dat die zelfde dag nog te doen. GRIEP Besmetting met een griepvirus kan bij kinderen verschillende effecten hebben geven (afzonderlijk of in combinatie): Alleen maar wat hangerig Buikpijn Hoge koorts Algehele lichamelijke malaise Net als bij volwassenen is uitzieken meestal de enige oplossing. (zie verder bij koorts) Bent u een borstvoedende moeder en heeft u zelf griep, dan mag u gewoon doorgaan met het geven van de borstvoeding. Dit kan absoluut geen kwaad.