Kinderziekten Wat u moet weten en wat u kan doen.

Transcriptie

1 Perdolan Pediatrie folder_n :43 Pagina 1 V.U.: Dr Henri Deckx, Roderveldlaan 1, 2600 Berchem 2005 Janssen-Cilag Kinderziekten Wat u moet weten en wat u kan doen. Roderveldlaan BERCHEM

2 Perdolan Pediatrie folder_n :43 Pagina 3 Inhoud Wat zijn kinderziekten? Wat zijn kinderziekten? 3 4 Zijn ze te voorkomen? 5 Kunnen anderen ervoor behoed worden? 6 Dient u uw arts te raadplegen? 7 Mazelen 8 Roodvonk 10 Rodehond 12 3 dagen koorts 14 Vijfde ziekte 16 Waterpokken, windpokken of wijnpokken 18 Bof of dikoor 20 Kinkhoest 22 Vaccinatieschema 26 Het zijn besmettelijke ziekten, veroorzaakt door virussen of bacteriën. Ze verlopen zoals alle infectieziekten. Na de besmetting ontwikkelt het virus of de bacterie zich een tijdlang in stilte, zonder ziektetekenen te geven. Dat is de zogenoemde incubatietijd, die een paar dagen tot weken kan duren. Daarna breekt de ziekte uit en wordt men ziek. In het geval van de kinderziekten gaat het dikwijls om koorts en huiduitslag, maar toch niet altijd. De verschijnselen verschillen uiteraard van ziekte tot ziekte. Het bijzondere van kinderziekten bestaat erin dat men ze geen tweede keer kan krijgen. Eenmaal de ziekte doorgemaakt kan men er voor de rest van zijn leven tegen. Bij kinderziekten gaat het over virussen en bacteriën die voortdurend onder de bevolking leven en daarom is de kans klein dat men groot wordt zonder ermee in contact te zijn geweest. Door vaccinatie worden sommige ziekten zelfs totaal niet meer doorgemaakt. 3

3 Perdolan Pediatrie folder_n :43 Pagina 5 Zijn ze te voorkomen? Tegen de ziekten zelf bestaat geen behandeling. Het enige wat men kan doen zijn de ziekteverschijnselen verlichten: de koorts doen dalen, de pijn en/of de jeuk stillen, de ademhaling vergemakkelijken In een aantal gevallen zal men maatregelen nemen om verwikkelingen te voorkomen of ongedaan te maken. Naast de heel onschuldige kinderziekten, zoals waterpokken en de vijfde ziekte, bestaan er immers ook min of meer gevaarlijke, zoals mazelen en bof. Niet dat ze op zichzelf schadelijk zijn, wel dat ze soms verwikkelingen geven die blijvende schade aanrichten. Een paar kinderziekten zijn levensgevaarlijk: kinkhoest bij zuigelingen en kinderverlamming (polio). Dat is overigens de reden waarom de vaccinatie tegen polio wettelijk verplicht is en waarom de vaccinatie tegen kinkhoest in het standaardpakket inentingen zit dat voor kindjes vanaf de leeftijd van 2 maanden aanbevolen wordt. Het woord is gevallen: vaccinatie. Dat is inderdaad het enige middel waarmee al vele kinderziekten voorkomen kunnen worden. Een inenting of vaccinatie is het toedienen van verzwakte of dode micro-organismen of deeltjes ervan, zodat het lichaam er afweerstoffen tegen aanmaakt. Zonder de ziekte echt te krijgen, wordt men er toch tegen bestand. Met vaccins tegen kinkhoest, polio, rodehond, mazelen en bof is men tegen de gevaarlijkste kinderziekten gewapend. Men krijgt ze slechts als men niet of nog niet gevaccineerd werd. Aangezien daarnaast scarlatina of roodvonk uit zichzelf eerder zeldzaam is, komt men in de praktijk thans vooral nog de zogeheten drie dagen koorts, vijfde ziekte en waterpokken tegen. Kinderverlamming of polio mag in ons land zelfs als uitgeroeid beschouwd worden, zodat ze in het rijtje van kinderziekten niet meer voorkomt. Vaccins worden op welbepaalde tijdstippen toegediend. Achteraan deze folder vindt u een vereenvoudigd vaccinatieschema dat werd aangepast volgens het basisvaccinatieschema van de Hoge Gezondheidsraad van België. Uiteraard kunnen ook uw arts of de medewerkers van "Kind & Gezin" u daarover alle nuttige informatie verschaffen. 4 5

4 Perdolan Pediatrie folder_n :43 Pagina 7 Kunnen anderen ervoor behoed worden? Vergeet ook niet de schooldirectie te verwittigen, die het nodige zal doen om de schoolarts in te lichten. Omdat het om besmettelijke ziekten gaat, ligt de vraag voor de hand: moet men andere personen uit de buurt van een besmet kind houden? Voor volwassenen is er geen enkel probleem. Die zijn er in de regel toch al tegen bestand. Eén uitzondering evenwel: rubella of rodehond. Dat is gevaarlijk voor een ongeboren kind. Daarom moeten zwangere vrouwen die geen afweerstoffen hebben tegen rodehond of er niet tegen gevaccineerd werden, alvast tijdens de eerste helft van hun zwangerschap uit de buurt van een kind met rubella blijven. De kinderen uit hetzelfde gezin lopen vanzelfsprekend het grootste gevaar om ook besmet te worden. Zo ze de ziekte nog niet gehad hebben, zou men ze inderdaad van het ziekbed verwijderd kunnen houden. Maar dat heeft in de praktijk weinig zin. Ten eerste zijn ze vaak al besmet vooraleer men de ziekte onderkend heeft. En ten tweede is het toch maar uitstel: vroeg of laat zullen ze het toch krijgen (als ze niet gevaccineerd zijn). Men zal dus slechts maatregelen nemen als het om zeer kwetsbare personen gaat: pasgeboren baby s bijvoorbeeld of kinderen die bepaalde medicijnen zoals orale corticoïden of anti-tumorale geneesmiddelen nemen. Uw arts zal u het juiste advies geven. Dient u uw arts te raadplegen? Het antwoord luidt: ja. De diagnose is namelijk lang niet altijd eenvoudig en men moet toch weten om welke ziekte het precies gaat. Vervolgens moet men weten welke maatregelen genomen dienen te worden om mogelijke verwikkelingen te bestrijden. Tenslotte kunnen deskundigen, zoals uw arts en apotheker, u het best adviseren in verband met koortswerende middelen of producten tegen jeuk. 6 Het is noodzakelijk de kinderen voor de duur van hun ziekte uit de school of het kinderdagverblijf te houden, ook als ze zich niet erg ziek voelen. Daar zouden ze immers ware epidemietjes van de ziekte kunnen veroorzaken. Hierna volgt een overzicht van de 8 belangrijkste kinderziekten. 7

5 Perdolan Pediatrie folder_n :43 Pagina 9 Mazelen Rubeola, Morbilli een zeer besmettelijk virus dagen (tijd tussen de besmetting en de eerste ziekteverschijnselen) F rougeole D Masern GB measles Het begint zoals een verkoudheid: loopneus, rode waterige ogen, hoest, hoofdpijn, stijgende koorts (tot 40 C) tot de uitslag volledig is uitgebroken. Na enkele dagen verschijnt de uitslag: kleine donkerrode vlekjes eerst achter de oren, dan op het hele lichaam. Er is geen jeuk. Het kind voelt zich erg ziek. Na ongeveer 5 dagen verdwijnt de uitslag en voelt het kind zich beter. Oorontsteking, longontsteking (is dikwijls het gevolg van een bijkomende besmetting), keelontsteking en zelden hersenvliesontsteking. Hoe kunnen mazelen voorkomen worden? Door middel van een inenting van de baby die op latere leeftijd nog eens wordt herhaald. Achteraan deze folder vindt u een vereenvoudigd vaccinatieschema dat werd aangepast volgens het basisvaccinatieschema van de Hoge Gezondheidsraad van België. Op dit schema wordt het exacte moment van de inentingen vermeld. Uiteraard kunnen ook uw arts of de medewerkers van "Kind & Gezin" u daarover alle nuttige informatie verschaffen. Raadpleeg steeds uw arts. De koorts kan verlaagd worden met een koortswerend middel (bvb. Perdolan * op basis van paracetamol). Was de ontstoken ogen met lauw water dat vooraf gekookt werd. Als het kind niet verbetert na het verdwijnen van de uitslag, raadpleeg dan opnieuw uw arts. Het kind mag niet naar school tot het genezen is. * Lees aandachtig de bijsluiter. PERDOLAN (paracetamol) is een geneesmiddel. Geen langdurig gebruik zonder medisch advies. Vraag raad aan uw apotheker. 8 9

6 Perdolan Pediatrie folder_n :43 Pagina 11 Roodvonk Scarlatina een bacterie 1-7 dagen F scarlatine D Scharlach GB scarlet fever Plots begin met koorts (tot 40 C), braken, keelpijn, hoofdpijn en soms buikpijn. De keelpijn kan zo erg zijn dat het kind geen voedsel kan doorslikken. Na 1 à 2 dagen ontstaan rode vlekjes met verheven puntjes die zich snel over heel het lichaam spreiden, behalve rond de mond. De huid voelt aan als schuurpapier maar het gezicht blijft glad. Er is geen jeuk. Na 1 week verdwijnen koorts, keelpijn en uitslag en begint de huid te schilferen. De schilfering begint in het gezicht en spreidt zich geleidelijk aan over heel het lichaam na ongeveer 3 weken. Ze zijn meestal zeer ernstig. Uitbreiding van de infectie kan onder meer oorontsteking, nierontsteking of rheumatische koorts veroorzaken. Hoe kan roodvonk voorkomen worden? Niet. Er is geen vaccinatie mogelijk. Men houdt andere kinderen die op bezoek zijn dus best ver uit de buurt van het zieke kind. Raadpleeg steeds uw arts. Antibiotica zullen nodig zijn om de verwikkelingen te voorkomen. Het kan eveneens nodig zijn de gezinsleden te behandelen. De koorts kan tegelijkertijd bestreden worden met een koortswerend middel (bvb. Perdolan * op basis van paracetamol). Het kind mag niet naar school tot het genezen is. De genezing moet bevestigd worden door een doktersattest. * Lees aandachtig de bijsluiter. PERDOLAN (paracetamol) is een geneesmiddel. Geen langdurig gebruik zonder medisch advies. Vraag raad aan uw apotheker

7 Perdolan Pediatrie folder_n :43 Pagina 13 Rodehond Rubella een virus dagen F rubéole D Röteln GB German measles Het begint meestal met een verhoogde lichaamstemperatuur (zelden meer dan 38 C) gedurende ± 2 dagen, soms keelpijn, hoesten en hoofdpijn. De klieren in de nek zijn gezwollen. Bleekroze vlekken ontstaan eerst op het gezicht en verspreiden zich op 1 dag tijd over het hele lichaam. De uitslag duurt meestal 3 tot 5 dagen en jeukt niet. De meeste kinderen hebben er weinig last van. Kinderen met rodehond mogen niet in contact komen met zwangere vrouwen in de eerste helft van de zwangerschap indien deze vrouwen geen afweerstoffen tegen de ziekte hebben of niet gevaccineerd werden. De infectie is immers gevaarlijk voor het ongeboren kind tijdens de eerste 4 maanden. Als de zwangere vrouw zelf voordien de ziekte heeft doorgemaakt en dus afweerstoffen in haar bloed heeft, of ertegen ingeënt werd, dan is er geen gevaar voor de baby. Hoe kan rodehond voorkomen worden? Door middel van een inenting van de baby die op latere leeftijd nog eens wordt herhaald. Achteraan deze folder vindt u een vereenvoudigd vaccinatieschema dat werd aangepast volgens het basisvaccinatieschema van de Hoge Gezondheidsraad van België. Op dit schema wordt het exacte moment van de inentingen vermeld. Uiteraard kunnen ook uw arts of de medewerkers van "Kind & Gezin" u daarover alle nuttige informatie verschaffen. Raadpleeg uw arts om te weten of uw kind rodehond heeft en zorg dat het geen contact heeft met zwangere vrouwen. Een behandeling is niet echt nodig, gezien het een goedaardige ziekte is. Het kind mag niet naar school tijdens 7 dagen na het begin van de uitslag

8 Perdolan Pediatrie folder_n :43 Pagina 15 3 dagen koorts Exanthema subitum een virus ongeveer 7-15 dagen F exanthème subit D Dreitage Fieberexanthem GB exanthema subitum De ziekte begint plots met hoge koorts tot 40 C gedurende 3 tot 4 dagen. Ondanks de hoge koorts, ziet het kind er niet zo ziek uit. Na 3-4 dagen verdwijnt de koorts plots en ontstaat er een uitslag die begint op de romp en zich dan verder spreidt. Het zijn kleine roze vlekjes die snel verdwijnen (na 1 à 2 dagen) en niet jeuken. Zeer zelden koortsstuipen Kan 3 dagen koorts voorkomen worden? Neen. Maar dat is, gezien het goedaardige karakter, niet erg. Er is geen echte behandeling behalve eventueel de koorts verlagen met een koortswerend middel (bvb. Perdolan * op basis van paracetamol). * Lees aandachtig de bijsluiter. PERDOLAN (paracetamol) is een geneesmiddel. Geen langdurig gebruik zonder medisch advies. Vraag raad aan uw apotheker

9 Perdolan Pediatrie folder_n :43 Pagina 17 Vijfde ziekte Erythema infectiosum een virus ongeveer 1 tot 3 weken F érythème infectieux D Ringelröteln GB infectious erythema De eerste tekenen kunnen wat vermoeidheid en koorts zijn. Meestal begint het met een hevig rode uitslag op het aangezicht, vooral op de wangen, die warm aanvoelen. De streek rond de mond is wit. Na ongeveer 1 dag, breiden de rode vlekken zich geleidelijk uit over de rest van het lichaam. De uitslag heeft een kantachtig uitzicht en verdwijnt volledig na ongeveer een week, eerst op die plaatsen waar hij begonnen is. Jeuk kan voorkomen. Nadat de uitslag verdwenen is, kan hij nog geruime tijd opnieuw zichtbaar worden na blootstelling aan hevige koude of warmte of aan zonlicht. Geen. Kan de vijfde ziekte voorkomen worden? Neen. Maar dat is, gezien het goedaardige karakter, niet erg. Er is geen echte behandeling behalve eventueel de koorts verlagen met een koortswerend middel (bvb. Perdolan * op basis van paracetamol). * Lees aandachtig de bijsluiter. PERDOLAN (paracetamol) is een geneesmiddel. Geen langdurig gebruik zonder medisch advies. Vraag raad aan uw apotheker

10 Perdolan Pediatrie folder_n :43 Pagina 19 Waterpokken windpokken of wijnpokken Varicella een zeer besmettelijk virus dagen F varicelle D Wasser-, Windpocken GB chickenpox Koorts en een gevoel van onwel zijn kunnen ontstaan vóór de huiduitslag ofwel tegelijkertijd. Er komen kleine, rozerode vlekjes die na enkele uren veranderen in blaasjes en die er uitzien als waterdruppels op de huid. De blaasjes verschijnen over het hele lichaam, maar de meeste op de romp. Ze barsten open en verdrogen zodat een korst ontstaat. Vlekjes, blaasjes en korstjes kunnen tegelijkertijd aanwezig zijn op hetzelfde deel van het lichaam. De uitslag komt in vlagen op, verspreid over 3 tot 5 dagen. Puistjes kunnen zich ook in de mond ontwikkelen. De blaasjes die opengekrabd worden, kunnen ontsteken en littekens worden. Kunnen waterpokken voorkomen worden? Er bestaat een inenting, die echter slechts aangewend wordt in bijzondere gevallen, onder andere bij patiënten met leukemie en bepaalde ernstige ziekten of onder zware behandelingen. Uw arts kan u hierover informeren. De koorts kan bestreden worden met een koortswerend middel (bvb. Perdolan * op basis van paracetamol). Raadpleeg uw arts voor een jeukwerend middel dat belet dat de blaasjes worden opengekrabd en besmet raken. Hou de nagels van het kind zo kort en zo proper mogelijk om een besmetting te voorkomen. Het kind mag niet naar school tot het genezen is. * Lees aandachtig de bijsluiter. PERDOLAN (paracetamol) is een geneesmiddel. Geen langdurig gebruik zonder medisch advies. Vraag raad aan uw apotheker

11 Perdolan Pediatrie folder_n :43 Pagina 21 Bof of dikoor Parotitis epidemica een virus 2-3 weken F oreillons D Mumps GB mumps Het eerste teken is meestal koorts. Dan ontstaan gezwollen oorspeekselklieren die van achter het oor tot onder het kaakbeen doorlopen. De zijkant van het gezicht zwelt op aan één kant ofwel aan beide kanten, en de oorlel gaat naar buiten uitsteken door de zwelling. Soms zijn de tekens minder duidelijk. De oorstreek is heel gevoelig voor aanraking. Het kauwen en slikken zijn pijnlijk. Sommige kinderen hebben echter geen last van de ziekte. Bij opgroeiende jongens kan een pijnlijke ontsteking van één teelbal ontstaan, soms van beide. Als beide aangetast zijn, kan steriliteit ontstaan. Daarom is vaccinatie tegen bof noodzakelijk voor alle jongens. Hersenvliesontsteking kan optreden maar is meestal niet erg gevaarlijk. Ze gaat gepaard met koorts, hoofdpijn, braken en een stijve nek. Na de ziekte kan het gehoor verminderd zijn. Hoe kan bof voorkomen worden? Door middel van een inenting van de baby die op latere leeftijd nog eens wordt herhaald. Achteraan deze folder vindt u een vereenvoudigd vaccinatieschema dat werd aangepast volgens het basisvaccinatieschema van de Hoge Gezondheidsraad van België. Op dit schema wordt het exacte moment van de inentingen vermeld. Uiteraard kunnen ook uw arts of de medewerkers van "Kind & Gezin" u daarover alle nuttige informatie verschaffen. Raadpleeg steeds uw arts. Pijnstillende en koortswerende middelen worden gebruikt om verlichting te brengen (bvb. Perdolan * op basis van paracetamol). Zolang het kauwen moeilijk is, geef uw kind vloeibaar voedsel zoals bijvoorbeeld soep, yoghurt of andere melkproducten. Het kind mag niet naar school tot het genezen is. * Lees aandachtig de bijsluiter. PERDOLAN (paracetamol) is een geneesmiddel. Geen langdurig gebruik zonder medisch advies. Vraag raad aan uw apotheker

12 Perdolan Pediatrie folder_n :43 Pagina 23 Kinkhoest Pertussis een bacterie 5-21 dagen F coqueluche D Keuchlusten GB whooping-cough De ziekte begint zoals een gewone verkoudheid met neusloop, eventueel hoesten en koorts. Na 1 of 2 weken komen de typische hoestbuien met talrijke hoeststoten, die zich zo snel opvolgen dat het kind niet kan inademen tijdens een hoestbui en in ademnood geraakt. Bij het ademhalen tijdens een hoestbui ontstaat een gierend geluid. Na de hoestbui komt er dikwijls slijm te voorschijn of begint het kind te braken. De periode van hevige hoestaanvallen kan 1 tot 6 weken duren. De hoest neemt daarna wel af, maar kan toch nog verschillende maanden blijven bestaan. Longontsteking en oorontsteking komen dikwijls voor. Door het voortdurend hoesten en braken kan het kind soms onvoldoende voedsel en vooral vocht innemen. Daardoor kunnen uitdroging en vermagering ontstaan. Hoe kan kinkhoest voorkomen worden? Door inenting van de baby op zeer jonge leeftijd. Achteraan deze folder vindt u een vereenvoudigd vaccinatieschema dat werd aangepast volgens het basisvaccinatieschema van de Hoge Gezondheidsraad van België. Op dit schema wordt het exacte moment van de inentingen vermeld. Uiteraard kunnen ook uw arts of de medewerkers van "Kind & Gezin" u daarover alle nuttige informatie verschaffen. Raadpleeg steeds uw arts. Tijdens de hoestaanvallen moet het kind gekalmeerd en gerustgesteld worden om te beletten dat het in ademnood geraakt. Laat het kind zoveel mogelijk rechtop zitten tussen de hoestbuien om de ademhaling te vergemakkelijken. Om uitdroging tegen te gaan, geef uw kind onmiddellijk na een hoestbui iets te drinken en iets lichts te eten, met kleine beetjes. Na een aanval is de kans groter dat het voedsel wordt binnengehouden. Het kind mag niet naar school tijdens 28 dagen na het begin van de hoestbuien

13 Perdolan Pediatrie folder_n :43 Pagina 25 Perdolan suppo baby Perdolan suppo kleuter Perdolan siroop kinderen (kersensmaak) 0-9 kg kg 0-39 kg Paracetamol Behandelt u koorts en pijn op maat van uw kind? Perdolan kauwtabletten kinderen kg Perdolan suppo kinderen kg Perdolan siroop kinderen (kersensmaak) 0-39 kg Perdolan kauwtabletten kinderen kg Lees aandachtig de bijsluiter. PERDOLAN (paracetamol) is een geneesmiddel. 24 Geen langdurig gebruik zonder medisch advies. Vraag raad aan uw apotheker. 25

14 Perdolan Pediatrie folder_n :43 Pagina 27 Vaccinatieschema (1) Difteriegedeelte wordt in verdunde vorm toegediend Deze vaccinaties worden doorgaans uitgevoerd door middel van één vaccin. Enkel het vaccin tegen poliomyelitis is wettelijk verplicht, er wordt echter sterk aanbevolen het volledige schema toe te passen Bron: Dit is een vereenvoudigd schema. Het gedetailleerde basisvaccinatieschema aanbevolen door de Hoge Gezondheidsraad van België in 2004 kan u terugvinden op Vaccinatie tegen 2 m 3 m 4 m 12 m 15 m 5-7 j j j Poliomyelitis x x x x x Difterie (kroep) x x x x x x (1) Tetanus (klem) x x x x x x Pertussis (kinkhoest) x x x x x Haemophilus Influenzae B x x x x Hepatitis B (geelzucht) x x x x x Mazelen x x Bof (dikoor) x x Rodehond (rubella) x x Meningokokken type C x Pneumokokken 7-serotypes x x x x 26 27