Inspraaknotitie Raamwaterplan Eiland van Schalkwijk Samenvatting Gedurende de periode van 10 november tot en met 22 december 2014 heeft de inspraak op het digitale ontwerp Raamwaterplan Eiland van Schalkwijk plaatsgevonden. Tijdens de inspraakperiode zijn 4 reacties binnengekomen. In deze inspraaknotitie worden de zienswijzen behandeld. 1
2
Toelichting inspraaknotitie In deze inspraaknotitie zijn de zienswijzen en het antwoord van het waterschap opgenomen. Ook is aangegeven of de zienswijzen tot een wijziging van het Raamwaterplan hebben geleid. De inspraaknotitie bestaat uit drie kolommen: 1. Reactie inspreker: In deze kolom zijn de binnengekomen zienswijzen opgenomen. De reacties zijn kort samengevat. 2. Reactie waterschap: In deze kolom is het commentaar van het waterschap weergegeven. 3. Aanpassing: In deze kolom is aangegeven of de zienswijze tot een aanpassing van het Raamwaterplan leidt. Het algemeen bestuur van het waterschap heeft in de vergadering van 18 februari 2015 het Raamwaterplan Eiland van Schalkwijk en deze inspraaknotitie vastgesteld. 3
Nr Reactie inspreker Antwoord waterschap Aanpassing Inspreker 1 en 2 (gezamenlijke zienswijze) 1a Het huidige systeem van water af- en aanvoer is goed. In het voorjaar, bij het verhogen van het peil, vindt er minimale overlast plaats bij een veehouder. De veehouder wordt hiervoor gecompenseerd. Verandering van het systeem zal het probleem verplaatsen en verergeren. 1b De smalle duikers in de pothuizerwetering zijn een groot knelpunt in de waterafvoer. Op het Eiland van Schalkwijk is een fijnmazig, complex stelsel van watergangen, stuwen en gemalen aanwezig. Dit stelsel voorziet het eiland van water en voert het wateroverschot af. Via de Lek en het Amsterdam-Rijnkanaal wordt water via dit complexe stelsel het gebied ingevoerd. Toch kan het voorkomen dat er in droge periodes en in periodes van nachtvorst niet genoeg water kan worden aangevoerd. Het is mogelijk dat er bij u zich geen specifieke problemen voordoen in het huidige systeem van aan- en afvoer. Echter wij hebben dit vraagstuk eilandbreed en integraal bekeken en komen dan tot de onderstaande conclusie. Het huidig watersysteem is niet berekend op de piekvragen in de wateraanvoer tijdens de nachtvorstschadebestrijding. In delen van het gebied moeten de oppervlaktewaterpeilen tot ver boven de zomerpeilen worden opgezet om voldoende water te kunnen aanvoeren tijdens nachtvorst. Door de verandering van het klimaat en de toename van de watervraag in de toekomst zal het watersysteem op dit punt kwetsbaarder worden. Het opzetten van de waterpeilen, soms zelfs tot boven het zomerpeil, zorgt op een aantal locaties voor overlast bij de melkveehouders. Ook zijn krappe watergangen en duikers een oorzaak waardoor onvoldoende water kan worden geleverd. Dit risico bestaat vooral in de Pothoek en het gebied dat gevoed wordt door de Kanaalsloot. Bij de uitwerking van de integrale deelplannen, zoals nu in het integrale deelplan Blokhoven en de Pothoek zullen de knelpunten en oplossingen in het watersysteem met belanghebbenden besproken worden Het Raamwaterplan geeft aan dat het waterschap wil inspelen op klimaatverandering en daarvoor een robuust peilbeheer wil voeren. Om robuust peilbeheer te realiseren kunnen grotere klimaatrobuuste peilgebieden nodig zijn. Het inzicht dat dit slechts op beperkte kleine schaal mogelijk is en dat de afweging hiervoor in de integrale deelgebieden plaatsvindt heeft ertoe geleid dat in het Raamwaterplan deze optie niet expliciet meer benoemd wordt. Zie antwoord 1a De zienswijze leidt onder de basisstrategie waterschapstaken, robuust peilbeheer tot een wijziging: Een zin is geschrapt Een manier om dit te realiseren is grotere klimaatrobuuste peilgebieden te maken 4
1c Wateroverlast heeft op onze bedrijven nog nooit geleid tot schade aan de plantopstand. U geeft aan dat u wateroverlast heeft gehad, maar dat u geen noemenswaardige schade heeft ondervonden. Bij de implementatie van de uitvoeringsstrategie voor de wateroverlast in de verschillende integrale deelplannen bekijken wij samen met belanghebbenden welke maatregelen binnen de kaders van het Raamwaterplan het beste uitgevoerd kunnen worden en/of dat de overlast geaccepteerd kan worden. Net als het vraagstuk voor wateraan- en afvoer (antwoord 1a) bekijken we dit vraagstuk wel eiland breed en integraal. In het gesprek met belanghebbenden binnen het planproces van de integrale deelplannen wordt aandacht besteed aan de individuele wensen, maar wordt ook gekeken naar het belang van een gehele polder en/of deelgebied. In het Raamwaterplan is een uitvoeringsstrategie opgenomen hoe het waterschap wil omgaan met de opgave wateroverlast, namelijk zelf maatregelen treffen, onder andere in de vorm van het automatiseren van kunstwerken, aanpassen van duikers ed (basisstrategie). De opgave die overblijft kan aanvullend worden opgelost door eventueel extra berging te zoeken (als dit doelmatig is) of schade te accepteren of te compenseren. Wij willen graag met u in gesprek gaan hoe dit voor uw persoonlijke situatie en in het belang van het eiland het beste opgepakt kan worden. Inspreker 3 2a In deelgebied Blokhoven-de Pothoek komt wateroverlast voor op het bedrijf Miltenburg (bouwland/mais). Hoe en wanneer wordt dit opgepakt (uitvoering)? Achtergrondinformatie Eind 2009 heeft de provincie Utrecht de Waterverordening Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden 2009 vastgesteld, waarin de normering uit het Nationaal Bestuursakkoord Water (NBW) nader is verfijnd tot gebiedsnormen voor overstromingskansen bij toetsing van het watersysteem aan extreme neerslag. Uitgaande van de huidige normen is de totale wateropgave voor het Eiland van Schalkwijk circa 26 hectare. Hiervan ligt meer dan de helft in polder Blokhoven, namelijk 14 hectare. In de zomer van 2007 is op het Eiland van Schalkwijk wateroverlast ontstaan door extreme regenval. In polder Blokhoven, in een deel van polder Vuylcop, de Pothoek en de kern Schalkwijk was er sprake van langdurige wateroverlast. Daarvoor heeft het waterschap inmiddels al een aantal maatregelen getroffen. Hierdoor is het risico op overlast kleiner geworden. Zoals al is gezegd bij reactie 1c is er echter nog een restopgave wateroverlast. Bij de implementatie van de uitvoeringsstrategie voor de wateroverlast in de verschillende integrale deelplannen bekijken wij samen met belanghebbenden welke maatregelen binnen de kaders van het Raamwaterplan het beste uitgevoerd kunnen worden of dat de overlast geaccepteerd kan worden. Voor het integrale deelplan Blokhoven en de Pothoek vindt overleg hierover plaats in de periode eind 2014 tot medio 2015. Uitvoering vindt plaats in de periode erna. 5
Inspreker 4 en 5 en 6 (gezamenlijke zienswijze) 3a In het Raamwaterplan zou m.b.t. Uit uw reactie maken we op dat u vindt dat schade als gevolg van hevige regenval aanvullende maatregelen wateroverlast geaccepteerd moet worden door de desbetreffende landeigenaar en gebruiker. Wij zijn voor polder Blokhoven alleen ingezet het met u eens dat deze optie onderdeel moet zijn van het oplossingen pakket voor de moeten worden op schade accepteren. wateropgave wateroverlast op het Eiland van Schalkwijk. Echter wij vinden ook dat dit NIET op maatregelen voor waterberging. niet de enige optie moet zijn. In ons antwoord 1c gaan we hier dieper op in. 3b Bij grote wateroverlast, vooral op maïspercelen, moet het waterschap schade vergoeden. Inspreker 7 4a De Milieuwerkgroep Houten onderschrijft de noodzaak van het Raamwaterplan als kader voor het realiseren van de water (gerelateerde) opgaven op het Eiland van Schalkwijk. De mogelijke contouren zijn de afgelopen jaren meermalen besproken. Wij hebben daarbij steeds aandacht gevraagd voor de ecologische aspecten van het plan. Helaas moeten wij constateren dat deze aspecten onderbelicht zijn gebleven. U positioneert natuur/ecologische waarden als een meekoppelend belang. Vanuit de taakstelling van en het beschikbare budget van het Hoogheemraadschap is dat in zoverre te billijken dat dit niet mag Bij de uitwerking van de integrale deelplannen, zoals nu in het integrale deelplan Blokhoven en de Pothoek zullen de knelpunten en oplossingen in het watersysteem met belanghebbenden nader besproken worden. Wij zijn het met u eens dat deze optie onderdeel moet zijn van het oplossingen pakket voor de wateropgave wateroverlast op het Eiland van Schalkwijk. Echter hierbij moeten de normen voor wateroverlast voor betreffende gebruiksfuncties van de percelen wel in het oog worden gehouden. Eind 2009 heeft de provincie Utrecht de Waterverordening Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden 2009 vastgesteld, waarin de normering uit het Nationaal Bestuursakkoord Water (NBW) nader is verfijnd tot gebiedsnormen voor overstromingskansen bij toetsing van het watersysteem aan extreme neerslag. Een ander punt is dat wij ook vinden dat schade uitkeren niet de enige optie moet zijn. In ons antwoord 1c gaan we hier dieper op in. Bij de uitwerking van de integrale deelplannen, zoals nu in het integrale deelplan Blokhoven en de Pothoek zullen de knelpunten en oplossingen in het watersysteem met belanghebbenden nader besproken worden. Wij zijn blij dat u de noodzaak van een Raamwaterplan als kader voor het realiseren van de (watergerelateerde) opgaven op het Eiland van Schalkwijk onderschrijft. U bent echter van mening dat de ecologische aspecten in dit Raamwaterplan onderbelicht zijn gebleven. Zoals het Raamwaterplan stelt, wil het waterschap met de uitwerking van de ideeën uit dit plan meewerken om de leefomgeving van de bewoners van het Eiland van Schalkwijk duurzaam te versterken. Ook natuur/ecologische waarden horen hierbij. Dit doet het waterschap wel vanuit zijn zorg voor Veilige dijken, droge voeten en schoon water. Onder het hoofdstuk..naar gebiedsgericht samenwerken geven wij aan dat het waterschap de waterkwaliteit en de ecologie in het gebied tenminste wil behouden en waar mogelijk wil verbeteren. Daarom geldt dat ingrepen zo mogelijk bijdragen aan de versterking van een gezond watersysteem. De doelen voor natuur en recreatie worden gekoppeld aan die van een duurzaam waterbeheer. Voor de opgave schoon water zetten we in op een tweesporen aanpak: uitvoering van maatregelen in het waterlichaam Honswijk en daarbuiten synergie zoeken met de uitvoering van maatregelen vanuit andere wateropgaven en gebiedsinitiatieven. Wij zijn het niet met u eens dat deze taak voor schoon water onderbelicht is gebleven. 6
betekenen dat u als overheid deze waarden niet adequaat beschermt en ontwikkelt. Ook een waterschap heeft in deze een taak, u moet ook met dit Raamwaterplan ecologische waarden beschermen en bevorderen. Dit is in onze ogen goed mogelijk binnen het beschikbare budget. 4b Wij vragen u daarom het Raamwaterplan op de volgende punten te versterken alvorens het definitief vast te stellen. Een analyse toe te voegen van de ecologische waarden en te beschermen soorten (in het gebied zitten onder meer heikikkers, kleine modderkruiper, mogelijk ook grote modderkruiper, geoord helmkruid, weidevogels (drooglegging, foerageermogelijkheden), etc.). U kunt hiervoor gebruik maken van de analyse die de gemeente Houten heeft opgesteld in 2013. 4c Aangeven hoe deze soorten en ecologische waarden in het algemeen worden betrokken bij het opstellen en uitvoeren van de uitwerkingsplannen. Dit kan vaak zonder al te veel extra kosten of moeite leiden tot ecologische winst. Ook hier biedt de studie van de gemeente aanknopingspunten: ecologische kansenkaarten voor de verschillende activiteiten in het kader van inrichting en beheer van het watersysteem. De uitwerking echter van de kaders uit dit Raamwaterplan in de integrale deelplannen moet nog plaatsvinden. Zoals in het Raamwaterplan is gesteld nodigen wij u uitdrukkelijk uit om samen te zoeken naar oplossingen die de gezamenlijke doelen voor water, landbouw, natuur en recreatie, cultuurhistorie en landschap en de leefomgeving combineren en versterken. U vraagt ons een analyse toe te voegen van de ecologische waarden op het Eiland van Schalkwijk. Wij zijn het met u eens dat de achtergrondinformatie waarnaar digitaal verwezen onder wateropgaven op de pagina Van ontwikkelingsgericht waterbeheer.. aangevuld moeten worden met de beschikbare aquatische ecologische informatie over het watersysteem op het Eiland van Schalkwijk. In het Raamwaterplan zitten de principes voor de implementatie van de Europese Kaderrichtlijn Water (2016-2021) zoals deze binnen ons waterschap is verankerd. Belangrijke sporen hierbinnen zijn (zie ook http://www.hdsr.nl/beleidplannen/waterbeleid-0/europese/voorbereiding-2e-krw/) Nutriënten: we blijven participeren in het nutriëntenproject Rijn-West. Ook zoeken we actief aansluiting bij de ontwikkelingen vanuit het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid en het Deltaplan Agrarisch waterbeheer via agrarische natuurverenigingen en de LTO. Optimalisatie (peil)beheer. We onderzoeken de mogelijkheden voor optimalisatie van ons eigen beheer en van beheer door derden, als het mogelijk is via het eerste spoor. Inrichtingsmaatregelen in het landelijk gebied. Dit kunnen vispassages zijn, maar ook maatregelen waarvoor ruimte nodig is, zoals natuurvriendelijke oevers. We zoeken naar (synergie)kansen via gesprekken met gemeenten en terreinbeherende organisaties. Ook stemmen we af met de Visstandbeheercommissie (VBC). Stedelijk water. We verkennen via het samenwerkingsverband met gemeenten in de waterketen (Winnet) een effectieve aanpak van waterkwaliteit. Hierbij wordt zowel gekeken naar het watersysteem als naar de waterketen. Beschermde gebieden. Voor Natura2000-gebieden, drinkwaterbeschermingsgebieden en zwemwateren worden al afspraken Wel leidt deze zienswijze tot aanpassing van de achtergrondinformatie wateropgaven zoals genoemd op de pagina Van ontwikkelingsgericht waterbeheer.. 7
4d Het principe van wederdiensten is een interessante gedachte, maar een afwegingskader ontbreekt. Versterking van de ecologie van het Eiland van Schalkwijk kan daar een goede plek in krijgen door het principe te hanteren dat een set van diensten en wederdiensten per saldo een ecologische plus voor de natuur van het Eiland van Schalkwijk moet opleveren. 4e Onder Schoon water staan de maatregelen die nodig zijn om aan de KRW-doelen te voldoen. Wij ondersteunen de gedachte om deze opgave ruimer te interpreteren dan strikt gebonden aan de KRW-watergangen. Dit verhoogt de kosteneffectiviteit: bij een zelfde investering meer ecologische meerwaarde. Bijvoorbeeld extra waterberging door flauwe oevers verspreid in de polders. 4g Een ander punt is de mate waarin u leunt op het Gemeenschappelijk Landbouw Beleid (GLB). U hebt hoge verwachtingen van de vergroeningsmaatregelen (eerste pijler). Deze verwachting is erg optimistisch. Het overgrote deel van het Eiland van Schalkwijk is grasland en voor permanent grasland gelden geen vergroeningseisen. En POP-subsidies (tweede pijler) zijn nog niet beschikbaar voor het Eiland van Schalkwijk. Hiermee dreigt het Raamplan op belangrijke onderdelen op drijfzand te berusten. gemaakt via andere beleidsprocessen. Als het nodig is zorgen we voor extra uitwerking van deze afspraken. Monitoring en analyse. In overleg met de andere waterbeheerders binnen Rijn- West wordt gezocht naar een efficiëntere inzet en gebruik van monitoring. Bij de uitwerking van de integrale deelplannen, zoals nu in het integrale deelplan Blokhoven en de Pothoek zullen de knelpunten en oplossingen in het watersysteem en de meekoppelkansen met belanghebbenden nader besproken worden. Zoals onze Hoogheemraad Guus Beugelink in het Raamwaterplan zegt Wij blijven aan de lat staan voor het reguliere waterbeheer door uitvoering van de basisstrategie waterschapstaken. Voor extra waterbeheer, de zogenaamde diensten, vraagt het waterschap een bijdrage van belanghebbenden. Bij de beoordeling van de wederdienst wordt ook betrokken of de gezamenlijke doelen voor water, landbouw, natuur en recreatie, cultuurhistorie en landschap en de leefomgeving worden versterkt. Dit heeft een plus in de afweging van de wederdienst. Zie antwoord 4c Wij zijn ons bewust van uw kanttekeningen die u plaatst met betrekking tot het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid. Het waterschap kiest voor de tweede KRWplanperiode voor een verschuiving van focus van inrichtingsmaatregelen naar beheer en nutriënten, waarbij gestreefd wordt naar meer synergie en coproductie. Voor waterkwaliteit, maar ook voor het tegengaan van wateroverlast, zien wij een belangrijke kans in POP3. De provincie begrenst de POP3 gelden binnen de kaders van het natuurbeheerplan. Uitgangspunt van het nieuwe GLB is dat maatregelen van onderaf worden bedacht en uitgevoerd, zodat gebiedskennis en lokale kracht optimaal benut kunnen worden. Over dit principe en de wijze waarop water binnen het doelenkader om voor POP3 subsidie in aanmerking te komen zijn wij in gesprek met de bevoegde overheidsorganen. Wij hebben er vertrouwen in dat waterschap en agrarische collectieven een effectieve bijdrage kunnen leveren aan schoon water. te passen 8
Colofon DM# 881501-v1 Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden Afdeling Planvorming & Advies Postbus 550 3990 GJ Houten Telefoon: 030 634 57 00 Fax: 030 634 59 97 Website: www.destichtserijnlanden.nl Email: post@hdsr.n 9
10