Journée Schadee Rotterdam 13 april 2017 Adriaan Hagdorn Bedrijfsjurist NS Legal
Vertrekstation 1991 Van Miert wil gebruik spoorwegen vrij maken Trein oplossing voor vervoerprobleem" BRUSSEL - De Belg Van Miert, EG-commissaris voor transportzaken, wil dat particuliere ondernemingen de gelegenheid krijgen om treinen te exploiteren. Particuliere bedrijven moeten met zelf aangeschaft of gehuurd materiaal perspoorwegonderneming nen en goederen kunnen gaan vervoeren zo vindt hij. Van Miert heeft zijn plannen gisteren toegelicht op een persconferentie in Straatsburg. De spoorwegen-infrastructuur (stations, netten e.d.) moet echter in handen blijven van de nationale spoorwegmaatschappijen. Particuliere bedrijven moeten er, tegen betaling, gebruik van kunnen maken. Bron: Wikipedia/Kenniscentrum Gereformeerde Gezindte 23 november 1989
Vertrekstation 1991 Marktordeningsrichtlijn 91/440/EG Bestuurlijke onafhankelijkheid spoorwegonderneming tegenover nationale overheden Boekhoudkundige scheiding infrabeheerder en spoorwegonderneming Financiële sanering schuldenlasten nationale spoorwegondernemingen Toegangs- en doorvoerrechten internationale samenwerkingsverbanden van spoorwegondernemingen Toezicht Europese Commissie
Eerste halte 2001 Eerste spoorwegpakket Aanscherping bestuurlijke onafhankelijkheid spoorwegonderneming t.o.v. staat en beheerder Vergunning en veiligheidscertificaat spoorwegonderneming Verdeling infrastructuurcapaciteit, heffing gebruiksvergoeding en nationale toezichthouder (in NL ACM)
Tweede halte 2004 Tweede spoorwegpakket Gemeenschappelijke aanpak spoorwegveiligheid Gemeenschappelijke aanpak interoperabiliteit in EU Instelling Europees Spoorwegbureau (ERA) Liberalisering goederenmarkt - ook nationaal - 1 juli 2007
Derde halte 2007 Derde spoorwegpakket PSO-verordening inzake eisen aan en gunning van openbare dienstcontracten /OV-concessies Opening Europese markt internationaal reizigersvervoer Reizigersrechtenverordening Geldt in NL óók voor binnenlands vervoer per trein! Machinistenrichtlijn mbt Europees machinistenrijbewijs en opleiding en examinering van machinisten
Tussenstop 2012 Marktrichtlijn (EU) 2012/34 mbt infrastructuurcapaciteit en gebruiksheffing (deels herschikking) Aanscherping eisen juridische en organisatorische onafhankelijkheid infrabeheerder Spoorwegondernemingen moeten onder eerlijke, niet discriminatoire en transparante voorwaarden toegang krijgen Nadere eisen aan beheerder mbt coördinatie(overleg)fase van toewijzingsproces Nadere regels toegang tot dienstvoorzieningen (o.a. onderhoudswerkplaatsen en stations)
Vierde halte Vierde spoorwegpakket (voorstel EC januari 2013) De Europese Commissie wil de in haar ogen slecht presterende spoorsector verder hervormen. Voor een deel bevat het aanscherping van maatregelen uit de vorige drie pakketten die tot onvoldoende resultaten hebben geleid. Citaat Siim Kallas, EC voor vervoer: "De Europese spoorwegen staan voor een belangrijke tweesprong. Gezien de stagnatie of achteruitgang van veel spoorwegmarkten in Europa, is de keuze simpel. Ofwel nemen we nu de moeilijke beslissingen die nodig zijn om de Europese spoorwegmarkt te hervormen en innovatie en betere dienstverlening aan te moedigen. Het spoor zal dan opnieuw kunnen groeien, met alle bijbehorende voordelen voor de burgers, het bedrijfsleven en het milieu. Ofwel aanvaarden we dat we afglijden naar een Europa waarin spoorwegen een luxe zijn voor enkele rijke landen, maar gezien de schaarse overheidsmiddelen onbetaalbaar zijn voor de meeste andere.
Vierde halte 2016 Technical Pillar - juni 2016 in PbEU Wijziging Spoorwegveiligheidsrichtlijn Nieuwe Verordening Europese Spoorwegbureau Nieuwe Interoperabiliteitsrichtlijn Doel: harmonisering en vereenvoudigen toelatingsproces en (verder) bevorderen geharmoniseerd veiligheidskader Political Pillar december 2016 in PbEU Wijziging Marktrichtlijn 2012/34/EG Wijzing Verordening Openbare Dienstcontracten/Concessies Doel: verdere openstelling Europese spoormarkt
Spoorwegveiligheidsrichtlijn 2016/798 (herschikking) Nationale veiligheidsinstantie (in NL: ILT/IenM) Gemeenschappelijke veiligheidsmethoden, - doelen en -indicatoren Rollen spoorwegonderneming en infrabeheerder Europees veiligheidscertificaat en veiligheidsbeheersysteem (VBS) beheerder en spoorwegonderneming Handhaving en waar redelijkerwijs mogelijk verbetering spoorwegveiligheid (praktijk ALARP-principe )
Spoorwegveiligheidsrichtlijn 2016/798 (herschikking) Nieuw Geldt voor iedereen die potentiële invloed heeft op spoorveiligheid, dus ook fabrikant, onderhouder, afzender, geadresseerde, lader en losser Meer inhoudelijke beschrijving eisen aan VBS, o.a. verantwoordelijkheid management Samenwerkingsplicht nationale veiligheidsinstanties Implementatie juni 2019 (evt. plus één jaar)
Spoorwegbureauverordening 2016/796/EU (1) Grondslag Europees spoorwegbureau (ERA) in Valenciennes/Lille Technische regelgeving en adviezen Nieuw Vergunningverlener voor in handel brengen van internationale treinen (NB: facultatief binnenlandse treinen) Toetsingsplicht spoorwegonderneming bij in de handel brengen trein Vergunningverlener veiligheidscertificaat spoorwegonderneming die internationaal rijdt
Spoorwegbureauverordening 2016/796/EU (2) Systeemautoriteit ERTMS en TSI TAP/TAF Beheerder Europees voertuigregister Onderzoeker en beheerder nationale technische voorschriften ( verboden, tenzij ) Bewaakt en coördineert opvolging veiligheidsaanbevelingen nationale onderzoeksinstanties
Interoperabiliteitsrichtlijn 2016/797/EU Interoperabiliteit is de geschiktheid van het Europees spoorwegsysteem voor een veilig en ononderbroken treinverkeer (o.a. technische en procedurele compatibiliteit) Uitwerking in technische voorschriften (TSI s) aan treinen, infra en procedures (verkeersleiding) Nieuw Duidelijker rol Europese Commissie opstellen TSI s Duidelijker definities, tijdstappen en rolaanduidingen Inperking van nationale technische voorschriften Implementatie juni 2019 (evt. plus één jaar)
Aanpassing Richtlijn 2012/34/EU Nieuw Juridisch onafhankelijke positionering beheerder en spoorwegonderneming, in ieder geval m.b.t. essentiële functies: capaciteitstoedeling en gebruiksvergoeding Kan in één holding, mits organisatorische en financiële Chinese Walls en geen dubbelfuncties leden RvB en RvC Nadere eisen non-discriminatoire wijze van verkeersbeheer (o.a. informatieplicht beheerder verstoringen), onderhoudsplanning en financiële transparantie Nadere regels Europese samenwerking infrabeheerders Aanvullende taken en bevoegdheden nationale toezichthouders (ACM) o.a. bevoegdheid audits uit te voeren of controles te laten verrichten en (boekhoud)informatie te verlangen Implementatie ultimo 2018
Aanpassing PSO-Verordening 1370/2007 Openbare dienstcontracten (concessies) en aanbesteding Eisen aan concessies (o.a. verlening, duur, intrekking) Regels voor subsidie: géén overcompensatie/staatssteun Nieuw Treinconcessies binnenlands vervoer moeten in beginsel openbaar worden aanbesteed Uitzonderingen zijn toegestaan, o.a. in licht van structurele of geografische kenmerken van de betrokken markt of netwerk (omvang/complexiteit/verwevenheid)
Scenario s marktordening na 2025 17
Scenario s marktordening na 2025 Scenario 1 NS is de nationale reizigersvervoerder in NL Scenario 2 Hybride model 2a 2b 2c NS reizigersvervoerder op hoofdrailnet onderhands gegund met afspraken over prestatieverbetering Openbare aanbesteding (delen van) HRN als NS niet presteert in 2a HRN kleiner (decentraliseren) en direct openbaar aanbesteden met diverse verkavelingsopties - qua product (IC en stoptreinen) - HSL apart aanbesteden Scenario 3 Netwerk verkavelen - producten (HSL, IC en stoptreinen apart aanbesteden) - corridors - geografische regio s 18
ProRail terug naar overheid? ProRail staakt verzet en komt in handen overheid UTRECHT - ProRail komt weer in handen van de Nederlandse Staat. De directie schrijft in een brief aan staatssecretaris Dijksma van Infrastructuur de keuze van het kabinet te respecteren.
Spoorbestel nu Min. Financiën (aandeelhouder NS en ProRail) Min. IenM (concessieverlener) Beheerconcessie Aanlegopdrachten Wettelijke taken Samenwerking Vervoerconcessie HRN OVvervoer ders Netverklaring Toegangsovereenkomst 20 Vierde Spoorwegpakket Reizigers Vervoerovereenkomst Verladers
Toekomstig spoorbestel? Instellingswet ProRail Onderdeel IenM Min. Financiën (aandeelhouder NS en ProRail) Min. IenM (concessieverlener) Vervoerconcessie HRN Samenwerking BESTUURSRECHT Netverklaring Toegangsovereenkomst 21 Vierde Spoorwegpakket OVvervoer ders Reizigers Vervoerovereenkomst Verladers
Eindpunt van deze presentatie Dank voor uw aandacht! Vragen?