Informatiespecialist 2.0 HvA Informatiespecialist 2.0 : ervaringen uit de leergang Web 2.0 voor informatiespecialisten Projectleider leergang : Peter Kuipers Projectmedewerker leergang : John Min
Inhoudsopgave HvA-informatiespecialisten en the next generation instromers Generaties;onderzoeken Bedreiging voor de Mediatheken HvA Leergang Web 2.0 voor informatiespecialisten Uitgangspunten Doelstellingen Opbouw en vorm Voorlopige resultaten Informatievaardigheid / mediawijsheid en Web 2.0 2
HvA-informatiespecialisten en the next generation Generaties (bron http://www.encyclo.nl/begrip/generatie) biologische generaties bijvoorbeeld opa, oma, vader... sociologische generatie bijvoorbeeld babyboomers, jaren 60, Generatie Einstein etc. Het woord generatie wordt ook voor andere zaken dan leeftijdsgroepen gebruikt: bij bijvoorbeeld Internet of games. Deze worden dan gekenmerkt door technische vooruitgang. Next gen instromers mede gevormd door... Web 2.0
HvA-informatiespecialisten en The next generation De huidige generatie studenten: Samantha van Maanen (23, tweedejaars Sociaal Juridische Dienstverlening) in een artikel van Havana big brother is watching you (21 februari 2007) Wij zijn opgegroeid met het idee dat internet nieuw was, iets engs dat gevaarlijk is en virussen bevat. De pubers van nu zijn zo met internet groot geworden dat ze daar niet meer over nadenken.
CBS: vaardigheid Ned. internetters ICT gebruik van personen naar persoonskenmerken Gewijzigd op 20 november 2007 Centraal Bureau voor de Statistiek In Nederland internetten 11 miljoen mensen, Bijna allemaal gebruikten zij in 2007 een zoekmachine om informatie te vinden (95 procent) of verzonden ze e-mails met bijgevoegde bestanden (86 procent). Een veel beperkter deel liet berichten achter op chatrooms en nieuwsgroepen, telefoneerde via internet en deelde mappen om muziek of film uit te wisselen (30 procent). Twee op de tien internetters ontwierpen zelf een webpagina. Oudere internetters van 65 tot 75 jaar ondernemen veel minder activiteiten op het web dan jongeren van 12 tot 25 jaar. Ouderen gebruikten het internet in 2007 vrijwel alleen om informatie op te zoeken of om te e- mailen. Jongeren gebruikten het internet vooral ook voor andere activiteiten als chatten (54 procent), telefoneren via internet (50 procent) of delen van muziek of films (57 procent). 5
Mailen is voor oudjes Achtergrond de Volkskrant December 1, 2007 Hoe jongeren communiceren E-mail mag dominant zijn in de wereld van de 25-plusser, de jongere generatie heeft er weinig mee op. De scholieren die demonstreerden in Amsterdam, communiceren via msn, sms en Hyves. 'Eey, nog wat beleefd @ sgoowl? Door Theo Stielstra 6
De toekomstige generatie studenten Voor de toekomstige generatie studenten, is de opkomst van nieuwe vormen van ICT een levensvormende ontwikkeling. Voor deze generatie geldt dat zij het leven in de virtuele wereld even vanzelfsprekend vinden als het leven daarbuiten. 7 Lees bijvoorbeeld de berichtgeving over wat jongeren op internet doen op Mijn kind online
HvA-informatiespecialisten en the next generation
9 Gaming en information-literacy-mapped
De mythe van de Google-generatie A new study overturns the common assumption that the Google Generation' youngsters born or brought up in the Internet age is the most web-literate. The first ever virtual longitudinal study carried out by the CIBER research team at University College London claims that, although young people demonstrate an apparent ease and familiarity with computers, they rely heavily on search engines, view rather than read and do not possess the critical and analytical skills to assess the information that they find on the web. 10
Next gen instromers mede gevormd door... Web is een sociaal netwerk geworden waarin overeenkomsten worden afgesloten, afspraken worden gemaakt en informatieoverdracht steeds meer een wisselwerking is; gebruikers voegen steeds meer content zelf toe en deze wordt steeds meer met anderen gedeeld. 11
De bedreiging Er zijn nog geen voorbeelden van Web 2.0 toepassing die door samenwerking tussen de HvA Mediatheek met het onderwijs zijn ontstaan. Studenten gaan de diensten van de afdeling steeds minder gebruiken, de budgettering en uitrusting van de afdeling zal worden teruggeschroefd. 12
Leergang: uitgangspunten Info. specialisten werken in een wereld waarin flexibiliteit en keuzevrijheid bij de inrichting van leer- of werkprocessen centraal staan. Zij moeten op verschillende plaatsen kunnen werken, toegang hebben tot digitale bronnen en digitale communicatie én keuzevrijheid hebben ten aanzien van het gebruik van apparaten en programmatuur. Het Word Wide Web is het platform. Lijstjes tools Bijv. bij FrankWatching 13
Leergang: uitgangspunten Het werkveld vraagt om partners die erop zijn voorbereid dat technologie diep in alle werkprocessen doordringt. Deelnemers worden aangemoedigd technologische middelen aan te wenden om werkprocessen in te richten, vorm te geven of te ondersteunen. 14 Veranderstrategie: weten, leren en ontdekken (doen!) A Librarian s 2.0 Manifesto Ik experimenteer met veranderingen en accepteer daarbij dat ik fouten maak. Ik wacht niet tot iets perfect is voor ik het presenteer; later verbeter ik het wel op basis van gebruikersreacties. Ik ben niet bang voor Google of verwante diensten. Ik stimuleer mijn bibliotheek om te bloggen. Ik erken dat bibliotheken maar langzaam veranderen, maar probeer met mijn collega s wel zo snel mogelijk op veranderingen in te springen. Ik durf nieuwe (vormen van) diensten voor te stellen, ook al zal dat bij sommige collega s op weerstand stuiten.
15 A Librarian s 2.0 Manifesto Ik zorg ervoor dat ik op de hoogte blijf van de informatiecultuur van onze gebruikers en probeer die kennis te vertalen naar bibliotheekdiensten. Ik verdedig mijn bibliotheek niet koste wat het kost, maar kijk objectief naar wat we kunnen verbeteren. Ik werk actief mee aan de vooruitgang van mijn bibliotheek. Ik erken dat bibliotheken maar langzaam veranderen, maar probeer met mijn collega s wel zo snel mogelijk op veranderingen in te springen. Ik durf nieuwe (vormen van) diensten voor te stellen, ook al zal dat bij sommige collega s op weerstand stuiten. Ik geniet van de opwinding en het plezier van positieve veranderingen en straal dat uit naar collega s en gebruikers. Ik gooi oude werkwijzen overboord als er betere zijn, ook al leken die oude werkwijzen ooit fantastisch. Ik experimenteer met veranderingen en accepteer daarbij dat ik fouten maak. Ik wacht niet tot iets perfect is voor ik het presenteer; later verbeter ik het wel op basis van gebruikersreacties. Ik ben niet bang voor Google of verwante diensten. Ik profiteer ervan voor onze gebruikers en bied tegelijkertijd hoogwaardige bibliotheekdiensten aan die gebruikers nodig hebben. Ik eis niet dat gebruikers zaken door de ogen van een bibliothecaris zien, maar ontwerp diensten die voldoen aan de voorkeuren en verwachtingen van de gebruikers. Ik breng de bibliotheek naar de gebruikers toe, zowel online als fysiek. Ik creëer open websites waar gebruikers zelf content kunnen toevoegen; dat is leerzaam voor henzelf en nuttig voor medegebruikers. Ik propageer een open catalogus zoals gebruikers die in een online informatieomgeving verwachten: gepersonaliseerd en interactief. Ik stimuleer mijn bibliotheek om te bloggen. Ik laat door mijn daden zien dat de bibliothecaris een essentiële rol vervult in de steeds veranderende informatiewereld.
Leergang: doelstelling en resultaten Doelstelling: informatiespecialisten vaardigheden aanleren zodat zij gesprekspartner worden voor partijen in het onderwijs als het gaat om Web 2.0 Resultaten: een persoonlijke omgeving waarin geoefend kan worden met Web 2.0 (bijvoorbeeld MySite Surfgroepen, Netvibes) Deze omgeving moet ertoe bijdragen dat er per domein tenminste één pilot wordt gestart. 16
Leergang: opbouw en vorm 5 thema bijeenkomsten van 4 uur 2x18 deelnemers; Pppresentatie, filmpjes en opdrachten. 1 uur per week oefentijd. 1e Bijeenkomst: verkenningen Aftrap project Leergang Wat is Web 2.0 (LibraryThing) Netvibes (een projectresultaat) Verkenningen; opdrachten Opdracht voor de volgende keer Blogging Wiki s Delen van bestanden Digitale sociale netwerken 17
1e bijeenkomst:wat is Web 2.0 (LibraryThing) geen sluitende definitie, maar concepten/ideeën web=platform, user-generated content, collectieve kennis mogelijk door nieuwe technieken en open standaarden 18 Eerste voorbeeld LibraryThing
Verkenningen:presentaties + opdrachten Presentatie Netvibes als verzamelplaats is projectresultaaat Ga naar http://www.netvibes.com/ en registreer, meld aan Presentatie Blogs, kenmerken en navigeren a.d.v. hvadd Ga naar http://hvadd.blogspot.com/ en http://www.wowter.nl/blog/ Lees artikelen en reacties van..., reageer, wie is (profiel) Presentatie RSS verzamelen Film RSS in Plain English feeds in netvibes en bloglines Voeg feeds hvadd en wowter toe aan Netvibes en Bloglines (account aanmaken) 19 Presentatie Bookmarks in Netvibes en delicious Ga naar http://del.icio.us/ en registreer, meld aan (weer account aanmaken) Voeg delicious als bookmark tot aan netvibes NB favorieten is voor ouderen! Presentatie Interfaces Snelzoekbalk UbA Plaats in Netvibes
20 Verkenningen:presentaties + opdrachten Presentatie Sociale netwerken filmpje en voorbeelden Ga naar http://bibliotheek20.ning.com/ Registreer je, login in en vul je profielpagina in. Maak vrienden met je buurman/ buurvrouw. Is er ook een groep voor HBO-bibliotheken? Abonneer je daarop. Presentatie Podcasts voorbeelden Abonneer je op één van de twee podcasts hieronder http://www.denieuwereporter.nl/ http://www.vpro.nl/ Voeg die toe als Feed op jouw Netvibespagina Presentatie Vodcasts voorbeelden Plasterk over bibliotheken op youtube http://wurtv.wur.nl/wurtv/wurtv.aspx Presentatie Opac 2.0 voorbeelden http://zoeken.oba.nl/ http://www.aadl.org/ http://www.worldcat.org/
Opdracht voor de volgende keer Opdrachten 1e bijeenkomst afmaken Eigen blog Resultaten http://komevenkijken.blogspot.com/ http://hvaprobeersel.web-log.nl/mijn_weblog/ http://john-min.blogspot.com/ http://borgosanlorenzo.blogspot.com/ http://rengerdijkstra.blogspot.com/ http://meta-koffie.blogspot.com/ http://bloemlezen.blogspot.com/ Werkgerelateerd http://daniela-mijmeringen.blogspot.com/ http://www.bloglines.com/blog/botmanjj/ http://astriddw.blogspot.com/ http://digmed20.blogspot.com/ http://bibliotheek20.ning.com/profile/lisethroos/ http://daphneid2.blogspot.com/ http://boekiehierboekiedaar.blogspot.com/ 21 eigen leerdoelen formuleren in Wiki
22 Leergang: Voorlopig resultaat
Enquête leergang Web 2.0 Respons: xxxxxxxxxx Sinds de start van leergang heb ik de volgende Web 2.0 applicaties onderzocht/geprobeerd of gebruikt? (meerdere antwoorden mogelijk) Blogs Wiki s (wikipedia) S(ocial)OPACS (worldcat.org bv.) Professionale sociale netwerksites (Bibliotheek 2.0) Vriendennetwerk (hyves bv.) Newsreaders, RSS feeds (bloglines, feedreader etc.) Social bookmarking (delicio.us, furl) Micro blogging (Twitter) Virtuele games (second live bv.) Persoonlijke Web 2.0 startpagina (Igoogle, netvibes) Sharing websites (flickr bv.) xxxxxxxxxx xxxxx xx xxxxxxx x xxxxxx xxxxx x xxxxxx xxxx Anders, nl: 23
Enquête leergang Web 2.0 Hoeveel uur heb je aan de Web 2.0 applicatie(s) besteed? geen tijd voor gehad (of < 1-2 uur per week) 1-2 uur per week 2-4 uur per week 4-6 uur per week Meer dan 6 uur per week xx xxxxx x x Voor welke doel heb je Web 2.0 applicatie(s) gebruikt? (meerdere antwoorden mogelijk) Proffesionele doeleinden Privé-doeleinden Anders, nl: xxxxxxxxx xxxxxxx Opmerkingen: -Geen tijd gehad voor de opdrachten -Tijd besteed aan Web 2.0 applicatie(s): verschilt, kan geen gemiddelde aangeven 24
Enkele reacties deelnemers leergang 25 Weet nu in ieder geval de sites te vinden Leuk dat jullie zoveel verschillende dingen bijelkaar hadden gezet Heb nu een goed beeld van wat web 2.0 inhoudt, de toepassingen m.b.t. het onderwijs heb ik nog niet helemaal duidelijk Wat er allemaal bestaat! Helaas niet meer dan een oppervlakkige indruk gekregen Wat doen met alle accounts? Afwisselend en nieuw Dat we de presentatie ook ons eigen scherm hadden vond ik handig Precies genoeg info voor een introductie op het onderwerp Oefeningen waren kort en bondig Goed evenwicht tussen vertellen + zelf werkzaamheid Leuke variatie aan werkvormen Afwisseling van didactisch materiaal, filmpje, powerpoint presentatie, opdracht etc. Zelfdoen is de beste leermeester! Het zelf met de presentatie aan de slag kunnen gaan Gemist:» Veel accounts aanmaken, maar doel niet duidelijk» Voorbeelden van andere mediatheken» Wat doet de UvA op dit gebied?» Link met mediatheken die het al toepassen bij de dienstverlening» Teveel voor 1 keer» Iets meer tijd en begeleiding bij opdrachtjes» Teveel informatie in te korte tijd» Nog meer tijd om zelf te oefenen» Wel heel veel informatie voor zo n eertse kennismaking met web 2.0. Na afloop duizelde het me
Informatievaardigheid / mediawijsheid en Web 2.0 Informatievaardigheden versus Mediawijsheid De klassieke pijlers van de competentie informatievaardigheden zijn informatie vergaren, ordenen, beoordelen en verwerken. Mediawijsheid is (volgens de Raad voor Cultuur) "het geheel van kennis, vaardigheden en mentaliteit waarmee burgers zich bewust, kritisch en actief kunnen bewegen in een complexe en fundamenteel gemedialiseerde wereld". Mediawijsheid is een uitgebreider begrip dan informatievaardigheden, omdat het niet uitsluitend het verwerken van informatie omvat, maar ook het leveren van informatie. Web 2.0 sites, die immers draaien om gezamenlijk publiceren en reageren op elkaar, bieden prachtige mogelijkheden om leerlingen 'mediawijs' te maken. http://www.ictenonderwijs.nl/mediawijsheid.htm 26
Informatievaardigheid / mediawijsheid en Web 2.0 Web 2.0 toepassingen waar Mediatheken studenten vaardigheden in kunnen leren: Blogs Wiki s (wikipedia) S(ocial)OPACS (worldcat.org bv.) Professionale sociale netwerksites (Bibliotheek 2.0) Vriendennetwerk (hyves bv.) Newsreaders, RSS feeds (bloglines, feedreader etc.) Social bookmarking (delicio.us, furl) Micro blogging (Twitter) Virtuele games (second live bv.) Persoonlijke Web 2.0 startpagina (Igoogle, netvibes) Sharing websites (flickr bv.) Pod-, Vod en Screencasts IM (Instant Messaging) 27
Informatievaardigheid / mediawijsheid en Web 2.0 Inspirerende voorbeelden? Screencast http://www.fontysmediatheek.nl/ http://faculty.fullerton.edu/rclemens/nursing.htm http://www.library.ohiou.edu/tutorials/asp/ Games (mediawijsheid!) http://ict-en-onderwijs.blogspot.com/2006/09/phetch.html Wiki (voor en door biliothecarissen) http://instructionwiki.org/main_page SOPACS http://worldcat.org http://www.youtube.com/watch?v=q5ka2ihqkjg Leergang UvA http://ubaspoetnik.wordpress.com/2008/01/28/week/ (Zou er ook voor studenten kunnen komen!) 28
Web 2.0 pilots binnen de HvA Screencast http://videotheek.surfnet.nl/portaalinstructie.wmv Proef met Instant Messaging Mediatheek LWB tbv. informatiebemiddeling Aanwinsten als RSS 29