Raad voor Cliënten Participatie Assen p/a Gemeente Assen Noordersingel 33 9401 JW ASSEN Het College van Burgemeester en wethouders Postbus 30018 9400 RA Assen. Onderwerp: preadvies Concept Verordening Assen, 18 oktober 2016. Maatschappelijke ondersteuning en jeugdhulp. Geacht College, Verzoek. Uw ambtenaren hebben ons verzocht om zo mogelijk 17 of 18 oktober 2016 onze zienswijze te geven met betrekking tot de concept Verordening maatschappelijke ondersteuning en jeugdhulp. Wij geven deze zienswijze als preadvies op het stuk laatste versie concept Verordening maatschappelijke ondersteuning en jeugdhulp van 11 oktober 2016 dat voor besluitvorming aan uw college zal worden voorgelegd. Deze versie is nog zonder toelichting. Mocht uw besluit of de toelichting leiden tot veranderingen in het eindconcept dan willen wij graag de mogelijkheid krijgen om ons preadvies eventueel te herzien. Mochten er geen veranderingen worden aangebracht dan kunt u ons preadvies als definitief advies aanmerken. Hoewel de relatief korte reactietijd het ons niet goed mogelijk maakt om samen met de Participatieraad op uw verzoek te reageren hebben wij onze reacties zo goed mogelijk op elkaar afgestemd. ADVIEZEN. ALGEMEEN. 1. Wij hebben waardering voor de wijze waarop de Verordening maatschappelijke ondersteuning en jeugdhulp (verder te noemen: verordening) tot stand is gekomen. Voor cliënten blijft echter ook deze verordening niet makkelijk leesbaar. Besteed in de toelichting op de verordening meer aandacht aan voor cliënten aansprekende tekst. Verwijs, zoals nu het geval is, niet te veel naar andere bronnen zoals wetteksten. Neem zoveel mogelijk de bronnen integraal op. Wij hebben hier opnieuw naar gekeken en gestreefd naar een balans tussen enerzijds volledigheid en anderzijds leesbaarheid/ compactheid. 1
2. In de Verordening worden de volgende begrippen door elkaar gebruikt: - Cliënt en hulpvrager. - Individuele voorziening en maatwerkvoorziening. - Hulpmiddel en voorziening. Als u deze begrippen naast elkaar wilt laten bestaan, geef dan van al deze begrippen een duidelijke omschrijving in artikel 1. Dit hebben wij gedaan in artikel 1. Zie ook de artikelsgewijze toelichting op art 1 voor een algemene uitleg hoe we zijn omgegaan met de verschillende begrippenstelsels uit beide wetten. Het begrip hulpmiddel is toegevoegd. HOOFDSTUK 1: BEGRIPPEN. Artikel 1. Begripsbepalingen, algemeen. Helaas wordt het ons ook nu niet duidelijk welke begrippen wel en welke niet in de verordening terecht komen. Sommige begrippen staan zowel in de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo), en/of de Jeugdwet als in de gemeentelijke verordening beschreven. Andere begrippen staan noch in de Wmo en/of Jeugdwet, noch in de verordening. Maak een artikel 1, punt 2 waarin staat: Alle begrippen die in deze verordening worden gebruikt die niet nader worden omschreven hebben dezelfde betekenis als in de Wmo en/of de Jeugdwet, het Besluit maatschappelijke ondersteuning gemeente Assen (verder te noemen Besluit), de Algemene wet bestuursrecht en de Gemeentewet. Zie de artikelsgewijze toelichting op art 1 voor een algemene uitleg hoe we zijn omgegaan met de verschillende begrippenstelsels uit beide wetten. 2 Maak in de toelichting of in een bijlage bij het uitvoeringsbesluit een lijst met alle relevante begrippen en afkortingen. We hebben ervoor gekozen om alle relevante begrippen en uitleg van afkortingen op te nemen in Artikel 1. Begripsbepalingen. Voeg de volgende begrippen toe: - Cliëntondersteuning: onafhankelijke ondersteuning met informatie, advies en algemene ondersteuning die bijdraagt aan het versterken van de zelfredzaamheid en participatie en het verkrijgen van een zo integraal mogelijke dienstverlening op het gebied van maatschappelijke ondersteuning, preventieve zorg, zorg, jeugdhulp, onderwijs, welzijn, wonen, werk en inkomen. Dit begrip hebben we toegevoegd, evenals een uitleg van het begrip Vertrouwenspersoon - Het gesprek: het gesprek in het kader van onderzoek als bedoeld in artikel 2.3.2 van de Wmo. Niet toegevoegd, dit begrip is pas relevant in de nadere regels en zal daar worden uitgelegd - Persoonlijk plan. Niet toegevoegd, dit begrip is pas relevant in de nadere regels en zal daar worden uitgelegd -
- ZIN. Dit begrip/ afkorting hebben we toegevoegd De verwijzing in artikel 1.m naar j is niet juist. Dit moet zijn een verwijzing naar i. Klopt, is gewijzigd Artikel 1.a. Dit begrip kan verwarring geven met artikel 1.b (algemene voorziening). Het wordt duidelijker als het woordje algemeen wordt weggelaten. Laat voor een duidelijker begrip het woordje algemeen weg. Niet overgenomen, de algemeen gebruikelijke voorziening is de officiele term die bijvoorbeeld ook wordt gehanteerd in jurisprudentie, daarmee willen we aansluiting houden. Artikel 1.b en 1.o. Er wordt slechts verwezen naar een artikel in de Wmo en er wordt een volledige omschrijving gegeven van het artikel in de Jeugdwet. Dat geeft onduidelijkheid. Omschrijf zowel het betreffende artikel uit de Wmo als dat uit de Jeugdwet. Dit geldt ook voor artikel 1.o. De jeugdwet geeft, in tegenstelling tot de Wmo, geen definitie voor 1b (algemene voorziening) en 1o (persoonsgebonden budget). Daarom wordt de uitleg voor jeugd wel uitgeschreven terwijl voor de Wmo verwezen kan worden naar de wettekst. HOOFDSTUK 3: RESULTATEN. Artikel 4 en 5. In deze artikelen worden een aantal hoofdresultaten en interventieniveaus genoemd die voor veel mensen niet duidelijk zijn. Het is goed om ze te noemen in de verordening, maar dan moet in de toelichting duidelijk worden uitgelegd wat de betekenis is van al deze termen. Leg in de toelichting duidelijk en voor iedereen te begrijpen uit wat de betekenis is van de in artikel 4 genoemde hoofdresultaten en de in artikel 5 genoemde interventieniveaus. Is verwerkt in de artikelsgewijze toelichting op artikel 4 en 5 waarbij ook verwezen is naar de uitgebreide inhoudelijke uitleg in het Aanbestedingsdocument inkoop jeugd/ wmo. HOOFDSTUK 4: MAATWERK WMO. Artikel 6. Het is niet duidelijk waarom in artikel 6.1.a wel als voorwaarde wordt gesteld dat eerst moet worden onderzocht of gebruik kan worden gemaakt van een algemeen gebruikelijke voorziening en in artikel 6.1.b niet. 6.1.b. heeft betrekking op Beschermd Wonen en Opvang. Hiervoor zijn in de praktijk geen voorliggende algemeen gebruikelijke voorzieningen. Voor de cliënt is het belangrijk dat, als hij/zij een persoonlijk plan heeft gemaakt, dit wordt meegewogen in het onderzoek bedoeld in artikel 2.4 van het Besluit. Geef in de toelichting een duidelijke uitleg van artikel 6.1.a en artikel 6.1.b. Verwerkt. 3
4 Voeg een artikel toe waarin staat dat het college het persoonlijk plan betrekt bij de beoordeling of en zo ja welke maatwerkvoorziening noodzakelijk is. Dit zullen we verwerken in de onderliggende nadere regels. Artikel 7. Op dit moment zijn er te weinig betaalbare sociale huurwoningen. De wachttijd in Assen bedraagt twee tot drie jaar. Dit betekent dat artikel 7.4.e vrijwel onuitvoerbaar is. Houd bij artikel 7.4.e rekening met de situatie op de woningmarkt. In de uitvoering wordt de beschikbaarheid van de bedoelde geschikte woning uiteraard meegewogen. In de oude verordening was op blz. 4 in artikel 4.5 opgenomen dat een cliënt in aanmerking kan komen voor een voorziening voor vervoer in natura of in de vorm van een persoonsgebonden budget. In deze nieuwe verordening is dit artikel niet meer opgenomen. Wij vinden dat de mogelijkheid moet blijven bestaan om in aanmerking te komen voor een vervoersvoorziening op maat. Neem een artikel op waarin wordt bepaald dat een vervoersvoorziening op maat, in natura of in de vorm van een pgb mogelijk is. Dit is niet nodig. De mogelijkheid om een individuele maatwerkvoorziening voor vervoer in PGB vorm te krijgen bestaat nog steeds (artikel 7 lid 6 zegt alleen maar dat een collectieve maatwerkvoorziening voorgaat op een individuele maatwerkvoorziening). Artikel 8. Het is belangrijk dat in de beschikking wordt aangegeven op welke manier men bezwaar kan maken tegen het genomen besluit. Ook belangrijk is dat cliënten, naast de juridisch voorgeschreven manier van bezwaar maken op de hoogte worden gebracht van de mogelijkheid om een klacht in te dienen bij de ombudscommissie. Deze klacht kan bij voorbeeld gaan over de wijze waarop een cliënt is behandeld. Uitleg over voornoemde procedures kan bij voorbeeld in een bijlage bij de beschikking. Wijzig artikel 1 op de volgende manier: In de beschikking tot verstrekking van een maatwerkvoorziening, wordt aangegeven of deze als voorziening in natura of als persoonsgebonden budget wordt verstrekt. In een bijlage bij deze beschikking wordt aangegeven op welke manier bezwaar tegen deze beschikking kan worden gemaakt en welke klachtenprocedures er nog meer mogelijk zijn. -Voor klacht- en bezwaarafhandeling is de basis goed geregeld in de Algemene Wet Bestuursrecht. De bepalingen uit de ABW zijn onverminderd van kracht. Dit, en de wegen die open staan om een klacht in te dienen zijn nader uitgewerkt in de toelichting ( bij artikel 27?) -In de beschikking wordt ook nu al aangegeven hoe bezwaar kan worden gemaakt op het besluit in de beschikking. -Klachten hebben vaak op andere zaken betrekking dan op het besluit in de beschikking, bijvoorbeeld op gedragingen van een medewerker. En die kunnen ook al aan de orde zijn in de fase vóór de beschikking. De beschikking daarom ons inziens niet de juiste plaats en timing om informatie te geven over de wegen die open staan om een eventuele klacht in te dienen (eerder via een flyer of het internet, wij zullen hier in de uitvoering van de Toegang aandacht voor hebben). Artikel 9.
Niet iedereen zal bekend zijn met de term ZIN. Uitleg is daarom noodzakelijk. Dit kan in artikel 1. In artikel 6.3, blz. 5 van de oude verordening was de mogelijkheid opgenomen voor een aanvulling van het persoonsgebonden budget met een vergoeding voor onderhoud, reparatie en verzekering. In de nieuwe verordening is deze mogelijkheid niet meer opgenomen. Hier zijn wij het niet mee eens, tenzij er op een andere manier een vergoeding wordt gegeven voor onderhoud, reparatie en verzekering. Neem in artikel 1 het begrip ZIN op en geef duidelijk aan wat de betekenis hiervan is. Is verwerkt Neem een artikel op waarin wordt bepaald dat een vergoeding voor onderhoud, reparatie en verzekering mogelijk is. Is weer toegevoegd (was per abuis bij het tekstverwerken verwijderd) Artikel 12. Wij zijn van mening dat de opname van tarieven in de verordening niet juist is en ook niet efficiënt omdat deze jaarlijks wijzigen waardoor de verordening weer moet worden gewijzigd. Tarieven kunnen beter worden opgenomen in het Besluit. Neem de tarieven van algemene voorziening schoonmaak niet op in de verordening, maar in het Besluit. Dit is niet mogelijk: uit recente jurisprudentie rond de algemene voorziening schoonmaak blijkt dat gemeenten de tarieven in de verordening moeten opnemen. Artikel 13. De vergoeding van 10,- per uur (HHT) werd tot nu toe betaald uit een extra budget dat door het Rijk beschikbaar is gesteld voor een overgangsperiode van twee jaar (2015 en 2016). Dit betekent dat er voor de komende jaren of extra geld van het Rijk moet komen of extra geld uit het gemeentelijke Wmo-budget moet worden vrijgemaakt om opnieuw deze vergoeding van 10,- beschikbaar te kunnen stellen. Als voor de komende jaren geen budget beschikbaar is voor de HHT, wijzig het artikel dan zodanig dat de HHT eruit wordt gehaald, maar dat mensen met een inkomen van maximaal 120% van de bijstandsnorm wel in aanmerking kunnen komen voor een tegemoetkoming op basis van de Regeling tegemoetkoming kosten algemene voorziening schoonmaak. Deze situatie is vooralsnog niet aan de orde. Recent is door het college voldoende budget beschikbaar gesteld voor de jaren 2017 en 2018. Artikel 14. Evenals wij hebben aangegeven in ons advies bij de oude verordening vinden wij dit artikel te beperkt. Mantelzorg is veel meer dan een blijk van waardering, zeker nu mantelzorg binnen de gemeente opgenomen is als onderdeel van het Sociaal Domein. Het gaat niet alleen om waardering één keer per jaar maar om een visie op mantelzorg verbreed tot informele zorg, een breed gedragen netwerk waarin de visie een uitwerking krijgt in: ondersteuning en informatievoorziening met betrekking tot bewustwording onder mantelzorgers en in de samenleving van Assen; duidelijke respijtzorgvoorzieningen en geld voor respijtzorgarrangementen; samenwerking tussen professionals en vrijwilligers; een klankbordgroep, luisterend oor, correcte toegang en cliëntondersteuning; 5
mantelzorgvriendelijke bedrijven waarin mantelzorg bespreekbaar wordt en flexibele inzet mogelijk wordt. En natuurlijk een dag van de mantelzorg waarin mantelzorgers elk jaar opnieuw op een innovatieve manier in de watten worden gelegd. Maak een uitgebreider artikel op de manier zoals wij hiervoor hebben aangegeven. Dat onze mantelzorgvisie en mantelzorgondersteuning breder is hebben wij verwerkt in de artikelsgewijze Toelichting op artikel 14. Artikel 15. Dit artikel kan wat ons betreft niet vervallen omdat wij, samen met de Participatieraad van mening zijn dat de huidige regeling via de collectieve ziektekostenverzekering niet genoeg is om zoveel mogelijk mensen voldoende te compenseren voor de kosten die zij (noodzakelijk) maken als gevolg van hun chronische ziekte of handicap. Momenteel doet Werkplein Drentsche Aa (WPDA) hier onderzoek naar en wij willen de uitkomsten hiervan afwachten voordat er stappen worden genomen om de mogelijkheid chronisch zieken en gehandicapten te compenseren via de Wmo, te laten vervallen. Wacht de uitkomsten van het onderzoek van WPDA en eventueel daarop volgende stappen af alvorens dit artikel eventueel te laten vervallen. Dit artikel is gehandhaafd. Artikel 16 Het wijzen op onafhankelijke cliëntondersteuning moet naar onze mening gebeuren na de melding van de hulpvraag. In het Besluit staan vermeld: Artikel 2.1: Melding. Artikel 2.2: Persoonlijk plan. Artikel 2.3: Informatie en identificatie. Artikel 2.5: Nader onderzoek. Artikel 2.6: Aanvraag. Wij missen in dit rijtje het gesprek (gesprek in het kader van het onderzoek als bedoeld in artikel 2.5 van het Besluit). Dit zou achter de melding moeten komen als artikel 2.2 en daarna cliëntondersteuning. Wij vinden het logisch om artikel 16 uit de verordening te halen en in het Besluit als een artikel 2.3 achter het gesprek te plaatsen. De huidige artikelen 2.2 tot en met 2.9 uit het besluit moeten dan opnieuw genummerd worden. Neem het gesprek en artikel 16 uit de verordening op in het Besluit zoals wij hierboven hebben beschreven. Wij handhaven artikel 16 bewust in de verordening met als doel clientondersteuning explicieter in positie te brengen. Het gesprek zal een plek krijgen in de aanpassing van de nadere regels. HOOFDSTUK 5 MAATWERK JEUGD. Artikel 17. In de opsomming van 1.a van dit artikel is als voorwaarde voor een individuele voorziening, in tegenstelling tot de voorwaarde voor een maatwerkvoorziening in de Wmo, niet opgenomen dat jeugdigen of ouders eerst een beroep moeten doen op een mantelzorger. Neem ook hier in de opsomming de mantelzorger op. Dit hebben we niet gedaan omdat de term mantelzorger hier niet relevant is. Dit artikel is 6
toegespitst op de jeugdwet. In de jeugdwet wordt gesproken van andere personen in het sociaal netwerk. In artikel 1.c is niet duidelijk wat onder andere voorziening wordt verstaan. Herschrijf het artikel zodanig dat duidelijk is wat onder andere voorziening wordt verstaan. Dit is verwerkt in de artikelsgewijze toelichting op artikel 17. Artikel 18. In tegenstelling tot in de beschikking in het kader van de Wmo wordt hier niet over een eigen bijdrage gesproken. Wij gaan er vanuit dat ook hier een eigen bijdrage is verschuldigd. Vermeld in de beschikking of een eigen bijdrage is verschuldigd en zo ja, de hoogte hiervan. Vermeld ook hier, zoals wij hebben aangegeven in ons advies bij artikel 8, de bezwarenprocedure en de klachtenprocedure. De reden dat er voor jeugdhulp niet over eigen bijdragen wordt gesproken is dat deze voor jeugdhulp niet aan de orde (meer) zijn. Zie voor onze reactie op uw advies bij artikel 8 onder artikel 8. HOOFDSTUK 6 Herziening, wijziging en Terugvordering Maatschappelijke ondersteuning en Jeugdhulp. Artikel 2.c: Niet duidelijk is wat onder voorziening wordt verstaan. Een aangeschafte voorziening kan alleen worden teruggegeven als het een hulpmiddel betreft en niet als het een dienst betreft. Geef duidelijk aan wat hier bedoeld wordt. Is verwerkt. Artikel 22. Dit artikel legt vast dat aanbieders moeten zorgen voor een goede kwaliteit van de voorzieningen, waaronder voldoende deskundigheid van beroepskrachten. Ook groepen als GGZcliënten en mensen met autisme en anderen die een specifieke behandeling/benadering vergen, vallen onder de reikwijdte van de Wmo en Jeugdwet. Daarnaast zijn er in Assen veel verschillende groepen van niet-nederlandse afkomst die niet of gebrekkig Nederlands spreken en die ook gebruik maken of gaan maken van de Wmo en/of de Jeugdwet. Houd bij het beoordelen van de deskundigheid van beroepskrachten en van de kwaliteit van de voorzieningen rekening met bovenstaande groepen. Dit doen we door met aanbieders in het kader van inkoop afspraken te maken over kwaliteitseisen en door alert te zijn in de uitvoering (monitoring door de Toegang van de met aanbieders afgesproken resultaten op client niveau). Artikel 24. In lid 2 wordt alleen de maatwerkvoorziening (Wmo) genoemd. Hier horen ook de individuele voorzieningen uit de Jeugdwet bij. Voeg hieraan toe: en individuele voorzieningen (Jeugdwet). 7
Niet overgenomen, toezicht op kwaliteit is in de Jeugdwet op andere wijze geregeld namelijk via de Inspectie. Dit wordt nader uitgelegd in de artikelsgewijze toelichting van artikel 24. Artikel 26. In lid 1 wordt alleen genoemd in het kader van de Wmo. Hier hoort ook de Jeugdwet bij. Voeg aan artikel 24, lid 1 toe: en Jeugdwet. Niet overgenomen, melding van calamiteiten en geweld is in de Jeugdwet op andere wijze geregeld namelijk via de Inspectie. Dit wordt nader uitgelegd in de artikelsgewijze toelichting van artikel 24. Artikel 31 Artikel 1: Het woordje individuele moet worden geschrapt. Dit klopt, is aangepast. Privacy. Verschillende organisaties waaronder de gemeente vragen en krijgen veel, vaak privacy gevoelige informatie van cliënten. Organisaties werken volgens privacyregelingen die niet altijd gelijk zijn en waarschijnlijk zelfs op sommige punten tegenstrijdig. Daarom vinden wij het belangrijk dat in de verordening wordt opgenomen dat alle aanbieders die zorg leveren moeten voldoen aan het privacyreglement van de gemeente Assen. Uiteraard moet ook worden geregeld welke sancties zullen staan op overtreding of niet-toepassing van de regels. Neem in de verordening een artikel op over privacy zoals hierboven is beschreven Niet overgenomen. Rond privacy bestaat al uitvoerige landelijke regelgeving in de Wmo (hoofdstuk 5), de Jeugdwet (hoofdstuk 7) en de Wet Beveiliging Persoonsgegevens. Deze regelgeving vormt aangevuld met wat we hierover met aanbieders in het kader van inkoop hebben afgesproken een voldoende basis voor (het toetsen van ) de uitvoeringspraktijk. Tot slot. Wij gaan er vanuit dat ook het Besluit maatschappelijke ondersteuning zal worden aangepast. Wij willen hier graag bij worden betrokken om op die manier mee te werken aan een cliëntvriendelijke uitvoering van de verordening. Wij vertrouwen er verder op dat u onze argumentatie en aanbevelingen zorgvuldig zult meewegen in uw besluitvorming en zien uw reactie met belangstelling tegemoet. Met vriendelijke groet, Namens de Raad voor Cliënten Participatie Assen (RCPA), De voorzitter, De secretaris, C. Overbeeke A. Schlundt Bodien-Gorter. 8