Materiaal OCMW Herentals Vervolgcursus: Stappenplan afbouw budgetbeheer v 20130325 Info Katrien Feyaerts en Lieze Valenberghs, 014 24 66 95 OCMW Herentals, Nederrij 133a, 2200 Herentals
OCMW Herentals Vervolgcursus: Stappenplan afbouw budgetbeheer (definitief) Algemeen doel: - De mensen, die het stappenplan hebben afgerond, voelen zich voldoende zelfverzekerd en bezitten de nodige vaardigheden om hun budget zelf (opnieuw) in eigen handen te nemen. Ze stoppen met budgetbeheer. Doelgroep: De mensen die in aanmerking komen voor de vervolgcursus Budgethulpverlening, in de vorm van een stappenplan, naar de afbouw van Budgetbeheer toe, zijn de mensen die aan volgende voorwaarden voldoen: - ze hebben de basiscursus Budgethulpverlening met succes hebben afgerond, - ze geven aan te willen stoppen met budgetbeheer, - ze bezitten de mogelijkheden en de basisvaardigheden om te stoppen met budgetbeheer en - ze hebben een relatief stabiele financiële situatie. Algemene werkwijze en timing: - Het vertrekpunt is een algemeen stappenplan, gebaseerd op de tijdslijn/rode draad, structuur en thema s uit de basiscursus. Het algemeen stappenplan staat hieronder omschreven. Het bestaat uit: een beknopte versie; waar enkel de stappen omschreven staan én een uitgebreide versie; waar de doelen, werkwijze, taakomschrijving en termijnbepaling van elke stap vermeld zijn. Dit stappenplan houdt de verschillende stadia in die een cliënt kan doorlopen om uiteindelijk te komen tot het zelfstandig beheer van zijn budget. - In een overleg passen de maatschappelijk assistent (m.a.), de cliënt en de vormingswerker dit algemeen stappenplan aan, aan de noden en het niveau van de cliënt. Dit is het individueel stappenplan van de cliënt. - De vormingswerker en de m.a. begeleiden samen de cliënt in dit individueel stappenplan. De m.a. staat in voor de praktische uitwerking van de stappen, de vormingswerker neemt het vormingsaspect voor zijn rekening. Er wordt bij elke stap van het plan duidelijk omschreven wie voor welke taak instaat, zodat m.a. en vormingswerker niet naast elkaar werken. De cliënt komt op regelmatige basis langs bij de m.a. in functie van het budgetbeheer. De cliënt komt iedere week langs bij de vormingswerker in functie van het vormingsaspect. Voordat de cliënt over gaat naar de volgende stap, overleggen vormingswerker en m.a. om te bekijken of de cliënt klaar is om die stap te zetten. OCMW Herentals, Nederrij 133a, 2200 Herentals 1
- Bij het bepalen van het individueel stappenplan stellen de vormingswerker, m.a. en cliënt een termijn voor waarin de cliënt wil stoppen. Per stap leggen ze ook een richttijd vast. Vormingswerker, cliënt en m.a. kunnen op elk moment in het stappenplan de termijnen en stappen aanpassen. - De vormingswerker stelt voor de cliënt een schema op van zijn stappenplan, zodat hij steeds kan volgen waar hij zich bevindt, van waar hij komt en welke weg hij nog moet afleggen. Info Lieze Valenberghs, 014 24 66 95 Katrien Feyaerts, idem OCMW Herentals, Nederrij 133a, 2200 Herentals 2
Beknopt stappenplan: 1. de cliënt werkt met zijn klasseersysteem, 2. de cliënt ontvangt alle rekeningen zelf thuis, 3. de cliënt werkt met zijn bankuittreksels, 4. de cliënt zet zijn jaarplanning op punt, 5. de cliënt budgetteert door elke maand een maandplanning op te maken en de cliënt blikt elke maand terug op de voorbije maand en toetst dit aan de jaarplanning, 6. de cliënt stelt elke week een leefgeld-planning op, 7. de cliënt ontvangt zijn leefgeld om de twee weken (+ leefgeld-planning), 8. de cliënt ontvangt zijn leefgeld eens per maand (+ leefgeld-planning), 9. de cliënt stelt een spaarplan op en houdt zich hieraan, 10. de cliënt betaalt zelf één, enkele en uiteindelijk alle vaste maandelijkse kosten, 11. de cliënt betaalt zelf de vaste driemaandelijkse kosten en de vaste halfjaarlijkse kosten, 12. de cliënt betaalt zelf alle kosten: vaste maandelijkse kosten, vaste driemaandelijkse kosten, vaste halfjaarlijkse kosten, vaste jaarlijkse kosten en de onregelmatige kosten, de cliënt ontvangt zijn volledig inkomen op de eigen rekening en gaat in budgetbegeleiding, hij komt om de twee weken langs bij de vormingswerker, 13. budgetbegeleiding: samenkomen eens per maand, 14. de cliënt beheert zijn budget zelf. OCMW Herentals, Nederrij 133a, 2200 Herentals 3
Uitgebreid stappenplan: 1. Klasseersysteem: o De cliënt heeft een eigen, goed georganiseerd klasseersysteem. o De cliënt weet wat hij moet bewaren, waar en hoe lang. o De cliënt heeft een overzicht over zijn administratie. o De cliënt zet samen met de vormingswerker zijn klasseersysteem op punt, zodat hij een goede basis heeft. o De cliënt krijgt kopies van alle rekeningen en papieren die er binnen komen en buiten gaan. Hij sorteert deze in zijn klasseersysteem (zie stap 2.). o De m.a. bezorgt de cliënt op regelmatige basis de kopies (zie stap 2). o De vormingswerker stelt samen met de cliënt zijn administratie op punt. Dit kan gepaard gaan met een (of enkele ) huisbezoek(en). De vormingswerker oefent met de cliënt het begrijpen en gebruiken van het klasseersysteem en de administratie in het algemeen. o Zie tijdslijn: tijdens bijeenkomst 1, opvolging in bijeenkomst 2, 3en 4. 2. Rekeningen zelf ontvangen: o De cliënt heeft een zicht op wat hij aan rekeningen krijgt en moet betalen. o De cliënt is betrokken bij zijn financiën en is er actief mee bezig. o De cliënt kan inschatten welke rekeningen dringend moeten betaald worden. o De cliënt ontvangt thuis alle rekeningen. Hij brengt deze op regelmatige basis binnen bij zijn m.a.. o De cliënt krijgt kopies van alle rekeningen en papieren die er binnen komen en buiten gaan. Hij sorteert deze en bewaart ze in zijn klasseersysteem. o De m.a. zorgt er voor dat alle rekeningen bij de cliënt thuis aankomen. De m.a. bevraagt ook telkens bij elke rekening of de cliënt weet waar deze over gaat en wat deze inhoudt. Wanneer de cliënt hier problemen mee heeft signaleert de m.a. dit aan de vormingswerker. o Wanneer er problemen zijn bij het begrijpen van rekeningen, het inschatten van hun dringendheid e.d. neemt de vormingswerker dit op met de cliënt. o Zie tijdslijn: tijdens bijeenkomst 1, opvolging in bijeenkomst 2, 3 en 4. OCMW Herentals, Nederrij 133a, 2200 Herentals 4
3. Bankuittreksels: o De cliënt kan zijn bankuittreksels lezen. o De cliënt weet dat hij zijn bankuittreksels moet bewaren en hoe hij ze moet sorteren. o De cliënt heeft een overzicht over zijn administratie. o De cliënt bouwt samen met de vormingswerker in het klasseersysteem de bewaring van de bankuittreksels in. o De m.a. zorgt er voor dat de bankuittreksels op regelmatige basis worden meegegeven. o De m.a. bezorgt de cliënt op regelmatige basis de bankuittreksels. o De vormingswerker stelt samen met de cliënt zijn administratie op punt. Dit kan gepaard gaan met een (of enkele ) huisbezoek(en). De vormingswerker oefent met de cliënt het begrijpen en gebruiken van de bankuittreksels en de administratie in het algemeen. o Zie tijdslijn: tijdens bijeenkomst 1, opvolging in bijeenkomst 2, 3 en 4. 4. Jaarplanning: o De cliënt heeft een waarheidsgetrouwe jaarplanning. o De cliënt weet hoe hij deze jaarplanning moet wijzigen en aanpassen. o De cliënt weet in welke maand, welke rekeningen betaald moeten worden. o Cliënt en vormingswerker zetten samen de jaarplanning op punt. o De vormingswerker gaat na of de jaarplanning nog moet aangepast worden en stelt deze samen met de cliënt op punt. o De m.a. zorgt voor de nodige gegevens voor het aanpassen van deze jaarplanning en controleert de jaarplanning. o Zie tijdslijn: tijdens bijeenkomst 2, opvolging in bijeenkomst 5. 5. Budgetteren a.d.h.v.maandplanningen: o De cliënt heeft een zicht op wat er in een bepaalde maand moet betaald worden. o De cliënt kan aan het begin van de maand plannen welke betalingen er moeten gebeuren. o De cliënt kan zich aan deze planning houden. o De cliënt kan terugblikken op de voorgaande maand. OCMW Herentals, Nederrij 133a, 2200 Herentals 5
o De cliënt kan inschatten wanneer er een afbetalingsplan moet worden aangevraagd. o De cliënt kan zelf een afbetalingplan opstellen. o De cliënt kan een afbetalingsplan voorstellen aan de schuldeiser. o De cliënt heeft een vast bedrag aan leefgeld en kan zich hier aan houden. o De cliënt werkt met zijn jaarplanning en maakt aan het eind van elke maand een maandplanning op voor de volgende maand. De cliënt krijgt telkens op het einde van de maand een kopie van zijn budgetteringsfiche, zodat hij kan terugblikken op de voorgaande maand én hij zijn jaarplanning kan aanpassen aan de werkelijkheid. o Wanneer er een afbetalingsplan moet worden opgesteld bespreekt de m.a. dit samen met de cliënt. De cliënt leert op deze manier in te schatten wanneer er een afbetalingsplan moet worden opgesteld. Hij doet, samen met de m.a., een voorstel en ze schrijven de schuldeiser aan. o De vormingswerker bekijkt samen met de cliënt de opgestelde maandplanning en de budgetteringsfiche. De vormingswerker en de cliënt kunnen, als de cliënt dit wenst, samen een schema opstellen waarin staat wanneer de vaste kosten elke maand betaald moeten worden: in het begin, midden of einde van de maand. o Wanneer er een afbetalingsplan moet worden aangevraagd, bespreekt de m.a. dit met de cliënt. Ze stellen samen een afbetalingsplan op en schrijven samen de schuldeiser aan. o Zie tijdslijn: tijdens bijeenkomst 2, opvolging in bijeenkomst 7. 6. Leefgeld-planning: o De cliënt kan de uitgaven van zijn leefgeld plannen. o De cliënt kan zich houden aan zijn leefgeld-planning. o De cliënt heeft een zicht op zijn uitgavenpatroon. o De cliënt kan zijn uitgavenpatroon aanpassen aan de inkomsten. o De cliënt stelt elke week een planning op van hoe hij die week zijn leefgeld zal besteden. In het begin doet hij dit samen met de vormingswerker. Ze blikken ook iedere week terug naar de voorgaande planning. Deze planning kan gaan om het vastleggen van een vaste winkeldag en een richtbedrag voor voeding, ontspanning (uitstappen), kleding, rookartikelen, extra s, o De vormingswerker bekijkt samen met de cliënt de planning en corrigeert waar nodig. o Zie tijdslijn: tijdens bijeenkomst 3, opvolging in bijeenkomst 4, 5 en 6. OCMW Herentals, Nederrij 133a, 2200 Herentals 6
7. Leefgeld om de twee weken: o De cliënt kan zijn uitgaven spreiden. o De cliënt kan de uitgaven van zijn leefgeld plannen. o De cliënt kan zich houden aan zijn leefgeld-planning. o De cliënt heeft een zicht op zijn uitgavenpatroon. o De cliënt kan zijn uitgavenpatroon aanpassen aan de inkomsten. o De cliënt ontvangt zijn leefgeld i.p.v. elke week, om de twee weken. o Hij maakt nu ook weer een leefgeld-planning op. De leefgeld-planning kan nu opgemaakt worden voor twee weken, maar het kan ook zijn dat de cliënt een planning per week blijft maken. Dit hangt af van de gewoonten van de cliënt (bv. wanneer naar winkel gaan: elke week of om de twee weken). o De m.a. stort het leefgeld om de twee weken op de afnamerekening van de cliënt. o De vormingswerker volgt de cliënt hier in op en overloopt samen met de cliënt de leefgeld-planning. o Zie tijdslijn: tijdens bijeenkomst 4, opvolging in bijeenkomst 6 en 8. 8. Leefgeld eens per maand: o De cliënt kan zijn uitgaven spreiden. o De cliënt kan de uitgaven van zijn leefgeld plannen. o De cliënt kan zich houden aan zijn leefgeld-planning. o De cliënt heeft een zicht op zijn uitgavenpatroon. o De cliënt kan zijn uitgavenpatroon aanpassen aan de inkomsten. o De cliënt ontvangt zijn leefgeld i.p.v. elke week of om de twee weken, eens per maand. o De cliënt kan een leefgeld-planning opmaken voor 1 maand, maar het kan ook zijn dat de cliënt een planning per week blijft maken. Dit hangt af van de gewoonten van de cliënt (bv. wanneer naar winkel gaan: elke week of om de twee weken). o De m.a. stort het leefgeld elke maand op de afnamerekening van de cliënt. o De vormingswerker volgt de cliënt hier in op en overloopt samen met de cliënt de leefgeld-planning. o Zie tijdslijn: tijdens bijeenkomst 8, opvolging in bijeenkomst 12. OCMW Herentals, Nederrij 133a, 2200 Herentals 7
9. Spaarplan: o De cliënt heeft een toekomstgerichte houding. o De cliënt spaart iedere maand een (vast) bedrag. o De cliënt heeft meer zekerheid. o De cliënt heeft een idee voor wat hij wil sparen. o De cliënt denkt na over de mogelijkheid en wenselijkheid tot sparen en stelt, a.d.h.v. de jaarplanning, een spaarplan op. De cliënt spaart dan iedere maand een bedrag op zijn spaarboekje. o De vormingswerker bespreekt met de cliënt de mogelijkheid en wenselijkheid tot sparen. Samen stellen ze een spaarplan op. o De m.a. opent een spaarboekje voor de cliënt en stort iedere maand het vooraf besproken bedrag op deze spaarrekening. o Zie tijdslijn: tijdens bijeenkomst 5, opvolging in bijeenkomst 9. 10. Betaling vaste maandelijkse kost(en): o De cliënt maakt een onderscheid tussen zijn leefgeld en geld om rekeningen mee te betalen. o De cliënt kan werken met overschrijvingen. o De cliënt kan werken met de betaalautomaten van de bank. o De cliënt betaalt tijdig de vaste maandelijkse rekeningen. o De cliënt ontvangt, naast zijn leefgeld, een bedrag voor het betalen van zijn vaste maandelijkse kosten. De cliënt betaalt met dit bedrag zelf zijn vaste maandelijkse kosten. Ofwel betaalt hij ze allemaal tegelijk ofwel doet hij dit in stappen en betaalt hij er elke maand eentje meer. Het is de bedoeling dat hij uiteindelijk alle vaste maandelijkse kosten zelf betaalt. o De cliënt doet deze betalingen bij voorkeur op de betaalautomaat in de bank. o Wanneer er een afbetalingsplan moet worden gevraagd, neemt de cliënt dit zelf op. o De m.a. stort elke maand het bedrag op de afnamerekening van de cliënt. De cliënt brengt telkens de betaalbewijzen binnen en de m.a. en de cliënt overlopen telkens samen of alles betaald is. o De vormingswerker zorgt er voor dat de cliënt het betalen via een betaalautomaat voldoende onder de knie heeft. o Zie tijdslijn: tijdens bijeenkomst 7, opvolging in bijeenkomst 12. OCMW Herentals, Nederrij 133a, 2200 Herentals 8
11. Betaling vaste driemaandelijkse kosten en vaste halfjaarlijkse kosten: o De cliënt maakt een onderscheid tussen zijn leefgeld en geld om rekeningen mee te betalen. o De cliënt kan werken met overschrijvingen. o De cliënt kan werken met de betaalautomaten van de bank. o De cliënt betaalt tijdig de vaste maandelijkse, de vaste driemaandelijkse en de vaste haljaarlijkse rekeningen. o De cliënt ontvangt, naast zijn leefgeld, een bedrag voor het betalen van zijn vaste maandelijkse kosten en zijn vaste driemaandelijkse kosten. De cliënt betaalt met dit bedrag zelf zijn vaste maandelijkse en driemaandelijkse kosten. o De cliënt doet deze betalingen bij voorkeur op de betaalautomaat in de bank. o De m.a. stort elke maand het bedrag op de afnamerekening van de cliënt. De cliënt brengt telkens de betaalbewijzen binnen en de m.a. en de cliënt overlopen telkens samen of alles betaald is. o De vormingswerker volgt de cliënt op in deze betalingen. o Zie tijdslijn: tijdens bijeenkomst 12. o 12. Betaling alle kosten -> budgetbegeleiding:. o De cliënt betaalt tijdig de vaste maandelijkse, de vaste driemaandelijkse, de vaste haljaarlijkse, de vaste jaarlijkse en de onregelmatige rekeningen. o De cliënt kan, met begeleiding van een m.a., instaan voor het beheren van zijn eigen budget. o De cliënt ontvangt zijn inkomen volledig op de eigen rekening en staat zelf in voor de betalingen. o De cliënt komt om de twee weken langs bij de vormingswerker. De vormingswerker volgt op hoe het loopt, ze bekijken samen de planningen. Dingen die nog moeilijk lopen worden opgenomen. o Budgetbegeleiding: De cliënt komt nu volledig terecht bij de vormingswerker. o Zie tijdslijn: tijdens bijeenkomst 12. OCMW Herentals, Nederrij 133a, 2200 Herentals 9
13. Budgetbegeleiding: eens per maand: o De cliënt kan, met begeleiding van een m.a., instaan voor het beheren van zijn eigen budget. o Cliënt en vormingswerker komen eens per maand samen. o De vormingswerker werkt met de cliënt rond de zaken die nog moeilijk liggen. o Zie tijdslijn: tijdens bijeenkomst 18. 14. Zelfstandig beheer door cliënt: o De cliënt kan volledig zelfstandig instaan voor het beheren van zijn eigen budget. o Wanneer de cliënt zich met een nieuwe vraag aanmeldt op het OCMW, komt hij terecht bij zijn oorspronkelijke m.a. o Zie tijdslijn: bijeenkomst 20. OCMW Herentals, Nederrij 133a, 2200 Herentals 10