Health Outlook 2014 Onderzoek stimuleren en optimaliseren om patiëntenzorg te verbeteren STZ in samenwerking met
Leeuwarden Groningen Alkmaar Zwolle Haarlem Amsterdam Den Haag Hoofddorp Amersfoort Deventer Apeldoorn Enschede Rotterdam Delft Nieuwegein Arnhem Dordrecht Nijmegen s Hertogenbosch Breda Tilburg Eindhoven Veldhoven Venlo Heerlen 2
Dankwoord Graag willen we iedereen bedanken die de Health Outlook 2014 mogelijk maakte. De hulp en inzichten waren van essentieel belang voor het creëren van deze Health Outlook. Van de 28 STZ ziekenhuizen hebben 26 deelgenomen aan het onderzoek. STZ ziekenhuizen Albert Schweitzer ziekenhuis, Dordrecht Amphia Ziekenhuis, Breda Atrium Medisch Centrum, Heerlen* Canisius-Wilhelmina Ziekenhuis, Nijmegen Catharina Ziekenhuis, Eindhoven Deventer Ziekenhuis, Deventer Gelre ziekenhuizen, Apeldoorn HagaZiekenhuis, Den Haag Isala klinieken, Zwolle* Jeroen Bosch Ziekenhuis, s Hertogenbosch Kennemer Gasthuis, Haarlem Maasstad Ziekenhuis, Rotterdam Martini Ziekenhuis, Groningen Máxima Medisch Centrum, Eindhoven Meander Medisch Centrum, Amersfoort Medisch Centrum Alkmaar Medisch Centrum Haaglanden, Den Haag Medisch Centrum Leeuwarden Medisch Spectrum Twente, Enschede Onze Lieve Vrouwe Gasthuis, Amsterdam Reinier de Graaf Groep, Delft Rijnstate, Arnhem Sint Franciscus Gasthuis, Rotterdam Sint Lucas Andreas Ziekenhuis, Amsterdam Spaarne Ziekenhuis, Hoofddorp St. Antonius Ziekenhuis, Nieuwegein St. Elisabeth Ziekenhuis, Tilburg VieCuri Medisch Centrum, Venlo Het initiatief wordt ondersteund door de International Academic Advisory Council van The Decision Group * Twee STZ ziekenhuizen konden dit jaar helaas niet deelnemen aan de Health Outlook. 3
Inhoudsopgave 5 7 8 9 Introductie Achtergrond en doelstellingen Conclusies en trends Werkwijze Health Outlook resultaat 12 16 20 24 De trends Onderzoek leeft meer bij STZ ziekenhuizen Expertise, enthousiasme en netwerken maken het verschil Alles zelf doen is optellen, samenwerken is vermenigvuldigen Ruimte en kansen voor gesponsord onderzoek 4
Achtergrond en doelstellingen De Health Outlook 2014 presenteert de resultaten op het gebied van onderzoek en innovatie van STZ ziekenhuizen voor de jaren 2012 en 2013. Achtergrond In de Nederlandse ziekenhuiszorg onderscheiden 28 grote opleidingsziekenhuizen zich met de thema s opleiding en onderwijs, wetenschappelijk onderzoek en topklinische zorg. Deze ziekenhuizen zijn verspreid over hele land en hebben zich verenigd in de STZ, vereniging Samenwerkende Topklinische opleidingsziekenhuizen. Doelstellingen Health Outlook Het verschaffen van inzicht in de prestaties van STZ ziekenhuizen op het gebied van onderzoek, toepassing en innovatie aan relevante stakeholders Deelnemende ziekenhuizen in staat stellen hun eigen resultaten te vergelijken met andere ziekenhuizen Het identificeren en toepassen van (next) best practices Het aantrekken van nieuw onderzoek en innovatie Kennis uitwisselen op het gebied van onderzoek en innovatie Health Outlook 2014 5
6
Conclusies en trends Onderzoek leeft steeds meer bij STZ ziekenhuizen. Dat wordt zichtbaar door de gedreven experts, initiatiefrijke onderzoekers, de samenwerking met collega STZ ziekenhuizen en universitaire medische centra. Onderzoek In totaal zijn bij STZ ziekenhuizen in 2012 178.000 patiënten aangemerkt als beoogd deelnemer aan wetenschappelijk onderzoek. In 2012 werd gemiddeld per ziekenhuis 757.000 euro vrijgemaakt voor onderzoek. Het budget, zowel centraal als decentraal neemt toe; in totaal met een stijging van ruim 167.000 euro gemiddeld per STZ ziekenhuis in 2013. Daarnaast hebben 15 van de 21 ziekenhuizen een kortere doorlooptijd voor onderzoek gerealiseerd. Expertise Het aantal PhD s en hoogleraren was gemiddeld respectievelijk 95 en 3 in 2012, en bleef stabiel in 2013. Het aantal experts per ziekenhuis heeft een positieve relatie op de hoeveelheid en grootte van onderzoeksprojecten en het aantal samenwerkingsverbanden. Van alle medisch specialisten is een op de vijf hoofdaanvrager van onderzoek. Samenwerking De teller voor het aantal gemiddelde samenwerkingsverbanden stond op 47 in 2012. Het aantal steeg in 2013 met 16 procent naar 55 verbanden. 53 procent van de WMO samenwerkingsverbanden in 2012 was ziekenhuis geïnitieerd, het percentage steeg naar 58 procent in 2013. Industrie Van de 40 WMO onderzoeken werden 17 in 2012 gesponsord door de industrie. In 2013 steeg het aantal WMO onderzoeken met 6 procent en daalde het aantal WMO onderzoeksprojecten gesponsord door de industrie met 8 procent, waardoor 15 van de 43 onderzoeken gesponsord werden door de industrie. Ook ten aanzien van multicenter onderzoek, neemt het aantal gesponsorde onderzoeken af. In 2013 was er een stijging van 6 procent (34 naar 36) in het aantal WMO multicenter onderzoeken, maar tegelijkertijd een daling van 11 procent (16 naar 15) in het aantal WMO gesponsorde onderzoeken. Trend 1 Onderzoek leeft meer bij STZ ziekenhuizen (p.11) Trend 2 Expertise, gedrevenheid en netwerken maken het verschil l (p.12) Trend 3 Alles zelf doen is optellen, samenwerken is vermenigvuldigen (p.14) Trend 4 Ruimte en kansen voor gesponsord onderzoek (p.15) Trends en conclusies zijn gebaseerd op dataanalyse en feedback van wetenschapcoördinatoren bij diverse STZ ziekenhuizen Health Outlook 2014 7
Werkwijze Middels Key Performance Indicatoren wordt het succes van STZ onderzoek gemeten. De gemonitorde Key Steering Indicatoren bieden mogelijkheden om het onderzoeksbeleid te sturen. Data voor de verschillende KPIs en KSIs zijn verzameld door de wetenschapsbureaus, medisch specialisten en dataverzamelaars van de deelnemende ziekenhuizen. Key Performance Indicators (KPIs) KPIs monitoren en meten het succes van STZ onderzoek. KPIs kunnen niet direct door centraal beleid aangepast of verbeterd worden. Input Aantal projecten KPI 1 Investeringen in onderzoek KPI 2 Grootte onderzoeksprojecten (patiënten in onderzoeksprojecten) KPI 3 Efficiëntie Doorlooptijd lokale onderzoeksprocure KPI 4 Output Aantal publicaties (CWTS analyse) KPI 5 Monitoren van vooruitgang (KSIs and KPIs) Delen van best practices leren en samen werken Beter presteren (KPIs) Het effect van onderzoek en innovatie op de manier van werken / klinisch handelen (Nieuwe of aangepaste protocollen, richtlijnen en werkwijzes)* KPI 6 Aantal nieuwe producten* KPI 7 Aanpassen beleid (KSIs) * Data verzameld door middel van een survey ingevuld door medisch specialisten en onderzoekers van de betrokken ziekenhuizen. Voor meer informatie download de appendix over de methodologie online op www.stz.nl / www.healthoutlook.nl Key Steering Indicators (KSIs) KSIs kunnen direct door centraal beleid aangepast of verbeterd worden. KSIs hebben een sterke invloed op het succes van STZ onderzoek dat wordt gemeten door middel van KPIs. Expertise KSI 1 Cultuurmeeting, mate van actieve participatie* KSI 2 Deelname aan onderzoek KSI 3 Aanwezigheid van een wetenschapsbureau en ondersteunend onderzoeks personeel KSI 4 Samenwerkingsverbanden KSI 5 8 STZ in samenwerking met The Decision Group
Health Outlook 2012 7 1 6 5 2 65 e 757.286 11 29% KPI 335 15 v/d 21 1,28 3 4 KPI 1 Totaal aantal projecten gemiddeld per ziekenhuis (WMO en nwmo) KPI 2 Totale investering in onderzoek gemiddeld per ziekenhuis KPI 3 Aantal patiënten waarvan onderzoekskosten vergoed zijn door de industrie gemiddeld per ziekenhuis KPI 4 15 van de 21 ziekenhuizen hebben een betere doorlooptijd voor WMO onderzoek KPI 5 STZ gemiddelde impact score (CWTS analyse) (2011) KPI 6 Percentage onderzoekers dat actief bezig was met het aanpassen van protocollen of richtlijnen KPI 7 Nieuwe patenten 1 5 3.522 en 95 PhD s 32% 47 2 KSI 14 18% 4 3 KSI 1 Gemiddeld FTE per ziekenhuis KSI 2 Percentage medisch specialisten of onderzoekers actief in een bestuur, commissie of werkgroep KSI 3 Percentage medisch specialisten als hoofdonderzoeker KSI 4 Totaal aantal ondersteunend onderzoekspersoneel in FTE gemiddeld per ziekenhuis KSI 5 Samenwerkingsverbanden, gemiddeld per ziekenhuis 9
Health Outlook 2013 KPI 1 Totaal aantal projecten gemiddeld per ziekenhuis (WMO en nwmo) KPI 2 Totale investering in onderzoek gemiddeld per ziekenhuis KPI 3 Aantal patiënten waarvan onderzoekskosten vergoed zijn door de industrie gemiddeld per ziekenhuis KPI 4 15 van de 21 ziekenhuizen hebben een betere doorlooptijd voor WMO onderzoek KPI 5 STZ gemiddelde impact score (CWTS analyse) (2011) KPI 6 Percentage onderzoekers dat actief bezig was met het aanpassen van protocollen of richtlijnen KPI 7 Nieuwe patenten 7 1 6 5 2 79 e 924.231 9 KPI 306 17% 15 v/d 21 1,28 3 4 KSI 1 Gemiddeld FTE per ziekenhuis KSI 2 Percentage medisch specialisten of onderzoekers actief in een bestuur, commissie of werkgroep KSI 3 Percentage medisch specialisten als hoofdonderzoeker KSI 4 Totaal aantal ondersteunend onderzoekspersoneel in FTE gemiddeld per ziekenhuis KSI 5 Samenwerkingsverbanden, gemiddeld per ziekenhuis 1 5 3.328 en 96 PhD s 27% 55 2 KSI 15 21% 4 3 10
Health Outlook 2013 vs 2012 gemiddelde toe- of afname in percentages 7 1 + 20% + 22% -18% -39% KPI - 9% + 13% 2 3 4 KPI 1 Totaal aantal projecten gemiddeld per ziekenhuis (WMO en nwmo) KPI 2 Totale investering in onderzoek gemiddeld per ziekenhuis KPI 3 Aantal patiënten waarvan onderzoekskosten vergoed zijn door de industrie gemiddeld per ziekenhuis KPI 4 Gemiddeld kortere doorlooptijden voor WMO projecten 6 5 KPI 6 Percentage onderzoekers dat actief bezig was met het aanpassen van protocollen of richtlijnen KPI 7 Nieuwe patenten 1-6% en + 1% PhD s - 16% 5 + 16% 2 KSI + 2% + 15% 4 3 KSI 1 Gemiddeld FTE per ziekenhuis KSI 2 Percentage medisch specialisten of onderzoekers actief in een bestuur, commissie of werkgroep KSI 3 Percentage medisch specialisten als hoofdonderzoeker KSI 4 Totaal aantal ondersteunend onderzoekspersoneel in FTE gemiddeld per ziekenhuis KSI 5 Samenwerkingsverbanden, gemiddeld per ziekenhuis 11
12
Trend 1 Onderzoek leeft meer bij STZ ziekenhuizen Health Outlook 2014 13
Trend 1 Onderzoek leeft meer bij STZ ziekenhuizen Ieder STZ ziekenhuis heeft onderzoek als speerpunt. Alleen dan kunnen ziekenhuizen zich positioneren op nationaal en internationaal onderzoeksniveau. Het beleid rond toegepast medisch wetenschappelijk onderzoek is verstevigd bij de individuele ziekenhuizen. Processen rondom onderzoek zijn verbeterd en de wetenschapsbureaus opereren steeds professioneler. De interesse voor onderzoek neemt toe bij betrokken vakgroepen en medisch specialisten hebben meer ervaring in het uitvoeren van onderzoek. Gemiddeld per STZ ziekenhuis 2012 2013 Projecten (WMO en nwmo) 65 79 Deelnames aan samenwerkingsverbanden (WMO en nwmo) Doorlooptijden onderzoek Totale investering in onderzoek 47 55 15 van de 21 ziekenhuizen hadden een betere doorlooptijd in 2013 ten opzichte van 2012. C 757.286 C 924.231 Het OLVG is op verscheidene fronten bewust met onderzoek bezig. Zo wordt bij ons aannamebeleid specifiek gelet of nieuwe medisch specialisten onderzoeksminded zijn. Daarnaast doen we moeite om ruimte te creëren voor onderzoek bij al werkzame specialisten. Onze Lieve Vrouwe Gasthuis 14 STZ in samenwerking met The Decision Group
Trend 1 Onderzoek leeft meer bij STZ ziekenhuizen Grootte WMO onderzoeksprojecten, 2012 Gemiddeld 2.059 Mediaan 1.562 Health Outlook 2014 15
16
Trend 2 Expertise, gedrevenheid en netwerken maken het verschil Health Outlook 2014 17
Trend 2 Expertise, gedrevenheid en netwerken maken het verschil Voor onderzoek is het aantal PhD s en hoogleraren dat voor een ziekenhuis werkt van belang. Met name hun gedrevenheid, ambitie en het bereik van hun interne en externe netwerk heeft invloed. De relatie geeft voorzichtig aan dat de mate van expertise, het aantal zelfgeïnitieerde onderzoeken en de grootte van de projecten een effect heeft op KSI s zoals de samenwerking tussen verschillende expertisecentra, regionale samenwerking en samenwerking met de industrie. Er bestaat o.a. een positieve correlatie tussen expertise bij een ziekenhuis en KPI 1 het aantal projecten (r = 0.594 t.o.v. KSI 1 het aantal FTE aan PhD s.) KPI 3 de grootte van onderzoeksprojecten (beoogd aantal patiënten in onderzoeksprojecten) (r = 0,812 t.o.v. KSI 4 centraal ondersteunend personeel) KSI 5 het aantal deelnames aan multicenter onderzoek met en zonder de industrie (r = 0.614 t.o.v. KSI 1 het aantal FTE aan PhD s) Correlatie tussen expertise (KSI 1 - PhDs) en het aantal projecten (KPI 1), r = 0.594 18 STZ in samenwerking met The Decision Group
Trend 2 Expertise, gedrevenheid en netwerken maken het verschil Medisch specialisten die het ziektebeeld van hun patiënten goed kennen en weten wat voor mogelijkheden er voor onderzoek zijn, maken het verschil. Bij STZ ziekenhuizen is gemiddeld 1 op de 5 medisch specialisten hoofdaanvrager van onderzoek. Bij STZ ziekenhuizen is gemiddeld 1 op de 5 (21%) medisch specialisten hoofdaanvrager van onderzoek. Onderzoek hangt niet alleen af van het aantal experts of enthousiasme van medisch specialisten: het ziekenhuis moet gezamenlijk onderzoek tot leven brengen. De RvB, het management en vooral de medische staf moeten een gezamenlijke onderzoeksvisie hebben, waarin ze elkaar kunnen vinden en versterken. Medisch Centrum Leeuwarden Health Outlook 2014 19
20
Trend 3 Alles zelf doen is optellen, samenwerken is vermenigvuldigen Health Outlook 2014 21
Trend 3 Alles zelf doen is optellen, samenwerken is vermenigvuldigen Succes op het gebied van onderzoek vraagt om samenwerking. Niet alleen binnen de vakgroep, maar ook tussen verschillende afdelingen, met ziekenhuizen binnen de regio, de industrie of een Europees consortium. De STZ stimuleert deze samenwerking middels diverse initiatieven, zodat een onderzoeksvriendelijk klimaat ontstaat. Op het gebied van onderzoek wordt meer samengewerkt: bij WMO onderzoek zien we een toename van zes procent aan multicenter projecten en bij nwmo onderzoek een toename van 45 procent. Een aantal STZ initiatieven om onderzoek te optimaliseren en stimuleren: Goede coördinatie en afstemming tussen wetenschapcoördinatoren Standaardiseren van procedures Het meten van de prestaties op het gebied van onderzoek middels de Health Outlook. Gemiddeld aantal deelnames aan WMO en nwmo multicenter onderzoeksprojecten per STZ ziekenhuis 2012 2013 22 STZ in samenwerking met The Decision Group
Trend 3 Alles zelf doen is optellen, samenwerken is vermenigvuldigen Totaal FTE aan medewerkers met functies in het ondersteunen van onderzoek, 2012 Centraal structurele ondersteunende staf in onderzoeksfuncties De centraal structurele ondersteunende staf in onderzoeksfuncties Gemiddeld 14 Mediaan 10 Sinds kort werken we met de TU Eindhoven aan een structurele samenwerking. Dat is nog niet zo eenvoudig, omdat je op strategisch niveau gaat kijken: wat zijn onze speerpunten en waar raken die de speerpunten van de TU? Catharina Ziekenhuis Health Outlook 2014 23
24
Trend 4 Ruimte en kansen voor gesponsord onderzoek Health Outlook 2014 25
Trend 4 Ruimte en kansen voor gesponsord onderzoek Minder onderzoeksprojecten werden in 2013 gesponsord door de industrie, zowel het aantal WMO onderzoeken, als de deelname aan multicenter onderzoeksprojecten. In 2013 daalde o.a. het aantal WMO onderzoeksprojecten gesponsord door de industrie met acht procent. Om de interesse van de industrie vast te houden zijn o.a. kortere doorlooptijden onontbeerlijk. Hier is nog een gebied met veel kansen voor zowel de ziekenhuizen als de industrie. 2012 2013 Gemiddeld aantal WMO onderzoeksprojecten per STZ ziekenhuis Gemiddeld aantal WMO onderzoeksprojecten gesponsord door industrie gemiddeld per STZ ziekenhuis Op zich wil de industrie graag onderzoek in Nederland uitvoeren. We hebben de infrastructuur en alles is goed geregeld. Alleen de doorlooptijd is vaak te lang, waardoor we soms pas klaar zijn om te gaan includeren op het moment dat de studie vol is. Verder is het verrichten van onderzoek in Nederland relatief duur, vergen procedures veel administratief werk en kan ICT nog beter ingericht worden. Hierdoor lopen we studies met competitieve inclusie mis. Gemiddeld aantal deelnames aan WMO en nwmo multicenter onderzoeksprojecten per STZ ziekenhuis Bestuur STZ Wanneer al eerder samenwerking heeft plaatsgevonden, is de algemene ervaring dat deze samenwerking voortgezet wordt omdat de industrie weet wat ze kan verwachten. Een toename komt niet neer op meer initiatief, maar op het opbouwen van vertrouwen. Maasstad Ziekenhuis 26 STZ in samenwerking met The Decision Group
Partners Met trots presenteren STZ en The Decision Group de tweede editie van de Health Outlook De Health Outlook 2014 is uitgevoerd in opdracht van de STZ In de Samenwerkende Topklinische opleidingsziekenhuizen (STZ) hebben 28 grote opleidingsziekenhuizen zich verenigd. Deze ziekenhuizen onderscheiden zich in de ziekenhuiszorg met de thema s opleiding en onderwijs, wetenschappelijk onderzoek en topklinische zorg. Contact: Drs. Hedwig Neefs info@stz-ziekenhuizen.nl www.stz-ziekenhuizen.nl De Health Outlook is uitvoerd in samenwerking met strategy consultancy bedrijf The Decision Group De Decision Group helpt klanten met het maken van betere strategische beslissingen. Contact: Prof. dr. Fred van Eenennaam Kim Bruheim, MSc. Myriam de Grijs, BSc info@thedecisiongroup.nl www.thedecisiongroup.nl Colofon Samenstelling en redactie Bureau STZ Postbus 9696 3506 GR Utrecht 030-2739 414 www.stz.nl Fotografie Rebke Klokke, Utrecht www.arebkeoriginal.com Tevens is beeldmateriaal gebruikt van Onze Lieve Vrouwe Gasthuis, Medisch Centrum Leeuwarden en Catharina Ziekenhuis. Concept en Vormgeving TerZake reclame communicatie internet, Hengelo www.komterzake.nl 2014 STZ - vereniging Samenwerkende Topklinische opleidingsziekenhuizen 27
www.stz.nl