Driegevelwoning revisited De wensen van de bewoners? Een open, maar tevens geborgen loftgevoel. De beperkingen? Een perceel voor een driegevelwoning met bovendien een moeilijke oriëntatie. De oplossing? Een slimme hertekening van het concept driegevelwoonst met volledige benutting van daglicht en behoud van privacy. Tekst: Fotografie: Luc Roymans Een vrijstaande muur aan het terras verhoogt het gevoel van privacy en geborgenheid. De achtergevel laat duidelijk de structuur van de woning zien. 13
Boven: dankzij de grote schuiframen, die uitkomen op het terras, verkleint de grens tussen binnen en buiten. In de zomermaanden vormt het terras dan ook een extra kamer. Onder: op het dakterras is het goed vertoeven. De gedeelde muur met de buren vormt meteen een beschutting tegen de weerselementen. Toen de bouwheren van de nieuwbouwwoning in Berlaar aan tafel schoven bij architect Carl Verdickt van Verdickt & Verdickt Architecten, wisten ze al vrij goed wat ze wilden. Het moest een huis zijn waarin we kunnen wonen én werken: licht en open, maar tegelijkertijd geborgen en warm. We hadden zelfs al een beeld voor ogen van hoe het er zou gaan uitzien: een gezellige loft met grote, open ramen en een patio Of al die woonwensen ook zouden ingevuld worden, daar hadden ze hun twijfels bij. De termen loft en patio zijn immers niet zo gemakkelijk te verenigen met de verplichte driegevelwoonst die ze moesten bouwen. Maar toch, een kleine twee jaar later zijn ze de trotse en blije bewoners van hun huis, precies zoals ze het gewenst hadden. Als je kijkt naar de beelden die wij toen als inspiratie gebruikten en hoe het huis nu is, sta je echt versteld. Het is een driegevelwoonst, dat wel, maar dan toch eentje met een heel eigen invulling. Linksboven: de voorbouw werd bewust smal gehouden. Het halve zadeldak dat zo ontstaat geeft de woning zijn eigenzinnige karakter. Rechtsboven: naar de straatkant toe is de gevel haast volledig gesloten. Via de carport bereik je rechts de voordeur en links de fietsenberging. Linksonder: de wand van de fietsenberging is opgetrokken uit structurele beglazing, die s avonds meteen fungeert als verlichtingselement. Rechtsonder: een knap staaltje van materialen combineren: de gevelbekleding in padoek sluit naadloos aan op de bakstenen. DENKTANK De halfopen bebouwing is inderdaad alles behalve traditioneel te noemen. Zowel de structuur van de basisvolumes als de inplanting geven de woning een persoonlijk en uniek karakter. Carl Verdickt legt uit: Dat is zo n beetje ons stokpaardje. Wij maken er graag een punt van om heel klantgericht te werken. We willen niet noodzakelijk een eigen typische Verdickt & Verdickt-stijl neerzetten, maar we willen natuurlijk ook geen standaard huizen maken. De woonbeleving van de klant staat voor ons altijd centraal. Daarom vertrekken we steeds vanuit een soort van denktank samen met de klant. Daarin kijken we niet alleen naar de praktische zaken, zoals het budget en het aantal kamers, maar proberen we vooral uit te vissen hoe de klant wilt leven, wat hij mooi en belangrijk vindt. Beelden zijn daarbij een handige hulp. Het bureau vraagt zijn opdrachtgevers steevast om zelf inspirerende foto s mee te brengen. Bovendien maken ze telkens een 3D-animatie van het uiteindelijke ontwerp, waardoor de klanten als het ware hun huis kunnen beleven nog voor het gebouwd is. Carl Verdickt: Met een gewone tekening is het niet altijd gemakkelijk om je een voorstelling te maken van hoe een ruimte er uitziet. Dit helpt de klant, en uiteindelijk ook ons, om het ontwerp nog beter af te stemmen op de woonwensen. 14 15
Boven: rechte lijnen, zuivere vormen en heldere kleuren verhogen de ruimtelijkheid in de open leefruimte. Onder: het woonvolume is volledig open gewerkt naar de zijkant. In de achtermuur volstaat één enkel raam om licht binnen te brengen. De zithoek, eethoek en keuken lopen naadloos in elkaar over en zorgen voor het gewenste loftgevoel BEPERKINGEN TACKELEN Maar er waren natuurlijk niet alleen de woonwensen van de bouwheren waar Carl rekening mee moest houden. De stedenbouwkundige bepalingen en de ligging van het perceel, met het zuiden aan de zijkant, maakten het niet evident om het open loftgevoel te creëren dat de bouwheren voor ogen hadden. De typische manier van werken bij driegevelwoningen, met een vrij diep voorhuis en een opengewerkt volume naar achteren toe, zou de wensen van de bouwheren volledig negeren, licht Carl toe. Zijn oplossing - even ingenieus als logisch - laat het aanbouwen van een tweede huis perfect toe, maar heeft verder nog weinig te maken met een traditionele open bebouwing. Het voorhuis is breed, maar ondiep en haast volledig gesloten naar de straatkant toe. Een uitsnijding in dit volume doet dienst als carport. In de ene zijde bevindt zich de voordeur, die leidt naar de inkomhal en aan de andere kant een fietsenberging. Deze heeft structurele beglazing met verlichting en fungeert meteen als lichtbaken in het donker. Dwars op dit voorhuis werd een tweede volume geplaatst dat volledig open gewerkt is naar de zijkant, en naar achteren toe weer meer sluit. Op die manier kan het huis profiteren van een volledige lichtinval, van s ochtends tot s avonds, zonder aan privacy in te boeten. De glazen deur leidt naar de inkomhal, waar zich ook de trap naar boven bevindt. De hoge ramen laten een zee Strak van daglicht meubilair binnenvallen. primeert Dankzij deze kleurrijke warmtewerende omgeving. beglazing Door de vermijdt grote raampartijen men oververhitting. van negen meter breed en vijf meter hoog is er veel lichtinval. De oversteek zorgt voor voldoende de keuken schaduw zorgt en het voorkomt eikenhouten dat de werkblad woonst te van veel het opwarmt. eiland voor een warme In toets. LOFTGEVOEL Het dwarse volume is volledig open gewerkt, zowel naar buiten toe - door middel van hoge ramen - als binnenin. De zithoek, eethoek en keuken lopen naadloos in elkaar over en zorgen voor het gewenste loftgevoel, dat de vide versterkt. De bouwheren zijn alvast enthousiast: Door die combinatie van functies krijg je een heel open en ruim gevoel, terwijl de ruimte op zich niet overdreven groot is. De verhoudingen zijn perfect, waardoor je eveneens een geborgen gevoel krijgt. Ook de vide speelt hierin een grote rol, vult de architect aan, die deelt de ruimte in, maar sluit ze niet af. Naast deze vide, die plaats biedt aan een ruim contactbureau met indrukwekkend werkblad in padoek, zijn op dezelfde verdieping vooraan (in het voorhuis) de bad- en slaapkamer gevestigd. Nog een verdieping hoger, onder het schuine 16 17
Boven: de spatwand van de keuken werd gemaakt met keramische vloertegels. Een gordijn dwars door de ruimte waarborgt de nodige intimiteit in de zithoek wanneer dat gewenst is. dak van het voorhuis, werd een tweede (privé)werkruimte geïnstalleerd. Vanuit deze heldere ruimte heb je toegang tot het kleine dakterras, één van de lievelingsplekjes van de bewoners. De werkruimte zelf is erg licht en helder en het feit dat je meteen naar buiten kan stappen om in alle beschutting van de zon te genieten is echt een pluspunt. Interessant detail: aan het dakterras maakte Carl letterlijk van de nood een deugd. De schuine muur trekt niet alleen de lijn van het zadeldak door - zodat men een tweede woning kan aanbouwen - hij biedt meteen een mooie afscherming voor wie wil genieten van het dakterras. TUINKAMER Ook op de benedenverdieping is de relatie tussen binnen en buiten een belangrijk element. De hoge ramen komen uit op de zuidkant, waar het terras als het ware het verlengde van de leefruimte vormt. Een korte, vrijstaande muur met sfeerverlichting versterkt het gevoel van een echte tuinkamer, de oorspronkelijk gewenste patio. Een schitterend idee, aldus de bouwheer. In de zomer gebruiken we het terras echt als extra leefruimte. De muur biedt daarbij beschutting en de nodige privacy, terwijl het contact met de rest van de tuin (achter het huis loopt de tuin, volledig met boomgaard en grasweide, nog een heel stuk door) behouden blijft. De materialen die gekozen werden voor de bouw zijn hedendaags maar warm. De gevelsteen (Praag Impression van De Saegher) was een bewuste keuze van de bouwheer. Elke steen bevat een rijke schakering aan kleuren, wat het volledige geveloppervlak een bijzonder spel van tinten en schitteringen oplevert. Voor het buitenschrijnwerk werd uiteindelijk niet gekozen voor vergrijzend hout, maar voor zwart aluminium: onderhoudsvriendelijk, duurzaam, prijsbewust en - dankzij de kleur - een stevig stijlstatement. Wel werd hout gebruikt voor het aanbrengen van opvallende details en afwerkingen, binnen én buiten. Zo ontstaat er een mooi evenwicht tussen strak en warm. Carl Verdickt: Heel wat mensen hebben nog een verkeerd beeld van hedendaagse architectuur. Ze zien het als trendgebonden, afstandelijk en koud. Wij willen met onze ontwerpen aantonen dat hedendaags bouwen ook tijdloos, persoonlijk en warm Linksboven: de vide biedt plaats aan een uitgestrekt bureau. Het werkblad werd al in de ruwbouwfase in beton gegoten en nadien met padoek bekleed. Linksonder: bad- en slaapkamer liggen in elkaars verlengde op de eerste verdieping. Rechtsboven: bad en douche zijn van Villeroy & Boch, de wastafel van Duravit. De handdouche is van Axor- Starck (Hansgrohe), de rest van het kraanwerk is van Antonio Citterio. 18 19
BINNENKIJKEN PRAKTISCH MATERIALEN & TECHNIEKEN IDENTIKIT Architect Verdickt & Verdickt Architecten Aannemer Bouwjaar 2010 Bouwmethode massief Perceeloppervlakte 1.062 m 2 Bewoonbare oppervlakte 180 m 2 K-peil/E-peil 45/ 90 Budget niet meegedeeld Gevels gevelsteen Praag Impression, verlijmd (De Saegher) Dakbedekking leien (Eternit) Buitenschrijnwerk aluminium zwart (Reynaers Aluminium) en padoek Ramen warmtewerende beglazing aan zuidkant Vloeren polybeton en keramische tegels (verdieping), padoek (terras) Keuken laminaat met formica werkblad (Ikea) Badkamer spatwand van keramische vloertegel Isolatie PUR spouwvulling (5 cm) Ventilatie type C (J.E. StorkAir) Verwarming vloerverwarming op gas, HR+ hoge rendementsketel (condensatieketel - Buderus) 1 2 9 3 4 15 13 14 12 11 10 1 ste verdieping 9. vide 10. bureau 11. nachthal 12. toilet 13. badkamer 14. dressing 15. slaapkamer 16 gelijkvloers 1. terras met zijmuur 2. zitruimte 3. eetplaats 4. keuken 5. toilet 6. berging 7. inkom 8. fietsenstalling 8 straatkant 6 5 7 17 18 2 de verdieping 16. dakterras 17. polyvalente ruimte 18. bureau PADOEK ALS BINDEND ELEMENT Zowel binnen als buiten koos men voor padoek als extra accentmateriaal. Padoek is een duurzame en stabiele Afrikaanse houtsoort, die geschikt is voor heel wat toepassingen, zoals buiten- en binnenschrijnwerk, terrassen, meubels, vloeren Bij deze woning gebruikte men padoek om het terras aan te leggen en een geveldeel te bekleden. Het hout is bewust niet behandeld, waardoor het mooi vergrijst. Binnen treffen we het materiaal op verschillende plaatsen aan. De trap, het lange bureaublad op de vide en de vloer in de slaapkamer zijn gemaakt in de fijne houtsoort die hier, dankzij een vernislaag, zijn fraaie roodbruine kleur behoudt en zo de woning een extra warme uitstraling geeft. 20