RAPPORT ONDERZOEK IN HET KADER VAN HET VIERJAARLIJKS BEZOEK OP OPENBARE BASISSCHOOL DE MAASKEI School : Openbare basisschool De Maaskei Plaats : Urmond BRIN-nummer : 09FY Onderzoeksnummer : 110624 Datum schoolbezoek : 2 maart 2009 Datum vaststelling rapport : 8 april 2009
2
INHOUDSOPGAVE 1 ONDERZOEK...5 2 BEVINDINGEN...7 3 CONCLUSIE...11 BIJLAGE...13 3
1 ONDERZOEK Op 2 maart 2009 heeft de inspectie Openbare basisschool De Maaskei bezocht in het kader van het vierjaarlijks bezoek. Tijdens dit onderzoek heeft de inspectie de kwaliteit van het onderwijs beoordeeld aan de hand van een aantal indicatoren. In het kader van haar verplichting om scholen voor primair onderwijs ten minste eenmaal per vier jaar te bezoeken, beoordeelt de inspectie scholen met een beperkte, vaste set van indicatoren, waarmee zij conform de Wet op het Onderwijstoezicht (WOT) kan beoordelen of de school op belangrijke onderdelen onderwijs van voldoende kwaliteit biedt. Deze indicatoren hebben in ieder geval betrekking op de kwaliteitszorg, de zorg en begeleiding, de resultaten, de ontwikkeling van leerlingen en enkele aspecten betreffende de naleving van de wet- en regelgeving, waaronder de onderwijstijd. De bevindingen uit dit onderzoek worden gebruikt bij de eerstvolgende risicoanalyse. Deze analyse gaat vooraf aan de beslissing of het toezichtarrangement van de school eventueel aangepast dient te worden. In hoofdstuk 2 van dit rapport vermeldt de inspectie in algemene zin de sterke en minder sterke kanten van het onderwijs op Openbare basisschool De Maaskei. Bij de aangeduide verbeterpunten is tevens een onderbouwing van deze constatering opgenomen. In hoofdstuk 3 volgt de conclusie. Onderzoeksmethode vierjaarlijks bezoek Deze rapportage is gebaseerd op: De indicatoren uit het bestaande waarderingskader primair onderwijs van de inspectie. Onderzoek en analyse van documenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn. Schoolbezoek, waarbij schooldocumenten en handelingsplannen zijn bestudeerd; gesprekken met de directie en de intern begeleider(s)/zorgcoördinator(en) zijn gevoerd. 5
2 BEVINDINGEN In de bijlage van dit rapport treft u een overzicht van de bij dit onderzoek betrokken indicatoren aan, en de bevindingen van de inspectie daarover. Uit dit overzicht valt op te maken dat op openbare basisschool De Maaskei de kwaliteit van het onderwijs voor de meeste onderzochte indicatoren op orde is. Positieve onderdelen van het onderwijs Kwaliteitszorg Hoewel de inspectie nog kwetsbaarheden ziet bij het evalueren van en het rapporteren over de gerealiseerde kwaliteit, is het kwaliteitsbeleid verder op hoofdlijnen van voldoende niveau. Dat laat onverlet dat de kwaliteitszorg in zijn geheel toch nog om verdere ontwikkeling vraagt. De inspectie baseert zich bij deze constatering niet alleen op de geraadpleegde documenten, maar ook op de gesprekken met de directeur, intern begeleider en de algemeen directeur. De school beschikt over datagegevens die betrekking hebben op de leerresultaten en vorderingen van leerlingen in verschillende documenten. De school put deze gegevens verder uit onder meer de kwaliteitskaarten, het tevredenheidsonderzoek, het leerlingvolgsysteem (lovs), de methodegebonden toetsen en de observaties. De gegevens uit de signaleringstoetsen (lovs) en de Eindtoets leveren conclusies op individueel- en op groepsniveau, maar echter nog te weinig op schoolniveau. De conclusies legt de school vast in een groepsoverzicht waarop de leerlingen zijn ingedeeld op hun zorgniveau met het bijbehorende probleem. Deze overzichten geven de school weliswaar zicht op de onderwijsbehoeften van hun leerlingen, maar deze gegevens worden nog niet centraal en integraal gekoppeld aan een intern kwaliteitsystematiek. Wel worden de verzamelde opbrengstgegevens gebruikt voor het jaarlijkse schoolontwikkelplan dat een onderdeel vormt van het meerjarenplan. Een voorbeeld van zo'n verbetertraject betreft het met succes verbeteren van de resultaten op lezen met behulp van een specifieke leesstrategie. De gegevens uit de kwaliteitskaarten zijn echter nog niet systematisch vertaald in conclusies. Om de kwaliteitszorg op een hoger niveau te tillen, vindt op bovenschools niveau een scholingstraject voor directeuren plaats. Daarnaast vindt op één van de locaties van de school een afsluitend onderzoek naar de schoolcultuur plaats om de kwaliteit van het schoolklimaat te verbeteren. Zorg en begeleiding Op hoofdlijnen is de kwaliteit van zorg en begeleiding voldoende. Met het verbeteren van "het nagaan van de effecten van de zorg" dient de school echter haar zorg voor leerlingen nog te versterken. Met een landelijk genormeerd leerlingvolgsysteem, de methodegebonden toetsen en een observatiesysteem voor de kleuters volgt de school de prestaties en ontwikkeling van de leerlingen. 7
Nadat de signaleringsgegevens verzameld zijn, volgen de groepsbesprekingen onder leiding van twee intern begeleiders. Bij tegenvallende leerresultaten wordt de hulpvraag van de betreffende leerlingen nader bepaald door de leraar in samenwerking met de intern begeleider en vastgelegd in een 'toetsevaluatieformulier'. Hieruit volgt de beslissing om vanaf zorgniveau 2 te werken met handelingsplannen. De leerlingen die op zorgniveau 3 en hoger ingedeeld zijn en een handelingsplan hebben, moeten eveneens op hetzelfde formulier vermeld staan. Daarnaast ligt een schoolafspraak om in het klassenboek van de leraar de handelingen van de leraar te registreren voor de leerlingen met kortstondige hulp. Het bezoek aan enkele groepen bevestigt het handelingsgericht werken (aan de hand van de handelingsplannen) met de individuele leerling alsook met een deelgroep. Uit het klassenbezoek blijkt echter dat niet iedere leraar zich houdt aan de gemaakte schoolafspraken om ook de hulp te noteren in het logboek van de leraar. Alhoewel handelingsplannen aangetroffen zijn en de betreffende indicator als van voldoende kwaliteit is gewaardeerd, plaatst de inspectie daarbij wel de volgende kanttekening. Uit een nadere beschouwing van enkele handelingsplannen constateert de inspectie verschillen in de kwaliteit waarop leraren het doel, de analyse en de evaluatie aangeven. Directeur en intern begeleider herkennen de geconstateerde verschillen en geven aan reeds actie te ondernemen om met name leraren te professionaliseren in het analyseren en waarderen van de opbrengsten en om vervolgens deze kennis te vertalen naar het planmatig handelen. Externe deskundigen begeleiden dit proces. Het bestuur ziet daarop toe. Een tweede kanttekening plaatst de inspectie bij de verschillende losse documenten die informatie bevatten over de inrichting van de zorg. Om de toegankelijkheid van de beschikbare informatie te verhogen heeft de inspectie met de school gesproken over een schoolspecifiek zorgplan waarin alle informatie gebundeld kan worden. Zo'n zorgplan zou dan ook aangevuld kunnen worden met de beleidsvoornemens die intern begeleiders steeds initiëren. Opbrengsten De eindopbrengsten liggen de laatste drie schooljaren op het verwachte niveau. Ook zijn de resultaten op de eindtoets bij taal en rekenen voldoende. De tussenopbrengsten zijn eveneens van voldoende kwaliteit. De inspectie onthoudt zich van een oordeel op indicator 13.2 (leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften ontwikkelen zich naar hun mogelijkheden). Dit omdat bij nadere beschouwing de school geen leerlingen heeft die volgens de beslisregels van de inspectie onder de bepaalde doelgroepering valt (zie notitie van de inspectie: Analyse en waardering van opbrengsten, oktober 2008). De overige leerlingen met een leerlinggebonden financiering volgen het reguliere onderwijsprogramma en worden daarom betrokken bij de beoordeling van de leerresultaten aan het eind en tijdens de basisschoolperiode. Verbeterpunten Naast deze positief beoordeelde aspecten, vraagt de inspectie aandacht voor enkele onderdelen waarvan de kwaliteit verbetering behoeft. Het betreft hier met name de aspecten het evalueren en borgen van de kwaliteit van het leren en onderwijzen en het nagaan van de effecten van de zorg. 8
Het evalueren en borgen van de kwaliteit van het leren en onderwijzen De school evalueert en borgt nog maar in beperkte mate de kwaliteit van haar onderwijs in al haar facetten. Hoewel duidelijk is dat de school werk heeft verzet om de kwaliteit van haar onderwijs te verbeteren, gebeurt de evaluatie ervan nog onvoldoende volgens een systematische opzet. Zo worden de veranderingsonderwerpen nog niet vertaald naar conclusies op basis van meetbare ijkpunten of succescriteria. Dit wil overigens niet zeggen dat de school niet evalueert. Met de kwaliteitskaart Zorg en begeleiding in de hand bezoeken de intern begeleiders de klassen waarop de bevindingen vervolgens met de betreffende leraar worden besproken. De directeur benut de informatie voor de persoonlijke gesprekken in het kader van een functioneringsgesprek. De bevindingen leiden echter niet tot conclusies en eigen oordelen op schoolniveau. De school staat aan het begin van het denken in rendementen en effecten. Onder leiding van de algemeen directeur en de adjunct-algemeen directeur van het bevoegd gezag worden inmiddels alle directeuren hierin bestuursbreed geprofessionaliseerd en gecoacht. Het borgen van de kwaliteit van het leren en onderwijzen dient op openbare basisschool De Maaskei extra aandacht te krijgen. Temeer omdat de school bestaat uit twee locaties die ieder volwaardig ingericht zijn met alle groepen 1 tot en met 8 en die ieder een eigen schoolcultuur en leerlingen/ouderpopulatie herbergen. Hierover heeft de inspectie van gedachten gewisseld met de vertegenwoordiging van het bevoegd gezag, de directeur en de intern begeleider. Zo is de directeur elk deel van een dag op een locatie om steeds zicht te houden op de gang van zaken. Ook de beide intern begeleiders bezoeken ieder wisselend de twee locaties. De bevindingen vormen dan daarna een onderwerp van de teamvergadering. Het nagaan van de effecten van de zorg In het planmatig handelen van leraren is het niet in alle gevallen uit de groepsadministratie of uit handelingsplannen traceerbaar in hoeverre de geboden hulp heeft geleid tot het opheffen van de problemen of dat de geboden hulp voor de leerling een bepaald rendement heeft opgeleverd. Er wordt zeker geëvalueerd binnen de groeps- en of leerlingbesprekingen, maar de evaluatie geschiedt nog te weinig vanuit het denken en werken in rendementen of effecten ("wat heeft mijn handelen opgeleverd"). Daardoor kan de school ook niet concreet aantonen of het doorgaan of stopzetten van de bestaande behandeling voor de betrokken leerling effectief is gebleken. De inspectie heeft met het management (directeur, ib'ers en adjunct-algemeen directeur) van gedachten gewisseld over de zorg en begeleiding vanuit een pro-actieve houding en een meer plannend aanbod in plaats van reactief handelen en alleen maar een volgend aanbod. De school heeft deze conclusie zelf eerder getrokken en reeds afgesproken daarvoor maatregelen te treffen. 9
3 CONCLUSIE De inspectie concludeert dat de kwaliteit van het onderwijs op openbare basisschool De Maaskei op de onderzochte onderdelen op orde is. In het onderzoek is gebleken dat het onderwijs op die gebieden geen of nauwelijks tekortkomingen kent. Deze conclusie zal worden betrokken bij de eerstvolgende jaarlijkse risicoanalyse die voorafgaat aan de beslissing of het toezichtarrangement eventueel aangepast dient te worden. 11
BIJLAGE Overzicht indicatoren en bevindingen In de bevindingen wordt tot uitdrukking gebracht of de indicatoren bijdragen aan de kwaliteit van het onderwijs: 1 draagt niet of nauwelijks bij; 2 draagt onvoldoende bij; 3 draagt voldoende bij; 4 draagt in hoge mate bij; 5. geen waardering. Dit oordeel wordt alleen toegekend indien de school zich niet kan verantwoorden met behulp van betrouwbare en valide opbrengstgegevens of, bij 13.2, geen leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften heeft. Het kwaliteitsprofiel van Openbare basisschool De Maaskei Kwaliteitszorg 1 2 3 4 1.1 De school heeft inzicht in de verschillen in onderwijsbehoeften van haar leerlingenpopulatie. 1.2 De school evalueert jaarlijks systematisch de kwaliteit van haar opbrengsten. 1.3 De school evalueert regelmatig het leren en onderwijzen. 1.4 De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten. 1.5 De school borgt de kwaliteit van het leren en onderwijzen. 1.6 De school rapporteert aan belanghebbenden inzichtelijk over de gerealiseerde kwaliteit van het onderwijs. Zorg en begeleiding, inclusief toetsinstrumenten 1 2 3 4 10.1 De school gebruikt een samenhangend systeem van instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en de ontwikkeling van de leerlingen. 11.2 Op basis van een analyse van de verzamelde gegevens, bepaalt de school de aard van de zorg voor de zorgleerlingen. 11.3 De school voert de zorg planmatig uit. 11.4 De school gaat de effecten van de zorg na. Opbrengsten: resultaten van leerlingen en hun voortgang in de ontwikkeling 1 2 3 4 5 12.1 De resultaten van de leerlingen aan het eind van de schoolperiode liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. 13.1 De resultaten van de leerlingen voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde tijdens de schoolperiode liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. 13.2 Leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften ontwikkelen zich naar hun mogelijkheden. 13
Wet- en regelgeving W1 De school heeft de vastgestelde schoolgids aan de inspectie toegestuurd. W2 De school heeft het vastgestelde schoolplan aan de inspectie toegestuurd. W3 Het bestuur heeft het vastgestelde zorgplan aan de inspectie toegestuurd. W4 De geplande onderwijstijd voldoet aan de wettelijke vereisten. ja nee 14