RAPPORT PERIODIEK KWALITEITSONDERZOEK NTC-PO STICHTING NEDERLANDSTALIG ONDERWIJS IN KOPENHAGEN School : NTC-po Stichting Nederlandstalig Onderwijs in Kopenhagen Plaats : KGS. LYNGBY - DENEMARKEN BRIN-nummer : 28EH Onderzoeksnummer : 94764 Datum schoolbezoek : 7 en 8 juni 2007 Datum vaststelling : 12 september 2007
INHOUDSOPGAVE 1 INLEIDING...5 2 KWALITEITSPROFIEL...7 3 BESCHOUWING...11 4 VERVOLG VAN HET TOEZICHT...15 3
1 INLEIDING De Inspectie van het Onderwijs bezocht NTC-po Stichting Nederlandstalig Onderwijs in Kopenhagen in het kader van een periodiek kwaliteitsonderzoek (PKO). Daarbij heeft een onderzoek plaatsgevonden naar de indicatoren van kwaliteitsaspecten op grond van het door de inspectie gehanteerde toezichtkader primair onderwijs 2005. Bij dit PKO doet de inspectie onderzoek naar de kwaliteit van het onderwijs door zich te richten op de kern van goed onderwijs op de school. Het gaat hierbij om indicatoren die betrekking hebben op de kwaliteitszorg, het aanbod, de onderwijstijd, het pedagogisch handelen van leraren, het didactisch handelen van leraren, de afstemming op de onderwijsbehoeften van leerlingen, de actieve en zelfstandige rol van leerlingen, het schoolklimaat, de begeleiding, de zorg, de resultaten en de ontwikkeling van leerlingen. In de brochure 'Toezichtkader PO 2005' vindt u achtergrondinformatie over de indicatoren die de inspectie bij haar toezicht in ogenschouw heeft genomen. U kunt deze brochure downloaden van de website van de onderwijsinspectie: www.onderwijsinspectie.nl. Op grond van het kwaliteitsprofiel van de school dat naar aanleiding van een vorig inspectiebezoek is opgemaakt, op basis van risicofactoren die bij de inspectie bekend zijn of afspraken die met de school zijn gemaakt, of op basis van de informatie die door de school is toegestuurd kan de inspectie besluiten om niet alle indicatoren bij het onderzoek te betrekken. Dit is bij uw school niet aan de orde geweest. Indien de school in het kader van zelfevaluatie over een bepaalde indicator of over een bepaald kwaliteitsaspect voldoende betrouwbare en valide gegevens heeft verzameld kan in overleg tussen school en inspectie besloten worden om de oordelen uit de zelfevaluatie alleen te verifiëren en deze niet zelf opnieuw te onderzoeken. Zo sluit de inspectie niet alleen aan bij de specifieke situatie van de school, maar wordt de school bovendien niet onnodig belast. Uw school heeft naast de schoolgids en het schoolplan de uitkomsten van een zelfevaluatie-instrument en een verslag van een schoolbezoek door de NOB ingestuurd. Op grond van de gegevens uit die documenten heeft de inspectie besloten om toch alle kernindicatoren te onderzoeken, omdat een deel van de informatie niet meer actueel was. Een ander deel was dermate recent dat nog geen gedegen analyse heeft kunnen plaatsvinden. De opzet van het onderzoek Het periodiek kwaliteitsonderzoek bestond uit de volgende activiteiten. Onderzoek en analyse van documenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn. Analyse van, indien beschikbaar, documenten die betrekking hebben op zelfevaluatie-activiteiten van de school en van andere documenten die de school voorafgaand aan het schoolbezoek heeft toegestuurd. Ook de vragenlijst periodiek kwaliteitsonderzoek is bij de analyse betrokken. 5
Schoolbezoek, waarbij in Kopenhagen in alle groepen de onderwijspraktijk is geobserveerd door het bijwonen van lessen Nederlandse taal. De groep in Hillerød is niet bezocht. Bovendien heeft de inspectie over de kwaliteit van de indicatoren gesprekken gevoerd met de directie en een afvaardiging van het bevoegd gezag. Op uw school is verder een gesprek gevoerd met leraren en ouders. Aan het eind van het schoolbezoek heeft de inspectie de kwaliteitsoordelen en de conclusies van het schoolbezoek besproken met de directie. Daarbij was een vertegenwoordiging van het bevoegd gezag aanwezig. De inhoud van het rapport Het onderzoek naar de kwaliteit van het onderwijs levert een kwaliteitsprofiel op van de school (hoofdstuk 2). In hoofdstuk 3 wordt een beschouwing gegeven over de geconstateerde kwaliteit en wordt deze onder andere bezien in relatie tot de context of uitgangssituatie van de school. Indien van toepassing worden in deze beschouwing ook de toegevoegde indicatoren betrokken. In hoofdstuk 4 is het vervolgtoezicht aangegeven en worden, indien noodzakelijk, afspraken vermeld met betrekking tot wettelijke bepalingen waaraan de school niet voldoet. 6
2 KWALITEITSPROFIEL Het kwaliteitsprofiel geeft een overzicht van de waarderingen die de inspectie heeft toegekend aan indicatoren die betrekking hebben op belangrijke kenmerken van goed onderwijs. In de waardering is tot uitdrukking gebracht in welke mate de indicatoren bijdragen aan de kwaliteit van het onderwijs: 1. draagt niet of nauwelijks bij; 2. draagt onvoldoende bij; 3. draagt voldoende bij; 4. draagt in hoge mate bij; 5. niet te beoordelen (alleen bij Resultaten en Ontwikkeling van leerlingen). Deze waardering is gegeven indien de school over bepaalde indicatoren geen betrouwbare en valide gegevens beschikbaar heeft. Het kwaliteitsprofiel van NTC-po Stichting Nederlandstalig Onderwijs in Kopenhagen Kwaliteitszorg 1.2 De school evalueert jaarlijks systematisch de kwaliteit van haar opbrengsten. 1.3 De school evalueert regelmatig het leren en onderwijzen. 1.4 De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten. Leerstofaanbod 3.1 De aangeboden leerinhouden voor Nederlandse taal zijn dekkend voor de kerndoelen. 3.4 De leerinhouden voor Nederlandse taal worden aan voldoende leerlingen aangeboden tot en met het niveau van leerjaar 8. 3.6 De leerinhouden in de verschillende leerjaren sluiten op elkaar aan. 3.8 De school biedt leerinhouden aan bij Nederlandse taal die passen bij de onderwijsbehoeften van leerlingen met een taalachterstand. Tijd 4.1 De school heeft voldoende onderwijstijd gepland (120 uur per jaar). 4.2 De uitval van geplande onderwijsactiviteiten blijft beperkt. 4.3 De school heeft maatregelen genomen om ongeoorloofd verzuim tegen te gaan. 4.4 De leraren maken efficiënt gebruik van de geplande onderwijstijd. Pedagogisch handelen 5.3 De leraren zorgen ervoor dat leerlingen op een respectvolle manier met elkaar omgaan. 7
Didactisch handelen 6.1 De leraren realiseren een taakgerichte werksfeer. 6.3 De leraren leggen duidelijk uit. 6.5 De leraren geven expliciet onderwijs in strategieën voor denken en leren. Afstemming 7.1 De leraren volgen de vorderingen van hun leerlingen systematisch. 7.3 De leraren stemmen de instructie en verwerking af op de verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. Actieve en zelfstandige rol leerlingen 8.1 De leerlingen zijn actief betrokken bij de onderwijsactiviteiten. 8.3 De leerlingen hebben verantwoordelijkheid voor de organisatie van hun eigen leerproces die past bij hun ontwikkelingsniveau. Sfeer op school 9.3 De ouders/verzorgers tonen zich betrokken bij de school door de activiteiten die de school daartoe onderneemt. Begeleiding 10.1 De school gebruikt een samenhangend systeem van instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en de ontwikkeling van de leerlingen. 10.2 De school gebruikt de informatie van scholen en instellingen waar de leerlingen vandaan komen voor de begeleiding van de leerlingen. Zorg 11.2 Op basis van een analyse van de verzamelde gegevens, bepaalt de school de aard van de zorg voor de zorgleerlingen. 11.3 De school voert de zorg planmatig uit. 11.4 De school gaat de effecten van de zorg na. 11.5 De school betrekt de ouders/verzorgers van leerlingen bij de zorg van hun kind. Resultaten 12.1 De resultaten van de leerlingen aan het eind van de schoolperiode liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. 5 8
Ontwikkeling van leerlingen 13.1 De resultaten van de leerlingen voor Nederlandse taal tijdens de schoolperiode liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. 13.2 Leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften ontwikkelen zich naar hun mogelijkheden. 5 9
3 BESCHOUWING In dit hoofdstuk wordt een beschouwing gegeven over de kwaliteit van het onderwijs op de school. Daarbij legt de inspectie zo mogelijk verbanden tussen verschillende indicatoren onderling en voor zover relevant, tussen de indicatoren en de context van de school en eerdere inspectiebezoeken. Uitgangssituatie van de school De uitgangssituatie van de school is gunstig. De personele bezetting levert geen knelpunten op en de huisvesting is op dit moment goed. De school kan echter niet lang meer gebruik maken van het huidige gebouw. De gemeente Lyngby, die de verantwoordelijkheid voor de leraren en de lokalen op zich heeft genomen, stelt zich in deze kwestie echter coöperatief op. De school verzorgt onderwijs op twee locaties, in Kopenhagen/Lyngby en in Hillerød. Het aantal leerlingen is de laatste jaren sterk gestegen. In Kopenhagen/Lyngby volgen ongeveer 65 leerlingen Nederlandse les, in Hillerød elf. Omdat het aantal leerlingen blijft groeien kan daar volgend schooljaar waarschijnlijk met een tweede groep gestart worden. De school laat uitsluitend leerlingen toe uit T1 en T2 situaties. Na de zomervakantie zal ongeveer 60 procent van de leerlingen uit een T1 situatie afkomstig zijn. De school richt zich, afhankelijk van de vraag van de ouders, op aansluiting bij het onderwijs in Nederland, of op afstemming op het niveau van de kinderen. Voor kinderen die het Nederlands minder goed beheersen ligt het accent aanvankelijk op het verwerven van mondelinge taalvaardigheden. De school geeft leerlingen de gelegenheid deel te nemen aan de Cito-eindtoets. De laatste jaren hebben alle leerlingen uit groep 8 hieraan deelgenomen. In het onderwijs wordt voorts ruim aandacht besteed aan elementen uit de Nederlandse cultuur. Algemeen beeld In het onderzoek van de inspectie stond de vraag centraal of het onderwijs van de Stichting Nederlandse Taal en Cultuur (NTC) in Kopenhagen van voldoende kwaliteit is. Uit het kwaliteitsprofiel blijkt dat de inspectie van oordeel is dat de school voldoende tot goede kwaliteit levert op de indicatoren die nauw gerelateerd zijn aan het handelen in de groepen. Het betreft de indicatoren die betrekking hebben op de resultaten van de leerlingen, het leerstofaanbod, de onderwijstijd, het pedagogisch en didactisch handelen van leraren, de afstemming op de onderwijsbehoeften van leerlingen, de actieve en zelfstandige rol van leerlingen en het schoolklimaat. De voorwaarden voor verantwoorde zorg en begeleiding zijn aanwezig, maar de zorg wordt nog te weinig planmatig uitgevoerd. De school werkt voorts nog te weinig doelgericht aan verbetering van de kwaliteit van haar onderwijs. Hieronder licht de inspectie haar oordeel toe. 11
Toelichting op het kwaliteitsprofiel Opbrengsten De inspectie is van oordeel dat de resultaten aan het eind van basisschoolperiode van voldoende niveau zijn. Zij baseert haar oordeel op de uitkomsten van een landelijk genormeerde eindtoets, die de laatste jaren door alle leerlingen in groep 8 gemaakt is. De inspectie tekent hierbij aan dat het in totaal om een klein groepje leerlingen gaat. De resultaten gedurende de schoolloopbaan zijn niet van voldoende niveau. Daarbij gaat de inspectie uit van de resultaten op technisch lezen in groep 3 en 4 en begrijpend lezen in groep 6. Daarnaast heeft de inspectie kennis genomen van de resultaten bij spelling en woordenschat. Begrijpend lezen in de groepen 6 en 7 is voldoende en de uitkomsten van de woordenschattoetsen liggen in alle groepen op het gewenste niveau. De resultaten van technisch lezen in de groepen 3 en 4 en spelling in de groepen 6 en 7, blijven achter bij de verwachtingen. Kwaliteitszorg De school kan planmatiger en doelgerichter werken aan verbetering van de kwaliteit van haar onderwijs. De school evalueert regelmatig de kwaliteit van onderwijzen en leren, onder meer door de Stichting NOB uit te nodigen voor een schoolbezoek en door het bevoegd gezag een zelfevaluatie-instrument te laten invullen. Op basis van de uitkomsten stelt de directeur een verbeterplan op. Dit plan is echter nog te weinig specifiek en vooral gericht op activiteiten in plaats van op doelen. Het is van belang in de verbeterplannen aandacht te besteden aan de huidige kwaliteit van het te verbeteren onderwerp, het doel, de middelen die worden ingezet om het doel te bereiken, de organisatie (wie doet wat, wanneer), het tijdpad, de uitvoering, de voortgangscontrole, het bereikte resultaat en de wijze waarop het bereikte resultaat wordt geborgd. Door deze werkwijze zou de school, gerichter dan nu het geval is, aan verbetering van de kwaliteit van haar onderwijs kunnen werken. Voorts is het noodzakelijk dat de school haar doelgroepen expliciet onderscheidt, en per doelgroep specifieke doelen stelt. Daarnaast is het wenselijk dit onderscheid te vertalen naar de inrichting van het onderwijsleerproces en met name naar het leerstofaanbod en de leertijd. De school gaat ervan uit dat de leerlingen op het gemiddelde niveau van Nederland kunnen presteren. Daartoe krijgen de leerlingen twee jaar de tijd om groep 3 te doorlopen en zonodig krijgen de leerlingen aan het eind van de basisschoolperiode een extra jaar. Voor de T2 leerlingen accepteert de school resultaten die onder het Nederlandse gemiddelde liggen. In het kader van kwaliteitszorg is het van belang dat de school de resultaten analyseert en vaststelt of de doelen bereikt zijn. Verder is het van belang deze informatie expliciet te vermelden in de schoolgids, zodat ouders hiervan kennis kunnen nemen. 12
Onderwijspraktijk Het leerstofaanbod is dekkend voor de kerndoelen. Vergeleken met het vorige inspectiebezoek in 2003, heeft de school een goede beslissing genomen door een nieuwe methode voor begrijpend lezen aan te schaffen. Voor technisch lezen en taal maakt de school eveneens gebruik van methoden die voldoen aan de kerndoelen. Ook voor de jongste kinderen gebruikt de school een methodisch aanbod. De school stemt het aanbod af op de specifieke vragen van de doelgroepen en op de individuele behoeften van de leerlingen. De inspectie pleit ervoor de ervaring die de leraren met de methoden hebben opgedaan vast te leggen. Iedere groep is weliswaar verschillend, maar in de loop van de tijd zal blijken dat bepaalde oefeningen bijzonder zinvol zijn geweest en andere juist niet. Het is van belang dat deze kennis niet verloren gaat met een eventueel vertrek van een leraar. Daarnaast stelt de inspectie vast dat de leraren zeer efficiënt omgaan met de onderwijstijd, in die zin dat er weinig tijd verloren gaat ten gevolge van te laat beginnen, ordeverstoringen of wachttijd, en lesuitval komt niet voor. Tijdens de bezoeken constateert de inspectie echter dat bijna een kwart van de leerlingen de lessen niet bezocht. Voor een deel betreft het leerlingen die dusdanig ver van de school wonen dat het wekelijks bijwonen van de lessen te belastend is, voor een ander deel van de leerlingen is de reden minder duidelijk. De sfeer op school is prettig en ondersteunend en leraren en leerlingen gaan op een plezierige en respectvolle manier met elkaar om. Uit de gesprekken met de ouders blijkt dat zij zich zeer betrokken voelen bij de school en zonodig hand- en spandiensten verrichten. De kinderen gaan, volgens de ouders, met plezier naar school. De verdeling van de lessen over twee dagen, (donderdag voor de jongste groepen, vrijdag voor de overige) is vooral voor ouders met kinderen in beide leeftijdscategorieën onpraktisch, omdat het merendeel van de ouders grote afstanden moet overbruggen. Ook de vrijdagmiddag wordt niet door alle ouders als een geschikte middag ervaren. Binnen de school is hierover al vaker discussie geweest, maar tot op heden lijkt de huidige verdeling van de lessen het enig haalbare. Verder merken de ouders op dat er behoefte is aan meer onderling contact; een ruimte binnen de school waar ouders elkaar kunnen treffen zouden ze op prijs stellen. Bij de keuze van een nieuwe locatie zou hier op gelet kunnen worden. De onderwijsactiviteiten die de inspectie bijwoonde verliepen gestructureerd en doelmatig. Met name de gestructureerde werkwijze bij de jongste kinderen, waarbij onder meer door middel van pictogrammen het verloop van de middag werd weergegeven, en gebruik werd gemaakt van een keuzebord, is een compliment waard. De onderwijstijd wordt optimaal benut en de leraren weten de leerlingen goed te motiveren. De leraren volgen niet consequent alle methodegebonden toetsen, maar zij stellen op basis van een analyse van het leerlingenwerk vast wat passend vervolgaanbod is. 13
De school wil zo veel mogelijk rekening houden met de onderlinge verschillen tussen leerlingen. Deze afspraken dienen inzichtelijk te worden vastgelegd, of per doelgroep, of per individuele leerling. Daaraan kan een planning gekoppeld worden, waarna vervolgens, door middel van toetsen of observaties, kan worden vastgesteld of extra zorg nodig is om de doelen te kunnen bereiken. De school beschikt over een samenhangend systeem van instrumenten en procedures om de prestaties en ontwikkelingen van de individuele leerlingen te kunnen volgen. De school heeft echter nog geen criteria vastgesteld op basis waarvan leerlingen in aanmerking komen voor extra zorg. Hiermee is inmiddels een begin gemaakt, nu 1 uur per week beschikbaar is voor remedial teaching. De plannen kunnen echter nog aanmerkelijk worden versterkt door de beginsituatie, het doel, de materialen en methoden, het tijdpad en de wijze van evalueren hierin op te nemen. 14
4 VERVOLG VAN HET TOEZICHT Bij dit PKO heeft de inspectie ook een onderzoek gedaan naar de naleving van een aantal wettelijke voorschriften. Dit onderzoek betrof de wettelijke voorschriften over de door het bevoegd gezag vastgestelde schoolgids en schoolplan. Op basis van dit onderzoek concludeert de inspectie dat de school aan deze wettelijke bepalingen voldoet. De bevindingen van dit PKO leiden tot het volgende arrangement voor het vervolg van het toezicht (toezichtarrangement): De aangetroffen kwaliteit van het onderwijs op de school vraagt geen aanpassing van de reguliere onderzoeksplanning van de inspectie. In beginsel volgt over vier jaar opnieuw een periodiek kwaliteitsonderzoek. 15