Dorpsraad Westdorpe Adviesrapport namen toekomstige viaducten Tractaatweg (N62) 1. 2. 3. 4. In opdracht van: Provincie Zeeland/ Tractaatweg BV Datum: Januari 2017
Advies namen toekomstige viaducten Tractaatweg (N62) De Tractaatweg kenmerkt zich door vier ongelijkvloerse kruisingen, ook wel viaducten genoemd. Voor de naamgeving van de vier viaducten is er door de Heemkundige Vereniging Terneuzen, Heemkundige Kring Sas van Gent en Dorpsraad Westdorpe gezocht naar historische namen, gebaseerd op historische gegevens van de locatie van het viaduct. Edwin Hamelink en Evert Beket, Heemkundige Vereniging Terneuzen Hans Hemelaar en Co Vercouteren, Heemkundige Kring Sas van Gent Bertus Franse en Carl de Hulsters, Dorpsraad Westdorpe 1. Spuikreek Het viaduct Spuikreek ligt op de plaats waar de Spuikreekweg de Tractaatweg (N62) kruist. De Spuikreekweg is eind jaren 80 tegelijk met de noordelijke deel van de Tractaatweg aangelegd. De Spuikreekweg heeft de functie van de, paar honderd meter zuidelijker gelegen, Kruisweg overgenomen. Door de aanleg van de Tractaatweg sluit de Kruisweg niet meer aan op de Graaf Jansdijk. De Spuikreekweg en het viaduct Spuikreek heten naar het buurtschap Spui, met de daarbij gelegen Spuikreek. De polder waarin het viaduct ligt werd in 1648 ingedijkt. De nieuw ingedijkte polder stond toen bekend als de Nieuw-Zevenaar, Coegors en Nieuwe-Eglantierpolder. Later kortweg Koegorspolder genoemd. De polder werd doorsneden door een aantal geulen. De Spuikreek is een van deze geulen. De Spuikreek vormt samen met de Bronkreek een verbinding tussen de Otheense Kreek en de Axelsche Kreek. Beide kreken zijn overblijfselen van militaire inundaties tijdens de Tachtigjarige Oorlog. 2. De Sassing In vroeger eeuwen had Axel een haven. Via de krekenstelsels, die aangesloten waren op de Braakman was er een verbinding met de Westerschelde. In 1789 werd de Sasdijk aangelegd. Om toch een verbinding te houden werd een sluis, de Axelse Sassing, gebouwd. Bij de aanleg van het kanaal Gent-Terneuzen (periode 1824-1827) dachten Axel en Hulst daar ook van te kunnen profiteren en ook weer een scheepvaartverbinding te krijgen. De inmiddels verwaarloosde havengeul werd verbeterd en het huidige Zijkanaal C ontstond. Het kanaal was aangelegd tot bij het Groot Eiland en daar werd het aangesloten op bestaande kreken. Toen kwam de Belgische Opstand van 1830 en werd het kanaal een verdedigingslinie. Hulst zou nooit meer een haven krijgen. De Axelse Sassing heeft nog dienst gedaan tot 1851. De resterende sluiskom werd in 1920 gedempt. Op basis van bovenstaande historische motivatie stellen de vertegenwoordigers van de Heemkundige Vereniging Terneuzen voor om de toekomstige viaducten van de Tractaatweg, ter hoogte van de Spuikreekweg en de Axelse Sassing 'Spuikreek' en 'De Sassing' te noemen. 2/6
Op onderstaande afbeelding een deel van een topografische kaart uit 1916 waarop een deel van de Spuikreek en de Axelsche Sassing zichtbaar zijn. 3/6
3. Eversgadt Aan de oostzijde van de toenmalige Dyckagie van Canisvliet deed zich rond 1690 een zware oeverval voor aan het Eversga(d)t bij de Splet- of Peitkreek (zie 1. op onderstaande kaart). Bij de definitieve bedijking van de polder werd het gat gedicht middels een dam, welke de toepasselijk naam Eversdam meekreeg. 1. 4. De Platte Kille Voordat de Tractaatweg N62 de landsgrens overschrijdt, doorkruist ze de Canisvliet-Binnenpolder. Deze polder werd voor het eerst in 1650 (gedeeltelijk) bedijkt door de commandant van de vesting Sas van Gent. Dit was zes jaar na de verovering van de vesting op de Spanjaarden door Prins Frederik Hendrik. Het schorrengebied ten oosten van Sas van Gent had zich decennia daarvoor gevormd, na het doorsteken van de Nieuwe Landsdijk door Prins Maurits bij de verovering van Axel in 1586. In 1672, bij de inval van de Fransen, werd de polder geïnundeerd. Tien jaar later, bij de stormramp van 26 januari 1682, liep ze weer onder water. Het zou daarna meer dan een eeuw duren voor de polder in 1787 definitief werd bedijkt. Gedurende al die jaren hadden zich in het gebied tal van geulen en killen gevormd. De nog aanwezige Molen- en Canisvlietkreek zijn overblijfselen hiervan. Iets ten zuiden van de Molenkreek en oorspronkelijk ook verbonden met de Canisvlietkreek lag tot voor kort de Platte Kil, plaatselijk beter bekend als De Platte Kille. Bij de in de jaren 60 van de vorige eeuw in het gebied uitgevoerde ruilverkaveling, is deze kil met specie uit het te verbreden kanaal van Gent naar Terneuzen gedempt. Op basis van bovenstaande historische motivatie stellen de vertegenwoordigers van de Heemkundige Kring Sas van Gent en de Dorpsraad Westdorpe, met instemming van de overige leden van de werkgroep, voor om de toekomstige viaducten in de Tractaatweg N62 ter hoogte van de Eversdam en Molenverkorting, respectievelijk Eversga(d)t en De Platte Kille te noemen. 4/6
Op onderstaand kaartfragment uit 1909 staan de dam in het Eversga(d)t of Eversdam (zie 1.) en de Platte Kil bij de Molenverkorting (zie 2.) (nog) aangeduid. 1. Kaart uit 1909 waar de Platte Kil en Eversdam 2. 5/6
Bronvermelding Wilderom, Ing. M.H. Tussen Afsluitdammen en Deltadijken, deel IV Zeeuwsch-Vlaanderen, 1973 Blaeij, P.E. de en Kraker A.M.J. de, Via, via; straatnamen van de gemeente Terneuzen met de kernen Biervliet, Hoek, Sluiskil, Terneuzen, Zaamslag en de poldergebieden, 1998. Stichting Vrienden Zwartenhoekse Zeesluis, Buise M. en Kindt M., De Zwartenhoekse Zeesluis, 2013 6/6