Een nieuwe norm voor Zichtbeton ir. Julie Piérard & ir. Niki Cauberg 1
[ Overzicht ]... 1. Context 2. Classificatie van zichtbeton 3. Eisen en beoordelingsmethoden Textuur Luchtbellen Homogeniteit van de tint Vormtolerantie 4. Toleranties op de voorgestelde eisen (5% regel) 5. Specificatie van zichtbeton
Uittreksels lastenboek: De wanden van het trappenhuis worden uitgevoerd in beton dat zichtbaar gelaten wordt, uitgevoerd met behulp van een gladde bekisting Het betreft een afwerking die perfect glad is, met uniforme tint en zonder luchtbellen, grindnesten, holtes, stortnaden of andere imperfecties
«Kleurverschillen en oneffenheden te groot! Afgekeurd!» «Mooi! Egaal van kleur en textuur!»
BETON -> Betontechnologie, functionele en structurele eisen Materiaal beton conform NBN EN 206 et NBN B15-001. Betonconstructies conform NBN EN 13670 en NBN B15-400 (tolerantieklasse 1 of 2). Betonelementen conform NBN EN 13369 (+ANB) en relevante productnormen Zichtbeton (ter plaatse gestort) -> Toevoeging esthetische eisen Architectonisch beton (geprefabriceerd) Conform NBN EN 13670, NBN B15-400 (tolerantieklasse 2) en norm zichtbeton Conform PTV 21-601 3 klassen (A, B of C) 1 klasse prnbn B15-007 : openbaar onderzoek sinds 09/2016. TV : publicatie 2017. PTV : nieuwe versie 2016.
Scope van de prnbn B15-007 Deze norm is van toepassing op in zichtbeton uitgevoerde constructiedelen uitgezonderd betonvloeren!
Zichtbetonklassen Textuur (T) Luchtbellen (LBA) A B C 3 klassen Tint (HT) Vorm (VF)
Eisen Zichtbetonklassen Zichtbetonklasse Combinatie van klassen A T1, LBA1, HT1 et VF1 B Bij ontstentenis T2, LBA2, HT2 et VF2 C T3, LBA3, HT3 et VF3 Termijn en kost Klasse A Klasse B Klasse C Ervaring
Zichtbetonklasse A
Zichtbetonklasse B
Zichtbetonklasse C
Textuur [ T ] Eisen met betrekking tot: Grindnesten, holten, spalling, Ruwere zones ten gevolge van zandstrepen Ruwere zones ten gevolge van verlies van cementmelk Kaderafdruk van systeembekisting Beschadigingen door impact Scheurwijdte
Textuur [ T ] - naad Zichtbetonklasse Klasse voor de textuur Breedte van de ruwere zone (naad, rand, centerpengat) A T1 30 mm Bij ontstentenis B T2 20 mm C T3 10 mm
Textuur [ T ] - naad T1 ( 30 mm)
Textuur [ T ] - naad Ruwere zone (te meten) Meten met lat (max. breedte: 30 mm voor T1) Verkleurde zone (wordt niet mee opgemeten)
Textuur [ T ] centerpengat Risico op verlies van cementmelk of fijne mortel Afstandhouder (holle bui Veel risico op lekkages bij aa scheefstand, te grote vervorm
Luchtbellen [ LBA ] Zichtbetonklasse Klasse voor luchtbellen Fractie van het betonoppervlak bestaande uit luchtbellen A LBA1 1,2 % Bij ontstentenis B LBA2 0,6 % C LBA3 0,3 %
Luchtbellen [ LBA ] Voorbeeld 1,2 % Zichtbetonklasse Klasse voor luchtbellen Fractie van het betonoppervlak bestaande uit luchtbellen A LBA1 B LBA2 C LBA3
Luchtbellen [ LBA ] Voorbeeld 0,6 % Zichtbetonklasse Klasse voor luchtbellen Fractie van het betonoppervlak bestaande uit luchtbellen A LBA1 B LBA2 C LBA3
Luchtbellen [ LBA ] Voorbeeld 0,3 % Zichtbetonklasse Klasse voor luchtbellen Fractie van het betonoppervlak bestaande uit luchtbellen A LBA1 B LBA2 C LBA3
Luchtbellen [ LBA ] 1. Foto van het te evalueren oppervlak (40 x 40 cm²)
Luchtbellen [ LBA ] 2. Omzetten tot zwart-wit beeld.
Luchtbellen [ LBA ] 3. Detectie van luchtbellen d.m.v. beeldanalyse. 2 mm < D eq < 15 mm
Homogeniteit van de tint [ HT ] Donkerste meetplaats versus Lichtste meetplaats
Homogeniteit van de tint [ HT ] Zichtbetonklasse Klasse voor de homogeniteit van de tint Toegelaten aantal indelingen op de BE-grijschaal A HT1 5 B HT2 Bij ontstentenis 4 C HT3 3 Nieuwe BE-grijsschaal (tintverschil tussen twee schaalindelingen E*ab = ± 2,5)
Homogeniteit van de tint [ HT ] Zichtbetonklasse Klasse voor de homogeniteit van de tint Toegelaten aantal indelingen op de BE-grijschaal A HT1 12,5 B HT2 Bij ontstentenis 10,0 C HT3 7,5 Metingen met de colorimeter en het referentiepatroon (13 metingen)
Vormtolerantie [ VF ] Eisen met betrekking tot: Asverplaatsing van boven elkaar gelegen elementen. Kromming van balken. Vlakheid bekist oppervlak. Rechtheid van randen en hoeken. Uitlijning twee aangrenzende oppervlaktes. Positie en afmetingen van openingen en sparringen. Etc.
Vormtolerantie [ VF ] - oneffenheden Zichtbetonklasse Klasse voor de vormtolerantie afwijking «d» A VF1 5 mm Bij ontstentenis B VF2 4 mm C VF3 3 mm
Vormtolerantie [ VF ] - oneffenheden VF3 ( 3 mm)
Toleranties op de voorgestelde eisen [ 5% regel ] In geval van overschrijding van bepaalde criteria : 1. «In welke mate hebben deze vastgestelde onvolkomenheden een negatieve impact op de architecturale waarde van het gehele bouwwerk?» 2. In geval van betwisting : OK indien minder dan 5% van de resultaten van de controle buiten de voorziene toleranties valt, MAAR wel binnen die van de onmiddellijk lagere zichtbetonklasse.
Toleranties op de voorgestelde eisen [ 5% regel ] Voorbeeld : naad Evaluatie van 10 m naad Betwiste zone maximaal 5% (max. 50 cm)?
Specificatie van [ zichtbeton ] Beton conform prnbn B15-007 en normen NBN EN 206 en NBN B15-001. Beton moet beantwoorden aan de eisen van de normen NBN EN 13670 en NBN B15-400 (minstens tolerantieklasse 2). Niet-limitatieve lijst van onderwerpen te opnemen in de uitvoeringsspecificaties : In zichtbeton uit te voeren constructiedelen Soort zichtbeton (onbewerkt, bewerkt, ) Zichtbetonklasse (A, B of C) Plaats en patroon van de naden Afwerking van de centerpengaten (mortel, conussen, ) Vorm van de randen (recht, afgeschuind, ) Keuze voor de mock-up(s) (aantal, afmetingen, locatie, ) Aanvullende eisen m.b.t beton, bekistingen en uitvoering
Praktische [ aanbevelingen ]... Toekomstige Technische Voorlichtingsnota (TV) 1. Inleiding 2. Ontwerp: aandachtspunten 3. Materialen: bekisting, olie, beton en wapening 4. Uitvoeringsaspecten 5. Afwerking, bewerking, herstelling en bescherming 6. Beoordelingsmethoden 7. Literatuurlijst 8. Bijlagen (voorbeeld bestekuitrekstel, checklist )
Vragen? Julie Piérard jpi@bbri.be Niki Cauberg nca@bbri.be