Webinar - Betonica. 26 april ir. V. Pollet ir V. Dieryck WTCB/CSTC

Transcriptie

1 Webinar - Betonica 26 april 2011 De norm NBN EN Een nieuwe norm betreffende de uitvoering van betonconstructies ir. V. Pollet ir V. Dieryck WTCB/CSTC

2 De norm NBN EN Belgische nationale bijlage in 2011 Werkgroep (2009 tot 2010) SAMENSTELLING VAN DE WERKGROEP Leden Voorzitter CT Ruwbouw Ingenieur rapporteur Ph. De Backer (Regie der Gebouwen), P. De Le Court (SECO), P. Delperdange (Besix sa), M. Denayer (CFE nv), J.F. Denoël (Febelcem), J. Geraerts (Fedbeton), A. Hannaert (Febe), B. Parmentier (CSTC), J. Piron (SPW), V. Pollet (WTCB), J.P. Schimizzi (SPW DG01), S. Van Wallendael (VO Dept. Mobiliteit en Openbare Werken Betonstructuren), J. Wijnants (WTCB) L. Eeckhout (Buyse Bouwt nv) V. Dieryck (WTCB) 2

3 Inhoud van de presentatie Programma Context t en toepassingsgebied 2. Uitvoeringsregels 3. Voorspanning 4. Betonwerk 5. Toleranties 6. Conclusies en referenties 3

4 Inhoud van de presentatie Programma Context t en toepassingsgebied Historiek Functies van de norm Toepassingsbied 2. Uitvoeringsregels 3. Voorspanning 4. Betonwerk 5. Toleranties 6. Conclusies en referenties 4

5 Norm NBN EN Historiek NBN B : NBN B : 1992 Eurocode 2 : Berekening van betonconstructies Deel 1-1: Algemene regels en regels voor gebouwen Beton. Prestaties, produktie, verwerking en conformiteitscriteria NBN ENV : 2000 Uitvoering van betonconstructies (voornorm!) NBN EN 13670: 2010 Uitvoering van betonconstructies + ANB: 2011? 5

6 Norm NBN EN Wat zijn de functies van deze norm? De uitvoerder (aannemer) wijzen op de eisen die bij het ontwerp worden bepaald, m.a.w. een link tot stand brengen tussen ontwerp en uitvoering Een geheel van genormaliseerde technische eisen verstrekken voor de uitvoering van een betonconstructie De ontwerper een checklist ter beschikking stellen om zich ervan te vergewissen dat hij aan de uitvoerder alle nodige technische informatie geeft voor de uitvoering van het werk 6

7 Norm NBN EN Wat zijn de functies van deze norm? Nationale bouwwetgeving en nationale bouwvoorschriften (van toepassing op de plaats van uitvoering) NBN EN ter 1990 plaatse) (Eurocode) Grondslag voor constructief ontwerp NBN EN 1992 (Eurocode 2) Ontwerp van betonconstructies NBN EN ANB Uitvoering van betonconstructies NBN EN NBN A 24- CWA ETAG NBN EN NBN B Beton 301/302/303/304 Wapeningstaal NBN I /002/003/008 Voorspanstaal Draad, strengen en staven NBN B Geprefabriceerde betonproducten Product- en testnormen Product- en testnormen Product- en testnormen Product- en testnormen 7

8 Norm NBN EN Toepassingsgebied De norm geldt zowel voor ter plaatse gestort beton als voor constructies met geprefabriceerde betonelementen Ze geldt zowel voor voorlopige als voor definitieve bouwwerken in beton maar niet voor betonelementen die enkel als hulpmiddel worden gebruikt. ANB: dekt niet de montage van betonblokken (NBN EN ) ANB: sommige palen: specifieke normen 26 april 2011 V. Pollet 8

9 Inhoud van de presentatie Programma Context t en toepassingsgebied 2. Uitvoeringsregels Uitvoeringsspecificaties, kwaliteitsplan en documentatie Kwaliteitsbeheer 3. Voorspanning 4. Betonwerk 5. Toleranties 6. Conclusies en referenties 9

10 Uitvoeringsregels g Uitvoeringsspecificaties, kwaliteitsplan en documentatie Uitvoeringsspecificaties: Definitie: documenten die alle plannen, technische gegevens en eisen voor de uitvoering van een bepaald project bevatten. 10

11 Uitvoeringsregels g Uitvoeringsspecificaties, kwaliteitsplan en documentatie Kwaliteitsplan Definitie: document waarin wordt vastgelegd welke procedures en middelen toegepast moeten worden, door wie en wanneer, op een bepaald project, product, proces of contract (EN ISO 9000). Enkel nodig indien gevraagd in de uitvoeringsspecificaties. 11

12 Uitvoeringsregels g Uitvoeringsspecificaties, kwaliteitsplan en documentatie Uitvoeringsdocumentatie Opgetekende informatie oorsprong van de materialen, beproevingsverslagen, g controleverslagen, verslagen van maatcontroles, klimatologische omstandigheden, non-conformiteiten en corrigerende maatregelen... 12

13 Uitvoeringsregels g Kwaliteitsbeheer 3 uitvoeringsklassen Zelfde checklist (materialen, producten en uitvoering) De keuze van uitvoeringsklasse is bepalend voor de verplichting om al dan niet een controleverslag van materialen en producten op te maken, voor het type controle van de uitvoering maar ook voor de bijbehorende documentatie. Minimum uitvoeringsklasse 2 voor elementen in voorgespannen beton ANB: indien niet bepaald, uitvoeringsklasse 1 (laagste) 13

14 Inhoud van de presentatie Programma Context en toepassingsgebied 2. Uitvoeringsregels 3. Voorspanning - Toepassingsgebieden en algemene eisen - Materialen voor voorspanning - Controles 4. Betonwerk 5. Toleranties 6. Conclusies en referenties 14

15 Voorspanning Toepassingsgebied en algemene eisen De Europese norm dekt: -Voorspanning dmv voorgerekt staal met aanhechting ANB - prefabricatie -Voorspanning dmv nagerekt staal met aanhechting -Voorspanning dmv nagerekt staal zonder aanhechting ANB bouwplaats gedekt door ANB-norm Uitvoering door een gespecialiseerde onderneming ETAG 013 Techniek: goedkeuring ETAG 013 Controleverslagen (min. uitvoeringsklasse 2) 15

16 Voorspanning Materialen voor voorspanning Voorspansysteem met nagerekt staal Goedkeuring volgens ETAG 013 Kokers Staal: EN 523 Andere: ETAG 013 Voorspanwapeningen p (EN 10138) NBN I , NBN I , NBN I , NBN I , PTV 311, PTV 312, PTV 314 Verankeringscomponenten Zie Goedkeuring volgens ETAG 013 Steun van de kabels Cementmortel Vet, was ETAG 013 Voldoende stijfheid + geen enkel schadelijk effect NBN EN 445 CEM I LA ANB 16

17 Voorspanning Bescherming tegen corrosie Opslag Opslag van de wapeningen op de bouwplaats in een verluchte, overdekte ruimte met waterdichte wanden, op min. 20 cm boven de vloer. Plaatsing De wapeningen moeten bij de uitvoering proper gehouden worden. Controles ANB 17

18 Voorspanning Controles Controleverslagen vereist (minimum uitvoeringsklasse 2) Voorbeelden (hoofdzakelijk ANB): Programma van voorspannning vooraf bepaald, goedgekeurd + krachten en rekken opgetekend Wrijvingsproeven aanbevolen (proefprocedure in bijlage) IJkingsfrequentie vastgesteld en ijkingsprocedure in bijlage Toegestane reële rek van naspankabels ten opzichte van berekende rek Geïnjecteerd volume theoretisch volume Voorspanelementen met uitwendig nagerekt staal getoetst met hamer Idem voor de verankeringszones 18

19 Inhoud van de presentatie Programma Context t en toepassingsgebied 2. Uitvoeringsregels 3. Voorspanning 4. Betonwerk - Verwerking - Nabehandeling - bescherming van het beton 5. Toleranties 6. Conclusies en referenties 19

20 Betonwerk Verwerking Belang van verdichting Beperkingen -Uitgezonderd voor zelfdichtend en colloïdaal beton - Afgeraden voor beton met vezels van klasse S4 min. - Bedrijfsvloer S4 en S5: trillat ANB 20

21 Betonwerk Verwerking Voor het storten, hermengen gedurende niet minder dan 5 min. of 1 min/m ³ Storthoogte beperken tot 1 m Aanvulling in lagen van 30 tot 50 cm dikte ANB 21

22 Betonwerk Nabehandeling en bescherming Regen Koud weer T oppervl. 0 C tot f c 5N/mm² - Omgevingstemp. <5 C bij het storten of gedurende 72 u na het storten - Betonwerk tegen wand T <3 C ANB Warme temperaturen en massieve structuren T vers beton beperkt tot 65 C Aanbevelingen voor massieve structuren -Het cementgehalte beperken -LH of VLH-cement -Late L onkisting i ANB 22

23 Betonwerk Nabehandeling en bescherming Omgevingsklasse EI = 12 u - ANB Behalve voor bedrijfsvloeren, beton met hoge oppervlaktekwaliteit k lit Andere - ANB MINIMALE DUUR VAN DE NABEHANDELING Omgevingsomstandigheden GOED Geen rechtstreekse blootstelling aan zon en wind Relatieve luchtvochtigheid 80 % NORMAAL Matige bezonning en/of relatieve vochtigheid 50 % SLECHT Sterke bezonning en/of hevige wind en/of relatieve lti vochtigheid h id < 50 % T aan betonoppervlak 10 C < 10 C 10 C < 10 C Sterkteontwikkeling van het beton Snel Normaal Langzaam Zeer langzaam 1 dag 2 dagen 2 dagen 4 dagen 2 dagen 4 dagen 3 dagen 6 dagen 3 dagen 5 dagen 4 dagen 8 dagen 4 dagen 6 dagen 6 dagen 12 dagen 10 C 3 dagen 4 dagen 7 dagen 10 dagen <10 C 5 dagen 8 dagen 10 dagen 15 dagen 23

24 Opgave verhouding f cm2 /f cm28 van het beton? neen Gebruik van toevoegsels van type II? neen ja ja Sterkteontwikkeling: tabel 1 Sterkteontwikkeling: langzaam of zeer langzaam Opgave verhouding ja Sterkteontwikkeling: R c2 /R c28 van het tabel 1 cement? neen Cement vermeld in Sterkteontwikkeling: tabel 2? tabel 2 ja neen Zeer langzame sterkteontwikkeling ANB 24

25 Betonwerk Nabehandeling en bescherming (ANB) f cm2 /f cm28 * van het beton of R c2 /R c28 ** van het cement Sterkteontwikkeling van het beton 0,5 0,3 tot <0,5 0,15 tot <0,3 Snel Normaal Langzaam <0,15 Zeer langzaam Tabel 1: Sterkteontwikkeling van het beton afhankelijk van verhouding f cm2 /f cm28 Van het beton of verhouding R c2 /R c28 van het cement *f cm : druksterkte volgens NBN EN **R c : druksterkte volgens NBN EN

26 Betonwerk Nabehandeling en bescherming (ANB) Cementtype CEM I 52,5 N of R, CEM I 42,5 N of R CEM II/A-S, -D of -LL 52,5 N of R CEM II/A-S, -D of -LL 42,5 N of R CEM II/A-S, -D of LL 32,5 R CEM II/A-S, -D of -LL 32,5 N CEM II/B-S, -D, -LL, -M of V 42,5 N of R of 32,5 R CEM II/B-S, -D, -LL, -M of V 32,5 N CEM III/A 52,5 N of 42,5 N CEM III/A 32,5N CEM III/B 42,5 N of 32,5 N CEM III/C 32,5 N CEM V/A 32,5 N Supersulfaatcement Sterkteontwikkeling beton Snel Normaal Snel Snel Normaal Langzaam Normaal Langzaam Normaal Langzaam Langzaam Langzaam Langzaam Zeer langzaam Tabel 2: Sterkteontwikkeling van het beton volgens type cement 26

27 Betonwerk Nabehandeling en bescherming Voorbeeld: Wat is de minimale nabehandelingsduur van een beton, bereid op basis van cement CEM III/A 42,5N zonder toevoeging van vliegas, als de temperatuur aan het betonoppervlak ongeveer 8 C bedraagt en de omgevingsvooraarden voor de nabehandeling goed zijn (geen zon en wind)? Het betonelement is een buitenwand die blootstaat aan regen en vorst. 27

28 PAS klasse EI Opgave verhouding f cm2 /f cm28 van het beton? ja Sterkteontwikkeling: tabel 1 neen Gebruik van toevoegsels van type II? ja Sterkteontwikkeling: langzaam of zeer langzaam neen Opgave verhouding ja Sterkteontwikkeling: R c2 /R c28 van het tabel 1 cement? neen Cement vermeld in Sterkteontwikkeling: tabel 2? tabel 2 Ja neen Zeer langzame sterkteontwikkeling 28

29 Betonwerk Nabehandeling en bescherming Type cement CEM I 52,5 N of R, CEM I 42,5 N of R CEM II/A-S, -D of -LL 52,5 N of R CEM II/A-S, -D of -LL 42,5 N of R CEM II/A-S, -D of LL 32,5 R CEM II/A-S, -D of -LL 32,5 N CEM II/B-S, -D, -LL, -M of V 42,5 N of R of 32,5 R CEM II/B-S, -D, -LL, -M of V 32,5 N CEM III/A 52,5 N of 42,5 N CEM III/A 32,5N CEM III/B 42,5 N of 32,5 N CEM III/C 32,5 N CEM V/A 32,5 N Supersulfaatcement Sterkteontwikkeling van het beton Snel Normaal Snel Snel Normaal Langzaam Normaal Langzaam Normaal Langzaam Langzaam Langzaam Langzaam Zeer langzaam Tabel 2: Sterkteontwikkeling van het beton volgens type cement 29

30 Betonwerk Nabehandeling en bescherming Omgevingsomstandigheden GOED Geen rechtstreekse blootstelling aan zon en wind Relatieve luchtvochtigheid 80 % NORMAAL Matige bezonning en/of relatieve vochtigheid 50 % SLECHT MINIMALE DUUR VAN DE NABEHANDELING T aan het beton- oppervlak 10 C < 10 C 10 C < 10 C Sterkteontwikkeling van het beton Snel Normaal Langzaam Zeer langzaam 1 dag 2 dagen 2 dagen 4 dagen 2 dagen 4 dagen 3 dagen 6 dagen 3 dagen 5 dagen 4 dagen 8 dagen 4 dagen 6 dagen 6 dagen 12 dagen Sterke bezonning en/of hevige 10 C 3 dagen 4 dagen 7 dagen 10 dagen wind en/of relatieve vochtigheid < 10 C 5 dagen 8 dagen 10 dagen 15 dagen < 50 % 6 dagen 30

31 Inhoud van de presentatie Programma Context t en toepassingsgebied 2. Uitvoeringsregels 3. Voorspanning 4. Betonwerk 5. Toleranties 6. Conclusies en referenties 31

32 Toleranties 2 tolerantieklassen Tolerantieklasse 1 = normale tolerantie Grenswaarden voor geometrische afwijkingen die garanderen dat de structuur : - beantwoordt aan de ontwerphypothesen - voldoet aan de andere functionele eisen van het bouwwerk Tolerantieklasse 2 kan vereist worden - voor bepaalde toepassingen (bv. zichtbeton dat aan esthetische eisen moet beantwoorden, bedrijfsvloer,...) - met het oog op de uitvoering van bepaalde afwerkingen (pleisterwerk, schrijnwerk,...) ANB 32

33 Toleranties Nr. Type afwijking Beschrijving Toelaatbare afwijking a Gegoten of glad oppervlak Algemeen Lokaal Niet gegoten oppervlak Algemeen Lokaal Vlakheid onder een lat l = 2,0 m l = 0,2 m l = 2,0 m l = 0,2 m Tolerantieklasse 1 9mm 4mm 15 mm 6mm Toelaatbare afwijking Tolerantieklasse 2 ANB Voorschriften voor bedrijfsvloeren: TV 204 Voorschriften voor dekvloeren: TV189 Voorschriften voor ondergrond voor binnenbepleisteringen: TV 199 Voorschriften voor ondergrond voor buitenbepleisteringen: TV 209 Voorschriften voor zichtbeton: norm in voorbereiding 33

34 Toleranties ANB Type afwijking Beschrijving Toelaatbare afwijking Toelaatbare afwijking d = niveauverschil Ongelijke hoogte Tolerantieklasse 1 Tolerantieklasse 2 ± 3 mm ± 6 mm of Voorschriften voor zichtbeton Zie norm in voorbereiding 34

35 Conclusies en referenties Fiches, artikels, Publicaties (TV, artikels, normen, ) 35