Filosofie Bachelor of Arts Bij ons leer je de wereld kennen
Waarom Filosofie? Filosofie is een intellectuele uitdaging. Filosofen stellen kritische vragen bij de grondslagen en grenzen van onze kennis en reflecteren op allerlei cultuurverschijnselen. Deze filosofische reflectie betreft klassieke filosofische vragen als: wat kan ik weten, hoe behoor ik te handelen en wat is de mens? Maar ook recentere vraagstukken, bijvoorbeeld op het gebied van de toegepaste ethiek of over de filosofische implicaties van de resultaten van de cognitiewetenschap. Filosofie heeft geen duidelijk afgebakend, eigen vakgebied. De filosofie houdt zich niet bezig met een specifiek deel van de werkelijkheid en legt zich in die zin geen beperkingen op. Filosofie studeren in Leiden Past deze studie bij jou? 3 4 Lees meer over: Opbouw van de bacheloropleiding Vakkenpakket 5 6 Keuzeruimte: jij kiest! 8 Voorlichtingsdagen & Contact 11 Bereid je voor op de arbeidsmarkt 10 Fotografie: UFB Photo & Digital, Marc de Haan, Hielco Kuipers. Aan deze brochure, die met zorg is samengesteld, kunnen geen rechten worden ontleend. De meest actuele informatie is te vinden op studereninleiden.nl. Augustus 2016
Filosofie studeren in Leiden Heeft de mens een vrije wil? Zien wij de wereld anders dan zij werkelijk is? Kunnen morele oordelen juist of onjuist zijn? Dat zijn belangrijke en indringende vragen. Vragen die bovendien een raakvlak hebben met allerlei andere vakgebieden. Waarom in Leiden? De opleiding Filosofie in Leiden geeft je een brede oriëntatie in de westerse, academische filosofie. De westerse traditie wordt daarbij ook vergeleken met andere, niet-westerse denkwijzen (vergelijkende filosofie). In het Leidse studieprogramma zijn de geschiedenis van de filosofie en de hedendaagse filosofische discussies voortdurend met elkaar verweven. In de historische vakken maak je kennis met de gehele geschiedenis van de filosofie. Maar ook in de systematische vakken, zoals logica of ethiek, speelt de geschiedenis een belangrijke rol. Kennis van de voorgeschiedenis is noodzakelijk om hedendaagse thema s en problemen goed te kunnen begrijpen. Dit betekent onder andere dat je vanaf het eerste jaar ook kennis maakt met klassieke teksten uit de geschiedenis van de filosofie. Uitstekende kwaliteit De Leidse opleiding Filosofie is van uitstekende kwaliteit volgens de rapportcijfers van vakgenoten en van studenten. Als filosofiestudent krijg je kleinschalig en intensief onderwijs van hooggekwalificeerde docenten. BA Plus-traject en Standaardtraject In Leiden volgen voltijdstudenten die uitsluitend Filosofie studeren het BA Plustraject. In dit traject wordt de helft van de verplichte vakken uitgebreid met een tutorial: een intensieve training in de vaardigheden die een filosofiestudent moet ontwikkelen. Studenten die Filosofie combineren met een andere studie, of met een baan, kiezen voor het Standaardtraject. Dit traject kent geen tutorials en heeft daardoor minder contacturen. Bovendien is het mogelijk het verplichte gedeelte van de opleiding (de eerste helft) grotendeels in de avonduren te volgen, zodat de opleiding beter is te combineren met andere bezigheden. Internationaal en Engelstalig De opleiding heeft een sterke internationale oriëntatie. Docenten onderhouden contacten met universiteiten en onderzoekers uit de hele wereld, en buitenlandse gastdocenten verzorgen geregeld lezingen en seminars in Leiden. In het eerste jaar volg je al enkele colleges in het Engels. Het werkcollege Academic English in het tweede jaar bereidt je voor op de Engelstalige masterfase. Global and Comparative Perspectives Ook is er een nieuwe, Engelstalige afstudeerrichting, Global and Comparative Perspectives. Met haar accent op vergelijkende filosofie in mondiale context is deze opleiding uniek in Nederland. In deeltijd De opleiding Filosofie kan ook in deeltijd worden gevolgd. In de eerste helft van de bachelor kun je colleges in de avonduren volgen. Voor het vervolg van de studie is alleen dagonderwijs mogelijk. Meer informatie: studereninleiden.nl/filosofie 3
Past deze studie bij jou? Filosofie is een aanrader voor iedereen die niet bang is om te ontdekken dat er geen definitieve antwoorden bestaan op de fundamentele vragen die kenmerkend zijn voor dit vakgebied. Een filosoof weet wat hij niet weet. Het gaat niet zozeer om het antwoord, maar om het stellen van de juiste vragen en het ontdekken van verschillende perspectieven om de werkelijkheid te benaderen. Het is geen gemakkelijke studie. Je wordt steeds weer uitgedaagd en moet bereid zijn bestaande denkkaders aan kritisch onderzoek te onderwerpen. De filosofie is een voortdurende discussie. In de loop van de studie zul je zelf een kritische houding ontwikkelen, maar je moet ook kritiek kunnen incasseren. Enige aanleg voor abstract denken is onontbeerlijk. Verder moet je tijdens je studie veel lezen. Dat vergt behoorlijk wat doorzettingsvermogen, omdat je doorgaans te maken hebt met zeer lastige teksten, meestal in het Engels of Duits. Van jou wordt verwacht dat je deze teksten grondig en uitputtend bestudeert. Toelating Je wordt rechtstreeks toegelaten tot de bacheloropleiding Filosofie als je in het bezit bent van een vwo-diploma. Heb je een propedeuse- of einddiploma van een hboinstelling, controleer dan bij de opleiding of je een toelatingsverzoek moet indienen. Kijk voor de precieze eisen en mogelijkheden op studereninleiden.nl/toegang. Uit de agenda van Brechtje Westen, eerstejaars 08:00 Ik sta op en begin de dag zoals altijd met koffie en de krant of een (studie)boek. 09:30 Tijdens de lange rit van Almere naar Leiden heb ik de tijd om de colleges goed voor te bereiden. 11:00 College History of Modern Political Philosophy: we behandelen de politieke ideeën vanaf ongeveer 1600 van denkers als Machiavelli en Locke. 13:00 Met studiegenoten lunchen we in de tuin. Soms studeren we samen totdat de volgende les begint. 15:00 Ik volg het Honours College, een programma voor excellente studenten. Vandaag hebben we het vak Why we rule the World and how. 17:00 Met wat studiegenoten gaan we naar de pizzeria en daarna naar een lezing van de studievereniging over het brein en de filosofische ideeën achter bepaalde emoties. 00:00 Thuis. Na zo n intensieve dag vind ik het fijn om nog voor het slapen gaan een uurtje te gamen ter ontspanning. 01:00 Naar bed. 4
Opbouw van de bacheloropleiding Geschiedenis van de filosofie, Theoretische filosofie, Ethiek en Politieke filosofie en Filosofie van mens, techniek en cultuur: dat zijn de vier specialisaties waarin jij je in het derde jaar verder kunt verdiepen. Maar voordat je die keuze maakt, leg je een stevige basis en verwerf je kennis van alle belangrijke onderdelen van de filosofie. Het eerste jaar In het eerste jaar van de bacheloropleiding volg je een verplicht, oriënterend programma met inleidende cursussen. Je maakt kennis met de verschillende onderdelen van het vakgebied en oefent de vaardigheden die je nodig hebt om de bacheloropleiding met succes af te ronden. Die kennis en vaardigheden worden door het jaar heen getoetst. In het eerste jaar van het BA Plus-traject heb je 21 uur college per week. Ongeveer evenveel uren besteed je aan het voorbereiden van colleges en het maken van opdrachten. Per week ben je dus gemiddeld 40 uur bezig met je studie. Tweede en derde jaar Ook in de eerste helft van het tweede jaar volg je nog een verplicht programma. Daarna krijg je enerzijds de ruimte om met een (zelf samengesteld) keuzepakket of een minor je intellectuele horizon te verbreden. Anderzijds is deze studiefase gericht op specialisatie en verdieping: in het derde jaar kies je een van de vier specialisaties, waarmee je het bachelorprogramma kunt toespitsen op de afstudeervariant die het beste aansluit bij jouw interesse. In het tweede of derde jaar kun je ook kiezen voor een stage of voor een studieverblijf aan een buitenlandse universiteit. De bacheloropleiding wordt afgesloten met het eindwerkstuk. Enkele voorbeelden van werkstuktitels: w w(on)redelijke twijfel. Over het (dis) kwalificeren van epistemische twijfels wwhet hart van de waarheid: identiteit en differentie bij Schelling en Heidegger wwtranshumanisme en de kunstmatige natuur van de mens wwde eeuwige adolescent. De invloed van televisie op de moderne mens Tutorials In het BA Plus-traject wordt aan de helft van de verplichte vakken een tutorial gekoppeld. In de tutorials leer je moeilijke filosofische teksten (ook in het Duits) kritisch te lezen en argumentaties te analyseren. Je leert ook zelf helder en precies te argumenteren, te schrijven en te presenteren. Daarnaast is ruimte voor filosofische discussies, excursies, lezingen en films. 5
Onafhankelijk leren denken en de juiste vragen stellen Het eerste studiejaar Dit zijn de vakken van het eerste studiejaar: Antieke en middeleeuwse wijsbegeerte In de antieke wijsbegeerte maak je kennis met het gedachtengoed van onder meer Heraclitus, Parmenides, Socrates, Plato, Aristoteles, de Stoa en het Scepticisme. Bij middeleeuwse wijsbegeerte krijg je inzicht in de ontwikkeling van het denken over thema s zoals individualiteit, causaliteit en deugdethiek, waarbij de Latijnse, Grieks- Byzantijnse, Joodse en Arabische bijdragen worden vergeleken. Moderne wijsbegeerte Je krijgt een inleiding in de belangrijkste problemen en thema s van de filosofie van de Verlichting. In deze periode ontstaat een groot vertrouwen in de menselijke rede. Je maakt kennis met denkers van Descartes tot Kant die de traditionele autoriteit van religie en gewoonte bekritiseerden en de menselijke rede aanwezen als een nieuwe grondslag voor al onze overtuigingen. Vervolgens bestudeer je aan de hand van de verlichtingsfilosofie van Hobbes, Locke en Rousseau de grondslagen van het moderne liberalisme. Metafysica De metafysica houdt zich bezig met een aantal kernbegrippen van ons denken over de werkelijkheid. Klassieke voorbeelden hiervan zijn ruimte en tijd, materie en geest, vorm en inhoud. Je leert de historische en systematische samenhang van deze begrippen en hun problemen kennen aan de hand van uiteenlopende denkers, van Aristoteles tot Quine. 6
Frank Chouraqui Logica In de logica leer je hoe je correcte redeneringen kunt onderscheiden van incorrecte redeneringen. Je maakt kennis met drogredenen, propositielogica en predikatenlogica. Ook krijg je inzicht in basisbegrippen als noodzakelijkheid, waarheid en betekenis. Epistemologie De epistemologie onderzoekt de mogelijkheid, geldigheid en grenzen van het menselijk kennen. Hoe moeten begrippen als kennis en waarheid worden gedefinieerd? In welke opzichten verschilt kennis van andere vormen van overtuiging? Ethiek De ethiek analyseert en doordenkt de rechtvaardiging van normen voor menselijk handelen. Daarbij gaat het om vragen als: hoe behoren we te leven, wat is moreel handelen en hoe rechtvaardigen we onze antwoorden op deze vragen? Cultuurfilosofie In de cultuurfilosofie gaat het om de interactie tussen mens en cultuur. Preciezer geformuleerd: om de interactie van culturele uitdrukkingsvormen als kunst, religie, filosofie, taal en wetenschap met menselijk denken, handelen en beleven. Wijsgerige antropologie De wijsgerige antropologie stelt primair de vraag: Wat (of wie) is de mens? Achter deze vraag gaat echter een scala aan vragen en problemen schuil. Dienen we de mens primair te benaderen als geest, als lichaam, als synthese, als ziel, of juist als radicaal onbepaald? En wat zijn de consequenties van deze alternatieven voor ons handelen? docent filosofische antropologie en continentale filosofie Leiden heeft een onderscheidend programma op filosofisch, politiek en economisch gebied, en is zijn tijd vooruit als het gaat om bruggen slaan tussen westerse en niet-westerse filosofische tradities. Filosofie verklaart de wereld, inclusief actuele gebeurtenissen. Een van de grootste crises nu draait om milieuproblematiek. Daarmee omgaan vraagt iets van ons gevoel voor verantwoordelijkheid, van onze waarden en plichten jegens elkaar. Alleen de filosofie geeft ons de handvatten om die kwesties te bestuderen. Comparative Philosophy Wat kenmerkt filosofische thema s en denkwijzen? Hoe verhoudt dit zich tot vragen over culturele en historische identiteit? Je bestudeert denkers uit verschillende Europese en Aziatische tradities en uit verschillende historische perioden. Klassieke teksten Je leest enkele klassieke teksten uit de geschiedenis van de filosofie en oefent belangrijke vaardigheden, zoals de selectie van tekstedities, de interpretatie van een tekst binnen zijn historische context, het vinden van geschikte secundaire literatuur en het bepalen van een kritisch en beredeneerd standpunt over de inhoud van de tekst. Onderzoeksseminar Wat is filosofisch onderzoek? Waar houdt een filosoof zich in zijn of haar onderzoekstijd mee bezig? In dit seminar geven zes docenten elk een korte presentatie van eigen lopend onderzoek. Zo krijg je een goed beeld van de breedte en verscheidenheid van het vak. Het tweede en derde jaar Het eerste semester van het tweede studiejaar bestaat uit verplichte vakken: wwtaalfilosofie wwphilosophy of Mind wwwetenschapsfilosofie wwpolitical Philosophy wwacademic English of Filosofisch Duits Het tweede semester kun je invullen met een minor of een zelf samengesteld keuzepakket, een stage, of een studieverblijf in het buitenland. In het derde jaar maak je een keuze voor een van de volgende specialisaties: wwgeschiedenis van de filosofie wwtheoretische filosofie wwfilosofie van mens, techniek en cultuur wwethiek en Politieke filosofie Je kiest vijf thematische cursussen uit een jaarlijks wisselend aanbod en je sluit de bacheloropleiding af met een bacheloreindwerkstuk. De studiegids van de opleiding vind je via: studereninleiden.nl/filosofie 7
Keuzeruimte: jij kiest! Hanneke Muilwijk Aan de Universiteit Leiden kun je je studie zoveel mogelijk laten aansluiten op jouw eigen interesses en ambities. In het derde jaar van je bachelor heb je een keuzeruimte van 30 studiepunten. Je vult die voor een belangrijk deel zelf in met bijvoorbeeld een keuzepakket, een PraktijkStudie, een stage of een buitenlandverblijf. Zo geef je verdieping of verbreding aan je studie. Keuzepakket Je kunt besluiten in je keuzeruimte je kennis van Filosofie verder te verdiepen met extra colleges die aansluiten bij je opleiding Filosofie. Of je kunt juist je blik verbreden en vakken volgen buiten je eigen opleiding, bijvoorbeeld bij Geschiedenis, Psychologie of Bestuurskunde. Je kiest uit speciaal samengestelde pakketten (minoren), of je vult je keuzeruimte met een pakket van samenhangende keuzevakken. PraktijkStudies Alleen in Leiden kun je de bacheloropleiding Filosofie combineren met een PraktijkStudie. Je kiest een PraktijkStudie als invulling van je keuzeruimte. Met een PraktijkStudie verdiep je je in werk waarvoor jij als student Filosofie geknipt bent. Bovendien vul je de theorie aan met praktijkgerichte kennis. Een PraktijkStudie is een hele goede voorbereiding op de arbeidsmarkt. Er zijn bovendien een aantal Leidse masterprogramma s die hier op aansluiten. Er zijn vijf PraktijkStudies: wwboek, Boekhandel en Uitgeverij wweducatieve minor wweuropese Unie Studies wwinternationaal en Intercultureel Management wwjournalistiek en Nieuwe Media Stage lopen Een stage is ideaal om te ontdekken wat je wel en niet interessant vindt. Zo kun je nagaan of datgene wat je leuk lijkt wel echt bij je past. Denk hierbij aan de sector waar je in kunt werken, het soort werk of de rol die je uitoefent. Handig om tijdens je studie te ontdekken, zo geef je richting aan je verdere loopbaan. In een stage doe je ook werkervaring, extra vaardigheden en handige netwerkcontacten op. En dat is precies wat werkgevers vragen, zelfs van starters op de arbeidsmarkt. Door een stage werk je bovendien al op het niveau van je opleiding. Wat voor stages zijn er? Afhankelijk van je studie, je specialisatie en jouw voorkeur zijn er verschillende stages mogelijk. Sommige stages sluiten direct aan op het vakgebied van je studie, andere stages doen vooral een beroep op je communicatieve en/of analytische vaardigheden. Denk aan stages in de journalistiek, de uitgeverij, het onderwijs, in de voorlichting en pr, in het bedrijfsleven of bij de overheid. Het is ook mogelijk om in het buitenland stage te lopen. rijkstrainee Ik ben geïnteresseerd in milieuproblemen en die worden niet alleen opgelost met slimme technologische uitvindingen. Er is meer voor nodig. Niet iedereen is er immers van overtuigd dat er überhaupt milieuproblemen zijn. Naast mijn bèta-opleiding koos ik daarom voor Filosofie. Hier vond ik ideeën en antwoorden, vooral in de ethiek en de politieke filosofie. Ik leerde hier ook analytisch denken en helder schrijven, dat komt nu bij mijn werk als rijkstrainee bij het Ministerie van Infrastructuur en Milieu goed van pas. Meer informatie over de keuzeruimte vind je op: studereninleiden.nl/filosofie 8
Voor een volledige academische opleiding ga je na je bachelor door met een master De eenjarige master Philosophy biedt je gelegenheid tot meer verdieping en specialisatie. Je kunt je tijdens deze master richten op History and Philosophy of the Sciences, Ethics & Politics, Philosophical Anthropology & Philosophy of Culture, of Philosophy, Politics and Economics. Meer weten? Kijk op unileidenmasters.nl. Jordy Hesseling Naar het buitenland Oxford, Leuven, Berkeley, Montreal, Parijs of Berlijn. Studeren in het buitenland is een onvergetelijke ervaring. Je komt in contact met een andere cultuur en vergroot je spreekvaardigheid en zelfredzaamheid. Een uitwisseling binnen het Europese Erasmusprogramma is de eenvoudigste manier om een deel van je studie in het buitenland te volgen. In zo n uitwisselingsovereenkomst zijn belangrijke zaken geregeld als collegegeld, begeleiding en erkenning van studieresultaten. Maar ook met andere universiteiten binnen en buiten Europa kun je een studieverblijf regelen. Meer weten? Als je vragen hebt over het perspectief van jouw studiekeuze, kun je altijd contact opnemen met je studiecoördinator. Tijdens en tot een half jaar na je studie kun je ook terecht bij de Studenten Loopbaan Service voor antwoorden op je vragen. Ontdek wat bij je past door sollicitatieworkshops of een loopbaantest en doe handige werkgeverscontacten op. Meer informatie: studereninleiden.nl/filosofie ouderejaars In het eerste jaar krijg je bij Filosofie veel introducerende vakken, in het tweede jaar is er steeds meer keuzevrijheid en vul je het vakkenpakket naar eigen voorkeur in. Ik heb onder andere gekozen voor politieke filosofie, omdat ik interesse heb in politiek. Vorig jaar studeerde ik een half jaar in Canada. Het is een optie om je minor in het buitenland te volgen, en ik deed dat in Montréal aan McGill University. Studeren in het buitenland is mij goed bevallen, ik raad het iedereen aan. Je moet jezelf zien te redden en vanuit het niets beginnen op een nieuwe plek. Ik volgde twee filosofische vakken, maar ook vakken in de politicologie en sociologie. 9
Waar komen onze studenten terecht? Bereid je voor op de arbeidsmarkt 22% Onderzoek 22% Overig 17% Zakelijke dienstverlening En dan ben je afgestudeerd filosoof. Je bent niet bang voor ingewikkelde problemen en je bent gewend deze op een gestructureerde manier aan te pakken. Bovendien ben je opgeleid tot een onafhankelijke en kritische denker. Dat maakt je geschikt voor veel verschillende functies. Op weg naar werk Waar je later werkt, hangt af van je eigen interesses, kennis en vaardigheden en de studiekeuzes die je maakt. Het is dus handig als je je al tijdens je studie voorbereidt op een toekomstige baan. Dit kan bijvoorbeeld door het kiezen van een specialisatie of door de invulling van de vrije keuzeruimte met een stage, minor of een buitenlandverblijf. De studiecoördinator van de opleiding en de Studenten Loopbaan Service adviseren je hierbij. Waar kun je aan de slag? Met een studie Filosofie ben je voor verschillende werkgevers aantrekkelijk. Je hebt niet alleen een brede vakkennis en sterke analytische en communicatieve vaardigheden, maar bent ook gewend op een innovatieve manier te denken en problemen vanuit verschillende standpunten te bekijken. Je kunt bijvoorbeeld aan de slag als onderzoeker, docent, managementtrainee, tekstschrijver of consultant. Afgestudeerden van de opleiding Filosofie werken voor organisaties zoals de volgende: wwministerie van OCW wwmobile Management Consultants wwplatform De Publieke Zaak wwarena Media in Londen wwhartstichting Arbeidsmarktonderzoek De Studenten Loopbaan Service doet regelmatig onderzoek naar de mogelijkheden van studenten op de arbeidsmarkt. In 2015 is onderzoek gedaan naar afgestudeerden van de opleidingen in de Geesteswetenschappen in de jaren 2012 tot juli 2015. In die periode vond gemiddeld van alle opleidingen 71% van de ondervraagden binnen 2 maanden een baan. 74% daarvan vond toen direct een baan op hbo- of universitair niveau, in uiteenlopende branches, bijvoorbeeld in de communicatie, het onderwijs, de journalistiek of in de zakelijke dienstverlening. De arbeidsmarkt verandert voortdurend. Uit arbeidsmarktonderzoek weten we dat het loont om relevante werkervaring en buitenlandervaring op te doen, stage te lopen en een netwerk op te bouwen. Studenten die dit tijdens hun studie hebben gedaan, vinden vaker een baan op hoger niveau. Meer weten over arbeidsmarktperspectief? jouwvooruitzichtopwerk.nl 11% Cultuur, sport en recreatie 6% Communicatie 6% Non-profit (bijv. bij ideële organisatie) 6% ICT 5% Journalistiek 5% Overheid en semioverheid Bron: Arbeidsmarktonderzoek onder afgestudeerden Wijsbegeerte 2012 t/m 2015. Studenten Loopbaan Service Geesteswetenschappen. Emilie Röell adviseur Tijdens haar master kreeg Emilie de kans om deel te nemen aan de Nationale DenkTank. Het thema was vertrouwen in een veranderende samenleving. Daarna heb ik verder onderzoek gedaan naar dit onderwerp bij de Nationale Ombudsman, waar ik na mijn afstuderen als adviseur aan de slag kon. Hier kan ik mijn ideeën over ethiek kwijt in mijn adviezen over hoe de overheid zich zou moeten opstellen naar de burgers toe. 10
Maak kennis met ons Wil je meer weten over de opleiding Filosofie en beleven hoe het is om in Leiden te studeren? Kom langs op onze voorlichtingsactiviteiten of ervaar het online! Open Dag Op de Open Dag ontdek je alle opleidingen van de Universiteit Leiden. Oriënteer je op de informatiemarkt, bezoek opleidingspresentaties en beleef je toekomstige studentenstad. Proefstuderen Bij de opleiding volg je colleges met andere studiekiezers. Samen met een docent behandel je vooraf uitgewerkte opdrachten. Zo maak je op een actieve manier kennis met de inhoud van de studie. Meeloopdag Loop mee met een student en beslis of de studie goed bij je past. Je schuift aan bij echte hoor- en werkcolleges en proeft de sfeer op de universiteit. Online Proefstuderen Je neemt deel aan digitaal onderwijs met opdrachten en filmpjes die je thuis of op school zelfstandig uitwerkt. Studenten of docenten van de opleiding begeleiden je hierbij. Kijk voor de datums en meer informatie op: universiteitleiden.nl/opendag Heb je vragen over de opleiding of de voorlichtingsactiviteiten? We helpen je graag! studereninleiden.nl/filosofie studielijn@leidenuniv.nl 071 527 1111 11
Verleg je grenzen en prikkel je nieuwsgierigheid op de Universiteit Leiden. Je hebt de keuze uit een breed aanbod van 46 bacheloropleidingen en 78 masteropleidingen in de mooie historische steden Leiden én Den Haag. De universiteit draagt bij aan jouw academische én persoonlijke ontplooiing. Je volgt colleges en doet onderzoek naar maatschappelijk relevante onderwerpen onder de hoede van docenten en hoogleraren van internationale kwaliteit. Onze reputatie sinds 1575 helpt jou straks bij het vinden van een baan. Netwerken kan volop binnen onze internationale universiteit waar je studenten en docenten uit de hele wereld ontmoet. Jouw mening telt. Welke denkbeelden je ook hebt, welk geloof je ook aanhangt, vrije meningsvorming staat bij ons voorop. Ontdek het zelf. Je bent welkom bij de Universiteit Leiden! Bij ons leer je de wereld kennen