Documentatie. CentER Savings Survey. september 2003



Vergelijkbare documenten
Documentatie. CentER Savings Survey. september 2003

DOCUMENTATIE DNB HOUSEHOLD SURVEY

DOCUMENTATIE DNB HOUSEHOLD SURVEY. oktober 2005

DOCUMENTATIE DNB HOUSEHOLD SURVEY

Documentatie. CentER Savings Survey. 1 maart 2000

Documentatie DNB HOUSEHOLD SURVEY OKTOBER 2004

Documentatie. CentER Savings Survey. 19 oktober 2001

DOCUMENTATIE DNB HOUSEHOLD SURVEY

Documentatie. CentER Savings Survey. 4 augustus 1999

DNB Household Survey Documentatie - Nederlands

DNB Household Survey 2011 Documentatie - Nederlands

DNB Household Survey 2012 Documentatie - Nederlands

Documentatie. CentER Savings Survey. Mariline Feron, Adriaan Hoogendoorn, Corrie Vis

DNB Household Survey Documentatie - Nederlands

Documentatie. CentER Savings Survey. 13 augustus 1999

Variabelendocumentatie VSB panel Herman Camphuis en Jeroen Morrien. Maart 1997

Herman Camphuis. 30 juni Herziening: Jeroen Morrien, 25 maart 1997

DNB Household Survey Documentatie - Nederlands

Codeboek Achtergrondvariabelen LISS Panel

Codeboek Achtergrondvariabelen Immigranten Panel

KLANTPROFIEL JUNI Teeuwen Verzekeringen

Assets LISS Core Study

KLANTPROFIEL RELATIENUMMER: PERSOONLIJKE GEGEVENS KLANT EN PARTNER. Naam klant : Voorletters : Voornaam : Titel : Adres : Postcode : Woonplaats :

KLANTPROFIEL. Naam klant : Voorletters: Voornaam : Titel : Adres. Postcode : Woonplaats: Voornaam : Titel:

Inventarisatieformulier

Codeboek bij de resultaten van de vragenlijst 'Emancipatie' van dr. S. Keuzenkamp van het Sociaal & Cultureel Planbureau

Inventarisatie Hersteladvies

Fiscale lijfrenteplanning

Fiscale lijfrenteplanning

Inventarisatieformulier t.b.v. echtscheiding

VERZOEK OM BETALINGSREGELING / UITSTEL VAN BETALING


Klantprofiel KR8 in Verzekeringen

Inventarisatieformulier Lijfrenteverzekering en/of Bancaire Lijfrenterekening werknemer

VOORBEELD. KLANTPROFIEL Particuliere consument RELATIENUMMER PERSOONLIJKE GEGEVENS KLANT EN PARTNER. Naam klant : _ Voorletters: Voornaam : ^^ Titel:

Welke informatie moet worden ingewonnen is afhankelijk van de complexiteit van het product. Er zijn diverse manieren om die informatie op te vragen:

KLANTPROFIEL. Adres. Telefoon privé: Telefoon mobiel: Geboortedatum : Naam partner : Voorletters:

Checklist Wij verzorgen uw aangifte inkomstenbelasting Onze werkwijze is als volgt:

Checklist IB Wij zullen de originele bewijsstukken na het verzorgen van uw aangifte per post aan u terugzenden. A) GEGEVENS BELASTINGPLICHTIGE

Hoofdstuk 10. Financiële situatie

Klantprofiel. Naam klant : Voorletters : Voornaam : Titel : Postcode : Woonplaats : Geboortedatum : Geboorteplaats. Naam partner : Voorletters :

Naam:... Adres:... Postcode en plaats:... verder te noemen volmachtgever,

Financiële planning. Persoonlijke gegevens (svp kopie paspoort bijvoegen) FiscAlert p/a Rijnsburgerweg AH Leiden Tel:

Naam:... Adres:... Postcode en plaats:... verder te noemen volmachtgever,

Anw: uitkering bij overlijden

Sociale verzekeringen en uitkeringen (januari) 2012 Premieoverzicht

ARBEIDSKRACHTEN ONDERZOEK 2010 BONAIRE

Naam: Adres: Uw gezinsgegevens: Hebt u een samenlevingscontract? Getrouwd in Gemeenschap van Goederen Getrouwd op Huwelijkse voorwaarden

VRAGENLIJST KLANTPROFIEL INDIVIDUEEL

SALARISSTROOK WGI Iedere maand ontvangen werknemers van Werkgeversinstituut (WGI) een salarisbetaling en een salarisstrook.

Probeer de lijst zo volledig mogelijk in te vullen. Stuur waar mogelijk een kopie mee. man vrouw. man vrouw

Voornamen m/v * Telefoon privé. Telefoon werk. adres

PERSOONLIJKE GEGEVENS KLANT EN PARTNER

ASSETS. LISS Core Study Wave 3. Vragenlijst afgenomen in het LISS panel

Heeft u een Partner? JA, Gehuwd NEE Samenwonend Geregistreerd Partnerschap Gescheiden?

Naam:... Adres:... Postcode en plaats:... verder te noemen volmachtgever,

Kinderen: Voorletters Geb.datum Sofi-nummer (zie kinderbijslag formulier)

Toelichting op het online formulier aanmelding

INLICHTINGENFORMULIER BIJ AANVRAAG INDIVIDUELE INKOMENSTOESLAG ART. 36 PARTICIPATIEWET

Probeer de lijst zo volledig mogelijk in te vullen. Stuur waar mogelijk een kopie mee. man vrouw. man vrouw

AANVRAAG- EN INLICHTINGENFORMULIER VOOR BIJZONDERE BIJSTAND WWB. Gewenste ingangsdatum bij periodieke bijzondere bijstand

Geboortedatum : Bankrekeningnummer : Aanhef : De heer Mevrouw Naam partner : SoFi-nummer :

De uitkeringsbedragen per 1 januari 2014

Veelgestelde vragen Uniform Pensioenoverzicht

INCOME LISS Core Study wave 2

Hoofdstuk 12. Financiële dienstverlening

Checklist aangifte inkomstenbelasting 2008

Inventarisatieformulier Lijfrenteverzekering en/of Bancaire Lijfrenterekening zelfstandige

B. BEZITTINGEN Heeft u een eigen woning: ja/nee Beschikt u over spaargelden: ja/nee Globale omvang: Welk rendement rekent u hierover: %

Inleiding. Keuzemogelijkheden

Inventarisatie. Fact finding

Anw: uitkering bij overlijden

GEMEENTE NUTH. VERZOEKFORMULIER Kwijtschelding belastingen Gemeente Nuth GEGEVENS VAN DE AANSLAGEN WAARVOOR U OM KWIJTSCHELDING VRAAGT

Verzoek voor kwijtschelding van belastingen

Hoofdstuk H 11. Financiële situatie

Persoonlijke gegevens

Inleiding. Keuzemogelijkheden

INLICHTINGENFORMULIER BIJ AANVRAAG LANGDURIGHEIDSTOESLAG WWB. Burger Service Nummer (BSN) Achternaam Adres Postcode / woonplaats

Klantprofiel. Voornaam : Titel : Adres. Postcode : Woonplaats: Telefoon privé : Telefoon mobiel: Geboortedatum : Voornaam : Titel :

Persoonlijke gegevens. Naam en voorletters : Uw gegevens. Echtgeno(o)t(e) / partner

Bijlage A Enquête solidariteit in de pensioenen Bijlage B Multivariate regressieanalyses... 13

1. Gehuwd: Betreft: Verzamellijst benodigde gegevens aangifte inkomstenbelasting 2012.

Hoofdstuk 17. Financiële dienstverlening

Aanvraagformulier Bijzondere bijstand

GEGEVENS AANGIFTE INKOMSTENBELASTING Persoonlijke gegevens

Checklist Wij verzorgen uw aangifte inkomstenbelasting Onze werkwijze is als volgt:

Aanvraagformulier Bijzondere Bijstand

Klantprofiel. Naam relatie Naam partner Adres Postcode en plaats Geboortedatum relatie Geboortedatum partner

Graag ontvangen wij van u een kopie van de jaaropgave(n) 2010 van uw werkgever(s) of uitkeringsinstantie.

1. PERSONALIA Registratienummer Burgerservicenummer. Voornamen Man / Vrouw *

INCOME LISS Core Study Wave 8

De heer W.I.W. Voorbeeld Straat AB WOONPLAATS 1234ab49. Heerlen, April Geachte heer Voorbeeld,

Aanvraagformulier Langdurigheidstoeslag 2014

Het overzicht dat u nu heeft ontvangen, laat uw pensioensituatie zien zoals deze was op 31 december 2014.

U heeft (ook) meerderjarige kinderen in huis

Woonplaats: Telefoon mobiel: Geboortedatum:

Vragen formulier Klanten Profiel

Veelgestelde vragen Uniform Pensioenoverzicht

Transcriptie:

Documentatie CentER Savings Survey 2002 september 2003

Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 1.1 Zes vragenlijsten... 3 1.2 Acht databestanden... 3 1.3 Geaggregeerde data over inkomen... 4 1.4 Geaggregeerde data over bezit, schulden, en hypotheken... 6 1.5 Structuur van de documentatie... 9 1.6 Verschillen tussen de vragenlijst van 2002 en die van 2001... 10 2. Algemene Informatie over het Huishouden... 12 3. Vragenlijst Huishouden en Werk... 15 4. Vragenlijst Wonen en Hypotheken... 29 5. Vragenlijst Gezondheid en Inkomen... 43 6. Vragenlijst Bezit en Lenen... 62 7. Vragenlijst Economische en Psychologische Concepten... 120 Bijlagen Bijlage B1. Responscijfers Algemene Informatie over het Huishouden... 144 Bijlage B2. Responscijfers Huishouden en Werk... 145 Bijlage B3. Responscijfers Wonen en Hypotheken... 147 Bijlage B4. Responscijfers Gezondheid en Inkomen... 149 Bijlage B5. Responscijfers Bezit en Lenen... 153 Bijlage B6. Responscijfers Economische en Psychologische Concepten... 159 Bijlage B7. Responscijfers Geaggregeerde data over inkomen... 161 Bijlage B8. Responscijfers Geaggregeerde data over bezit, schulden en hypotheken... 162 2

2002 CentER Savings Survey 1. Inleiding 1. Inleiding CentER verzamelt sinds 1993 jaarlijks economische gegevens via een panel dat bestaat uit ruim 2000 huishoudens. Deze zogenaamde CentER Savings Survey heeft als doelstelling om economische en psychologische factoren op het spaargedrag van huishoudens te bestuderen, en is gestart als onderdeel van het VSB-CentER Spaarproject. De gegevens worden verzameld met behulp van het internetpanel van CentERdata. Het is voor de deelnemende huishoudens geen vereiste om over een computer met internetaansluiting te beschikken. Indien het huishouden geen toegang heeft tot het internet dan wordt een zogenaamde Net.Box verstrekt waarmee de vragenlijsten via de televisie kunnen worden ingevuld. Mocht het huishouden niet beschikken over een televisie dan wordt een televisie in bruikleen gegeven. De enquêtering van de 2002-golf (de tiende golf) van de CentER Savings Survey heeft plaatsgevonden in de periode februari-juli 2002. 1.1 Zes vragenlijsten De vragenlijst van de CentER Savings Survey is opgesplitst in zes deelvragenlijsten. Hieronder volgt een overzicht van de onderwerpen per deelvragenlijst: 1. Algemene informatie over het huishouden; 2. Huishouden en werk; 3. Wonen en hypotheken; 4. Gezondheid en inkomen; 5. Bezit en lenen; 6. Economische en psychologische concepten. Alle vragenlijsten zijn afgenomen bij het panel van CentERdata dat bestaat uit 1966 huishoudens. Binnen een huishouden worden in principe alle personen van 16 jaar en ouder geïnterviewd. De responscijfers bij deze vragenlijsten vindt u in tabel 1 hieronder. De algemene informatie over het huishouden betreft alle gezinsleden (dus ook gezinsleden die jonger zijn dan 16 jaar). Bovendien betreft de algemene informatie over het huishouden voornamelijk afgeleide variabelen. Deze vragen zijn niet aan de respondent voorgelegd, maar zijn uit andere variabelen afgeleid. Een voorbeeld: de provincie waarin de respondent woont wordt afgeleid van de postcode van de respondent. 1.2 Acht databestanden De verzamelde gegevens staan in zes databestanden in het formaat van SPSS portable files. Naast de bestanden met verzamelde gegevens zijn er twee bestanden met afgeleide gegevens. Het betreft een bestand met gegevens van afgeleid persoonlijk inkomen (zie paragraaf 1.3) en een bestand met gegevens van afgeleid persoonlijk bezit (zie paragraaf 1.4). De namen van de bestanden staan in de tweede kolom van tabel 1. 3

2002 CentER Savings Survey 1. Inleiding Tabel 1. Responsoverzicht van de verschillende databestanden databestand onderwerp aantal personen aantal huishoudens 1. hhi02nl.por algemene informatie over het huishouden 4953 1966 2. wrk02nl.por huishouden en werk 2302 1634 3. hse02nl.por wonen en hypotheken 1459 1459 4. inc02nl.por gezondheid en inkomen 2139 1540 5. wth02nl.por bezit en lenen 1840 1337 6. psy02nl.por psychologische concepten 2358 1689 7. agi02nl.por geaggregeerde inkomensgegevens 2138 1540 8. agw02nl.por geaggregeerde bezitsgegevens 2172 1638 Om de verschillende bestanden te koppelen kan men gebruik maken van twee variabelen: nohhold (het identificatienummer van het huishouden) en nomem (het identificatienummer van het lid van het huishouden). Omdat nomem altijd kleiner is dan 100, kan men op de volgende wijze een uniek persoonsnummer berekenen: nohhold 100 + nomem Tabel 2 geeft een overzicht van de variabelen die aan het begin van elk data record staan. Tabel 2. Variabelen aan het begin van elk data record naam van de variabele omschrijving nohhold identificatienummer van het huishouden nomem identificatienummer van het lid van het huishouden Alle in de datasets opgenomen bedragen luiden in guldens. 1.3 Geaggregeerde data over inkomen In de CentER Savings Survey worden respondenten ondervraagd over een groot aantal inkomensbronnen die zij kunnen hebben. Op basis van de verschillende inkomenscomponenten hebben wij het totale bruto- en het totale netto-inkomen op persoonsniveau berekend. De procedure (in SPSS en SAS) die gehanteerd is voor de 2000- golf is uitvoerig gedocumenteerd en op verzoek te verkrijgen. Tabel 3 geeft een overzicht van de inkomenscomponenten die bij deze berekeningen gebruikt zijn. Tabel 3: Overzicht van de variabelen die zijn verwerkt in de geaggregeerde inkomensdata Variabele Omschrijving NOHHOLD Identificatienummer van het huishouden NOMEM Identificatienummer van het lid van het huishouden WINST winst [bruto] OG inkomen uit onroerend goed/kamerverhuur [bruto] HPREM premie subsidiereg. koopwoningen [bruto] BEURS studiebeurs [netto] STUDLEN studielening [netto] ALIM alimentatie volwassenen [bruto] ALIK alimentatie kinderen [netto] OTOEL Studietoelage ouders [netto] FTOEL toelage van familie[netto] 4

2002 CentER Savings Survey 1. Inleiding RENTE ERF ZKP HS HG HWF HTR LOON VUT WG PENS WW ZW WAZ WAJONG WAO IOAW ABW AOW AWW LB IB ZFP BTOT NTOT HEFKORT BOX3TAX rente/overig inkomen [bruto] erfenis [netto] premie particuliere ziektekostenverzekering Huursubsidie [netto] Huurgewenningsbijdrage [netto] Huurwaardeforfait [bruto] Hypotheekrente [bruto] loon [bruto] vut-uitkering [bruto] wachtgeld [bruto] Pensioenuitkering/lijfrente [bruto] ww-uitkering [bruto] zw-uitkering [bruto] waz-uitkering [bruto] wajong-uitkering [bruto] wao-uitkering [bruto] ioaw/ioaz-uitkering [bruto] abw-uitkering (bijstand) [bruto] aow-uitkering [bruto] anw-uitkering [bruto] betaalde loonbelasting berekende inkomstenbelasting ziekenfonds-/iza-premie totaal bruto-inkomen totaal netto-inkomen in aanmerking genomen heffingskorting in aanmerking genomen ib box3 (sparen en beleggen) De variabelen nohhold en nomem dienen ter identificatie van het data record. De variabelen winst tot en met lb zijn gebaseerd op gegevens uit de vragenlijsten Gezondheid en Inkomen en Wonen en Hypotheken. Bij elke inkomenscomponent is aangegeven of het een bruto dan wel een netto inkomenscomponent betreft. Bij loon t/m aww is in eerste instantie uitgegaan van de bruto bedragen die men in de vragenlijst Gezondheid en Inkomen opgegeven heeft. Het gaat hier in het algemeen om de bruto-bedragen zoals vermeld op de jaaropgave van de werkgever of uitkerende instantie, d.w.z. na aftrek van eventuele pensioen- en ww-premies, maar inclusief overhevelingstoeslag en werkgeversbijdrage ziektekostenverzekering c.q. werkgeverspremie ziekenfonds. Indien een respondent het bruto bedrag niet wist kon hij of zij het netto bedrag opgeven. In dat geval hebben we de netto bedragen tot bruto bedragen omgerekend. In het geval dat een respondent meerdere werkgevers heeft, zijn voor de variabele loon de bruto bedragen over de verschillende werkgevers gesommeerd. Voor het totale bruto-inkomen geldt dat dit gelijk is aan: btot = loon + vut + pens + zw + wao + ww + wg +aow + aww + abw + waz + wajong + ioaw + alim + min(winst,0) + rente + og htr + hprem + hwf. Het totale bruto-inkomen is onbekend (heeft een missing value ) indien (in de bovenstaande vergelijking) een van de inkomenscomponenten vanaf loon tot en met alim onbekend is. Als een van de overige componenten (vanaf winst tot en met hwf) onbekend is, dan veronderstellen we voor het bepalen van het totale bruto-inkomen dat deze bedragen gelijk zijn aan nul. Merk op dat negatieve winst (verlies) niet van het bruto inkomen afgetrokken wordt, maar negatieve alimentatie (betaalde alimentatie) wel. Op basis van de belastbare componenten van het bruto-inkomen is vervolgens de inkomstenbelasting ib berekend. In ib zijn ook de verschuldigde premies volksverzekeringen begrepen. In verband met de belastingherziening 2001 is bij ib ook de belasting op het inkomen uit sparen en beleggen 5

2002 CentER Savings Survey 1. Inleiding ( box 3 ) opgeteld. Deze box3tax is berekend door het van toepassing zijnde belastingtarief te vermenigvuldigen met de belastbare delen van het vermogen zoals die bij benadering op basis van de geaggregeerde vermogensbestanden (zoals in par. 1.4 beschreven) konden worden vastgesteld. Eventuele inkomsten in box 2 (inkomen uit aanmerkelijk belang) blijven buiten beschouwing. In het geaggregeerde inkomensbestand is tevens de variabele hefkort opgenomen, die het bedrag aan heffingskortingen weergeeft waarmee bij de berekening van ib rekening is gehouden. ntot = btot ib + alik + beurs + studlen + otoel + ftoel + erf + hs + hg + max(0,winst) + max(alim,0). Merk op dat voor het bepalen van het netto-inkomen negatieve winst (verlies) en negatieve alimentatie (betaalde alimentatie) bij het bruto-inkomen opgeteld worden (in die gevallen wordt een negatief getal opgeteld). Verder zien we in bovenstaande vergelijkingen dat het totale bruto-inkomen niet altijd groter of gelijk hoeft te zijn aan het totale netto-inkomen. Bijvoorbeeld een student met alleen een beurs of ouderlijke bijdrage zal een bruto-inkomen van nul hebben, terwijl zijn netto-inkomen groter zal zijn dan dit bedrag. De ziekenfondspremies zijn bepaald door voor elke inkomenscomponent vanaf loon t/m aww (in de eerste vergelijking hierboven) de ziekenfondspremie afzonderlijk te bepalen, en deze bedragen vervolgens te sommeren. Betaalde ziekenfondspremies zijn niet van het nettoinkomen afgetrokken. 1.4 Geaggregeerde data over bezit, schulden en hypotheken Inleiding De data uit de CentER Savings Survey bevatten zeer gedetailleerde informatie over bezit, schulden en hypotheken. Voor sommige doeleinden is het echter praktischer om de beschikking te hebben over geaggregeerde data. Om deze reden hebben we een nieuwe dataset gemaakt van de hoofdcomponenten voor bezit, schulden en hypotheken. Voor ieder van deze hoofdcomponenten is het totale bedrag aan geld dat er (voor een bepaalde respondent) aan verbonden is berekend. Deze berekeningen zijn uitgevoerd op persoonsniveau (niet op huishoudniveau). Een lijst van de hoofdcomponenten voor bezit, schuld en hypotheken is opgenomen in tabel 4. In de tekst hieronder is ook sprake van subcomponenten. Onder subcomponenten verstaan we de onderdelen waar een hoofdcomponent uit bestaat. Bijvoorbeeld, de subcomponenten van de hoofdcomponent betaalrekeningen zijn alle afzonderlijke betaalrekeningen die een respondent heeft. Het construeren van nieuwe variabelen Voor iedere hoofdcomponent hebben we de volgende drie variabelen geconstrueerd: A. Het aantal subcomponenten waar de hoofdcomponent uit bestaat, zoals gerapporteerd door de respondent B. Het totale geldbedrag dat aan de hoofdcomponent verbonden is C. De zogenaamde missing value flag, waarmee weet niet antwoorden worden aangeduid. 6

2002 CentER Savings Survey 1. Inleiding De A variabele staat dus voor het aantal subcomponenten van een hoofdcomponent dat een respondent zegt te hebben. Bijvoorbeeld, als een respondent invult dat hij vier spaarbankboekjes heeft, dan heeft de A variabele voor de hoofdcomponent spaarbankboekjes de waarde 4. Voor sommige hoofdcomponenten van bezit (bijvoorbeeld bedrijfsspaarregelingen) kan de A variabele slechts de waarde ja of de waarde nee aannemen: een respondent doet óf wel mee aan een bedrijfsspaarregeling (de A variabele heeft de waarde 1) óf niet (de A variabele heeft de waarde 0). De B variabele staat voor het totale bedrag aan geld dat (voor een bepaalde respondent) aan de hoofdcomponent verbonden is. Dit totale bedrag wordt berekend op basis van de bedragen van de subcomponenten. Als een respondent het bedrag dat bij elke subcomponent hoort weet, is de berekening eenvoudig. Als een respondent niet het precieze bedrag weet, of als hij helemaal geen bedrag kan noemen, is de berekening van de waarde van de B variabele ingewikkelder. De procedure wordt hieronder uitgelegd bij de bespreking van de manier waarop weet niet antwoorden en interval-antwoorden worden meegerekend. De C variabele geeft aan hoe vaak de respondent helemaal geen bedrag kan noemen voor een bepaalde subcomponent. De waarde van de C variabele noemen we de missing value flag. De precieze betekenis hiervan wordt hieronder nader toegelicht. Weet niet antwoorden en interval-antwoorden Als een respondent het geldbedrag dat bij een bepaalde subcomponent hoort niet weet, wordt hij gevraagd een antwoord te kiezen uit een rijtje van zogenaamde interval-antwoorden (bijv. tussen 0 en 500 gulden, tussen 500 en 1000 gulden, tussen 1000 en 2000 gulden, etc.). Het laatste antwoord in een rijtje van interval-antwoorden is bijvoorbeeld 50.000 gulden of meer. Als de respondent geen enkel antwoord kiest uit een rijtje van interval-antwoorden, beschouwen we zijn antwoord als een weet niet antwoord. Als de respondent een interval-antwoord kiest, voegen we de middenwaarde van dit antwoord toe aan de totale waarde van de hoofdcomponent. Als een respondent bijvoorbeeld het antwoord tussen 1000 en 2000 gulden kiest, voegen we 1500 gulden toe aan het totale bedrag. Als een respondent het laatste interval-antwoord kiest (bijv. meer dan 50.000 gulden ), voegen we de ondergrens van het laatste interval-antwoord (50.000 gulden) aan het totale bedrag toe. Bij weet niet antwoorden wordt in eerste instantie gekeken naar de gemiddelde waarde van het bedrag van de betreffende component zoals die in de voorafgaande twee jaar bij dezelfde respondent is vastgesteld. Indien zich toen ook weet niet antwoorden voordeden krijgt de missing value flag de waarde 100, indien de respondent de afgelopen twee jaar geen bezitsvragenlijst heeft ingevuld verhogen we de waarde van de missing value flag met één. Hoofdcomponenten van bezit, schulden en hypotheken Uit de vragenlijst Bezit en Lenen verkrijgen we 25 hoofdcomponenten van bezit (B1 tot en met B25), acht hoofdcomponenten van schulden (S1 tot en met S8), en één hoofdcomponent van hypotheken (B19Hy). Uit de vragenlijst Wonen en Hypotheken verkrijgen we twee hoofdcomponenten van bezit (B26Og en B26Og) en twee hoofdcomponenten van hypotheken (B26Hy en B26Hy). In tabel 4 is een overzicht opgenomen van alle hoofdcomponenten. Voor iedere hoofdcomponent van bezit, schulden of hypotheken hebben we de drie eerdergenoemde 7

2002 CentER Savings Survey 1. Inleiding variabelen (A, B en C) berekend. Als we bij wijze van voorbeeld kijken naar spaarbankboekjes (B4), dan verwijst de variabele B4A naar het aantal spaarbankboekjes, de variabele B4B naar het totale geldbedrag dat verbonden is aan het totale aantal spaarbankboekjes, en B4C verwijst naar de missing value flag voor spaarbankboekjes. Tabel 4. Overzicht van alle hoofdcomponenten van bezit, schulden en hypotheken Vragenlijst Bezit en Lenen B1 Betaalrekeningen B2 Bedrijfsspaarregelingen (1=ja, 0=nee) B3 Spaar- en depositorekeningen B4 Spaarbankboekjes B6 Spaarbrieven, spaarbewijzen en spaarbiljetten B7 Koopsompolissen en lijfrenteverzekeringen B8 Spaar- en kapitaalverzekeringen B11 Groeifondsen B12 Beleggingsfondsen of beleggingsrekeningen B13 Obligaties of pandbrieven B14 Aandelen B15 Put-opties gekocht (1=ja, 0=nee) B16 Put-opties geschreven (1=ja, 0=nee) B17 Call-opties gekocht (1=ja, 0=nee) B18 Call-opties geschreven (1=ja, 0=nee) B19Og Onroerend goed, niet gebruikt voor eigen bewoning B19Hy Hypotheken op onroerend goed, niet gebruikt voor eigen bewoning B20 Auto s B21 Motoren B22 Boten B23 Caravans B24 Geld uitgeleend aan familie of vrienden (1=ja, 0=nee) B25 Spaartegoeden of investeringen die nog niet eerder genoemd zijn B28 Aanmerkelijk belang B29 Bedrijfskapitaal vrij beroep B30 Bedrijfskapitaal zelfstandige S1 Persoonlijke leningen S2 Doorlopende kredieten S3 Financieringskredieten S4 Schulden bij postorderbedrijven e.d. S5 Leningen bij familie of vrienden S6 Studieleningen S7 Kredieten op creditcards (1=ja, 0=nee) S8 Leningen die nog niet eerder genoemd zijn Vragenlijst Wonen en Hypotheken B26Og Eigenaar van woning (1=ja, 0=nee) B26Hy Hypotheken op de woning B27Og Eigenaar van tweede woning (1=ja, 0=nee) B27Hy Hypotheken op tweede woning Voor de meeste hoofdcomponenten is voor die gevallen waarin de missing value flag positief was (weet niet antwoorden die niet door informatie van de voorafgaande twee jaar konden worden ingevuld) een geïmputeerde waarde ingevuld. De imputatieprocedure komt er in het kort op neer dat op die waarnemingen waarop de missing value flag nul is een regressievergelijking voor de hoogte van de betreffende hoofdcomponent wordt geschat waarin zoveel mogelijk relevante kenmerken van de betrokken personen zijn opgenomen. Op basis hiervan kan voor de gevallen met een positieve missing value flag een waarde worden 8

2002 CentER Savings Survey 1. Inleiding voorspeld waaraan een storingsterm wordt toegevoegd op basis van de waargenomen verdeling van storingstermen. Meer informatie over deze procedure is op aanvraag verkrijgbaar. 1.5 Structuur van de documentatie De structuur van de documentatie van de CentER Savings Survey is ontleend aan de indeling in de zes deelvragenlijsten zoals genoemd in tabel 1. In de hoofdstukken 2 tot en met 7 vindt u een beschrijving van deze vragenlijsten (de letterlijke vraag- en antwoordteksten, en de routing). In deze documentatie zijn de vraagteksten en antwoorden niet geïntegreerd met een rechte telling van de antwoorden van de respondenten. Wel hebben we in de bijlage een overzicht van elke deelvragenlijst beschikbaar gesteld in de vorm van een korte beschrijving: de responscijfers. In dit overzicht vindt u voor elke variabele het aantal gegeven antwoorden, en de minimum- en maximumwaarde. Voor de dataverzameling is gebruik gemaakt van het computerprogramma Blaise. Computergestuurd enquêteren is erg flexibel. In de documentatie hebben wij geprobeerd de elektronische situatie zo goed mogelijk op papier weer te geven. We geven een voorbeeld aan de hand van de vraag naar de burgerlijke staat. De naam van de vraag (variabele) staat links in hoofdletters (burgst). Dan volgt de vraagtekst, en de antwoordmogelijkheden. Het getal voor iedere antwoordmogelijkheid correspondeert met de waarde van de variabele in het bestand. Achter elk antwoord staat de naam van de vraag die de respondent vervolgens voorgelegd is (de routing ). In het geval van de antwoorden 1 t/m 5 wordt naar de vraag jrbs gegaan. In het geval van het antwoord 6 naar kk gegaan. BURGST Wat is uw burgerlijke staat? 1 gehuwd of geregistreerd in gemeenschap van goederen (inclusief gescheiden van tafel en bed)... JRBS 2 gehuwd of geregistreerd op basis van huwelijksvoorwaarden of partnerschapsvoorwaarden (inclusief gescheiden van tafel en bed)... JRBS 3 gescheiden van echtgen(o)ot(e)... JRBS 4 samenwonend met partner (ongehuwd)... JRBS 5 weduwe/weduwnaar... JRBS 6 altijd ongehuwd geweest... KK In enkele gevallen is de routing zo complex dat er een hulpvariabele is toegevoegd. Deze wordt aangeduid met de term routing variabele. Deze variabelen komen niet in het databestand voor, maar zijn slechts bedoeld om de routing van de vragenlijst weer te geven. Een tweede voordeel van computergestuurd enquêteren is de mogelijkheid van tekstsubstitutie: afhankelijk van een eerder gegeven antwoord wordt een bepaalde tekst gesubstitueerd. De vraag jrbs informeert naar het jaartal waarin de status van de (huidige) burgerlijke staat bereikt is. Afhankelijk van de (huidige) burgerlijke staat wordt steeds een andere vraagtekst voorgelegd. In de documentatie ziet dit er als volgt uit: 9

2002 CentER Savings Survey 1. Inleiding JRBS [indien gehuwd of geregistreerd] In welk jaar bent u gehuwd of geregistreerd? Indien u meer dan één keer bent gehuwd, of geregistreerd wilt u dan het jaar invullen van uw laatste huwelijk of registratie... MNDBS [indien gescheiden] In welk jaar bent u gescheiden?...mndbs [indien samenwonend] In welk jaar bent u gaan samenwonen?... MNDBS [indien weduwe/weduwnaar] In welk jaar bent u weduwe/weduwnaar geworden?... MNDBS In een andere toepassing van tekstsubstitutie wordt het gegeven antwoord van een eerdere vraag in de vraagtekst verwerkt. We illustreren dat aan de hand van de vragen ij161 t/m ij163. IJ161 t/m IJ163 Wat bedroeg uw totale brutoloon in 2001 (volgens jaaropgave van de werkgever) bij [NAAM WERKGEVER]? Als u het beslist niet weet kunt u dat aangeven met behulp van de ik weet het niet knop. bedrag in guldens... IJ201 t/m IJ203 ik weet het niet... IJ181 t/m IJ183 Variabelen van het type open vraag komen niet in het databestand voor. Ze worden echter wel in deze documentatie vermeld. De vermelding (string) achter de naam van de variabele geeft aan dat het hier om een open vraag gaat. Hieronder volgt een voorbeeld. RVUT Om welke reden bent u met vervroegd pensioen gegaan? 1 slechte gezondheidstoestand...bet 2 reorganisatie in het bedrijf of organisatie...bet 3 omdat ik het graag wilde en het mogelijk was...bet 4 een andere reden...arvut ARVUT (string) Welke andere reden bedoelt u?...bet 1.6 Verschillen tussen de vragenlijst van 2002 en die van 2001 In deze paragraaf wordt aangegeven welke variablen niet langer deel uit maken van het spaaronderzoek en welke variabelen in 2002 zijn toegevoegd. We doen dit per onderdeel. Algemene Informatie over het Huishouden Verwijderd: ONDERW, SCHOLING Toegevoegd: OPLZON (vervangt ONDERW), OPLMET (vervangt SCHOLING) WONING Vragenlijst Huishouden en Werk Geen variabelen verwijderd of toegevoegd. Vragenlijst Wonen en Hypotheken Geen variabelen verwijderd of toegevoegd. 10

2002 CentER Savings Survey 1. Inleiding Vragenlijst Gezondheid en Inkomen Verwijderd: IN15 Vragenlijst Bezit en Lenen Geen variabelen verwijderd of toegevoegd. Vragenlijst Economische en Psychologische Concepten Opmerking: sinds 2000 wordt de psychologische vragenlijst in twee keer afgenomen; daartoe zijn in 2000 de variabelen psy1 en psy2 toegevoegd. Verwijderd: VRG2 t/m VRG7. 11

2002 CentER Savings Survey 2. Algemene Informatie over het Huishouden 2. Algemene Informatie over het Huishouden GEBJAAR Geboortejaar van de respondent elk antwoord... GESLACHT GESLACHT Geslacht van de respondent 1 man... POSITIE 2 vrouw... POSITIE POSITIE Positie van de respondent binnen het huishouden 1 hoofd van het huishouden... OPLZON 2 echtgeno(o)t(e)... OPLZON 3 vaste partner (ongehuwd)... OPLZON 4 ouder/schoonouder... OPLZON 5 thuiswonend kind... OPLZON 6 huisgeno(o)t(e)... OPLZON 7 anders... OPLZON OPLZON Hoogste opleiding ongeacht diploma 1 (voortgezet) speciaal onderwijs... OPLMET 2 kleuter/basisonderwijs... OPLMET 3 VMBO... OPLMET 4 HAVO, VWO... OPLMET 5 middelbaar beroepsonderwijs, leerlingwezen... OPLMET 6 hoger beroepsonderwijs... OPLMET 7 wetenschappelijk onderwijs... OPLMET 8 nog geen onderwijs... OPLMET 9 ander onderwijs... OPLMET OPLMET Hoogste opleiding met diploma 1 (voortgezet) speciaal onderwijs...bezigbel 2 kleuter/basisonderwijs...bezigbel 3 VMBO...BEZIGBEL 4 HAVO, VWO...BEZIGBEL 5 middelbaar beroepsonderwijs, leerlingwezen...bezigbel 6 hoger beroepsonderwijs...bezigbel 7 wetenschappelijk onderwijs...bezigbel 8 nog geen onderwijs...bezigbel 9 ander onderwijs...bezigbel 12

2002 CentER Savings Survey 2. Algemene Informatie over het Huishouden BEZIGBEL Belangrijkste bezigheid van de respondent 1 werkt in loondienst...aantalhh 2 meewerkend in eigen bedrijf...aantalhh 3 militair eerste oefening...aantalhh 4 zoekt werk na baanverlies...aantalhh 5 zoekt voor het eerst werk...aantalhh 6 scholier, student...aantalhh 7 doet thuis de huishouding...aantalhh 8 gepensioneerd, AOW, VUT...AANTALHH 9 arbeidsongeschikt...aantalhh 10 onbetaald werk+uitkering...aantalhh 11 doet vrijwilligerswerk...aantalhh 12 doet iets anders...aantalhh 13 heeft nog geen bezigheden...aantalhh AANTALHH Aantal leden van het huishouden 1 één persoon... AANTALKI 2 twee personen... AANTALKI 3-8... AANTALKI 9 negen personen of meer... AANTALKI AANTALKI Aantal kinderen in het huishouden 0 geen kinderen...sted 1 één kind...sted 2-8...STED 9 negen kinderen of meer... STED STED Stedelijkheid van de woongemeente 1 zeer stedelijke gemeente...regio 2 sterk stedelijke gemeente...regio 3 matig stedelijke gemeente...regio 4 weinig stedelijke gemeente...regio 5 niet stedelijke gemeente...regio REGIO Regio van de woongemeente 1 Drie grote steden... PROV 2 Rest west... PROV 3 Noord... PROV 4 Oost... PROV 5 Zuid... PROV PROV Provincie van de woongemeente 1 Groningen...URB 2 Friesland...URB 3 Drenthe...URB 4 Overijssel...URB 5 Flevoland...URB 6 Gelderland...URB 7 Utrecht...URB 8 Noord-Holland...URB 9 Zuid-Holland...URB 10 Zeeland...URB 13

2002 CentER Savings Survey 2. Algemene Informatie over het Huishouden 11 Noord-Brabant...URB 12 Limburg...URB WOONVORM Samenstelling van het huishouden. De respondent: 1 woont alleen...account 2 woont met een partner samen, zonder thuiswonende kinderen...account 3 woont met een partner samen, met thuiswonende kinderen...account 4 woont zonder partner maar met thuiswonende kinderen...account 5 woont in een andere woonvorm...account ACCOUNT Welk lid van het huishouden is het meest betrokken bij de financiële administratie van het huishouden? Met financiële administratie wordt bedoeld het verrichten van betalingen voor de huur, hypotheek, het afsluiten van leningen, het doen van een eventuele belastingaangifte, enz. 0 iemand anders...kostwin 1 ikzelf...kostwin KOSTWIN Wie is in uw huishouden de hoofdkostwinner? De hoofdkostwinner is degene met het hoogste inkomen. 0 iemand anders...partner 1 ikzelf...partner PARTNER Is er een partner aanwezig in het huishouden? 0 nee... WONING 1 ja... WONING WONING Soort woning 1 koopwoning...einde 2 huurwoning...einde 3 woning in onderhuur...einde 4 gratis woning...einde EINDE Algemene Informatie over het Huishouden 14

2002 CentER Savings Survey 3. Vragenlijst Huishouden en Werk 3. Vragenlijst Huishouden en Werk Deze vragenlijst gaat over betaalde werkzaamheden en pensioenvoorzieningen. Nu volgen echter eerst enkele aanvullende vragen over het huishouden en/of persoonlijke kenmerken. Omdat de vragen gaan over het jaar 2001, willen we u vragen antwoord te geven in guldens. BURGST Wat is uw burgerlijke staat? 1 gehuwd of geregistreerd in gemeenschap van goederen (inclusief gescheiden van tafel en bed)... JRBS 2 gehuwd of geregistreerd op basis van huwelijksvoorwaarden of partnerschapsvoorwaarden (inclusief gescheiden van tafel en bed)... JRBS 3 gescheiden van echtgen(o)ot(e)... JRBS 4 samenwonend met partner (ongehuwd)... JRBS 5 weduwe/weduwnaar... JRBS 6 altijd ongehuwd geweest... KK JRBS [indien gehuwd of geregistreerd] In welk jaar bent u gehuwd of geregistreerd? Indien u meer dan één keer bent gehuwd, of geregistreerd wilt u dan het jaar invullen van uw laatste huwelijk of registratie... MNDBS [indien gescheiden] In welk jaar bent u gescheiden?...mndbs [indien samenwonend] In welk jaar bent u gaan samenwonen?... MNDBS [indien weduwe/weduwnaar] In welk jaar bent u weduwe/weduwnaar geworden?... MNDBS MNDBS En in welke maand? Voor de maand moet u een getal invullen; 1=januari, 2=februari, etc. maand... KK Uit de huishoudbox is bekend wat de samenstelling van uw huishouden is. In het navolgende wordt u gevraagd naar eventuele kleinkinderen en kinderen die niet (meer) tot uw huishouden behoren. KK Hebt u kleinkinderen? 1 ja...hkk 2 nee... KIDOUT HKK Hoeveel kleinkinderen hebt u? aantal... KIDOUT KIDOUT Hebt u kinderen die niet (meer) tot het huishouden behoren? 1 ja... HKIDOUT 2 nee...bezig HKIDOUT Hoeveel van uw kinderen behoren niet (meer) tot uw huishouden? indien 0...BEZIG indien > 0... D1 15

2002 CentER Savings Survey 3. Vragenlijst Huishouden en Werk Hierna wordt u gevraagd naar de geboortedata van de kinderen die niet (meer) tot uw huishouden behoren. Wilt u ALLE kinderen opgeven die ooit tot het huishouden van u of van uw eventuele partner hebben behoord. Wilt u voor de maand een getal invullen (1=januari, 2=februari, etc.) D1 Geboortedag eerste kind... D2 D2 Geboortemaand eerste kind... D3 D3 Geboortejaar eerste kind indien meer dan 1 kind (HKIDOUT>1)... D4 indien niet meer dan 1 kind (HKIDOUT=1)...BEZIG D4 Geboortedag tweede kind... D5 D5 Geboortemaand tweede kind... D6 D6 Geboortejaar tweede kind indien meer dan 2 kinderen (HKIDOUT>2)... D7 indien niet meer dan 2 kinderen (HKIDOUT=2)...BEZIG D7 t/m D30 Idem voor derde, vierde,... kind...bezig De volgende vragen gaan over betaalde werkzaamheden en pensioenen. Als betaald werk wordt beschouwd: - werk voor eigen rekening of risico; - werk als gezinslid in bedrijf van echtgeno(o)t(e) of ouders; - werk in loondienst; - werk in sociale werkplaats; - in opleiding bij een bedrijf of instelling, maar met loon of salaris; - stagiair met loon of salaris. BEZIG Waartoe rekent u zich in de eerste plaats? 1 verricht betaald werk... LOOND2 3 zoek werk na verlies van een werkkring...bet 4 zoek voor het eerst werk/zoek werk na een langdurige onderbreking...bet 5 ben scholier, student, stagiair met alleen onkostenvergoeding...bet 6 doe het huishouden...bet 7 ben gepensioneerd, rentenier... VUT 8 ben met vervroegd pensioen... RVUT 9 ben geheel of gedeeltelijk arbeidsongeschikt...afgek 10 doe onbetaald werk met behoud van uitkering...bet 11 doe vrijwilligerswerk...bet 12 iets anders...bet AFGEK (string) Op welke ziekte, handicap of andere aandoening bent u afgekeurd?...bet 16

2002 CentER Savings Survey 3. Vragenlijst Huishouden en Werk VUT Bent u met vervroegd pensioen gegaan? 1 ja... RVUT 2 nee...bet RVUT Om welke reden bent u met vervroegd pensioen gegaan? 1 slechte gezondheidstoestand...bet 2 reorganisatie in het bedrijf of organisatie...bet 3 omdat ik het graag wilde en het mogelijk was...bet 4 een andere reden...arvut ARVUT (string) Welke andere reden bedoelt u?...bet BET Verricht u betaald werk, ook al is het maar voor één of enkele uren per week of voor een korte periode? 1 ja... LOOND2 2 nee...ooitw OOITW Hebt u ooit betaald werk verricht? 1 ja... LOOND2 2 nee...zoek Voor de routing in de vragenlijst is het volgende van belang; we zeggen dat de respondent nu betaald werk heeft indien geldt dat BEZIG=1 of BET=1. Indien geldt dat BEZIG 1 en BET 1 en OOITW=1 zeggen we dat de respondent vroeger een betaalde werkkring had. Afhankelijk van het feit of de respondent nu betaald werk heeft of vroeger een betaalde werkkring had, worden de formuleringen van de vragen aangepast. Indien u meer dan één werkkring hebt, gaan de volgende vragen over de werkkring waaraan u de MEESTE tijd besteedt. Indien u meer dan één werkkring tegelijkertijd had, gaan de volgende vragen over de LAATSTE werkkring waaraan u de meeste tijd besteedde. LOOND2 Bent/was u werknemer in vaste of tijdelijke dienst, oproepkracht, uitzendkracht of bent u een zelfstandige/freelancer of vrij beroepsbeoefenaar? 1 werknemer in vaste dienst... LOOND3 2 werknemer in tijdelijke dienst... LOOND3 3 oproepkracht...routing VARIABELE 1 4 uitzendkracht...routing VARIABELE 1 5 zelfstandige, meewerkend in gezinsbedrijf, freelancer, vrij beroep... MAATS LOOND3 Werkt(e) u in loondienst bij de overheid (rijk, provincie, gemeente), bij een BV of bij een andere instelling (NV, stichting, vereniging of coöperatie)? 1 ja, in loondienst bij de overheid... SCHAAL1 2 ja, in loondienst bij een BV...FUNCTIE 3 ja, in loondienst bij een andere instelling (NV, stichting, vereniging of coöperatie)... FUNCTIE 17

2002 CentER Savings Survey 3. Vragenlijst Huishouden en Werk MAATS Participeer(t)(de) u in een maatschap of vennootschap onder firma (VOF)? Huisartsen, notarissen en agrariërs kennen veelal een maatschapsvorm; productiebedrijven veelal een vennootschap onder firma (VOF). 1 ja, in een maatschap...routing VARIABELE 1 2 ja, in een VOF...ROUTING VARIABELE 1 3 nee... ZELFST ZELFST Bent/was u zelfstandige of werkt(e) u mee in het gezinsbedrijf, of bent/was u freelancer? 1 zelfstandige...routing VARIABELE 1 2 werk(te) mee in gezinsbedrijf...routing VARIABELE 1 3 freelancer...routing VARIABELE 1 SCHAAL1 Bent/was u werkzaam als ambtenaar of beroepsmilitair? 1 ja, als ambtenaar... SCHAAL2 2 ja, als beroepsmilitair... SCHAAL2 3 nee... FUNCTIE SCHAAL2 (string) Wilt u hieronder de schaal of rang aangeven die u hebt/had als ambtenaar of beroepsmilitair? antwoord... FUNCTIE FUNCTIE (string) Wat voor een functie of beroep had u bij uw laatste werkgever?...routing VARIABELE 1 ROUTING VARIABELE 1 (deze variabele komt niet in het databestand voor) indien LOOND2 = 1, 2 (loondienst)... UREN indien LOOND2 = 3, 4 of 5... UREN2 UREN Hoeveel uren per week bent/was u volgens uw arbeidscontract werkzaam? aantal uren:... UURWERK UREN2 Hoeveel uren werkt(e) u gewoonlijk per week? aantal uren indien NU betaald werk...vakan indien VROEGER betaald werk... VAKVERL UURWERK Hoeveel uur per week werkt(e) u gemiddeld IN WERKELIJKHEID in uw (laatste) (belangrijkste) werkkring? Of overuren al dan niet betaald worden/werden doet niet terzake. aantal uren indien NU betaald werk...vakan indien VROEGER betaald werk... VAKVERL 18

2002 CentER Savings Survey 3. Vragenlijst Huishouden en Werk VAKAN indien LOOND2=1, 2 (loondienst): Hoeveel vakantiedagen (inclusief arbeidstijdverkorting) hebt u bij uw werkgever in 2001 opgenomen? indien LOOND2=3, 4 of 5: Hoeveel vakantiedagen hebt u in 2001 opgenomen? Voor mensen die niet naar eigen believen vakantiedagen kunnen opnemen, bijvoorbeeld onderwijsgevenden, bedoelen we hier het aantalvakantiedagen dat men genoten heeft. aantal dagen:... MWERK VAKVERL Hoeveel vakantiedagen (inclusief arbeidstijdverkorting) nam u gemiddeld per jaar op? Voor mensen die niet naar eigen believen vakantiedagen konden opnemen, bijvoorbeeld onderwijsgevenden, bedoelen we hier het aantalvakantiedagen dat men gemiddeld genoot. aantal dagen:... MWERK MWERK Hebt u voor uw huidige/laatste werkkring nog meer werkkringen gehad? Indien van toepassing: We bedoelen hier alleen werkkringen die u VOOR uw pensioen hebt gehad. 1 ja... EWERK 2 nee...jfull EWERK In welk jaar begon u met uw eerste betaalde werkkring? jaar:...jfull JFULL indien LOOND2=1, 2 (loondienst): Hoeveel jaar hebt u in totaal TEN MINSTE 32 UUR PER WEEK volgens arbeidscontract gewerkt? indien LOOND2=3, 4 of 5: Hoeveel jaar hebt u in totaal TEN MINSTE 32 UUR PER WEEK gewerkt? Rondt u het aantal jaren af op een geheel getal. Als u in een jaar minder dan 6 maanden hebt gewerkt telt het niet mee. Als u in een jaar 6 of meer maanden hebt gewerkt telt het als 1 jaar. Dus 6 en een half jaar is 7 jaar. aantal jaren... JPART JPART indien LOOND2=1, 2 (loondienst): Hoeveel jaar hebt u in totaal MINDER DAN 32 UUR PER WEEK volgens arbeidscontract gewerkt? indien LOOND2=3, 4 of 5: Hoeveel jaar hebt u in totaal MINDER DAN 32 UUR PER WEEK gewerkt? Rondt u het aantal jaren af op een geheel getal. Als u in een jaar minder dan 6 maanden hebt gewerkt telt het niet mee. Als u in een jaar 6 of meer maanden hebt gewerkt telt het als 1 jaar. Dus 6 en een half jaar is 7 jaar. aantal jaren indien NU betaald werk...jaarw indien VROEGER betaald werk...jwerkl JAARW In welk jaar bent u in uw huidige werkkring begonnen? jaar... MAANDW MAANDW En in welke maand? U kunt een getal opgeven van 1 t/m 12 (1=januari, 2=februari etc.) maand...reis 19

2002 CentER Savings Survey 3. Vragenlijst Huishouden en Werk REIS Hoe lang (in minuten) moet u gewoonlijk reizen van uw huis naar uw werk? Vult u de enkele reis in minuten in. aantal minuten...afstand AFSTAND Hoe ver (in kilometers) moet u gewoonlijk reizen van uw huis naar uw werk? Vult u de enkele reis in afgerond op hele kilometers. aantal kilometers... POB In het navolgende komen vragen met betrekking tot het onderwerp pensioen aan de orde. De routing is dermate complex dat deze hier niet (volledig) is vermeld. Deze routing is telkens afhankelijk van het arbeidsverleden en de huidige arbeidspositie. POB Was u in de laatste werkkring voor uw pensioen werkzaam als werknemer of als zelfstandige? 1 werknemer (in loondienst)... POC 2 zelfstandige, freelancer, meewerkend in gezinsbedrijf...berpens 3 vrij beroep...berpens POC Werkt(e) u in de laatste werkkring voor uw pensioen in loondienst bij de overheid (rijk, provincie, gemeente), bij een BV of bij een andere instelling (NV, stichting, vereniging of coöperatie)? 1 ja, in loondienst bij de overheid...wpens 2 ja, in loondienst bij een BV...AANBV 3 ja, in loondienst bij een andere instelling (NV, stichting, vereniging of coöperatie)...wpens BERPENS (formulering afhankelijk van arbeidspositie) Neemt (nam) u vanuit uw (huidige/laatste) (belangrijkste) werkkring deel aan een beroepspensioenregeling? Hebt u vanuit uw laatste werkkring voor uw pensioen recht op een uitkering op basis van een beroepspensioenregeling? Een beroepspensioenregeling is een door beroepsgenoten getroffen collectieve pensioenregeling op verzoek van één of meer voor de betrokken tak van beroep voldoende representatieve organisaties. 1 ja...wberpens 2 nee...wpens WBERPENS Aan welke beroepspensioenregeling neemt (nam) u deel? 1 advocaten...wpens 2 apothekers...wpens 3 artsen (huisartsen en medisch specialisten)...wpens 4 dierenartsen...wpens 5 fysiotherapeuten...wpens 6 notarissen en kandidaat-notarissen...wpens 7 tandartsen/orthodontisten en ziekenfondsmedewerkers...wpens 8 vroedvrouwen...wpens 9 onafhankelijke raadgevende actuarissen...wpens 10 wisselmakelaars...wpens 11 geen van bovenstaande...wbpdan WBPDAN (string) Aan welk beroepspensioen neemt (nam) u dan deel?...wpens 20

2002 CentER Savings Survey 3. Vragenlijst Huishouden en Werk AANBV Beschikt(e) u over aandelen van de BV waar u in uw (huidige/laatste) werkkring werkt(e)? 1 ja... RPENSBV 2 nee...wpens RPENSBV Hebt u recht op pensioen vanwege een toezegging van de BV waar u werkt(e) of vanwege een pensioen-bv? 1 ja... APENSBV 2 nee...wpens APENSBV Neemt (nam) u ook deel aan pensioenregelingen bestemd voor andere werknemers van de BV? 1 ja...wpens 2 nee...wpens WPENS Hebt u vanuit uw huidige (laatste) werkkring (voor uw pensioen) recht op pensioen? 1 ja...pfonds 2 nee... P23AA PFONDS Bent (was) u vanuit uw huidige (laatste) werkkring aangesloten bij een van de onderstaande pensioenfondsen? 1 ABP... P23AA 2 TNO... P23AA 3 PGGM... P23AA 4 Metaalnijverheid...AANV 5 Bouwnijverheid...AANV 6 Metaalindustrie...AANV 7 Spoorwegpensioenfonds...AANV 8 Grafische bedrijven...aanv 9 Landbouw...AANV 10 Vervoer en havenbedrijf...aanv 11 Detailhandel...AANV 12 Beroepsvervoer over de weg...aanv 13 Schildersbedrijven...AANV 14 Woningcorporaties...AANV 15 KPN... P23AA 16 Philips (A+B)... P23AA 17 Shell... P23AA 18 KLM... P23AA 19 ABN-Amro... P23AA 20 Hoogovens... P23AA 21 ING bank + Postbank... P23AA 22 Progress (Unilever)... P23AA 23 AKZO... P23AA 24 PVM (DSM)... P23AA 25 Rabobankorganisatie... P23AA 26 Stork... P23AA 27 Ahold... P23AA 28 geen van bovenstaande...spfonds 21

2002 CentER Savings Survey 3. Vragenlijst Huishouden en Werk SPFONDS Pensioenregelingen worden veelal uitgevoerd door pensioenfondsen en/of verzekeringsmaatschappijen. Zo kan men onderscheiden: a: ondernemingspensioenfondsen voor werknemers bij grote ondernemingen; b: bedrijfs(tak)pensioenfondsen voor werknemers in bepaalde bedrijfstakken; c: individuele en collectieve pensioenverzekeringen, rechtstreeks door de werkgevers bij levensverzekeringsmaatschappijen ondergebracht. Welk soort pensioenregeling is/was er dan voor u door uw huidige/vroegere werkgever getroffen? 1 regeling via ondernemingspensioenfonds... NAAMPENS 2 regeling via bedrijfs(tak)pensioenfonds... NAAMBDRT 3 pensioenverzekering afgesloten bij een verzekeringsmaatschappij waaraan de werkgever bijdraagt... JAARV ik weet het niet... P23AA NAAMPENS (string) Wat is (was) de naam van het ondernemingspensioenfonds?... P23AA NAAMBDRT (string) In welke bedrijfstak bent (was) u werkzaam?...pensbdrt PENSBDRT (string) Wat is (was) de naam van het bedrijfs(tak)pensioenfonds?...index AANV Is (was) er voor u naast deelname aan het eerder genoemde pensioenfonds een aanvullende pensioenverzekering afgesloten bij een verzekeringsmaatschappij waaraan de werkgever bijdraagt (bijdroeg)? 1 ja... JAARV 2 nee...index JAARV In welk jaar is deze verzekering afgesloten? jaar:... EIGEN EIGEN Is (was) er een eigen bijdrage bij deze verzekering? 1 ja...eigperc 2 nee...index EIGPERC Voor welk deel draagt/droeg u bij aan de aanvullende pensioenverzekering? percentage:... HPREMI HPREMI Hoe hoog is (was) de premie die door u voor de aanvullende pensioenverzekering wordt (werd) betaald per week/4 weken/maand/jaar? De bijdrage van de werkgever hier NIET vermelden Wilt u het bedrag afronden op hele guldens. antwoord... WPREMI 22

2002 CentER Savings Survey 3. Vragenlijst Huishouden en Werk WPREMI Over welke periode wordt (werd) door u premie voor deze verzekering betaald? 1 per week...index 2 per 4 weken...index 3 per maand...index 4 per jaar...index INDEX In pensioenregelingen kan vastgelegd zijn dat de hoogte van pensioenaanspraken, ingegane pensioenen, of beide, zal worden aangepast. Bijvoorbeeld aan de hand van een prijsindex (waardevast) of loonindex (welvaartsvast) of een combinatie van beide. Pensioenen die op een van bovenstaande wijzen worden aangepast noemt men geïndexeerd. Is uw (toekomstige) pensioen geïndexeerd? 1 ja... P23AA 2 nee... P23AA 3 onbekend... P23AA P23AA Hebt u in 2001 van het pensioenfonds waarbij u vanuit uw huidige/laatste werkkring bent aangesloten een overzicht van uw pensioenrechten ontvangen? 1 ja... P23AB 2 nee... P23AC P23AB Hoeveel ouderdomspensioen hebt u tot 1 januari 2001 bij het pensioenfonds van uw huidige/laatste werkgever volgens het pensioenoverzicht opgebouwd? Toelichting: Ga bij de beantwoording van deze vraag uit van uw huidige burgerlijke staat. Houdt u bij de beantwoording van deze vraag geen rekening met uw recht op een AOW-uitkering. Als u het beslist niet weet kunt u dat aangeven met behulp van de ik weet het niet knop. Wilt u het bedrag afronden op hele guldens. aantal guldens... P23AC ik weet het niet... P23AC P23AC Hebt u bij andere pensioenfondsen dan het fonds waarbij u vanuit uw huidige/laatste werkkring bent aangesloten pensioen opgebouwd? 1 ja... P23AD 2 nee...hjpens P23AD Hebt u in 2001 van die andere pensioenfondsen een overzicht van uw pensioenrechten ontvangen? 1 ja...p23ae 2 nee...breuk P23AE Hoeveel ouderdomspensioen hebt u tot 1 januari 2001 bij die andere pensioenfondsen in totaal volgens het pensioenoverzicht opgebouwd? Toelichting: Ga bij de beantwoording van deze vraag uit van uw huidige burgerlijke staat. Houdt u bij de beantwoording van deze vraag geen rekening met uw recht op een AOW-uitkering. Als u het beslist niet weet kunt u dat aangeven met behulp van de ik weet het niet knop. Wilt u het bedrag afronden op hele guldens. aantal guldens...breuk ik weet het niet...breuk BREUK Is er ooit bij verandering van werkkring een zgn. pensioenbreuk opgetreden? Kernpunt van de pensioenbreuk is dat bij verandering van werkgever de nieuwe werkgever niet bereid is om toekomstige loonsverhogingen door te laten werken over jaren die liggen voor de indiensttreding bij zijn bedrijf. 1 ja...hbreuk 2 nee...hjpens 23

2002 CentER Savings Survey 3. Vragenlijst Huishouden en Werk HBREUK Hoe vaak hebt u pensioenbreuk gehad? aantal keer... JBREUK JBREUK In welk jaar was de laatste pensioenbreuk? jaar...hjpens HJPENS Hoeveel jaren hebt u in totaal pensioenrechten opgebouwd? aantal jaren indien NU betaald werk, indien GEBJAAR<1950 en BEZIG <> 7 en BEZIG <> 8... LFTPENS anders... BIJBAAN indien VROEGER betaald werk, GEBJAAR<1950 en BEZIG <> 7 en BEZIG <> 8...PERCPENS anders...jwerkl anders...zoek LFTPENS Op welke leeftijd verwacht u met pensioen te gaan of vervroegd uit te treden (VUT of FPU)? leeftijd...percpens PERCPENS Hoe hoog zal naar verwachting uw netto pensioeninkomen (incl. AOW) in procenten bedragen ten opzichte van het laatstgenoten netto-inkomen voor pensionering? Als u het beslist niet weet kunt u dat aangeven met behulp van de ik weet het niet knop. PERCENTAGE van het laatstgenoten netto-inkomen voor pensionering indien NU betaald werk... BIJBAAN indien VROEGER betaald werk...jwerkl anders...zoek Einde pensioen blok. BIJBAAN Hebt u momenteel een bijbaan (tweede werkkring) of verdient u op een andere manier extra geld? 1 ja, een bijbaan (tweede werkkring)... HBIJB 2 ja, een nog niet eerder genoemde eigen zaak of vennootschap... HBIJB 3 nee, geen bijbaan of tweede werkkring... ZWERK HBIJB Hoeveel uur per week werkt u gewoonlijk in deze bijbaan of tweede werkkring? Of overuren al dan niet betaald worden doet niet ter zake. aantal uren... ZWERK ZWERK Hoeveel uren per week ZOU u in totaal willen werken? Indien u meer dan één werkkring hebt dient u bij de beantwoording van deze vraag het aantal gewenste uren van alle werkkringen bij elkaar op te tellen. aantal uren...zoek 24

2002 CentER Savings Survey 3. Vragenlijst Huishouden en Werk JWERKL Sinds welk jaar werkt u niet meer? jaar...mwerkl MWERKL En sinds welke maand? Wilt u de maand aangeven met een getal (1=januari, 2=februari, etc.). indien LOOND2=5 (zelfstandige)...zoek anders...ploon PLOON Per welke periode ontving u uw loon bij uw laatste werkkring? 1 per week... LASTLOON 2 per 4 weken... LASTLOON 3 per maand... LASTLOON 4 per jaar... LASTLOON LASTLOON Hoe hoog was het NETTOLOON bij uw laatste werkkring. Wilt u het bedrag afronden op hele guldens. NETTOLOON in guldens...rweg RWEG Om welke reden bent u opgehouden te werken? Bedoeld wordt de werkkring waarin u het laatst hebt gewerkt. 1 huwelijk...zoek 2 geboorte kind...zoek 3 gezondheid, arbeidsongeschiktheid...zoek 4 studie...zoek 5 militaire dienst, eerste oefening...zoek 6 ontslag genomen om persoonlijke redenen...zoek 7 eigen zaak of bedrijf verkocht...zoek 8 zaak of bedrijf van ouders/echtgenoot weggevallen...zoek 9 ontslag door bedrijfssluiting/reorganisatie...zoek 10 ontslag om andere redenen...zoek 11 VUT, functioneel leeftijdsontslag...zoek 12 gepensioneerd, gaan rentenieren...zoek 13 andere redenen...zoek 14 weet ik niet (meer)...zoek ZOEK Bent u momenteel op zoek naar een (andere) werkkring? 1 ja, ik ben serieus op zoek indien NU betaald werk... RAWERK1 anders... JAWERK 2 ja, ik denk er wel over indien NU betaald werk... RAWERK1 anders... JAWERK 3 nee, ik heb reeds een andere werkkring gevonden maar ben nog niet begonnen...mlon1 4 nee, ik ben niet op zoek... indien BEZIG=3, 4, 10 OF 11... RNZOEK indien anders...mlon1 25

2002 CentER Savings Survey 3. Vragenlijst Huishouden en Werk RNZOEK Om welke reden zoekt u geen betaald werk? 1 volg opleiding/studie...mlon1 2 ben in dienst...mlon1 3 ben werkzaam in de eigen huishouding...mlon1 4 ben (gedeeltelijk) arbeidsongeschikt (WAO, AAW, etc.)...mlon1 5 rentenier...mlon1 6 ben met VUT of pensioen...mlon1 7 iets anders...mlon1 We willen u nu een vraag stellen over het loon dat u minimaal zou willen verdienen in een andere baan. Ga ervan uit dat u afgezien van het loon dezelfde financiële voordelen geniet als eventueel in uw huidige baan. Stel dat iemand u een baan aanbood met hetzelfde soort werk dat u nu doet en in dezelfde plaats waar u nu werkt. Wat is dan het minimale NETTOLOON dat men u zou moeten bieden opdat u die nieuwe baan zou aannemen? Indien u dit nooit zou doen kunt u dat aangeven door in de kolom ik zou dit doen het antwoord nee te geven. U hoeft dan geen nettoloon en periode in te vullen. Wilt u het bedrag afronden op hele guldens. Opmerking: de drie onderstaande vragen konden op één scherm in een tabel worden ingevuld. MLON1 NETTOLOON IN GULDENS... MLONP1 MLONP1 Periode nettoloon: 1 Per week...don1 2 Per 4 weken...don1 3 Per maand...don1 4 Per jaar...don1 DON1 Zou u een andere baan met dezelfde omstandigheden aanvaarden? 1 ik zou de andere baan wel aanvaarden... EINDE 2 ik zou dit nooit doen... EINDE RAWERK1 t/m RAWERK11 (dummies voor11 mogelijke antwoorden) Om welke reden(en) zoekt u een andere werkkring? U kunt meer dan één antwoord geven. 1 ik raak mijn huidige baan (waarschijnlijk) kwijt... JAWERK 2 ik beschouw mijn huidige baan als voorlopig... JAWERK 3 ik wil meer verdienen... JAWERK 4 ik wil een baan met betere werkomstandigheden... JAWERK 5 ik wil een bijbaan, ik wil wat bijverdienen... JAWERK 6 ik wil korter werken... JAWERK 7 ik wil langer werken... JAWERK 8 mijn huidige baan bevalt me niet... JAWERK 9 ik wil een baan met meer zekerheid... JAWERK 10 vanwege de veranderde omstandigheden thuis... JAWERK 11 anders... ARAWERK ARAWERK (string) Welke andere reden bedoelt u?... JAWERK 26

2002 CentER Savings Survey 3. Vragenlijst Huishouden en Werk JAWERK Sinds welk jaar bent u op zoek naar (ander) werk? jaar... MAWERK MAWERK En sedert welke maand? Wilt u voor de maand een getal invullen (1=januari, 2=februari, etc.) maand...hzoek1 HZOEK1 t/m HZOEK9 (dummies voor 9 mogelijke antwoorden) Hoe hebt u in de afgelopen twee maanden naar werk gezocht? U kunt meer dan 1 antwoord geven. 1 gereageerd op advertenties...hsol 2 advertenties geplaatst...hsol 3 zelf gevraagd bij werkgevers...hsol 4 via vrienden en relaties...hsol 5 via arbeidsbureau...hsol 6 via uitzendbureau...hsol 7 advertenties gevolgd...hsol 8 op andere wijze...hsol 9 nog niet met zoeken begonnen...hsol HSOL Hoeveel keer hebt u in de afgelopen 2 maanden gesolliciteerd? aantal keer:...auur AUUR Hoeveel uur per week wilt/verwacht u in een nieuwe werkkring (te moeten) (gaan) werken? aantal uren per week:... indien NU betaald werk... NETLOON indien VROEGER betaald werk...loonm NETLOON Welk nettoloon verwacht u in een nieuwe werkkring te kunnen ontvangen? NETTOLOON IN GULDENS...PERLOON PERLOON Periode: 1 Per week...mloon1 2 Per 4 weken...mloon1 3 Per maand...mloon1 4 Per jaar...mloon1 We willen u nu een vraag stellen over het loon dat u minimaal zou willen verdienen in een andere baan. Ga ervan uit dat u afgezien van het loon dezelfde financiële voordelen geniet als eventueel in uw huidige baan. Stel dat iemand u een baan aanbood met hetzelfde soort werk dat u nu doet en in dezelfde plaats waar u nu werkt. Wat is dan het minimale NETTO-loon dat men u zou moeten bieden opdat u die nieuwe baan zou aannemen? Wilt u het bedrag afronden op hele guldens. Opmerking: de drie onderstaande drie vragen konden op één scherm in een tabel worden ingevuld. MLOON1 NETTOLOON IN GULDENS... MLOONP1 27