2012$ Turksevadersdoenookmeeaan opvoeddebat Eenonderzoeknaarhoehetopvoeddebatgeschiktkan wordengemaaktvoordeturksevaders Auteur:DilsatSozen Studentennummer:(481600) 25<5<2012
Voorwoord Ter afronding van mijn opleiding heb ik in opdracht van het adviesbureau Trias Pedagogica een afstudeerprojectuitgevoerd.hetdoelvanditprojectwasachterhalenofopvoeddebateenmiddelis omdeturksevadersopvoedingsondersteuningaantebieden.bijditprojectisereenexperiment opvoeddebat uitgevoerd, waarbij is nagegaan of dit middel de Turkse vaders aanspreekt. Voorafgaandiserindeliteratuurgezochtnaaropvoedthema sdiebijdezedoelgroepspelen.om twee hiervan in de praktijk te toetsen zijn deze tijdens het experiment behandeld. Dit onderzoeksverslagisbedoeldvoortriaspedagogicadieopdevraagvandeoverheidwilinspelenen Turksevadersopvoedingsondersteuningwilaanbieden. Teneerstewilikdeopdrachtgever AbdellahMehraz endeafstudeerbegeleider JanSanneMulder bedankendiedevoortgangvanditprojecthebbenbewaakt.tentweedewilikdeadviseurvande opdrachtgever Shakuur Halane en de Turkse trainer bedanken voor hun betrokkenheid en deelname tijdens het experiment. Als laatste wil ik de dertien vaders bedanken die hebben deelgenomenaanhetexperimentopvoeddebat.
Inhoudsopgave Samenvatting...1 Inleiding...3 1.1 Aanleidingvoorhetafstudeerproject...3 1.2 Eersteprobleemomschrijvingendeopdracht...3 1.3 Doelstelling...3 1.4 Centralevraagendeelvragen(waaronderonderzoeksvraag),plussubvragen...3 1.5 Globaleonderzoeksopzetencommunicatieplan...4 1.6 Indelingvanhetverslag...5 Hoofdstuk2:Oriëntatiefase...6 2.1 Pedagogischeoriëntatie...6 2.2 Werkwijzeoriëntatie...7 2.3 Externeoriëntatie...7 2.4 Interneoriëntatie...8 2.5 Verslagterugkoppelingopdrachtgever...9 2.6 Definitieveprobleemomschrijvingnadeoriëntatiefase...9 Hoofdstuk3:Literatuurstudie...11 3.1 Inleiding:toelichtingvraagaanliteratuurensubvragen...11 3.2 Theoretischkader...12 3.3 Antwoordopdedeelvraagaandeliteratuur:...22 Hoofdstuk4:Praktijkonderzoek...25 4.1 Inleiding:toelichtingonderzoeksvraagensubvragen...25 4.2 Onderzoeksontwerpenmethodologischeverantwoording...27 4.3 Beschrijvingverloopvanhetonderzoek...32 4.4 Weergaveresultaten/(meerdere)oplossingen...33 4.5 Besprekingeninterpretatievanderesultaten/oplossingen:...38 4.6 Samenvattendeconclusie:antwoordopdedeelvraagaandepraktijk...41 4.7 Vergelijking...42 4.8 Verslagimplementatie...45 4.9 Conclusiesenaanbevelingen...46 4.10 Reflectie...49 Literatuurlijst...51
Bijlagen...53 Bijlagen1:Observatieopvoeddebateninterviewstrainer_opdrachtgever...54 Bijlagen2:DiepgaandeInterviewsmetvaders...78 Bijlagen3:Inhoudelijkebeoordelingopdrachtgevereindresultaat...81
Samenvatting DitprojectisopverzoekvanTriasPedagogicauitgevoerd.TriasPedagogicaiseenadviesbureauen geeft opvoedtips, verzorgt trainingen en opvoeddebatten voor migranten vaders (voornamelijk Marokkanen). Vanuit de overheid is er momenteel de vraag om ook de Turkse vaders opvoedingsondersteuning te bieden. Het adviesbureau wil op deze vraag inspelen en wil graag opvoeddebattenvoorturksevadersverzorgen. DeopdrachtgeverbijditprojectisdedirecteurvanTriasPedagogica.AlsmiddelomdeTurksevaders opvoedingsondersteuningaantebieden,denkthijaanhetorganiserenvanopvoeddebat(ten)metde Turksevaders,maarkannietzogoedinschattenofdezemethodiekdedoelgroepzalaanspreken. Ookslaagthijernietinpassendeopvoedthema stevindendieaansluitenbijdeturksecultuuren opvoeding. De vraag bij dit project is achter komen of de methodiek opvoeddebat een middel is om Turkse vaders opvoedingsondersteuning aan te bieden en wat voor thema s en andere elementen van belangzijnomhetopvoeddebatvoordedoelgroepgeschikttemaken.onderzoeksvraagdieuitdeze vraagvoortvloeit,luidt: Hoe kan Trias Pedagogica het middel opvoeddebat geschikt maken en inzetten voor de Turkse vaders? Inhetvoorliggendeonderzoekkomenvoorhetgeschiktmakenvanhetopvoeddebatdevolgende elementennaarvoren: 1) Biedenvanlaagdrempeligaanbod. Meteenlaagdrempeligaanbodwordtindezecontexteenaanbodbedoeldwaarbijdevaders onderlingvaninformatiekunnenuitwisselenoverdeopvoedingeninminderematemetde deskundigen. Opvoeddebat is hierbij een geschikt middel om in te zetten, omdat het uitwisselenvaninformatieookmerendeelstussendevadersgebeurt. 2) Hetopzettenvaneencultuursensitiefopvoeddebat BijhetopzettenvaneengeschiktopvoeddebatvoordeTurksevadersishetbelangrijkdat hetbestaandmiddelwordtaangepastnaardenormenenwaardenvandeturksecultuur. OmeencultuursensitiefopvoeddebatvoordeTurksevadersteorganiseren,ishetbelangrijk deopvoedthema sdiebinnendeturkseopvoedingspelenen/ofbelangrijkwordengeachtte behandelen. 1
3) HetopvoeddebatindeTurksetaalorganiserenenditlatenleidendooreenTurksetrainer OmdetaalbarrièreteoverbruggenishetorganiserenvanopvoeddebattenindeTurksetaal enditlatenleidendooreentrainervandezelfdeafkomstvanbelang.hetorganiserenvan opvoeddebattenindeturksetaalmaakt,hetaanbodvoordezedoelgroeplaagdrempeliger. 4) Bevorderenvanempowerment Bij het uitvoeren van groepsgericht opvoedingsondersteuningsprogramma, zoals het opvoeddebatmetdeturksevadersishetbevorderenvanempowermentvanbelangomde vaders verder te kunnen helpen. Door de vaders bij elkaar te brengen en onderling over opvoeddillema s te laten praten, komen ze tot nieuwe inzichten die ze verder kunnen toepassen.deturksevaderswordenhierdoorinstaatgesteldzelfhunvragen/dilemma sop telossen. Het bevorderen van sociale ondersteuning draagt hiertoe bij. De vaders die bij een groepsgericht aanbod (zoals een opvoeddebat) bij elkaar komen, vormen een nieuw ondersteunendnetwerkvoorelkaar.eenanderelementwatvanbelangisbijhetbevorderen vanempowermentisdepositievebenaderingvanvaderstijdenshetopvoeddebat.ditkan mendoendoorbijvoorbeelddevadersbijhetbegintevertellendathuninbreng/ervaring tijdens het opvoeddebat wordt geaccepteerd en gewaardeerd. Deze positieve benadering draagtbijaanhetzelfvertrouwenvanvadersinhuneigenkunnen. Bijhetbevorderenvanempowermentishetookbelangrijkdegroepsprocessenvoorhetoog te houden. Bij een groepsgerichte opvoedingsondersteuning als opvoeddebat spelen er groepsprocessendiewordenonderscheidendoordriefasen:debegin_,midden_eneindfase. Bij alle drie de fasen wordt er in gegaan op het gevoel en houding van de deelnemende vaderstijdenseengroepsgerichtaanbod.hierbijishetbelangrijkomdevadersgedurende hetgroepsprocestebegeleidenvaneenterughoudendeenaftastendgedragtoteenzekere enproactievehouding. Devadersdiebijeeneersteopvoeddebatbijelkaarkomen,zullen zichvaaknietveiligvoelen.ditzorgtervoordatzenauwelijkspersoonlijkeervaringendelen, daarom is het noodzakelijk om meerdere opvoeddebatten te organiseren. De vaders die elkaar langzamerhand zullen leren kennen, zullen in vervolgdebatten zich waarschijnlijk veiligervoelenenmeerhunopvoedvragen/problemennaarvorenbrengen.doormeteen groepvadershierovertebuigenentediscussiërenkunnendevadersinzichtenkrijgendie heninstaatzalstellenzelfhunvragen/problemenoptelossen. 2
Inleiding 1.1 Aanleidingvoorhetafstudeerproject TriasPedagogicaiseenadviesbureaueengeeftopvoedtips,verzorgttrainingenenopvoeddebatten voormigrantenvadersvoornamelijkmarokkanen.vanuitdeoverheidisermomenteeldevraagom ook de Turkse vaders opvoedingsondersteuning te bieden. Het adviesbureau wil op deze vraag inspelenenwilgraagopvoeddebattenverzorgen. 1.2 Eersteprobleemomschrijvingendeopdracht De directeur van het adviesbureau ( de opdrachtgever) wilt graag inspelen op de vraag van de overheid.hijdenktaanhetorganiserenvanopvoeddebattenmetdeturksevaders,maarkanniet inschatten of deze methodiek de doelgroep zal aanspreken en slaagt er niet in opvoedthema s te vinden die binnen de Turkse opvoeding worden herkend. Momenteel hebben ze geen passend aanbodvoordezedoelgroep.hetbereikenvandeturksevadersgaatooknogalmoeizaam.volgens de opdrachtgever komt dit door weinig inzicht in de doelgroep. Door het ontbreken van het benodigdeinzichtenhetniethebbenvaneenpassendaanbod,kunnenzevolgensdeopdrachtgever nognietbeginnenmethetaanbiedenvanopvoedingsondersteuningvoordeturksevaders. De opdrachtgever wilt nu van mij dat ik deze taak overneem. Uiteindelijk dien ik twee a drie opvoedthema s aan te leveren om het experiment debat te kunnen uitvoeren. Wanneer we een experimenthebbenuitgevoerd,kanikooknagaanofdezemethodiekdeturksevadersaanspreekt. 1.3 Doelstelling DeopdrachtgevergaatmijninzichtendieikzalverschaffenoverdeTurkseopvoedingalshandvaten gebruikenomdeturksevaderstekunnenbereikenenomopvoedingsondersteuningaantebieden. Deopvoedthema sdiebinnendeturkseopvoedingspelenen/ofwordenherkendzalikidentificeren, gaikdeopdrachtgeveradviserenomdezebijhetexperimentopvoeddebattegebruiken.alswebij hetexperiment,achterhalendatdemethodiekopvoeddebatdeturksevadersaanspreekt,gaatde opdrachtgeverdoormetvervolgopvoeddebatten. 1.4 Centralevraagendeelvragen(waaronderonderzoeksvraag),plus subvragen Centralevraagbijditprojectluidt: Hoe kan Trias Pedagogica het middel opvoeddebat geschikt maken en inzetten voor de Turkse vaders? Om een antwoord te kunnen krijgen op de centrale vraag heb ik twee deelvragen geformuleerd, waarvanéénvoordeliteratuurendeandervoordepraktijk.weeromgoedtekunneninzoomenop dedeelvragenhebikdezeonderverdeeldinsubvragen. 3
Deelvraag1aandeliteratuur: HoekanTriasPedagogicahetmiddelopvoeddebatgeschiktmakenen inzettenvoordeturksevaders? Subvragen: a) Hoewordthetmiddelopvoeddebatindetheoriegedefinieerd? b) WatisdebehoeftebijTurksevadersaanopvoedingsondersteuning? c) Metwelkeopvoedingsvragen/thema sworstelenturksevaders? d) WelkeoorzakenzorgenervoordatdeTurksevadersworstelenmethunopvoedvragen? e) WatvoormiddelenzijnernodigomeengeschiktopvoeddebatvoordeTurksevadersinte zetten? Deelvraag2aandepraktijk: Hoeervarendebetrokkenenhetexperimenteleopvoeddebat? Subvragen: a. Wat vinden de vaders van het opvoeddebat en herkennen zij de behandelde opvoedthema s? b. HoeervaartdeopdrachtgeverhetopvoeddebatmetdeTurksevaders? c. HoeervaartdetrainerhetopvoeddebatmetdeTurksevaders? 1.5 Globaleonderzoeksopzetencommunicatieplan. Globaalonderzoeksplan Alslijnvoormijnonderzoekhebikervoorgekozenomteexperimenteren.Omdatikdenkdatdeze het meest geschikte lijn is om achter te komen of de methodiek opvoeddebat de Turkse vaders aanspreekt. Alseerstegaikbeginnenmetdeliteratuurstudie.Bijdeliteratuurstudie,zaliktrachtenantwoordte vindenopmijndeelvraagaandeliteratuur. Aandehandvanmijnliteratuurstudiezalikproberenopvoedthema steidentificerendiebinnende Turkse opvoeding worden herkend. Wanneer ik de opvoedthema s heb gevonden, ga ik in samenwerkingmetmijnopdrachtgevereenontwerp/modelmakenvooropvoeddebatmetdeturkse vaders. De gevonden thema s zullen we in het model/ontwerp verwerken en hiermee experimenteren. Nahetexperimentzaliknagaanwatdeervaringenzijnvandebetrokkenenmetdenadrukopdie vandevaders.alsikhunervaringenoverhetopvoeddebathebachterhaald,kanikdeopdrachtgever aanbevelen of de methodiek opvoeddebat en de door mij gevonden thema s wel/niet de Turkse vadersaanspreekt. Communicatieplan Ikhebmetdeopdrachtgeverafgesprokendatwedeeerstemaandomdetweewekenbijeentekomen. Ditomdejuisterichtinginhetafstudeerprojecttevindenendeuitkomstenenvoortgangtebespreken. Nadeeerstemaandgaanweomdedriewekenafspreken.Bijelkeafspraakgaiknaarfeedbackvragen vanmijnopdrachtgever.tussendoorhoudenweookmailcontact. 4
1.6 Indelingvanhetverslag Inheteerstehoofdstuk oriëntatiefase vanditverslagistelezenwiehandelingsverlegenisbijdit project.indeexterneoriëntatiewordtnagegaanofhetprobleemookbuitentriaspedagogicawordt herkend, hoe dit wordt genoemd en of het als oplosbaar wordt gezien. Onder pedagogische oriëntatiewordtbeschrevenwatditafstudeerprojecttoteenpedagogischprojectmaakt. In het tweede hoofdstuk wordt het literatuuronderzoek besproken. Hierin worden antwoorden gegeven op de subvragen en uiteindelijk op de deelvraag aan de literatuur. Met de verkregen inzichtenuitdeliteratuurwordtergeëxperimenteerddooreengeschiktopvoeddebatvoordeturkse vadersoptezettenenteorganiseren. De resultaten van dit experiment die antwoord geeft op de subvragen en de deelvraag aan de praktijkwordeninhoofdstukdrie praktijkonderzoek beschreven.verderwordtindithoofdstukde opvallendepunteninhetonderzoekendevergelijkingvandepraktijkmetdeliteratuurbesproken. Uiteindelijk wordt er antwoord gegeven op de onderzoeksvraag bij dit project. 5
Hoofdstuk2:Oriëntatiefase 2.1 Pedagogischeoriëntatie Bijditprojectwordterrechtgedaanaanhetpedagogischebelangvandekinderenenjongeren.Bij de opdracht die ik van Trias Pedagogica heb gekregen, zal ik trachten te adviseren of het model opvoeddebatdeturksevadersaanspreektenwatvooropvoedthema sbijhetexperimentdebataan bodkunnenkomen.alshetmodelopvoeddebatdeturksevadersaanspreektenzebereidtzijnom verdertegaanmetvervolgopvoeddebatten,hebbenweeenaanbodklaarliggen.doorditaanbod zullendeturksevadersmeerbetrokkenzijnbijdeopvoedingvanhunkinderen.wanneerditmijen TriasPedagogicalukt,hebbenweindirectrechtgedaanaandevorming,welbevindenenvrijheidvan deturksekinderenen/ofjongeren. Vorming: DitprojectheeftalsdoeldeTurksevadersmeerbijdeopvoedingsondersteuningenbijdeopvoeding van hun kinderen te betrekken. Het versterken van vaderschap is zowel van belang voor de emancipatievandevrouwen,voordeemancipatieenontwikkelingvandemannenzelf,alsvoorde ontwikkelingvandekinderen. Inhetdoormijgelezenliteratuurwordtgeconcludeerddatdeafwezigheidvanvaderinhetgezinde kansopproblemenopschoolenopproblematischencrimineelgedragbijjeugdigenverhoogt.ook wordt er beschreven dat de betrokkenheid van de vaders bij de opvoeding een positieve werking heeftopdecognitieve,emotionele,socialeenfysiekeontwikkelingvandekinderen.verderkunnen de vaders de kinderen stimuleren bij het ontwikkelen van autonomie en het ontdekken van de buitenwereld(pelse.a.,2012). Ik ben zelf ook van de Turkse afkomst. Voordat ik aan dit project begon, wist ik uit mijn eigen ervaringen dat de Turkse vaders weinig betrokken zijn bij de opvoeding. Na artikelen te hebben opgezochtvoorfunderingkwamikliteratuurtegendiemijnideeonderbouwd.betrokkenvaderszijn vanevidentbelangvooreenpositieveontwikkelingvankinderen.uitonderzoekblijktdatmoeders, hoewel het aandeel van vaders toeneemt, vaak het grootste deel van de zorg en opvoeding van kinderen op zich nemen. Een oorzaak hiervoor is dat moeders de regie nog moeilijk uit handen geven. Ook zijn verschillen naar opleidingsniveau en etnische afkomst waarneembaar. Lager opgeleide vaders zijn gemiddeld minder actief en betrokken, evenals vaders van Marokkaanse en Turkseafkomst,enuitwonendevadersuitalleetnischegroepen(Pelse.a.,2012). Wanneermendevadersbeterkanbereikenenbetrekken,kanTriasPedagogicadevadersookmeer ondersteunen bij de opvoeding van hun kinderen over hoe ze bijvoorbeeld zich in de opvoeding kunnenpositionereneneenmeerevenwichtigebijdragekunnenleveren.dekinderenenjongeren zullenhierzekerbaatbijhebben.zoalsindehierbovenopgenomenliteratuurstaat,isheteffectvan devadersindeopvoedingvandekinderenvangrootbelang. 6
Welbevinden: Als de beide ouders van het kind en/of jongere leven, is het voor hen van zeer belang dat beide oudersbetrokkenzijnbijdeopvoeding.deoudersmoetenbijdeopvoedingervanbewustzijndatde kinderenookmensenzijnmeteigenbelangenenidealen.naasthetouderlijkgezagishetookvan belangdatdeoudersinteresseenacceptatietonenindebelangenvanhunkinderen. Vrijheid: WanneerdeTurksevadersdoormiddelvanditprojectwordenbereikt,bewustwordengemaaktdat hunkinderenookmensenzijnmeteigenbelangen,denkwijzeenmeningkunnenzenaarmijnidee hun kinderen ook meer bewegingsvrijheid en verantwoordelijkheid geven in de opvoeding. De kinderenkunneninhunlevenexperimenteren,hetgoedeenkwadeleren,idealenontwikkelenen opgroeienalszelfstandigeengelukkigeburgersindemaatschappij. 2.2 Werkwijzeoriëntatie Ik begon mijn oriëntatie door als eerste mijn externe oriëntatie op te stellen. Hierbij heb ik de internetsite van Trias Pedagogica geraadpleegd en de opdrachtgever Abdel gesproken. Tijdens dit gesprekhebikveelinformatiekunnenkrijgenomdevragenrondomdeexterneeninterneoriëntatie tekunnenbeantwoorden. Op internet ben ik op zoek gegaan naar literatuur om na te gaan of het probleem van de opdrachtgeverophetwerkveldookdaarbuitenwordtherkend.ikbendenamenvanveelgebruikte programma s voor opvoedingsondersteuning tegengekomen zoals: Triple p, Voorzorg, Stevig ouderschap en Samenstarten diehetbereikenvanturkseoudersookmoeilijkervaren. Nadeexterneoriëntatietehebbenuitgevoerdbenikverdergegaanmetinterneoriëntatiedoorde betrokkenen bij het probleem te analyseren. In dit geval is dit alleen mijn opdrachtgever. De Marokkaanse trainers die nu bij het adviesbureau werken, blijven de Marokkaanse vaders begeleiden.wanneerhetaanbodklaarligtvoordeturksevaders,wilmijnopdrachtgeverookturkse trainersaannemen. 2.3 Externeoriëntatie Mijn afstudeerproject doe ik bij het opvoed en adviesbureau Trias Pedagogica (hierna: TP). Dit adviesbureau is een onafhankelijk adviesbureau voor interculturele pedagogiek en opvoeding & vaderschap.zijverzamelenenbundelenkennismetbetrekkingtotbeleid,hulpaanbod,hulpvraagen diversevoorzieningen. TPzetzichinvoordetoegankelijkheidendekwaliteitvandehulpvoor(niet_westerse)allochtonen. Het adviesbureau wil kennis en inzicht van professionals en beleidsmakers over interculturele pedagogiekendiversiteitvergroten. 7
Mijn opdrachtgever bij mijn afstudeerproject is de directeur Abdellah Mehraz die ook trainingen verzorgdvoordemarokkaansevaders.momenteelwilthijookgraagdeturksevadersbegeleidenen henondersteunenbijhunopvoedvaardigheden. De opdrachtgever heeft mij verteld hoe de wil en interesse om de vaders van andere culturen te willen ondersteunen is ontstaan. In 2002 is TP begonnen met het verzorgen van opvoedingsondersteuning voor de Marokkaanse vaders. Marokkaanse vaders waren de paillet doelgroepomeenbegintemakenindesector.nudatzeheelveelzorgaandezedoelgroephebben verleend, willen ze hun zorg uitbreiden naar andere culturen. Dit omdat ze de diversiteit in hun organisatieenzorgaanbodwillenvergroten,denaamvanhunbureauwillenwervenenookomop devraagvanuitdeoverheidtekunneninspelen. Drie maanden geleden kwam de vraag vanuit het stadsdeel nieuw_west om ook de Turkse en Somalischevaderstebereikenenhenopvoedingsondersteuningtebieden. Deopdrachtgeverismetdezevraagnaarmijtoegekomenenheeftmijgevraagdommeerinzichtte verschaffen over de Turkse opvoeding. Als ze na mijn afstudeerproject meer zicht hebben in de Turkse opvoeding en het aanbod klaar ligt die de Turkse vaders aanspreekt, kunnen ze een stap dichterbijdeturksevaderskomen.deopdrachtgeverheeftmijvertelddatzemoeilijkvindenomde Turksevaderstebereikenenbijdeopvoedingsondersteuningtebetrekken. Ookvanuitdeoverheidiserdelaatstetijdaandachtvoorditonderwerp.WethouderAndréeVanEs wil werk maken van de emancipatie van vrouwen en mannen uit diverse etnische groepen in Amsterdam.Bijmannenemancipatiekomtnadrukkelijkdevaderrolinbeeld.Debetrokkenheidvan vaders op hun kinderen vormt ook een belangrijke voorwaarde voor de maatschappelijke emancipatievanvrouwen. De wethouder heeft de opdracht gegeven om in kaart te brengen hoe het er voor staat met het vaderschap in de diverse Amsterdamse bevolkingsgroepen, welke initiatieven er zijn om het vaderschaptestimulerenenteversterken.(pelse.a.,2012,p.7) 2.4 Interneoriëntatie De opdrachtgever is bij deze opdracht handelingsverlegen. Hij is de directeur van het opvoed_ en adviesbureautp.hijwiltvanmijadviezenoverwaternodigisomopvoeddebattenteverzorgen.hij wiltgraagopvoeddebattenorganiseren,omdathijmetdezemethodiekbijdemarokkaansevaders succes ervaart. Mijn opdrachtgever wilt dat ik daarbij na ga of deze methodiek ook bij de Turkse vaderspast.ikhebhemgevraagdofwenahetaandragenvandeopvoedthema seendebatkunnen organiseren waarbij we kunnen experimenteren of de methodiek past bij de doelgroep. Dit experimentvormtmijnpraktijkonderzoek. UitmijninterneoriëntatiekwamnaarvorendatdehuidigetrainersvanTPnietbetrokkenzullenzijn bijdezenieuwedoelgroep.deopdrachtgeverdenktomturksetrainersaantenemenalshetaanbod klaarligtvoordedoelgroep.hetaanbodwordtdusnietdoordemarokkaansetrainersgegevendie opditmomentwerkzaamzijnbinnenhetbureau.deopdrachtgeverwiltturksetrainersaannemen voor de doelgroep. Hij denkt op basis van zijn ervaringen met Marokkaanse vaders dat de vaders openerzijn,veelmeervertellenenvragenwanneerzedooreentrainervaneigentaalencultuur 8
wordenondersteund.hijverondersteltdatditookzokanzijnbijdeturksevadersendenktbijhet geringebereikvanturksevadersaaneenmogelijktaalbarrière. EerderzijnergeenoplossingspogingengedaanbinnenTPnaarhetonderwerp.Ditonderwerpspeelt sinds kort. Drie maanden geleden kwam de vraag vanuit de overheid om ook deze doelgroep te benaderen en te ondersteunen. Nu wilt de opdrachtgever dat ik het eerste vooronderzoek maak, doordezecultuurteonderzoeken,inzichtenopvoedthema steverschaffen,zodatzeeenpassend aanbod hebben om te beginnen. Het inspelen op de vraag van de overheid en het toegankelijk makenvandehulpverleningvanzijnopvoed_enadviesbureauvoormeerdereetnischegroepenvindt hijheelbelangrijk. BinnenhetbureauzijnerzeventrainerswerkzaamwaaronderdedirecteurAbdellahMehrazdieook trainingenverzorgd.naastdetrainersendirecteuriserookeenadviseurdievooralsamenwerktmet dedirecteur. 2.5 Verslagterugkoppelingopdrachtgever De opdrachtgever is tevreden over de oriëntatie. Vooral de externe oriëntatie die ik heb verricht doordebewegingenindepolitiekoverhetonderwerpoptesporen.ookdeinterneoriëntatievindt hijduidelijkenherkenbaar. 2.6 Definitieveprobleemomschrijvingnadeoriëntatiefase Nahetoriënteren,hebikmeerzichtgekregenophetprobleem.Deopdrachtgeverworsteltmetde vraag hoe hij de Turkse vaders kan bereiken en hen kan ondersteunen bij de opvoeding. Hij als directeurvantpwiltdehulpverleninggraagtoegankelijkmakenvoormeerdereetnischegroepenen ooktegelijkertijdinspelenopdevraagvandeoverheid. Als middel om de Turkse vaders opvoedingsondersteuning aan te bieden, denkt hij aan het organiserenvanopvoeddebat(ten)metdeturksevaders,maarkannietzogoedinschattenofdeze methodiekdedoelgroepzalaanspreken.ookslaagthijernietinpassendeopvoedthema stevinden dieaansluitenbijdeturksecultuurenopvoeding. De aanleiding voor dit project is de vraag vanuit het stadsdeel om ook de Turkse vaders opvoedingsondersteuningaantebieden.hetprobleemisdatergeenkantenklareaanbodligtvoor dezedoelgroep.deopdrachtisdatiknagaofdemethodiekopvoeddebat(ten)geschiktemethodeis omdeturksevadersopvoedingsondersteuningaantebiedenenwatdemogelijkeopvoedthema s kunnenzijndieaansluitenbijdezedoelgroep.wanneerikantwoordenopdezevragenheb,kanik eenantwoordgevenopdevraagvandeopdrachtgever. Mijnoriëntatiehebikmetmijnopdrachtgeverafgestemd.Openkeleverbeterpuntennakonhijzich vindeninhetdoormijopgesteldeoriëntatie.dezeverbeterpuntenhebikinmijnplanvanaanpak verwerkt. 9
Nadeoriëntatietehebbenverricht,hebbendedriedoormijgevondenartikelenaangetoonddatdit probleemookbuitentpwordtherkend. Hierbij blijkt dat de vaders een belangrijke rol hebben in de opvoeding, maar dat ze ook weinig betrokken zijn. Ook blijkt een cultuur sensitieve programma/aanbod een optie om de vaders van verschillende culturen te bereiken. Hoewel ook hier verschillende opvattingen zijn over het aanpassenvanprogramma snaardeverschillendeetnischegroepen. 10
Hoofdstuk3:Literatuurstudie 3.1 Inleiding:toelichtingvraagaanliteratuurensubvragen Inditdeelvanhetafstudeerprojectzaleentheoretischkaderwordengevormdomhetprobleemen deopdrachtindeliteratuurteverkennen.indeoriëntatiefasehebikdeeerstepoginggemaaktom ophetprobleemendedaaruitvloeiendevraagvandeopdrachtgeverteoriënteren. Tijdensmijnexterneoriëntatieenbijhetuitwerkenvanmijnfunderinginhetplanvanaanpakbenik achtergekomendatopvoedingsondersteuningsprogramma sdemigrantengezinnen(waaronderde Turkse gezinnen) nauwelijks bereiken. Dit komt mede door onwetendheid over de voorzieningen, maarookdoorhetnegatieveimagooverdehulpverlenendeinstellingen(tane.a.,2008;distelbrink e.a.,2010). In een ander artikel wordt het geringe bereik van migranten ouders bij opvoedingsondersteuning nogmaalserkend(rooien_mutsaers&ince,2011). Van de vaders weten we dat hun actieve inbreng in het leven van alledag met betrekking tot opvoedingnietvanzelfsprekendis.inallesocialelagenvandenederlandsesamenlevingisditterug te zien. De moeders hebben in het algemeen een groter aandeel in de zorg en opvoeding van kinderendandevaders(pelse.a.,2012;buysse&nienhuis,2007,pelse.a.,2009). Inhetartikel éénvaderismeerdan100meesters komtnaarvorendatdebetrokkenheidvande vadersbijdeopvoedinggoedeeffectenheeftvoordeontwikkelingvandekinderen(pelse.a.,2012). Het artikel Fathers involvement and children s developmental outcomes ondersteunt deze opvatting.hierinwordtbeweerddatvaderbetrokkenheidindeopvoedingoverhetalgemeenleidt tothetverminderenvangedragsproblemenenhetcrimineelgedragvandekinderenindepuber_en adolescentieperiode.dekinderenkrijgenbetersociaalrelationelecontactenzowelinhunkinder_als in hun volwassenentijd. Ook worden bij de kinderen met een betrokken vader betere onderwijsresultatengeconstateerd(sarkadie.a.,2008).vanwegedehierbovengenoemderedenenis hetbetrekkenvanvadersbijdeopvoedingvanhunkinderenvangrootbelang. Omdathetbereikvanmigrantengezinneneneenomvattendprobleemis,enwijdoormiddelvandit project meer de nadruk willen leggen op het bieden van opvoedingsondersteuning aan Turkse vaders,gaikmijntheoretischkaderinperkentothetvindenvanantwoordenommijnsubvragenen uiteindelijkantwoordopdedeelvraagaandeliteratuur.opgrondvandeliteratuurstudiezalindit deelwordengetrachtantwoordentevindenopdevolgendevragen: Deelvraagaandeliteratuur: Hoe kan Trias Pedagogica het middel opvoeddebat geschikt maken en inzetten voor de Turkse vaders? Subvragen: a) Hoewordthetmiddelopvoeddebatindetheoriegedefinieerd? 11
b) WatisdebehoeftebijTurksevadersaanopvoedingsondersteuning? c) Metwelkeopvoedingsvragen/thema sworstelenturksevaders? d) WelkeoorzakenzorgenervoordatdeTurksevadersworstelenmethunopvoedvragen? e) WatvoormiddelenzijnernodigomeengeschiktopvoeddebatvoordeTurksevadersinte zetten? Wanneerdeantwoordenopdehierbovengenoemdevragenaandeliteratuurzijngevondenenhet theoretischkaderisgevormd,volgtereenexperimentopvoeddebatdatcultuursensitiefzalworden gemaakt.ditgaanwedoendoordeopvoedvragen/thema svandeturksevaderstebehandelen. 3.2 Theoretischkader Subvragenaandetheorie: a) Hoewordthetmiddelopvoeddebatindetheoriegedefinieerd? Voordat ik de beschrijving geef van de definitie van opvoeddebat, wil ik eerst ingaan op wat opvoedingsondersteuning inhoud. Dit is van belang, omdat het opvoeddebat een vorm is van opvoedingsondersteuning. Watisopvoedingsondersteuning? Opvoedingsondersteuning is bedoeld om de ouders te ondersteunen die een opvoed_ vraag/probleem hebben. Het doel van opvoedingsondersteuning is het vergroten van de opvoedvaardigheden, de opvoedcompetenties van de ouders en het versterken van het sociaal netwerkrondomhetgezin.ookhetbevorderenvanpositiefondersteunendklimaat,hetsignaleren en verhelpen van het opvoedprobleem is hierbij van belang. Het uiteindelijke doel van opvoedingsondersteuning is de positieve ontwikkeling van kinderen te optimaliseren. Alle ouders kunnen vanaf de zwangerschapsperiode tot de leeftijd van 23 jaar gebruik maken van opvoedingsondersteuning.(dijk&prinsen,2008) Alle ouders kunnen opvoedingsvragen hebben. Om een antwoord op de opvoedingsvragen te kunnen geven kan opvoedingsvoorlichting ingezet worden. Hierbij gaat het om algemene voorlichtingoverdeopvoedinginzijnalgemeenheidalsookhetgevenvaninformatie/antwoordenop despecifiekevragenvandeoudersvooraf. Ookkunnenerouderszijndietemakenhebbenmetingewikkeldereofsteedsterugkerendevragen die (soms) tot opvoedingsspanningen kunnen zorgen. Voor deze ouders is het gebruikelijk om de hulp van professionals in te schakelen en opvoedingsondersteuning te verkrijgen. Opvoedingsondersteuningrichtzichmeeropdecontextwaarinhetkindopgroeit,daaromishetdoel vanopvoedingsondersteuningookhetversterkenvandepedagogischedraagkrachtencompetenties van de ouders om voor de optimale ontwikkeling van te kinderen te zorgen (Burggraaf_Huiskes, 2008). 12
Opvoeden van kinderen is van maatschappelijk belang, omdat het investeren in het kind het investerenindetoekomstbetekent.wanneerdemaatschappijbijdraagtaandeopvoedingvande kinderenisermeerkansomdekinderenlatervolwaardigtelatenmeedraaienindemaatschappij. Deoudersofandereopvoedersdiebelastzijnindedagelijksezorgvoorkinderen,hebbendaarom ookrechtopimmateriëlesteundoorhetverkrijgenvaninformatie,adviesenantwoordenophun vragen(bakkere.a.2010). Watisopvoeddebat? Opvoeddebat is een middel om opvoedingsondersteuning in te zetten voor ouders en andere opvoeders. In grootschalig onderzoek naar opvoeding in Nederland blijkt dat ouders vooral nieuwsgierig zijn om te weten hoe andere ouders de opvoeding aanpakken. (Bakker e.a., 2010, p.22). Het middel opvoeddebat sluit goed aan bij deze nieuwsgierigheid van de ouders. Een opvoeddebatisnamelijkervoorbedoeldomdeouderenofandereopvoedersincontacttebrengen metalsdoeldeopvoedingbespreekbaartemakenenditopgangtehouden.oud_ministerrouvoet vanhetministeriejeugdengezinheeftgezegddatpratenoverdeopvoedingnetzonormaalmoet wordenalspratenoverhetweer.hetprogrammaministerievoorjeugdengezinheeftopvoeddebat in het leven geroepen om bij te dragen aan het idee van Rouvoet (www.samenwerkenvoordejeugd.nl). Opdewebsitevanderijksoverheid(zieliteratuurlijst)wordtbeschrevendatopvoeddebatdeouders enandereverzorgersstimuleertvangedachtentewisselenoverdeopvoedingvandekinderen.het projectopvoeddebatisin2009gestartdatbestonduiteenserieopvoeddebatten(opvoedestafettes) eneenonlinedebatdatdoorministerrouvoetisgeopendmetalsdoelopvoedingbespreekbaarte makenenrondomeenaantalthema snaardemeningvanoudersenandereopvoederstevragen. Conclusie: Opvoeddebat is een vorm van opvoedingsondersteuning. Omdat het opvoeden van kinderen van maatschappelijkbelangis,ishetbiedenvansteunaandeoudersenandereopvoedersnoodzakelijk. Hetopvoeddebatiservoorbedoeldomdeoudersen/ofandereopvoedersincontacttebrengenmet alsdoeldeopvoedingbespreekbaartemaken,teevaluerenentotnieuweinzichtentekomen.bij hetsteunenwordtergesprokenvanempowerment,hiermeewordtbedoeldhetgevenvansteunen bekrachtiging om ouders in staat te stellen hun eigen problemen aan te kunnen en op te lossen (Burggraaf_Huiskes,2008). Opvoeddebatiseenlaagdrempeligevormvanopvoedingsondersteuning,waarbijhetuitwisselenvan informatieoverdeopvoedinggrotendeelstussendeouderseninminderematemetdedeskundigen gebeurd. 13
b) WatisdebehoeftebijTurksevadersaanopvoedingsondersteuning? VanuitderecenteliteratuuriserweinigonderzoekgedaannaarderolvandeTurksevadersinde opvoeding en hun behoeften aan opvoedingsondersteuning. Daarom is voornamelijk gebruik gemaakt van onderzoeken naar migranten gezinnen, waarin ook de Turkse vaders worden besproken. Turkse vaders (24,5 procent) ervaren het opvoeden moeilijker dan de andere etnische groepen (SurinaamseenAntilliaanseouders).Zevindenopvoedeneenzwareenverantwoordelijketaak.Dit komtwaarschijnlijkdoorgezins_ensociaal_economischeomstandigheden(expoo,2012). Demigrantenvaders(waaronderdeTurkse)gevenaandatzenietaltijdopvoedingsvragenhebben. Wanneerzewelvragenhebben,proberenzehunproblemenbinnenhuisopteoplossen.Methun opvoedvragen naar buiten stappen, is niet gebruikelijk in de Turkse cultuur. Het wordt gezien als vuilewas buitenhangen(pelse.a.,2012). In het artikel Vaders over opvoedingsondersteuning geven de migrantenvaders (afkomstig uit Marokko,Turkije,SurinameenPolen)aandatzebelangrijkvindeneenroltespelenindeopvoeding van hun kind(eren). De migrantenvaders willen vooral ondersteuning bij het begeleiden en voorbereiden van hun kind(eren) op de toekomst. Bij de kleine dagelijkse problemen hebben ze weinigbehoefteaanopvoedingsondersteuning(buysse,2007). Dit komt door de taakverdeling in de opvoeding, waarbij de vaders zich meer richten op het kostwinnerschapendemoedersopopvoeding(pelse.a.,2009). Ook uit een onderzoek van TNO is gebleken dat de Marokkaanse en Turkse ouders wel degelijk behoefte hebben aan opvoedingsondersteuning en openstaan voor advies en ondersteuning (Tan e.a.,2008,p.8). Als er over opvoedingsondersteuning wordt gesproken, geven de migranten ouders (zoals Turkse) aanbehoeftetehebbenaaneenlaagdrempeligaanbod,waarbijzeinformatiekunnenuitwisseling over de opvoeding met andere ouders en in mindere mate met professionals (Expoo, 2012). Het middelopvoeddebatiseenpassendmiddeldieopdezebehoefteaansluit. Conclusie Verschillende auteurs beweren in hun onderzoeken naar de migrantengezinnen, dat migranten vaders,waaronderdeturksevadersbehoeftehebbenaanopvoedingsondersteuning.turkseouders (24,5 procent)ervaren het opvoeden moeilijker dan de andere etnische groepen (Surinaamse en Antilliaanse ouders). De Turkse ouders vinden opvoeden een zware en verantwoordelijke taak en erkennenhunbehoefteaanopvoedingsondersteuning.inwelkeopzichtedeturkseoudersbehoefte hebben aan opvoedingsondersteuning verschillen de ouders van elkaar. De moeders hebben behoefteaansteunbij kleine dagelijkseproblemenendevadershebbenbehoefteaansteunbijhet opvoeden van hun kinderen naar een goede toekomst. Deze vaders geven aan dat ze een laagdrempeligaanbodwillen,waarbijzemetanderevaderseninminderematemetprofessionals vaninformatiekunnenwisselen. 14
c) Metwelkeopvoedingsvragen/thema sworstelenturksevaders? In verschillende artikelen komen opvoedingsvragen van de migranten ouders en/of vaders naar voren (onder andere Turkse en Marokkaanse). Opmerkelijk is dat de vragen over het algemeen overeenkomen. 1. Opvoedenintweeculturen.Hoemoetdat? De Turkse vaders hebben bepaalde normen, waarden en visie op opvoeden die ze van hun eigen oudershebbenmeegekregen.bijhetopvoedenvanhunkinderen,zijnzedeelsaandezeculturele waardenverbonden.ookdienenzehunkinderenbepaaldenormenenwaardenmeetegeven,zodat hunkinderenindenederlandsesamenlevinggoedkunnenfunctioneren.wanneermenvaneenland met een meer collectivistische cultuur (als Turkije) migreert naar een land met een meer individualistische cultuur (als Nederland) ondergaan de migranten vaak een moeilijk proces. Wanneerhetcultureleverschiltussenhetlandvanherkomstenhetlandvanmigratiegrootis,wordt een grote aanpassing van deze migranten verwacht. Voor een dergelijke omschakeling hebben de migrantenoudersmeestalbehoefteaansteunvandemaatschappij(yamane.a.,2010).deturkse vadersondergaanditprocesook.aandeenekantwillenzehuntraditionelewaardenoverbrengen, zoals respect voor ouderen en aan de andere kant handvaten meegeven om hun kinderen in de Nederlandsesamenlevinggoedtelatenfunctioneren(Pelse.a.,2009). Respectvoorouderen De migranten ouders (waaronder de Turkse) vinden dat hun kinderen in Nederland worden uitgedaagd om zich deloyaal, respectloos en vrij te gedragen. Deze gedragingen botsen met de traditionelewaardenenreligieuzeopvoedingvandeturkseouders.absoluutenonvoorwaardelijk respectvoorhetouderlijkgezagwordtvrijwelnogalleengezienbijdepioniergeneratie(generatie dieindejaren70en80migreerden).deturkseoudersvandetweedegeneratiedieinnederland zijn geboren en getogen, eisen in mindere mate onderdanigheid in de opvoeding. Ze willen een opener en vertrouwelijker relatie met hun kinderen dan dat bij hun eigen jeugd het geval was. Autonomieisalsopvoedingswaardeinopkomstbijdetweedegeneratieouders(Pelse.a.,2009).De vraagvandeturksevadersdiehieruitvoortvloeitis: Hoekunnenweonzekinderenmeerruimtegevenzonderdatditleidttotverliesaanrespectvoor hetouderlijkgezag? IneenonderzoeknaarTurksegezinnen,verteldendemeesteTurksevadersdatzijzelfautoritairen strikt zijn opgevoed. De meesten hadden vroeger een hiërarchisch relatie met hun ouders, vooral methunvaders(pelse.a.,2009).dezeopvoedstijlkomtvoorbijdemeercollectivistischeculturen (bijvoorbeeld de Turkse cultuur). Bij collectivistische culturen (wij_culturen) wordt onderlinge afhankelijkheid en de remming van de uitdrukking van de individuele wensen en behoeften benadrukt.omdittebereikenzijndeoudersmeerautoritair,hebbeneencontrolerend/verbiedend gedragenverwachtenmeergehoorzaamheidenrespectvoordeouderen(yamane.a.,2010). 15
Devadersinhetonderzoekgevenaandatzenietopdezelfdemanierwillenopvoeden.Zijwillenhun kinderenmeeraandachtgeven,openermetzepratenenminderstrengoptredenbijovertredingen. Daarnaastwillenzetraditionelewaardenoverbrengenzoalsrespectvoordeouders,familieledenen ouderen.deturksevaderswillengraagmeerbewegingsvrijheidgeven,maarwillennietdatditten kostegaatvandetraditionelewaardenalsrespectaanouderlijkgezag(pelse.a.,2009). Religieuzeopvoeding Religieuzeopvoedingisookeenvandemeestvoorkomendethema swatbetrefthetopvoedenin tweeculturen.veelmigrantenouders(waaronderdeturkse)zijngelovigengeldtreligie deislam vooreendeelalsleidraadenhouvastindeopvoeding.bijdezeoudersiserechteronzekerheiden onkundebijhunopvoedingopditpunt.dezeoudershebbenmeestalgeenantwoordopde waarom vragen van hun kinderen. Dit komt voornamelijk uit verarming van religieuze kennis door de migratienaarnederlandwaarinde Islam niet is ingebed. Deze ouders hebben meestal ook geen adequatehulpbronnenwaarbijzeinformatiekunneninwinnen.dezeoorzakenzorgenervoordatde oudershunkinderennietadequaatkunnenhelpenomhunreligieuzetraditieaantepassenaande eisen en verwachtingen waaraan hun kinderen in de huidige tijd en omstandigheden moeten voldoen. Om hun kinderen in de religie in te wijden, kiezen ze meestal voor om hun kinderen particuliere onderwijs te laten volgen in de Koran en Arabische taal. Deze voorzieningen lijken de opvoedingsverlegenheidvandeturkseoudersopditpuntteverlichten(pelse.a.,2009). 2. Hoekunnenweonzekinderenbegeleidennaareengoedetoekomst? De migranten vaders hebben weinig zicht op het schoolsysteem. Ze weten meestal niet hoe ze kunnen bijdragen aan de schoolcarrière van hun kinderen (Expoo, 2012). Vooral de laagopgeleide ouderszijnminderinstaatomhunkinderenteondersteunen(distelbrinke.a.,2010).prestatievan dekindereniseenbelangrijkopvoedingsdoelvandeturkseouders.dezeouders,vanallegeneraties metlage_ofhogeopleidingsniveau,vindenhetbehalenvangoedeopleidingenhetkrijgenvangoede baandoorhunkinderenvanbelang(keulene.a.,2010).demigrantenvaders(waaronderdeturkse) hebben in het onderzoek van Buysse en Nienhuis de vraag gesteld over hoe zij hun kinderen het beste kunnen begeleiden naar een goede toekomst in de Nederlandse samenleving (Buysse & Nienhuis,2007). _ Discriminatie OpschoolzijnMarokkaanseenTurkseleerlingenrelatiefvaalslachtoffervanpesterijenuitsluiting doormedeleerlingen (Pelse.a.,2009,p.31).Dezestigmatiseringleidtertoedatkinderenzichterug trekkennaargroepenvaneigencultuur.deturkseenmarokkaanseoudershebbenhetgevoeldatzij enhunkinderenernietbijhorenendatzenietwelkomzijninnederland.doordezediscriminerende ervaringenlatendeturkseoudershunkinderenineigenkringenhuntijddoorbrengen(distelbrink e.a.,2010). 16
_ Overeenstemmingtussenvaderenmoederisbelangrijk Bijdeopvoedingishetbelangrijkdatdevaderenmoederopeenlijnstaan,zelfdegrenzenstellenen zelfde vrijheid geven. Wanneer dit niet het geval is, weten de kinderen hier goed misbruik van te maken.dezeopvoedthemaisherkenbaarvoordeturksevaders(buysse&nienhuis,2007). Conclusie: Demigrantenvadershebbeninhetalgemeengeenvragenoverde kleine dagelijksesituatiesdieze in de opvoeding tegenkomen. De Turkse vaders hebben net als alle andere migranten vaders opvoedvragenoverhetvoorbereidenvanhunkinderennaareengoedetoekomst.zewetenniethoe zehunkinderen tussen twee culturen kunnen opvoeden. Bij deze thema komt het meegeven van traditionelewaarden(zoalshettonenvanrespectvoorouderen)enhetnalevenvanreligie deislam aan de orde. De Turkse vaders willen dat hun kinderen als moslim opgroeien in de Nederlandse samenleving en onvoorwaardelijk respect tonen voor hun ouders. Wat betreft de religieuze opvoedinghebbenzehandelingsverlegenheid,omdatzekennisverarminghebbenoverhunreligie. Ze slagen er niet/moeilijk in om hun kinderen adequaat te begeleiden bij het aanpassen van hun religieuzetraditieaandeeisenenverwachtingenvandezetijd. Verder hebben de Turkse vaders vragen over hoe ze hun kinderen in het onderwijs kunnen ondersteunen,etc.ookhebbenzezorgenenvragenoverdiscriminatie,stigmatisering,criminaliteit, voorkomen van drugs_ en alcoholgebruik bij hun kinderen. Hierboven zijn de meest voorkomende vragenenthema sopgenomendiedoordemigrantenvaders(waaronderdeturkse)inverschillende onderzoekenzijngenoemd. 17
d) WelkeoorzakenzorgenervoordatdeTurksevadersworstelenmethun opvoedvragen? Turksevadersworstelennetalsdeanderemigrantenvaders,zoalsgeblekenuitdevorigeparagraaf metheelveelopvoedvragen.deredendatdevadersmetdezevragenworstelenengeenhulpvan buitenafinschakelen,heeftmetverschillendefactorentemaken. Ten eerste komt dit doordat opvoedingsondersteuning specifiek voor vaders beperkt is. Het bestaande aanbod is meer gericht op de Marokkaanse en iets minder op Turkse en Antilliaanse vaders(buysse,2007). In het artikel Een vader is meer dan 100 meesters zijn interviews afgenomen met vaders van verschillendeculturen(onderanderturkse)endeuitkomstenbeschreven.hierbijisgevraagdofde vadersweleensopvoedvragenhebbenenwatzehiermeedoen.alsantwoordopdezevraaggeven devadersaandatzenietaltijdopvoedingsvragenhebbenenalszehethebben,zedezebinnenhuis methunpartnerofmetanderefamilieledenbesprekenenproberenoptelossen.buitenhuiszoeken ze liever geen hulp, omdat dit als het vuile was buiten hangen wordt gezien(pels e.a., 2012). Migranten vaders vallen voor opvoedingsondersteuning terug op kleinere en informele kringen (Distelbrinke.a.,2010;Chand&Thoburn,2005). Erspelenookanderefactorenbijhetnietinschakelenvanhulpvanbuitenaf.Devaderszijnbang voor het inschakelen van hulp, omdat ze onbekend zijn met de werkwijze van de instellingen. Ze wetennietwatdeinstantiespreciesdoenenzezijnbangvoordegevolgenalshetweghalenvanhun kinderen. Verder vindendeturksevadersdathulpverlening een andere visie heeft op opvoeding en weinig begrip voor opvoeding vanuit de Islam (Pels e.a., 2012). Als laatst geven de vaders aan dat het onvoldoende beheersen van de Nederlandse taal ook ervoor zorgt dat ze geen hulp van buitenaf kunneninschakelen. IneenvergelijkbaaronderzoekindeVerenigdeKoninkrijkwordenvergelijkbareoorzakenvoorhet niet inschakelen van professionele hulp geconstateerd bij Afrikaanse en Zuid_Aziatische ouders. Opvallend is dat deze ouders ook dezelfde oorzaken noemen. Ook geven deze ouders aan dat de vraagenaanbodweinigopelkaaraansluiten(chand&thoburn,2005). Conclusie Indezeparagraafisbesproken,waaromdeTurksevadersmethunvragenworstelenengeenhulp zoeken. Verschillende oorzaken komen in de literatuur naar voren. Ten eerste komt dit doordat opvoedingsondersteuningspecifiekvoordedoelgroepbeperktis. VerderzijndeTurksevadersonbekendmethetaanbodendewerkwijzevandeinstanties,daarom zijnzebangvoorhetmogelijkegevolgenalshetweghalenvanhunkinderen.ookgevendevaders aandathetinschakelenvanhulpbuitenafnietgebruikelijkisindehuncultuur.hetwordtgezienals vuilewas buitenhangen(schaamtecultuur),daaromproberenzehunproblemenzoveelmogelijkin hungezin,familieeninformelekringoptelossen.verderspeelttaalbarrièreeenrol.alslaatstgeven de vaders aan dat de bestaande programma s niet aansluiten bij hun behoeften, normen en waarden.aldezefactoren,makendatdevadersmethunopvoedvragenworstelenengeenhulpvan buitenafzoeken. 18
e) Watvoormiddelenzijnernodigomeengeschiktopvoeddebatvoorde Turksevadersintezetten? 1) Aanpassen van bestaande opvoedingsondersteuningsprogramma s naar etnische minderheden Cultuursensitieveprogramma s Debestaandeopvoedingsondersteuningsprogramma szijnvaakgebaseerdopdeonderzoekenonder deautochtoneouders.devraagisofdezeprogramma snavertalingbijmigrantengroepenkunnen wordeningezet,ofdathetnodigisdeprogramma saandenormenenwaardenvanverschillende culturenaantepassen. In het artikel Wat werkt bij migrantenjeugd en hun ouders? hebben de auteurs diverse onderzoekenbesprokendieingaanopdeaanpassingenvanbestaandeprogramma snaaretnische minderheden.voorstandersvandezogenaamde kleurenblind aanpakzijntegenhetontwikkelen vanaparteprogramma svoorspecifiekedoelgroepenengelovendatdenadrukopverschillentussen groepenjuistkanresultereninongelijkheid.hetideehierbijisdatalseenprogrammaofbehandeling effectiefisvoordeenegroep,dezedatookzalzijnvoorandereetnischegroepen. Tegenstandersvanditperspectiefzijnjuistvanmeningdathetbelangrijkisrekeningtehoudenmet verschillentussenetnischeminderheidsgroepenenprogramma sopbasisdaarvanaantepassen.zij benadrukkendaternietvanuitmagwordengegaandatetnischeminderheidsgroependenormenen waarden van de meerderheidsgroep delen. Daarom is het volgens hen belangrijk programma s cultuursensitieftemaken.cultuursensitiefhoudtindateenbestaandprogrammawordtaangepast aandenormenenwaardenvanverschillendegroepen. Als conclusie geeft dit artikel aan dat naar de effectiviteit van aangepaste interventies weinig onderzoekisgedaan.welheeftaanpassingenvaninterventiesnaardenormenenwaardenvande etnischeminderhedeneenzichtbarebijdragegeleverdaaneengroterbereik,acceptatieenminder uitvalvandeetnischeminderheden(rooien_mutsaerse.a.,2011). De visie van de migranten vaders (waaronder de Turkse) op bestaande programma s en aanbod ondersteuntdeopvattingenvandevoorstanders.devadersgevenaandatzenietdeelnemenaan opvoedingsondersteuningsprogramma s of soortgelijke programma s, omdat ze vinden dat hulpverleningeenanderevisieheeftopopvoedingenweinigbegripvooropvoedingvanuitdeislam. (Pelse.a.,2012).Hieruitkunnenweopmakendatdebestaandeprogramma sweinigaansluitenop debehoeften,normenenwaardenvandevadersenditnietprettigwordtervaren. Cultuursensitieveprogramma sleverenzichtbarebijdrageaangroterbereikvanmigrantenvaders, maarhoekunnenwedezevadersverderhelpenbijhetoplossenvanhunopvoeddilemma s? Bevorderenvanempowermentenondersteunendnetwerk Inhetboek Opvoedingsondersteuning wordtbeschrevendathetbevorderenvansocialesteunen zelfhulp (empowerment) van ouders belangrijke factoren zijn voor het goed functioneren van een gezin. Socialeondersteuningblijktindirectpositieveinvloedentehebbenophetopvoedingsprocesdatzich binnen het gezin afspeelt. De ouders voelen zich competenter en het negatief opvoedingsgedrag 19
neemt af wanneer de ouders een ondersteunend netwerk hebben, daarom is een groepsgerichte opvoedingsondersteuning(zoalseenopvoeddebat)ookeffectiefomhetnetwerkvandeouderste vergroten. Oudersbenoemenzelfhuneigensociaalnetwerk(partner,familieenvrienden)alsdebelangrijkste steungevers in de opvoeding (Burggraaff_Huiskes, 2008, p.46). De ouders die deelnemen aan groepsgerichteopvoedingsondersteuningsprogramma sgevenechternaafloopaandatzeveelvan de andere deelnemende ouders hebben geleerd. Groepsgerichte opvoedingsondersteuning bevordertsocialeondersteuningdoordeoudersmetelkaarincontacttebrengen.deouderskrijgen opdezemanierhetbesefdatzenietalleenzijnenkrijgendegelegenheidomhunervaringenmet elkaartedelenenvanelkaarteleren.dezeouderswordensomsookvriendenenvormeneennieuw netwerkvoorelkaar. Het bevorderen van empowerment is ook een belangrijke factor om de ouders verder te kunnen helpen.doorhetbevorderenvanempowermentwordendeoudersinstaatgesteldhunproblemen aantekunnenenzelfoptelossen.bijempowermenttheoriewordtdenadrukgelegdopdepositieve elementenindeopvoeding,zoalsdesterkekantenvandeouders,beklemtonenvanwelzijninplaats van problemen etc. Deze positieve benadering zorgt er voor dat de ouders meer zelfvertrouwen krijgenineigenkunnenendoen. Doordeoudersbijelkaartebrengenenonderlingoveropvoeddillema stelatenpraten,komenze totnieuweinzichtendiezeverderkunnentoepassen.dedraagkrachtvandeouderstegenoverde draaglastwordtvergroot,zekunnenhunproblemenordenenenzelfoplossen(burggraaff_huiskes, 2008). Groepsprocessen Bij een groepsgerichte opvoedingsondersteuning is er sprake van groepsproces. Dit groepsproces wordtonderscheidendoordriefasen:debegin_,midden_eneindfase. Beginfase Debeginfasewordtookwel defasevanparallellerelaties genoemd.hiermeewordtbedoelddat iederedeelnemernogvooralnaastelkaarbezigisenzichdaarbijopdeleiderricht,maarnoggeen boodschapheeftaananderedeelnemendeouders.deoudersvoelenzichindezefaseonzekeren onveilig.ditisdefasevanoriënterenenaftasten(bakkere.a.,2010). Middenfase Bijdezefasezijndeonzekerhedenachterderug.Dezefasewordtookwel defasevanproductie genoemd.wanneerdebeginfasesuccesvolisdoorlopen,deouderselkaarhebbenlerenkennenen zijngewendgeraaktaanonderlingeverschillenwordendeervaringensoepelermetelkaargedeeld. Eindfase Bijeindfaseishetbelangrijkomstiltestaanbijdevragenwaardeoudersnogmeezitten.Ditkan dooreenlaatsterondvraag.verderisbijdezefaseeengezamenlijkeevaluatievanbelang.deouders kunnendelenwatzeaanelkaarhebbengehad,hoehetprocesvanonderlingesamenwerkingverliep en of ze zich gesteund voelen. Deze groepsgerichte evaluatie kan ook gebeuren door de ouders evaluatieformuliertelateninvullen. 20
Conclusie Indezeparagraafwordenverschillendeopvattingenvandeauteursbesprokenoverhetontwikkelen vancultuursensitieveopvoedingsondersteuningsprogramma s.cultuursensitiefprogrammahoudtin hetaanpassenvanbestaandeprogramma saandenormenenwaardenvandespecifiekedoelgroep. Zoals in deze paragraaf naar voren komt, zijn de opvoedingsondersteuningsprogramma s vaak opgezetvoordeautochtoneouders,diemogelijkniettegeneraliserenisnaardemigrantenouders. De visie van de migranten vaders (waaronder de Turkse) op bestaande programma s en aanbod ondersteunt de opvattingen van de voorstanders van het ontwikkelen van cultuursensitieve programma s.deopvattingenvandezeverdienendevoorkeur,omhetmiddelopvoeddebatgeschikt te maken voor de Turkse vaders en aan te sluiten bij de behoeften, normen en waarden van de vaders.hetaanpassenvanbestaandeprogramma szouookvoorgroterbereikenacceptatiekunnen zorgenbijdeturksevaders,zoalshetwordtbeweerdinverschillendeonderzoeken. Bevorderen van sociaal netwerk en empowerment van de Turkse vaders zijn twee belangrijke factoren om de vaders verder te helpen met het oplossen van hun opvoeddilemma s. Sociaal netwerk wordt bevorderd door een groepsgericht opvoedingsondersteuningsaanbod, zoals het organiserenvaneenopvoeddebat.devadersdiebijelkaarkomenenmetelkaarpraten,vormeneen nieuw ondersteunend netwerk voor elkaar. Ze gaan samen op zoek naar antwoorden over bijvoorbeeld hoe ze hun kinderen meer ruimte kunnen geven zonder dat dit leidt tot verlies aan respect voor het ouderlijk gezag etc. Door met elkaar te overleggen voelen de vaders zicht competenterenhetnegatiefopvoedingsgedragneemtafwanneerdeoudersmeerondersteunend netwerkhebben. Empowermentbijvaderswordtbevorderddoorpositieveelementenensterkekantenvanvadersin deopvoedingtebenadrukken.dooreengroepvadersbijelkaartebrengen,krijgendevadershet besefdatzenietdeenigezijndiemetopvoedvragenworstelen.dezefactorenzullenervoorzorgen datdevadersmeerinzichzelfgeloven,positieverkijkenenzichgeruststellen. Bij een groepsgerichte opvoedingsondersteuning spelen er groepsprocessen die worden onderscheiden door drie fasen: de begin_, midden_ en eindfase. Bij alle drie de fasen wordt er in gegaan op het gevoel en houding van de deelnemende vaders tijdens een groepsgericht aanbod. Hierbij is het belangrijk om de vaders gedurende het groepsproces te begeleiden van een terughoudendeenaftastendgedragtoteenzekereenproactievehouding. 21
3.3 Antwoordopdedeelvraagaandeliteratuur: Hoe kan Trias Pedagogica het middel opvoeddebat geschikt maken en inzettenvoordeturksevaders? Hieronder ziet u een schematische weergave van de deelvraag aan de literatuur. Deze zal in het vervolgnaderwordentoegelicht. 1) Laagdrempeligaanbod Inverschillendeonderzoekennaarmigrantenvaders(waaronderdeTurkse)wordtbeschrevendatde vaders behoefte hebben aan een laagdrempelig aanbod. Met een laagdrempelig aanbod wordt in deze context een aanbod bedoeld waarbij de vaders onderling van informatie kunnen uitwisselen over de opvoeding en in mindere mate met de deskundigen. Opvoeddebat is hierbij een geschikt middel om in te zetten, omdat het uitwisselen van informatie ook merendeels tussen de vaders gebeurt. 2) Turksetrainer Taalbarrièreiséénvandemeestdoorvadersgenoemdeoorzakenbijhetnietinschakelenvanhulp van buitenaf. Een trainer van dezelfde afkomst zou handig kunnen zijn om de taalbarrière te overbruggen. Zowel de trainer als de Turkse vaders kunnen elkaar beter begrijpen, omdat ze dezelfdetaalsprekeneninhoofdlijnendezelfdenormenenwaardenhebben. 22
3) Cultuursensitiefopvoeddebat Bij het opzetten van een geschikt opvoeddebat voor de Turkse vaders is het belangrijk dat de bestaande middel wordt aangepast naar de normen en waarden van de Turkse cultuur. In verschillendeonderzoekengevendemigrantenvaders(onderanderedeturkse)aandatvraagen aanbodweinigopelkaaraansluiten.zevindendatbestaandeprogramma seenanderevisieheeftop opvoeding dan zij zelf. Het behandelen van opvoedvragen en _thema s bij een opvoeddebat kan ervoorzorgendatdevaderszichmeerherkenneninhetaanbod. De meest genoemde opvoedthema s en _vragen die door de Turkse vaders in verschillende onderzoekenwordengenoemdzijnhieronderweergegeven.omeencultuursensitiefopvoeddebat voordeturksevadersteorganiseren,ishetbehandelenvanéénofmeervandezethema sofvragen vanbelang.alsdetrainervannietturkseafkomstis,ishetbelangrijkdatdetrainerzichverdieptin decultuurvandedoelgroepenenigekennisopdoetoverdenormenenwaarden. De hieronder staande thema s kunnen behandeld worden door fragmenten te laten zien die aansluitenbijdethema s.daarnakunnendevadersgevraagdwordenwatzezien,hoezijinzoeen situatiezoudenhandelen,hoezijzoudendenkenenvoelen.alsergeenbestaandefragmentenzijn kunnendezethema sookinhetkortmondelingwordentoegelicht.nadetoelichtingkunnenerweer vragen worden gesteld. Door de vaders onderling te laten praten, kunnen er naar antwoorden/inzichtenwordengezochtdiedeturksevaderskunnenhelpenbijhetoplossenvandeze vragen. Opvoedvragen: Opvoedenintweeculturen.Hoemoetdat?(respectvoorouderenenreligieuzeopvoeding) Hoekunnenweonzekinderenmeerruimtegevenzonderdatditleidttotverliesaanrespect voorhetouderlijkgezag? Hoekunnenweonzekinderenbegeleidenbijhettoepassenvanderegelsvanuitde Islam en tegelijkertijd ervoor zorgen dat ze inspelen op de eisen en verwachtingen vanuit de maatschappij? Hoekunnenweonzekinderenbegeleidennaareengoedetoekomst? Opvoedthema s: Discriminatie Overeenstemmingtussenvaderenmoederisbelangrijk 23
4) Bevorderenvanempowerment Bij het uitvoeren van groepsgericht opvoedingsondersteuningsprogramma, zoals het opvoeddebat met de Turkse vaders is het bevorderen van empowerment van belang om de vaders verder te kunnenhelpen.deturksevaderswordenhierdoorinstaatgesteldzelfhunvragen/dilemma sopte lossen. Het bevorderen van sociale ondersteuning draagt hiertoe bij. De vaders die bij een groepsgerichtaanbod(zoalseenopvoeddebat)bijelkaarkomen,vormeneennieuwondersteunend netwerkvoorelkaar.doordevadersbijelkaartebrengenenonderlingoveropvoeddillema stelaten praten, komen ze tot nieuwe inzichten die ze verder kunnen toepassen. De draagkracht van de vaderswordthiermeevergroot,waardoorzehunproblemenkunnenordenenenzelfoplossen. Een ander element wat van belang is bij het bevorderen van empowerment is de positieve benaderingvanvaders.ditkanbijvoorbeelddoordevaderstevertellendathuninbreng/ervaring tijdenshetopvoeddebatwordtgeaccepteerdengewaardeerd.dezepositievebenaderingdraagtbij aanhetzelfvertrouwenvanvadersinhuneigenkunnen. Bij een groepsgerichte opvoedingsondersteuning spelen er groepsprocessen die worden onderscheiden door drie fasen: de begin_, midden_ en eindfase. De vaders die voor het eerst bij elkaarkomenvoelenzichonzekerenonveilig.hierbijishetbelangrijkomdevadersgedurendehet groepsproces te begeleiden van een terughoudende en aftastend gedrag tot een zekere en proactieve houding. Wanneer de vaders hun opvoedvragen/problemen durven in te brengen, kunnenzebetergeholpenwordeneninstaatgesteldwordenomdezezelfoptelossen. 1. Verslagterugkoppelingopdrachtgever(enanderebetrokkenen) Deopdrachtgevervondhettheoretischekadereengoedstuk.Hijgafaandatbelangrijkeaspectenin detheoriezijnuitgezocht.nahettheoretischekadertehebbengelezen,gafhijalsaandathijeen beterbeeldheeftgekregenoverdeturksevaders.degevondenthema svondhijherkenbaar.hijgaf aan dat deze thema s ook in de Marokkaanse gemeenschap belangrijk worden geacht en worden behandeldtijdenshetopvoeddebatmetdemarokkaansevaders. 24
Hoofdstuk4:Praktijkonderzoek 4.1 Inleiding:toelichtingonderzoeksvraagensubvragen Inditdeelvanhetverslagwordenderesultatenvanhetpraktijkonderzoekbespreekbaargemaakt. Omantwoordentegevenopdedeelvraagensubvragenaandepraktijk,isdelijn hetexperiment gekozen. Nadat er inzichten vanuit de theorie zijn gevonden en de deelvraag aan de literatuur is beantwoord,zijnmetdezeinzichteneengeschiktopvoeddebatvoordeturksevadersopgezeten uitgevoerd.ditexperimentgaateenantwoordgevenopdedeelvraagaandepraktijk. HetopvoeddebatwerdinhetTurksgehouden.HiervoorisereenTurksetraineringeschakelddiehet debatleidde.tijdenshetopvoeddebatwarenerdertienvaders,deopdrachtgever,detrainerende onderzoekeraanwezig.deopdrachtgeverbijditprojectkonzelfnietaanwezigzijn,daaromwaszijn adviseur namens hem aanwezig. De adviseur wordt in dit verslag verder als opdrachtgever aangeduid. Het opvoeddebat is door de onderzoeker en de trainer gezamenlijk geleid. De opdrachtgever had tijdenshetdebatderolvandeobservator.deonderzoekerendetrainerhebbenhetopvoeddebat achterafaandehandvandevideo_opnamegeobserveerd.deopdrachtgeverheeftdevadersopnon_ verbaal gedrag en de algemene sfeer tijdens het opvoeddebat geobserveerd. Vanwege de taalbarrièrekonhijdeinhoudnietverstaan.deinhoudvanhetopvoeddebatwordtverderinbijlage 1observatiebesproken.Hetopvoeddebatduurdecirca105minuten. Tijdens het opvoeddebat had de opdrachtgever de mogelijkheid om zijn observaties in de observatielijstintevullen.dezehandelingisachterafookdoordeonderzoekerentrainerverricht. Naar aanleiding van de ingevulde observatielijst is een halfgestructureerde interview met de opdrachtgeveralsdetrainerafgenomen.hetdoelhiervanwashetbesprekenvanhunobservatieen tegelijkertijd achter komen wat hun ervaringen en gevoelens waren rondom het opvoeddebat. Tegelijkertijdiseraandebetrouwbaarheidvandeobservatiegewerktdoordeobservatielijstdoor meerderemensen(interbeoordelaars)telateninvullen.deinhoudtvandeinterviewszijninbijlage2 uitgewerkt. Tijdens het opvoeddebat werden diverse thema s behandeld die vanuit de theorie naar voren kwamen.dethema sdiezijnbehandeldzijn: 1. Overeenstemmingtussenpartnersindeopvoeding 2. Opvoedenintweeculturen _ respectvoorouders;en _ religieuzeopvoeding. 25
Nahetopvoeddebatzijnverschillendeonderzoeksinstrumentengebruiktomachtertekomenwatde ervaringenzijnvandebetrokkenenoverhetopvoeddebat.inditdeelvanhetafstudeerprojectiste lezenwatdeervaringenzijnvandevaders,opdrachtgeverendetraineroverhetopvoeddebat.door middel van het praktijkonderzoek zal in dit deel worden getracht antwoorden te vinden op de volgendedeel_ensubvragen: Deelvraag2aandepraktijk: Hoeervarendebetrokkenenhetexperimentopvoeddebat? Subvragen: d. Wat vinden de vaders van het opvoeddebat en herkennen zij de behandelde opvoedthema s? e. HoeervaartdeopdrachtgeverhetopvoeddebatmetdeTurksevaders? f. HoeervaartdetrainerhetopvoeddebatmetdeTurksevaders? Om antwoorden te kunnen vinden op de hierboven staande vragen, zijn drie verschillende dataverzamelingsmethodesgebruikt,zoals:evaluatieronde,diepgaandinterviewsenobservatie.de uitkomstenzulleninhetvervolgwordenbesproken. 26
4.2 Onderzoeksontwerpenmethodologischeverantwoording Typeonderzoek Bij het praktijkonderzoek zal twee kwalitatieve en één kwantitatieve dataverzamelingsmethodes wordengebruikt.kwalitatiefonderzoekishierbijvanbelang,omantwoordentevindenopdedeel_ ensubvragenwaarbijnaardeervaringenvanderespondentenwordtgevraagd.doorkwalitatieve dataverzameling,alshetafnemenvandiepgaandeenhalfgestuctureerdeinterviewskandecontext begrepenwordenwaarinderespondentenhunantwoordengeven.dezeinterviewszullenmetvier Turkse vaders, de trainer en de opdrachtgever worden afgenomen die aan het experiment opvoeddebatdeelnemen. Omoverdemeningvanderestvandevaderstewetentekomen,wordteraanheteindvanhet opvoeddebateenevaluatierondegehouden(kwantitatief). Bijdit(evaluatieronde)onderzoekwordendeopvattingenvanmeerderevadersmeegenomenom eenuitspraaktekunnendoenoverdepopulatie(ofhetopvoeddebatdedeelnemendeturksevaders aanspreekt en aansluit bij hun behoefte). In dit praktijkonderzoek wordt aan triangulatie gewerkt doorderespondentenvanverschillendecategorieënbijeentebrengen,zoalsdeturksevaders,de Turkse trainer en de opdrachtgever die ervaringen heeft in het organiseren van een opvoeddebat metdemarokkaansevaders. Dataverzamelingsmethoden Subvragenaandepraktijk: a) Wat vinden de vaders van het opvoeddebat en herkennen zij de behandelde opvoedthema s? OmhiereenantwoordoptevindenwordtermetvierTurksevadersdiedeelhebbengenomenaan hetexperimentopvoeddebateendiepgaandinterviewafgenomen(kwalitatief).ditisvanbelangom de context waarin de Turkse vaders hun antwoorden geven te begrijpen. Dit zal een selecte steekproef zijn waarbij niet aan de representativiteit wordt gewerkt. De antwoorden van de vier geïnterviewdevaderskunnennietnaardeanderedeelnemendevadersgegeneraliseerdworden. Omoverookdemeningvanderesterendevaderstewetentekomen,gaanweaanheteindevanhet opvoeddebateenevaluatierondedoen.(kwantitatiefenrepresentatief). Hetopvoeddebatwordtopgenomenenlatergeobserveerd(kwalitatief).Observatieisbelangrijkom denon_verbalesignalenvandevadersoptevangen.dezeobservatieisgedeeltelijkrepresentatief, omdat deels de betrokkenheid per vader zal worden geobserveerd en deels de groepsprocessen. 27
b) HoeervaartdeopdrachtgeverhetopvoeddebatmetdeTurksevaders? Deze vraag wordt beantwoord door het afnemen van een halfgestructureerd interview met de opdrachtgever. c) HoeervaartdetrainerhetopvoeddebatmetdeTurksevaders? Deze vraag wordt ook net als bij de opdrachtgever beantwoord door een halfgestructureerd interview. Deelvraagaandepraktijk: Hoeervarendebetrokkenenhetexperimentopvoeddebat? Alle uitkomsten van hierboven beschreven dataverzamelingsmethodes (observatie, evaluatieronde diepgaand_ en halfgestructureerd interview) gaan een antwoord geven op de deelvraag aan de praktijk.metdieuitkomstenkrijgtdeopdrachtgeveraanbevelingoverofhetmiddelopvoeddebatde Turksevadersaanspreekt. Respondentenendocumenten DerespondenteninmijnonderzoekzijnTurksevadersdiekind(eren)vanaf5jaarhebben.Erisvoor dezeleeftijdscategoriegekozen,omdatdekinderenophun5 de levensjaarmetschoolbeginnenen daarmeedezorgenvanoudersoverhetonderwijsentoekomstontstaan. Bijditpraktijkonderzoekwordtergedeeltelijkaanrepresentativiteitgewerkt.Dediepgaande_(met vier vaders) en halfgestructureerde interviews (met de trainer en de opdrachtgever) zijn niet representatief.hetiseenselectesteekproefwaarbijbijdediepgaandeinterviewviervandedertien vaders geïnterviewd zullen worden en bij half gestructureerd interview de trainer en de opdrachtgever. De observatie en de evaluatieronde vergroten de representativiteit. Door gedeeltelijk de betrokkenheidpervaderteobserverenennaarmeningvaniedereentevragen,kaneraanheteind van dit onderzoek een uitspraak worden gedaan over de populatie (dertien deelnemende Turkse vaders). Omdat het spreken van alle dertien de vaders tijdrovend is, wordt er een selecte steekproef samengesteldenhetinterviewgerichtopeenkleinegroep(ongeveer4)turksevaders.depopulatie is afgebakend door de Turkse vaders die kinderen hebben vanaf vijf jaar bij dit onderzoek te betrekken. Hetwordteenselectesteekproef,omdatergeendatabestand/steekproefkaderbeschikbaaris.De vaders die uitgenodigd worden naar het experiment opvoeddebat kunnen niet van te voren geselecteerdworden.omdevadersbijhetonderzoektebetrekkenwordtergebruikgemaaktvan sneewbalmethode.viaeigennetwerkendenetwerkenvananderefamilieledenenkennissenkring zullenerongeveertientotvijftienvadersgevondenenuitgenodigdworden. 28
Tijdensmijnpraktijkonderzoekgaikgeendocumentanalyseplegen.Ditisnietmogelijk,omdatTrias Pedagogicanoggeenbestaandemethodeheeftvoorhetorganiserenvanopvoeddebat.Demethode isnoginontwikkelingenzalrondbeginofeindjuniafkomen. Onderzoeksinstrumenten Diepgaandinterviewmetvaders Voor dit onderzoeksinstrument wordt er een begrippenkader gevormd en een proefafname van diepgaandinterviewgedaanmeteenturksevader.bijheteerstekeerafnemenvanhetinterviewzal wordengekekenofdebegrippennodigeinformatieuitlokkenvoorhetonderzoek.wanneerereen goedmateriaal(begrippenkader)isontstaan,zalmetdeanderevadershetafnemenvaninterviews doorgaan. Bijdezeonderzoeksinstrumentwordtereenlinkmetdetheoriegelegddooreendeelvanbegrippen afkomstig uit het theoretisch kader in het begrippenkader op te nemen. De begrippen die zullen wordengebruiktis:behoefteaanopvoedingsondersteuning,opvoedvragen,deelnamevandevaders indeopvoeding,oorzakenvoorhetnietinschakelenvanhulpetc. Watmaakthetinterview diepgaand? De hierboven beschreven onderwerpen worden tijdens het interview voorgelegd. Afhankelijk van watelkevadervertelt,zalalgaandehetgesprekvragenwordenbedacht.uiteindelijkishetdoelvan dezeinterviewsachterkomenhoedezevadersindeopvoedingstaan,ofzijzichbetrokkenvoelenen inhetbijzonderewatzijvanhetexperimenteleopvoeddebatvinden. Observatielijst Voorhetobserverenisergekozenvoorindirecteobservatiedoorhetexperimentoptenemen.Van te voren zal er voor systematisch observeren een observatieschema worden gemaakt om de gedragingentekunnenwaarnemendieinteressantzijnvoorditonderzoek. Hetopvoeddebatzal5a10minutenlangonverhuldgeobserveerd(opgenomen)worden.Achteraf kandeopgesteldelijstingevuldworden.deobservatielijstwordtdoordeonderzoeker,detraineren deopdrachtgeveringevuld(interbeoordeling). In het theoretisch kader is er drie fasen van groepsgericht opvoedingsondersteuningsprogramma bespreekbaargemaaktwaarbijdegroepsprocesseneenrolspeelt.dezegroepsprocessenindedrie verschillende fasen van het opvoeddebat (begin, midden en eindfase) worden geobserveerd. Ook wordtergekekennaardebetrokkenheidpervader. Halfgestructureerdinterviewmetdetrainerendeopdrachtgever De trainer en de opdrachtgever worden gevraagd de observatielijst afzonderlijk van elkaar in te vullen.nahetinvullenwordendezevergelijktmetdeobservatievandeonderzoeker.deverschillen enovereenkomstenwordentijdenshalfgestructureerdinterviewbesproken.ookwordteringegaan opdegevoelensenervaringenvandezerespondentenoverhetopvoeddebatmetdeturksevaders. Dit onderzoeksinstrument heeft geen link met de theorie. De halfgestructureerde interviews die afgenomenzullenworden,zorgenervoordatdebetrouwbaarheidvandeobservatiewordtvergroot. Doornahetinvullenvanobservatielijsteeninterviewmetdeinterbeoordeleraarsaftenemenkan decontextbegrepenwordenoverhoezijhetopvoeddebathebbenervaren. 29
Onderzoeksprocedure Stap1:Alseerstewordendeonderzoeksinstrumenten(evaluatieformulier,observatieschema,en vragenlijst interview) ontwikkeld. Ook wordt samen met de opdrachtgever besloten welke opvoedthema s/_vragentijdenshetexperimentzalwordenbehandeld. Stap2:UitnodigenvandeTurksevadersnaarhetexperimentopvoeddebatdooroutreachendte werken.hiermeewordtbedoelddatdevaderspersoonlijkwordenbenaderd,geïnformeerdover dewerkwijzevantriaspedagogicaenhetopvoeddebat.nadezeinformatiewordendeturkse vadersuitgenodigd. Stap3:Uitvoeringvanhetopvoeddebatenhetdataverzamelingsmethodes Stap4:Uitwerkenvanresultaten. Stap5:Vergelijkingvanpraktijkonderzoekmettheoretischkader Stap6:Eindverslagschrijven Stap7:Inlevereneindverslag Tijdspad Week 13 Week 14 Week 15 Week 16 Week 17 Week 18 Week 19 Week 20 Stap1 X X Stap2 X X Week 21 Stap3 X X Stap4 X X Stap5 X X Stap6 X X X Stap7 X Benoemhoejededatagaatverwerken Halfgestructureerdinterview: Ditonderzoeksinstrumentwordtindriestappenuitgewerkt. 1) Makenvaneenruwmateriaal. Om de gegevens uit het interview te kunnen verwerken, wordt eerst de bandopname omgezet in schriftelijk tekst. Dit wordt gedaan door een letterlijke omzetting van wat de respondentenhebbengezegdofdooreensamenvatting,waarbijafentoedewoordenvan derespondentenwordenherhaald.bijdeeerstestapblijfikbijdetermendierespondenten gebruiken. 2) Pervraagwordendeantwoordenvanderespondentensamengevat. 3) Samenvattingvanalleinterviews. 30
Observatie: Ditonderzoeksinstrumentwordtindriestappenuitgewerkt. 1) Hetbeeldmateriaalwordtbekekenendeobservatielijstwordtingevuld. 2) Hetbeeldmateriaalwordttweedekeerdooreeninterbeoordeleraargeobserveerdendelijst wordnogmaalsingevuld. 3) Eventueleverschillenwordengeanalyseerd. 31
4.3 Beschrijvingverloopvanhetonderzoek Het onderzoek verliep zoals gepland. Met de verkregen inzichten uit de literatuur is er geëxperimenteerddooreenopvoeddebatmetdeturksevadersteorganiseren.zoalshetookinde literatuurnaarvorenkwam,verliephetbereikenenbetrekkenvanturksevadersbijhetexperiment moeizaam.voorditexperimentzijnongeveerdertigvadersbenaderd,waarvantwaalfdeelnameaan hetopvoeddebathaddentoegezegd.zevenvadershebbenlateréénvooréénafgebeld.tweeweken voorhetexperimentblevenvijfvadersoverdiewildenmeedoen.omdatvijfvadersteweinigwas voor een opvoeddebat, is er besloten via sneeuwbalmethode de doelgroep te bereiken en meer vaderstebetrekken.vijfvadersdiemethetexperimentwildenmeedoen,zijnookopzoekgegaan naarvadersuithuneigennetwerk.opdezemanierzijneruiteindelijkdertienvadersbijeengebracht enhetexperimentuitgevoerd. Observatie,interviewmetdetrainerendeopdrachtgever Hetopvoeddebatisdoorzoweldeopdrachtgever,detrainerendoordeonderzoekergeobserveerd. Voorafgaand aan het opvoeddebat zijn de observatiepunten door de onderzoeker in overleg uitgewerktenbesprokenmetdetrainerendeopdrachtgever.hierdoorwistenweopwelkepunten we tijdens het opvoeddebat zouden observeren, zodat we achteraf deze observaties met elkaar konden vergelijken om de betrouwbaarheid van de observaties te kunnen waarborgen. Naar aanleidingvanhetexperimentopvoeddebatismetdeopdrachtgeverendeturksetrainereenhalf gestructureerdeinterviewafgenomen.hetdoelhiervanwashetbesprekenvanhunobservatieen tegelijkertijdachterkomenwathunervaringen,gevoelenswarenoverhetopvoeddebat. Diepgaandeinterviewsmetviervaders Hetexperimentopvoeddebatisafgeslotenmeteenevaluatieronde.Hierbijispervaderomdebeurt gevraagd wat zij van het opvoeddebat vonden en of de behandelde thema s herkenbaar waren. Tevensishungevraagdomeencijfervoorhetopvoeddebattegeven.Uitdezeevaluatierondebleek dat de meerderheid ruim voldoende gaf en dat ze het opvoeddebat een nuttig middel vinden. Ze gavenookaandatzeopenstaanvoordeelnameaantoekomstigeprogramma s.naaraanleidingvan de bevindingen tijdens deze evaluatieronde, is met vier vaders (die open stonden voor een diepgaandintervieweeninterviewafgenomen.hetdoelvandezeinterviewswasachterkomenhoe dezevadersindeopvoedingstaan,ofzijzichbetrokkenvoeleneninhetbijzonderewatzijvanhet opvoeddebatvinden. Tijdens het diepgaand interview was één van de vaders terughoudend. Hoewel er door werd gevraagd, bleef hij korte antwoorden geven. Bij sommige vragen moest vader diep nadenken en wilde sommigen niet beantwoorden. Wanneer er door werd gevraagd naar zijn gevoelens en ervaringenindeopvoeding,raaktehijgeïrriteerd(zieparagraaf4.5). Kortomopenkelemoeilijkhedennaverliepalles,zoalsgepland. 32
4.4 Weergaveresultaten/(meerdere)oplossingen Om antwoorden te kunnen geven op de deelvraag_ en subvragen aan de praktijk zijn drie dataverzamelingsmethodes: evaluatieronde, diepgaande interviews en observatie gebruikt. Hieronder worden de resultaten van de dataverzamelingsmethodes besproken en worden de ervaringenvanderespondentenweergegeven. Bij de observatie richt de opdrachtgever zich meer op de non_verbale signalen van de vaders. De trainerenonderzoekerrichtenzichmeeropdeinhoudelijkeaspecten. Subvragenaandepraktijk: a) Wat vinden de vaders van het opvoeddebat en herkennen zij de behandelde opvoedthema s? Evaluatierondetijdenshetopvoeddebat Hetexperimentopvoeddebatisafgeslotenmeteenevaluatieronde.Hierbijisdevadersomdebeurt gevraagdwatzijvanhetopvoeddebatvondenenofdebehandeldethema sherkenbaarwaren.ze gavenaandatzeheelnuttigvondenombijelkaartekomenenoveropvoedingtepraten.devaders menendatzevanelkaarhebbengeleerdennieuweinzichtenhebbengekregen.eénvandevaders gafaandathijprettigvonddathetopvoeddebatinhetturkswerdgeorganiseerd.toendezevader ditnaarvorenbracht,stemdendeanderenmee. De meerderheid zou het prettig vinden als er vervolgdebatten komen en bij voorkeur ook in hun eigen taal. Ze vinden de behandelde thema s religieuze opvoeding en respect aan ouders belangrijke en grote thema s, die volgens hen niet in één opvoeddebat te behandelen zijn. Als er vervolgdebattenwordengeorganiseerdwillenzehierverderoverpraten/debatteren. DiepgaandeInterviewsmetviervaders Naar aanleiding van de bevindingen tijdens deze evaluatieronde is met vier vaders, die hiervoor openstonden,eendiepgaandinterviewafgenomen.hetdoelvandezeinterviewswasachterkomen hoedezevadersindeopvoedingstaan,ofzijzichbetrokkenvoeleneninhetbijzonderewatzijvan hetopvoeddebatvinden. Uitdeinterviewskwamnaarvorendatdevaderszichbetrokkenvoelenbijdeopvoedingvanhun kinderen. Ze gaven aan dat hun bijdrage in de opvoeding over het algemeen minder is dan hun vrouwen,omdatzeoverdagveelalwerken.dezevadersgevenverschillendeantwoordenalshetgaat omhunbijdrageindeopvoeding.drievandevadersgevenaandatzebijdragendoorvoorgoede levensomstandighedenvanhungezintezorgenendoordeomgevingvanhunkinderenindegaten te houden. Deze drie vaders proberen zoveel mogelijk achter te komen, met wie hun kinderen omgaan, waar ze naar toe gaan, etc. Eén van de vaders die jonge kinderen heeft, noemt andere puntenalshetgaatomzijnbijdrage.hijverteldedathijvooralindeavondzijntijdmethunkinderen 33
doorbrengtdoormethuntespelen.inzijnvrijetijdprobeerthijzijnkinderenaandachtenliefdete gevenomzijnbandmethenteversterken.verdernoemdedezevaderallerleiactiviteitendiehijin deweekendenmetzijngezindoet. Devaderserkennenhetbelangvaneengoedeopvoeding.Zewillendathunkinderengoedbijdragen indemaatschappij,zelfstandigevolwassenenwordenengoedetoekomstkrijgen.devadersgeven aandatzeindeopvoedingnaasthetmeegevenvan religieuzeopvoeding entraditionelewaarde respect voor ouders ook veel waarde hechten aan schoolprestaties en het maken van goede carrière. Allevierdevadersgevenaandatzemoeilijkhedenervarenenvragenhebbenindeopvoedingendit meestalbinnenhetgezinproberenoptelossen.alsergevraagdwordt: Denktudatopvoeddebat eenmiddelisomantwoordentevindenopdevragenwaarutegenaanloopt?,antwoorddenze: Ja. Ze geven aan dat ze het opvoeddebat als ondersteunend en prettig hebben ervaren, dat ze tijdenshetopvoeddebatvanelkaarhebbengeleerdentotnieuweinzichtenzijngekomen.eenvan de vaders geeft aan dat problemen bij Turkse gezinnen meestal tussen vier muren blijven en hierdoorverergeren.hijvindthetopvoeddebateenmooimiddelomtijdigkleineproblemen/vragen optepakken. Voorkomenisbeterdangenezen :zegthij.dezevaderswillengraagdaterperiodiek opvoeddebattenwordengeorganiseerd.zedenkendatzedoormiddelvanopvoeddebatantwoorden kunnenkrijgenophunopvoedvragen.bijgroteproblemen,gaathunvoorkeuruitnaaréénopéén ondersteuningmeteenprofessional.zegevenaandatzeineengroepnietalleskunnendelenenzijn vanmeningdatdezevormbijernstigeproblemennietzalwerken. Drie vaders vinden de behandelde thema s respect voor ouders en religieuze opvoeding herkenbaar.eénvandevadersgaftijdenshetinterviewaandathijgeenmoeilijkhedenervaartmet betrekkingtotdebehandeldethema sendatditkomtdoordathijnogjongekinderenheeft.hijvond het vroeg om over deze thema s te praten, maar ook leerzaam voor later. Hij geeft aan dat de behandelde thema s de kernpunten zijn in de Turkse opvoeding en dat hij deze later ook in de opvoedingwilmeegeven. Deeerstethema overeenstemmingtussenpartners vindendevaderseenboeiendonderwerp.ze vindendatdezethemainallegezinnenkanvoorkomenenzezijnvanmeningdatdezethemavoor alleoudersherkenbaarzalzijn. Observatie Gedurendehetopvoeddebatishetopvoeddebatdoorzoweldeopdrachtgever,deTurksetraineren door de onderzoeker geobserveerd. Voorafgaand aan het opvoeddebat zijn de observatiepunten doordeonderzoekerinoverleguitgewerktenbesprokenmetdetrainerenopdrachtgever.hiermee wistenweopwelkepuntenwetijdenshetopvoeddebatzoudenobserveren. Uit alle drie de observaties blijken dat de vaders non_verbaal betrokken waren. De vaders zaten gedurende het gehele opvoeddebat rechtop en iets naar voren gebogen. De opdrachtgever interpreteert deze houding als de houding van de vergaderende mensen die respect en belangstellingtonenvoorelkaarsinbreng. Erwasrusttijdenshetopvoeddebat.Devaderszatener ontspannenbij.zeluisterdennaarelkaar,lietenelkaaruitpratenenreageerdenopelkaarsinbreng. Er waren acht vaders die verbaal betrokken waren. De hoeveelheid reactie verschilt per vader. 34
Tijdens het opvoeddebat waren er vier a vijf vaders die heel vaak aan het woord kwamen. In de bijlageobservatielijstkomtduidelijknaarvorenhoeveelkerenvadersverbaalhebbengereageerd. Tijdensdeobservatiewasookdeontwikkelingingroepsprocessenduidelijktemerken.Devadersdie inhetbeginstil,kijkendenterughoudendwaren,werdenindemiddenfaseactieverenopener.na circa5à10minutenbegonnenzemeerverbaaltecommunicerenenonderlingtedebatteren.de vadersdieinhetbeginnaardeopvoeddebatleidersgerichtwaren,warenindezefasemeeropelkaar gericht.tijdenshetgeheleopvoeddebatwerdenweinigpersoonlijkeervaringengedeeld.erwaren één a twee vaders die dit wel deden. De meerderheid van de vaders praatten vanuit de derde persoon.inplaatsvan: ikhebmoeitemet,zeidenzebijvoorbeeld Inmijnomgevingzieikvaders diemoeitehebbenmet.. Kortom uit alle drie de observaties komt naar voren dat de vaders betrokken en geïnteresseerd waren.zewarenbijbeidethema songeveerevenveelbetrokken. DeTurksetrainerishierbijnietgeobserveerd,omdatdecameragerichtwasopdevaders.Detrainer isnauwelijksinbeeldgekomen.deonderzoekerheefthemooknietterplekkekunnenobserveren, omdat zij ook het debat ging leiden. De Turkse trainer heeft zich verder niet in de methodiek verdiept.hijheeftdeaanwijzingenvandeopdrachtgevergevolgd,dieervaringheeftinhetleiden van opvoeddebatten. De opdrachtgever vertelde van te voren dat de trainer als debatleider geen adviezenmoetgeven.detaakdiehijbeschreef,wasthema svoorstellenenvragenstellenomde vaders aanhet woord te krijgen. De vragen waren van te voren bedacht bij het opzetten van het programma.decommunicatietussendetrainerendevadersverliepsoepel.hijzettedevadersaan hetwoordenstuurdewaarnodigbij. Conclusie De vaders hebben tijdens de evaluatieronde aangegeven, dat ze opvoeddebat een nuttig middel vindenomantwoordentekrijgenophunopvoedvragen.tijdensdediepgaandeinterviewswerddit doordevadersherhaald. De behandelde thema opvoeden in twee culturen herkennen de vaders. Ze ervaren ook moeilijkhedenindeopvoedingbijhetaanlerenvanhuntraditionelewaarde respecttonenvoorde ouders en het meegeven van hun religie. Deze twee sub thema s zien ze als twee belangrijke kernpunten in de Turkse opvoeding. Als laatst geven ze ook aan, dat ze aan eventuele vervolgdebattenwillendeelnemenomoverdezethema sverdertediscussiëren.zezijnvanmening datdezegrotethema snietinéénopvoeddebatkanwordenbehandeld. Dethema overeenstemmingtussenpartners vindenzemeereenalgemeenprobleem,datinalle gezinnenkanvoorkomen.devaderserkennenookdatzemoeitehebbenmetaltijdopéénlijnstaan methunpartners.tijdenshetopvoeddebatkwamnaarvorendatdeturksevadersinhetalgemeen hun vrouwen beschuldigen voor de dingen die niet goed gaan in de opvoeding (zie bijlagen 1 inhoudelijke observatie). De vrouwen worden primair als de verantwoordelijke beschouwd bij de opvoeding, omdat zij veelal door de werkdruk van hun mannen meer betrokken zijn bij de opvoeding. 35
b) HoeervaartdeopdrachtgeverhetopvoeddebatmetdeTurksevaders? Deopdrachtgeverhadtijdenshetopvoeddebatdemogelijkheidomdegroepteobserveren.Naar aanleidingvanzijnobservatieiseenhalfgestructureerdinterviewgehouden.hetdoelhiervanwas hetbesprekenvandeobservatieentegelijkertijdachterkomenwatzijnervaringenengevoelenszijn over het opvoeddebat. Door het invullen van de observatielijst, kon hij gerichter naar de vaders kijkenendezeooktijdenshetinterviewtoelichten.bijhetobserverenrichttedeopdrachtgeverzich opdehoudingvandevadersendegroepsprocessen.opdrachtgeverkonverdernietverstaanwater inhoudelijkwerdgezegd,omdathijdeturksetaalnietbeheerst.hetinterviewmetdeopdrachtgever duurde ongeveer 40 minuten. Tijdens het interview zag de opdrachtgever er tevreden uit bij het vertellen van zijn ervaringen over het opvoeddebat. Tijdens het interview lichtte hij eerst zijn observatietoeendaarnaverteldehijzijnervaringenoverhetopvoeddebat. Observatie Uit de observatie van de opdrachtgever blijkt dat acht van de dertien vaders verbaal hebben gereageerd.hijverteldedaterbuitenverbalereactiesookheelveelnon_verbalegedragbijvaderste zienwas.zozaghijdatdevadersoverhetalgemeenhetgeheleopvoeddebatrechtopzatenlicht naarvorengebogen.bijhetpratenkekenzeelkaaraanenlietenelkaaruitpraten.deopdrachtgever interpreteerde deze houding van vaders als vergaderende mensen die respect en belangstelling tonen voor elkaars inbreng. Bij het observeren van groepsprocessen, zag hij dat de vaders bij het beginstil,kijkend,luisterendenterughoudendwaren.naarmatedetijdvorderde,zaghijdehouding van vaders veranderen. Volgens hem waren de vaders die in het begin meer naast elkaar bezig waren,indemiddenfasemeeropelkaargericht. Ervaringenoverhetopvoeddebat Het experiment opvoeddebat vond de opdrachtgever heel goed gaan. Hij geeft toe dat hij zo een goed resultaat niet had verwacht. Bij zo een eerste opvoeddebat, ziet hij meestal terughoudende vadersdienietveelinbrengen,maarbijditdebatwasdatvolgenshemniethetgeval.hijzagdatde vadersheelactiefwarenengoedmeedraaiden.losvandathij deinhoudbegreep,zaghijdatde vaders steeds opener werden, dat ze onderling gingen discussiëren, op elkaar gingen reageren, luisterendehoudinginnamenenelkaarlietenuitpraten.aandehoudingennon_verbalegedragvan devaderszaghijdatdevadersoprechtwarengeïnteresseerdindebehandeldethema s. Eenpuntwathijmindergoedvondwasdatheteerstedeelvanhetopvoeddebatheellangduurde. Hijdachtdaterpasnatweeureneenpauzewerdingelast.Achteraftoenhijdeopnameterugkeek, ishijachtergekomendaternaéénuurentienminutenpauzewerdgehouden.ditpuntdiehijals minpuntnaarvorenhadgebracht,heefthijteruggetrokken. Alslaatstgafhijaan,dathijtijdenshetopvoeddebatzichopzijngemakheeftgevoeld.Hijvondhet eengemoedelijkeenwarmesfeerwaarbijveelrustaanwezigwas.hijgafaanheelblijtezijndathij ditopvoeddebatheeftmeegemaakt. 36
Conclusie Deopdrachtgevervondheteengeslaagdexperiment.Volgenszijnobservatiekwamendevadersbij hemgeïnteresseerdenbetrokkenover.deopdrachtgeverhadnietverwachtdatdevadersbijeen eersteopvoeddebatzoactiefzoudenmeedoen.dezeverwachtingbaseerthijopzijnervaringenbij opvoeddebattenmetanderedoelgroepen.volenthousiasmeverteldehijtijdenshetinterviewzijn observatieenervaringenoverhetopvoeddebat.zijnervaringenwareninhetalgemeenpositief. c) HoeervaartdetrainerhetopvoeddebatmetdeTurksevaders? Detrainerhadtijdenshetopvoeddebatnietdemogelijkheiddeobservatielijstintevullen,omdathij hetdebatmoestleiden.achterafheefthijdeobservatielijstaandehandvandeopnamesingevuld. Bij het observeren richtte hij zich meer op het aantal keren verbale reacties van de vaders en de groepsprocessen.detrainerheefttijdenshetobserverenzichinminderemateophetnon_verbale gedraggericht,omdatdezeobservatiepuntennietindeobservatielijstwarenopgenomen. Tijdenshetinterview,zagdetrainererontspannenuitbijhetvertellenvanzijnervaringenoverhet experiment opvoeddebat. Hij vertelde dat hij het experiment heel goed vond gaan en niet had verwacht dat de vaders actief zouden meedoen. Hij dacht dat de vaders niet op eigen initiatief puntennaarvorenzoubrengenendathijmeermoeitemoestdoenomdevadersaanhetwoordte krijgen. Uit zijn ervaringen weet hij dat Turkse vaders in zijn omgeving niet gewend zijn over opvoedingtepraten.hijhadzijnverwachtingopdezeervaringengebaseerd. De trainer gaf toe dat hij bij het begin van het debat heel zenuwachtig was en dat hij begon te stotteren toen hij het woord nam. Volgens hem kwam dit doordat hij voor het eerst een opvoeddebatmoestleiden. Nadeeerstevraag,vielereenstilte,niemandreageerdeopmijnvraag. Opdatmomentkwamenerallerleigedachtesbijmeop :zegthij.detrainerdachtdathetdebatzou vastlopenenwistnietzogoedhoehijhetweerkonactiveren.nadateenvaderreageerde,hadhij weer een goed gevoel. Hij zag dat de vaders steeds meer aan het woord kwamen en dat de communicatieonderlingsoepelerverliep. Deresultatenvanzijnobservatiekomenmetdievandeopdrachtgeverendeonderzoekerovereen. Hij vertelde dat aan de houding van vaders te zien was dat ze het debat interessant vonden. De houdingvandevadersbeschrijfthijalsluisterendenopelkaarreagerend.indemiddenfasezaghij datdevadersopenerwerdenendatzemeerdurfdentevertellen.hijvindtdatdevadersindeze faseactiefmeededenengoedepuntennaarvorenhebbengebracht.wathijjammervond,wasdat demeerderheidvandevadersuitdederdepersoonhunervaringennaarvorenbrachten. Tijdens het debat proefde hij een warme en hechte sfeer. Volgens hem was er een groepsgevoel ontstaan dat bij Turkse gemeenschap meestal aanwezig is. Hij vindt dat deze aanwezigheid van groepsgevoeldoor wijcultuur komtdiedominantisbinnendeturksegemeenschap. Conclusie Turksetrainervondhetopvoeddebatheelgoedgaan.Zoalsdeopdrachtgever,geefthijaandathijzo eenresultaatniethadverwacht.detrainerbaseertzijnverwachtingopzijnervaringenmetdevaders 37
diehijinzijnomgevingziet.hijgeeftaandatdeturksevadersinhetalgemeennietgewendzijnom overopvoedingtepraten.hijwasverrastoverhoehettijdenshetexperimentging. Hijdenktdatdeactievebetrokkenheidvandevadersooktemakenkanhebbenmetdemanierhoe wijdevadershebbenontvangen.hijvindtdatereengastvrijeenwarmesfeerwasgecreëerd,zoals hethoortindeturksecultuurendatdezeherkenningvansfeermisschienvooreenveiliggevoelbij devadersheeftgezorgd. Weverwelkomdeniedervader,wehebbenervoorgezorgddateriemand aanwezigwasdievanafhetbegintoteindkoffieentheebediende.alleswasnetzoalshethoortin deturksecultuur :voegthijeraantoe. 4.5 Besprekingeninterpretatievanderesultaten/oplossingen: _ opvallendeaspecteninhetonderzoek: 1) Turksevadersmoeilijktebereiken. Zoalsindeliteratuurnaarvorenkomt,verliephetbereikenenbetrekkenvanTurksevadersbijhet experimentmoeizaam.voorhetexperimentzijnongeveerdertigvadersbenaderd,waarvantwaalf deelnamehaddentoegezegd.devadersdiezichineersteinstantiehaddenopgegevenhebbenlater één voor één afgebeld. Twee weken voor het opvoeddebat bleven vijf vaders over die wilden meedoen. Uiteindelijk zijn er dertien vaders bij elkaar gebracht door sneeuwbalmethode te hanteren. Aanheteindevanhetopvoeddebat,tijdensdeevaluatierondeisdevadersgevraagdwaaromhet bereikenenbetrekken vanturksevadersbijopvoedingsondersteuningmoeizaamis.volgensdeze vaderskomtditdooronderanderedetaalbarrièreenhetnegatiefbeeldoverhulpverleninginde Turkse gemeenschap. Binnen deze gemeenschap wordt men als: psychisch gestoord of als zwak beschouwdalsmenincontactkomtmethulpverlenendeprogramma s/instanties.devaderswillen ditnegatievebeeldenroddelsoverhungezin/zichzelfvoorkomen.zekiezenervoorhunproblemen binnen hun gezin te houden en op te lossen. De vaders vinden dat dit beeld in de Turkse gemeenschapmoetveranderenendatditkandoormondtotmondreclame. Mogelijke verklaring voor het moeizaam bereiken en betrekken van Turkse vaders bij opvoedingsondersteuning kan te maken hebben met het negatieve beeld van hulpverlening in de Turksemaatschappij.Ookheefthettemakenmetdetaalbarrièrezoalsindeliteratuurnaarvoren komtendezevadersookaangeven.bijditonderzoekwasditookoptemerken.demeerderheidvan deze vaders die in de eerste instantie weigerden om aan het experiment mee te doen, wilden achterafdeelnementoenzehoordendathetprogrammainhetturkswerdgehouden. 2) Tijdenshetopvoeddebatactief/tijdenshetinterviewterughoudend 38
Een vader die tijdens het opvoeddebat actief aan het woord was, was tijdens het diepgaand interview terughoudend. De vader gaf tijdens het interview korte antwoorden. Als hem gevraagd werdofhijeenmomentkanvertellenwaarbijhijtrotswasopzijnkinderen,moesthijerdiepover nadenken.bijdevragenoverdeopvoedingreageerdehijterughoudend.toenernaarzijnervaringen overhetopvoeddebatwerdgevraagd,werdhijopenerenbegonmeertevertellen. Mogelijkeverklaringvoorhetterughoudendgedragvandevaderkanzijndathijnietgewendiste reflecteren op zijn opvoeding. Een andere verklaring kan zijn dat hij weinig betrokken is bij de opvoedingendaaromnietzosnelpraktijkervaringenweetoptenoemen.hetkanookzijndathij veel kennis heeft over het opvoeden, maar deze in de praktijk niet uitvoert en terughoudend reageertalsernaarwordtgevraagd. 3) Bijditeersteopvoeddebatwarendevadersbetrokkenenactief Volgens de opdrachtgever en de trainer was dit een opvallend punt. Allebei geven aan dat ze dit resultaat bij een eerste opvoeddebat niet hadden verwacht. De opdrachtgever baseerde zijn verwachtingopzijnervaringenmetanderedoelgroependietijdensheteersteopvoeddebatmeestal terughoudend reageren. De trainer is van de Turkse afkomst. Hij baseerde zijn verwachting op de Turkse vaders die hij in zijn omgeving kent. Hij geeft aan dat Turkse vaders in het algemeen niet gewendzijnoveropvoedingtepraten,maarditwelheelactiefdedentijdenshetopvoeddebat. Mogelijke verklaring hiervoor kan zijn dat wij_cultuur die dominant is binnen de Turkse gemeenschapervoorheeftgezorgddatersneleengroepsgevoelisontstaan,dieheeftbijgedragen aan een veilig gevoel bij de vaders. De vaders durfden hierdoor meer te praten en waren actief betrokken.eenanderverklaringkanzijndatzedebehandeldethema sherkenbaarwarenvoorde vaders en dat dit voor hun actieve betrokkenheid heeft gezorgd. Door een cultuursensitief opvoeddebat op te zetten, de gevonden opvoedthema s die in de Turkse opvoeding spelen te behandelen, is de belangstelling van de vaders opgewekt. De behandelde thema s: respect voor ouders en religieuze opvoeding zien deze vaders namelijk als de twee kernpunten in hun opvoeding. _ Methodologischezwakteninhetonderzoek Observatiezwart<wit Demethodologischezwakteinditonderzoekkomtindeobservatielijstnaarvoren.Achterafgezienis deobservatielijstzwart_witopgesteld.erzijnsteedstweekeuzemogelijkhedenzoals: welbetrokken of niet betrokken. Hierdoor komen de observaties ook met elkaar overeen. Als er meerdere keuzemogelijkheden waren als betrokken, weinig betrokken, niet betrokken, konden verschillen tussenobservatiesgeanalyseerdworden. In de observatielijst wordt er ook niet naar de houding van de vaders gevraagd, terwijl deze veel informatiekanverschaffenoverhunbetrokkenheidtijdenshetdebat.losvandeobservatielijstheeft deopdrachtgeverdehoudingvandevadersgeobserveerdendittijdenshetinterviewnaarvoren 39
gebracht. De trainer en de onderzoeker hadden hun observatie in eerste instantie op de verbale reacties van de vaders gericht en de vaders die niets hebben ingebracht als niet betrokken beschouwd. De observatie van de opdrachtgever had hierbij een toegevoegde waarde. Nadat hij tijdenshetinterviewaangaf,datdehoudingvanvadersookveelkanvertellen,iserhiernogmaals naargekeken.zoalsdeopdrachtgevermeendewarenallevadersnon_verbaalactiefbetrokken. Slechtséénopvoeddebatgeorganiseerd Voorditonderzoekiseréénexperimenteleopvoeddebatgeorganiseerd.Hetdoelhiervanwasachter komenofhetmiddelopvoeddebatdeturksevadersaanspreekt.omhiermeedeopdrachtgeverin staat te stellen, te beoordelen of het opvoeddebat een geschikt middel is om de Turkse vaders opvoedingsondersteuning aan te bieden. Dit brengt de beperking met zich mee dat er mogelijk andereresultatenwarengevondenalsermeerdereopvoeddebattenwarengeorganiseerd. Hetexperimentopvoeddebatisafgeslotenmeteenevaluatieronde.Hierbijisdevadersomdebeurt gevraagdwatzijvanhetopvoeddebatvonden.zegavenaandatzeheelnuttigvondenombijelkaar te komen en over opvoeding te praten. De vaders menen dat ze van elkaar hebben geleerd en nieuweinzichtenhebbengekregen. Dezetevredenheiddirectnadeactiviteitisniethelemaalvangoedemaat,omdatzebijeenkorte evaluatierondeweinigtijdhebbenomfeedbacktedenken.hetisbeteromnaeentijdnogeenkeer tevragenhoemenhetvond.dithebikbijviervaderskunnenvragenwaarmeeikdediepgaande interviewshebafgenomen.deantwoordenvandezevaderswarenhetzelfde.zegavenaandathet experimentele opvoeddebat als prettig, ondersteunend en leerzaam hebben ervaren. De methodologische zwakte bij dit onderzoek is dat er slechts één opvoeddebat is georganiseerd, waardoornietnogeensnaardeervaringenvanallevadersgevraagdkonworden. 40
4.6 Samenvattendeconclusie:antwoordopdedeelvraagaandepraktijk Antwoord op de deelvraag aan de praktijk: Hoe$ ervaren$ de$ betrokkenen$ het$ experimentele$opvoeddebat? $ De vaders hebben aangegeven, dat ze opvoeddebat een nuttig middel vinden om antwoorden te krijgenophunopvoedvragen.tijdensdediepgaandeinterviewswerdditdoordevadersherhaald. De behandelde thema opvoeden in twee culturen herkennen de vaders. Ze ervaren ook moeilijkhedenindeopvoedingbijhetaanlerenvanhuntraditionelewaarde respecttonenvoorde ouders en het meegeven van hun religie. Deze twee sub thema s zien ze als twee belangrijke kernpunten in de Turkse opvoeding. De vaders willen graag dat er vervolgdebatten worden georganiseerdomoverdezethema sverdertediscussiëren. Dethema overeenstemmingtussenpartners vindenzemeereenalgemeenprobleem,datinalle gezinnenkanvoorkomen.devaderserkennenookdatzemoeitehebbenmetaltijdopéénlijnstaan methunpartners. Deopdrachtgevervondheteengeslaagdexperiment.Volgenszijnobservatiekwamendevadersbij hemgeïnteresseerdenbetrokkenover.deopdrachtgeverhadnietverwachtdatdevadersbijeen eersteopvoeddebatzoactiefzoudenmeedoen.dezeverwachtingbaseerthijopzijnervaringenbij opvoeddebattenmetanderedoelgroepen.volenthousiasmeverteldehijtijdenshetinterviewzijn observatieenervaringenoverhetopvoeddebat.zijnervaringenwareninhetalgemeenpositief. Turksetrainervondhetopvoeddebatheelgoedgaan.Zoalsdeopdrachtgever,geefthijaandathijzo eenresultaatniethadverwacht.detrainerbaseertzijnverwachtingopzijnervaringenmetdevaders diehijinzijnomgevingziet.hijgeeftaandatdeturksevadersinhetalgemeennietgewendzijnom overopvoedingtepraten.hijwasverrastoverhoehettijdenshetexperimentging. Onderzoekerkwamveelherkenningenvoorinwatdetrainertijdenshetinterviewnaarvorenbracht. Zoals de trainer benoemde, ziet zij in haar omgeving de Turkse vaders die nauwelijks over de opvoeding praten. Zelf had de onderzoeker ook niet verwacht dat deze vaders actief zouden deelnemen.dezeverwachtingbaseerdedeonderzoekeropzijnervaringenmetdeturksevadersin haaromgeving,dienietgewendzijntereflecterenophunopvoeding,gevoelensenhandelen. 41
4.7 Vergelijking Hieronder wordt de gevonden inzichten uit de theorie vergeleken met de ervaringen van de betrokkenen.detweedeelvragenwordenhierondermetelkaarvergeleken. Deelvraag aan de theorie: Hoe$ kan$ Trias$ Pedagogica$ het$ middel$ opvoeddebat$ geschikt$ maken$en$inzetten$voor$de$turkse$vaders? Deelvraagaandepraktijk: Hoe$ervaren$de$betrokkenen$het$experimentele$opvoeddebat? $ 1) Laagdrempeligaanbod Inverschillendeonderzoekennaarmigrantenvaders(waaronderdeTurkse)wordtbeschrevendatde vaders behoefte hebben aan een laagdrempelig aanbod. Met een laagdrempelig aanbod wordt in deze context een aanbod bedoeld waarbij de vaders onderling van informatie kunnen uitwisselen over de opvoeding en in mindere mate met de deskundigen. Opvoeddebat is hierbij een geschikt middel om in te zetten, omdat het uitwisselen van informatie ook merendeels tussen de vaders gebeurt. Zoalsindeliteratuurnaarvorenkwam,hebbendeTurksevadersbijelkaarkomenmetanderevaders omoveropvoedingtepratenalsprettigervaren.zehebbenaangegeven,datzetijdenshetdebatvan elkaar en met elkaar hebben geleerd. De vaders willen graag aan eventuele vervolgdebatten deelnemen.hieruitblijktdatdevadersbehoeftehebbenopvoedingsondersteuningdoormiddelvan eenlaagdrempeligaanbodalsopvoeddebat. 2) Turksetrainer Taalbarrièreiséénvandemeestdoorvadersgenoemdeoorzakenbijhetnietinschakelenvanhulp van buitenaf. Een trainer van dezelfde afkomst zou handig kunnen zijn om de taalbarrière te overbruggen. Zowel de trainer als de Turkse vaders kunnen elkaar beter begrijpen, omdat ze dezelfdetaalsprekeneninhoofdlijnendezelfdenormenenwaardenhebben. Zoals in de literatuur wordt beschreven is taalbarrière één van de oorzaken die de vaders bij dit onderzoekookopnoemden.devadersdieindeeersteinstantieweigerdenomaanhetexperiment mee te doen, wilden achteraf deelnemen toen ze hoorden dat het programma in het Turks werd gehouden.hieruitblijktdathetorganiserenvanprogramma sinhetturksendezedooreenturkse trainerlatenleiden,werktalsdrempelverlagendbijdezedoelgroep. 3) Cultuursensitiefopvoeddebat Bij het opzetten van een geschikt opvoeddebat voor de Turkse vaders is het belangrijk dat het bestaand middel wordt aangepast naar de normen en waarden van de Turkse cultuur. In verschillendeonderzoekengevendemigrantenvaders(onderanderedeturkse)aandatvraagen aanbodweinigopelkaaraansluiten.zevindendatbestaandeprogramma seenanderevisieheeftop 42
opvoeding dan zij zelf. Het behandelen van opvoedvragen en _thema s bij een opvoeddebat kan ervoorzorgendatdevaderszichmeerherkenneninhetaanbod. De meest genoemde opvoedthema s en _vragen die door de Turkse vaders in verschillende onderzoekenwordengenoemdzijninhettheoretischkaderweergegeven.vandezethema szijnde hieronderstaandethema stijdenshetexperimentbehandeld. Opvoedthema s: 1) Opvoedenintweeculturen.Hoemoetdat?(respectvooroudersenreligieuzeopvoeding) 2) Overeenstemmingtussenvaderenmoederisbelangrijk Bij het praktijkonderzoek is er een cultuursensitief opvoeddebat opgezet door de gevonden opvoedthema sdieindeturkseopvoedingspelentebehandelen.tijdenshetexperimentkwamnaar vorendatdevadersdezethema sherkennen.deeerstethemasprakzeaan,omdatzehetaanleren vandetraditionelewaarde respectvoorouders enreligieuzeopvoedingalskernpuntenindeturkse opvoedingbeschouwen. Tweede thema overeenstemming tussen partners vinden ze meer een algemeen probleem, dat volgensheninallegezinnenkanvoorkomen.devaderserkennenookdatzemoeitehebbenmetop éénlijnstaanmethunpartners. Doorbijditonderzoekeencultuursensitiefopvoeddebatteorganiserenenherkenbarethema ste behandelen,isdebetrokkenheidvandevadersvergroot.aanhunnon_verbalehoudingenverbale reactieswasteziendatzeoprechtwarengeïnteresseerdindebehandeldethema s. 4) Bevorderenvanempowerment Bij het uitvoeren van groepsgericht opvoedingsondersteuningsprogramma, zoals het opvoeddebat met de Turkse vaders is het bevorderen van empowerment van belang om de vaders verder te kunnenhelpen.deturksevaderswordenhierdoorinstaatgesteldzelfhunvragen/dilemma sopte lossen. Het bevorderen van sociale ondersteuning draagt hiertoe bij. De vaders die bij een groepsgerichtaanbod(zoalseenopvoeddebat)bijelkaarkomen,vormeneennieuwondersteunend netwerkvoorelkaar.doordevadersbijelkaartebrengenenonderlingoveropvoeddillema stelaten praten, komen ze tot nieuwe inzichten die ze verder kunnen toepassen. De draagkracht van de vaderswordthiermeevergroot,waardoorzehunproblemenkunnenordenenenzelfoplossen. Een ander element wat van belang is bij het bevorderen van empowerment is de positieve benaderingvanvaders.ditkanbijvoorbeelddoordevaderstevertellendathuninbreng/ervaring tijdenshetopvoeddebatwordtgeaccepteerdengewaardeerd.dezepositievebenaderingdraagtbij aanhetzelfvertrouwenvanvadersinhuneigenkunnen. Devadershebbenhetexperimentopvoeddebatalsondersteunendervaren.Tijdensdeintroductie van het opvoeddebat heb ik de vaders verteld dat hun inbreng zal worden geaccepteerd en gewaardeerd,datnietsfoutisendatiederzijneigenmaniervanopvoedenheeft.alslaatsthebik 43
ookvertelddatwebijelkaarzijngekomenomvanelkaarteleren.dezepositievebenaderingheeft ervoorgezorgddatzeactiefbetrokkenwarenenmetelkaargingendiscussiëren. Aan het eind gaven ze aan dat ze van elkaar en met elkaar hebben geleerd. De vaders meenden nieuweinzichtentehebbengekregen.demeerderheidzouhetprettigvindenalservervolgdebatten komenenbijvoorkeurinhuneigentaal.zevindendebehandeldethema s religieuzeopvoeding en respect voor ouders belangrijke en grote thema s, die volgens hen niet in één opvoeddebat te behandelen zijn. Als er vervolgdebatten worden georganiseerd willen ze hier verder over praten/debatteren. Hieruit blijkt dat de vaders zich gesteund voelen, maar nog geen genoegen aan hebben. Om de empowermentvandevaderstekunnenbevorderen,zijnmeerdereopvoeddebattennodig.uitdit onderzoek bleek dat de vaders bij een eerste opvoeddebat geen persoonlijke vragen/problemen inbrengen. Dit heeft met de fasen in groepsprocessen te maken. De vaders die de eerste keer bij elkaarkomen,voelenzichvaakonzekerenonveilig.eeneersteopvoeddebatisdaarommeervoor oriënteren en aftasten. De vaders die bij een eerste opvoeddebat niet durven hun persoonlijke ervaringenintebrengen,zullenditvolgensdeopdrachtgeverbijvervolgdebattensteedsmeerdoen. Wanneer de vaders dit doen en antwoorden op hun vragen/problemen krijgen wordt hun empowermentbevorderd. 44
4.8 Verslagimplementatie _ Implementatieplan. Ter afronding van dit project is er gekozen voor de zachte landing. Zachte landing is een bijeenkomstmetdebetrokkenenomdeaanbevelingendieuithetonderzoeknaarvorenkomente bespreken.tijdensdezachtelandingwordtnagegaanhoedeoplossingvaltenwaareventuelekritiek zit. Uiteindelijk moet men nagaan of de aanbevelingen aangepast moeten worden om ze te laten passenbijdewensenennodenvandebetrokkenen. Voordezachtelandingiserafspraakgemaaktmetdeopdrachtgever.Dezachtelandingzalop21mei van15.00tot16.00plaatsvinden.tijdensdezachtelandingzaliktrachteneenantwoordtegevenop devraagvandeopdrachtgever(dusdecentralevraagbijditproject).ikgahemvertellendathet middel opvoeddebat de Turkse vaders aanspreekt en dat ze zelfs hebben aangegeven, dat ze aan vervolgdebattenwillendeelnemen. Ikzalhemaanbevelenmetwelkeopvoedthema shijverderkangaanenwelkeelementenvanbelang zijnbijhetopzettenvangeschiktopvoeddebatvoordezedoelgroep.tijdensdezachtelandinggaik proberenteachterhalenwathijvandeaanbevelingenvindt. _ Besprekingvanderesultatenvandeimplementatieplusconclusie 45
4.9 Conclusiesenaanbevelingen Centralevraagbijditprojectluidt: Hoe kan Trias Pedagogica het middel opvoeddebat geschikt maken en inzetten voor de Turkse vaders? 1) Laagdrempeligaanbod ZoalsindeliteratuurnaarvorenkomtspreekteenlaagdrempeligaanbodalsopvoeddebatdeTurkse vadersaan.meteenlaagdrempeligaanbodwordtindezecontexteenaanbodbedoeldwaarbijde vadersonderlingvaninformatiekunnenuitwisselenoverdeopvoedingeninminderematemetde deskundigen.dezevaderswillengraagaanvervolgdebattendeelnemen.uithunvraagkanworden opgemaakt dat ze behoefte hebben aan opvoedingsondersteuning. Het inzetten van het opvoeddebatishierbijeengeschiktmiddelvoortriaspedagogica. 2) Turksetrainer Bijhetnietinschakelenvanhulpofnietmeedoenaanopvoedingsondersteuning,istaalbarrièreéén van de oorzaken die de vaders bij dit onderzoek noemen. De meeste vaders zouden het prettig vinden als er vervolgdebatten komen bij voorkeur in hun eigen taal. Trias Pedagogica kan deze taalbarrièreoverbruggendooropvoeddebattenindeturksetaalteorganiserenendittelatenleiden dooreentrainervandezelfdeafkomst.hierdoorkunnenzoweldetraineralsdeturksevaderselkaar beter begrijpen, omdat ze dezelfde taal spreken en in hoofdlijnen dezelfde normen en waarden hebben. 3) Cultuursensitiefopvoeddebat Bij het opzetten van een geschikt opvoeddebat voor de Turkse vaders is het belangrijk dat het bestaandmiddelwordtaangepastaandenormenenwaardenvandeturksecultuur.ditkantrias Pedagogicadoendoordeopvoedthema s,diebinnendeturkseopvoedingspelentebehandelen. De meest genoemde opvoedthema s en _vragen die door de Turkse vaders in verschillende onderzoekenwordengenoemdzijnhieronderweergegeven.omeencultuursensitiefopvoeddebat voordeturksevadersteorganiseren,ishetbehandelenvanéénofmeervandezethema sofvragen vanbelang. De hieronder staande thema s kunnen behandeld worden door fragmenten te laten zien die aansluitenbijdethema s.daarnakunnendevadersgevraagdwordenwatzezien,hoezijinzoeen situatiezoudenhandelen,hoezijzoudendenkenenvoelen.alsergeenbestaandefragmentenzijn kunnendezethema sookinhetkortmondelingwordentoegelicht.nadetoelichtingkunnenerweer vragen worden gesteld. Door de vaders onderling te laten praten, kunnen er naar antwoorden/inzichtenwordengezochtdiedeturksevaderskunnenhelpenbijhetoplossenvandeze vragen. 46
Opvoedvragen: Opvoedenintweeculturen.Hoemoetdat?(respectvoorouderenenreligieuzeopvoeding) Hoekunnenweonzekinderenmeerruimtegevenzonderdatditleidttotverliesaanrespect voorhetouderlijkgezag? Hoekunnenweonzekinderenbegeleidenbijhettoepassenvanderegelsvanuitde Islam en tegelijkertijd ervoor zorgen dat ze inspelen op de eisen en verwachtingen vanuit de maatschappij? Hoekunnenweonzekinderenbegeleidennaareengoedetoekomst? Opvoedthema s: Overeenstemmingtussenvaderenmoederisbelangrijk Discriminatie IkzoutriasPedagogicaaanbevelenomdeeerstetweeadrieopvoeddebattendethema s respect voor ouders en religieuze opvoeding te behandelen. Deze twee thema s worden namelijk als kernpuntenindeturkseopvoedinggezien.uithetpraktijkonderzoekbleekookdatdeinteresseen betrokkenheidbijdezethema sgrootis.devadersinhetonderzoekgavenaandatdezegroteen belangrijkethema szijndievolgenshennietinéénopvoeddebatkanwordenbehandeld.nadatdeze thema s voldoende zijn behandeld, kan hen gevraagd worden welke thema s zij nog meer willen behandelen.eventueelkunnendeanderegevondenthema suitdeliteratuurvoorgelegdwordenom na te gaan of deze ook herkenbaar zijn. In het vervolg zou ik Trias Pedagogica aanraden om vraaggericht te werken. Op deze manier kunnen ze beter aansluiten bij de doelgroep, hun opvoedvragenbeantwoordenendaarmeedeempowermentvandevadersbevorderen. 4) Bevorderenvanempowerment Bij het uitvoeren van groepsgericht opvoedingsondersteuningsprogramma, zoals het opvoeddebat met de Turkse vaders, is het bevorderen van empowerment van belang om de vaders verder te kunnen helpen. Het bevorderen van sociale ondersteuning draagt hiertoe bij. Door de vaders bij elkaartebrengenenonderlingoveropvoeddillema stelatenpraten,komenzetotnieuweinzichten die ze verder kunnen toepassen. De Turkse vaders worden hierdoor in staat gesteld zelf hun vragen/dilemma soptelossen.uitditonderzoekbleekdatdevadersbijeeneersteopvoeddebat geen persoonlijke vragen/problemen inbrengen. Dit heeft met de fasen in groepsprocessen te maken. De vaders die de eerste keer bij elkaar komen, voelen zich vaak onzeker en onveilig. Een eersteopvoeddebatisdaarommeervoororiënterenenaftasten.omeenopvoedingsondersteuning aan te bieden en de empowerment van de vaders te kunnen bevorderen is er echter meerdere opvoeddebattennodig. 47
Triaspedagogicakanhieraanbijdragendoorsteedsmeteenvastegroepperiodiekopvoeddebatten teorganiseren.devadersdieelkaarlangzamerhandzullenlerenkennen,zulleninvervolgdebatten zichwaarschijnlijkveiligervoelenenmeerhunopvoedvragen/problemennaarvorenbrengen.door meteengroepvadershierovertebuigenentediscussiërenkunnendevadersinzichtenkrijgendie heninstaatzalstellenzelfhunvragen/problemenoptelossen. Hetvergrotenvanhetondersteunendnetwerkdraagthiertoebij.Devadersdiebijeengroepsgericht aanbod(zoalseenopvoeddebat)bijelkaarkomen,vormeneennieuwondersteunendnetwerkvoor elkaar. Door de vaders bij elkaar te brengen en onderling over opvoeddillema s te laten praten, komenzetotnieuweinzichtendiezeverderkunnentoepassen.dedraagkrachtvandevaderswordt hiermeevergroot,waardoorzehunproblemenkunnenordenenenzelfoplossen. Een ander element wat van belang is bij het bevorderen van empowerment is de positieve benaderingvanvaders.ditkantriaspedagogicadoendoorbijvoorbeelddevadersbijhetbeginte vertellen dat hun inbreng/ervaring tijdens het opvoeddebat wordt geaccepteerd en gewaardeerd. Dezepositievebenaderingdraagtbijaanhetzelfvertrouwenvanvadersinhuneigenkunnen. 5) Werving Aanheteindevanhetopvoeddebat,tijdensdeevaluatierondeisdevadersgevraagdwaaromhet bereikenenbetrekkenvanturksevaders bij opvoedingsondersteuning moeizaam is. Volgens deze vaderskomtditdooronderanderedetaalbarrièreenhetnegatiefbeeldoverhulpverleninginde Turkse gemeenschap. Binnen deze gemeenschap wordt men als: psychisch gestoord of als zwak beschouwdalsmenincontactkomtmethulpverlenendeprogramma s/instanties.devadersvinden dat dit beeld in de Turkse gemeenschap moet veranderen en dat dit kan door mond tot mond reclame. TriasPedagogicakanditbeeldindeTurksegemeenschapveranderendoormondopmondreclame tegebruiken.devadersdiebijditonderzoekzijnbereikt,kunnenhierbijeenbelangrijkerolspelen. Dezevaderswarenzeerpositiefoverhetaanbodenwillengraagaanvervolgdebattendeelnemen. Wanneer er vervolgdebatten met deze vaders worden georganiseerd, zou Trias Pedagogica deze vaderskunnenvragenomhetaanbodinhuneigennetwerktepromoten. Ook kan Trias Pedagogica de doelgroep werven door ze in moskeeën, Turkse stichtingen en koffiehuizenteontmoeten.bijdezepersoonlijkebenaderingkunnenzedevadersinformerenover hetaanbodopvoeddebatendewerkwijzevantriaspedagogica.hetisbelangrijkdatdewervingin de Turkse taal gebeurt om de taalbarrière te overbruggen. Bij voorkeur door een Turkse beroepskracht die het opvoeddebat gaat leiden. De vaders zien dan meteen wie het debat gaat leidenenwatvoorpersoonhetis.dezepersoonlijkebenaderingverlaagtdedrempelvoordevaders omzichvoorhetaanbodoptegeven. 48
4.10 Reflectie Reflectieopdetoegepastelijn Alslijnbijmijnonderzoekhadikervoorgekozenomteexperimenteren.Omdatikdachtdatdezede meest geschikte lijn is om achter te komen of de methodiek opvoeddebat de Turkse vaders aanspreekt. Zoals gedacht heeft het experimenteren, organiseren van opvoeddebat antwoord gegevenopdevraagvandeopdrachtgever.tijdensdeevaluatierondemetdevadersisnaarvoren gekomen dat deze methodiek hen aanspreekt. De vaders hebben aangegeven, dat ze het opvoeddebateennuttigmiddelvindenomantwoordentekrijgenophunopvoedvragen.tijdensde diepgaandeinterviewswerdditdoordevadersherhaald.ookkwamnaarvorendatdebehandelde thema sherkenbaarzijnvoordezevaders. Door het experiment te hebben uitgevoerd, kan ik nu de opdrachtgever aanbevelen dat de methodiek opvoeddebat en de door mij gevonden thema s: opvoeden in twee culturen (respect voor ouders en religieuze opvoeding) en overeenstemming tussen partners de Turkse vaders aanspreekt. Reflectieopcommunicatie Ikhadmetdeopdrachtgeverbijhetbeginvanditprojectafgesprokendatwedeeerstemaandomde twee weken bijeen zouden komen. Dit om de juiste richting in het afstudeerproject te vinden en de uitkomstenenvoortgangtebespreken.nadeeerstemaandzoudenweomdedriewekenafspreken. Zoalsafgesprokenhebbenweookdeeerstemaandomdetweewekenafgesproken.Nadathetplanvan aanpak was opgesteld, hebben we een maand later afgesproken om het literatuuronderzoek te bespreken. Tijdens deze afspraak hebben we het verslag inhoudelijk besproken en heb ik feedback gekregen.naditgesprekzijnweweereenweeklaterbijeengekomenomeengeschiktopvoeddebatop te zetten voor de Turkse vaders. Bij deze afspraak waren de Turkse trainer en de adviseur van de opdrachtgeverookaanwezig.dezelfdedaghebiktehorengekregendatdeopdrachtgevertijdenshet experimentnietaanwezigkonzijn.hijhadzijnadviseurgevraagdombijhetexperimentaanwezigtezijn. ZoalsafgesprokenwasdeTurksetrainerendeadviseurtijdenshetexperimentbetrokken. Nahetexperimenthebikafzonderlijkmethenafgesprokenomhunobservatieenervaringenoverhet opvoeddebattebespreken.deopdrachtgever,zijnadviseurendetrainerstondenaltijdopenvooreen afspraak.tussendoorhieldenweookmailcontact,daaromverliepdecommunicatieheelsoepelenzoals gepland. Reflectiepedagogischerelevantievandeoplossing De methodiek opvoeddebat spreekt de Turkse vaders aan. Ze zijn bereidt om verder te gaan met vervolg opvoeddebatten. Door dit aanbod zullen de Turkse vaders meer betrokken zijn bij de opvoeding van hun kinderen. Hiermee doen we indirect recht aan de vorming, welbevinden en vrijheid van de Turkse kinderen en/of jongeren. We willen de optimale ontwikkeling van Turkse kinderen bevorderen door versterking van pedagogische draagkracht en competentie van hun vaders. 49
50
B C D E K P R S Literatuurlijst _ Bakker, I., Blokland, G. & Wijnen, H. (2010). Samen delen. Methodiek voor opvoedingsondersteuningingroepen(5 e dr.).amsterdam:uitgeverijswp. _ Burggraaf_Huiskes,M.(2008).Opvoedingsondersteuning.Alsbijzonderevormvanpreventie (4eherz.dr.).Bussum:Coutinho. _ Buysse,W.H.,Nienhuis,T.(2007). Vadersoveropvoedingsondersteuning Resultatenvan groepsgesprekkenmetvadersuitmoeilijkbereikbaredoelgroepenoverhunbehoefteaan opvoedingsondersteuning.denhaag:tympaaninstituut. _ Chand,A.&Thoburn,J.(2005).Researchreview:Childandfamilysupportserviceswith minorityethnicfamilies:whatcanwelearnfromresearch?.blackwellpublishing. Distelbrink,M.,Essayah,O.&Vandenbroucke,M.(2010).Onderzoeksagenda Diversiteitin hetjeufdbeleid.utrecht:verwey_jonkerinstituut. Expooexpertisecentrumopvoedingsondersteuning.(2012).Opvoedingen opvoedingsondersteuningbijgezinnenmeteenmigratiegeschiedenis.uitgever:expoo Keulen,A.van,Beurden,A.van&Pels,T.(2010). Vanalleswatmeenemen.Diversiteitin opvoedingsstijleninnederland.bussum:coutinho. Pels,T.,Distelbrink,M.&Postma,L.(2009). Opvoedingindemigratiecontext.Reviewvan onderzoeknaardeopvoedingingezinnenvannieuwenederlanders.utrecht:verwey_jonker Instituut. Pels,T.,Ketner,S.&Naber,P.(2012).Eenvaderismeerdan100meesters.Versterkenvan vaderschapinamsterdam.utrecht:kennisplaatstienplus Rooien_Mutsaers, K. van, Ince, D. (2011). Wat werkt bij migrantenjeugd en hun ouders? Utrecht:NederlandsJeugdinstituut. 51
_ Sarkadi,A.,Kristiansson,R.,Oberklaid,F.&Bremberg,S.(2007) Fathers involvementand children sdevelopmentaloutcomes:asystematicreviewoflongitudinalstudies.acta Peadiatrica T _ Tan, N., Bekkema, N. & Öry, F. (2008). Toepasbaarheid van opvoedingsondersteuning voor Marokkaanse en Turkse gezinnen in Nederland. TNO: Nederlandse Organisatie voor toegepast_natuurwetenschappelijkonderzoek. Ij _ Yaman,A.,Mesman,J.,IJzendoorn,M.H.van,Bakermans_Kranenburg,M.J.&Linting,M. (2010). Parentinginanindividualisticculturewithacollectivisticculturalbackground:The caseofturkishimmigrantfamilieswithtoddlersinthenetherland.journalofchildand FamilyStudies Geraadpleegdewebsites: _ Hoeorganiseerjeeenopvoeddebat? (2010).Verkregenop5maart,2012,van http://www.samenwerkenvoordejeugd.nl/nl/actueel/nieuwsberichten/2010_ 2010/Hoe_organiseer_je_een_opvoeddebat.html _ Opvoeddebatstappenplan (2010).Verkregenop7maart,2012,van http://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/gezin_werk_en_opvoeden/opvoeddebat 52
Bijlagen 53