[3.B.2_2 Energie management actieplan]

2012 CO2 prestatieladder niv. 3 Struyk Verwo Aqua [3.B.2_2 Energie management actieplan] CO2-prestatieladder Niv. 3

3.B.2_2 Energie management actieplan 1. ALGEMENE EISEN... 3 1.1 ENERGIEMANAGEMENTSYSTEEM... 3 1.2 TOEPASSINGSGEBIED... 3 1.2.1 Organisational boundary... 3 1.2.2 Operational boundary... 3 1.3 CONTINUE VERBETERING... 3 2. MANAGEMENTVERANTWOORDELIJKHEID... 4 2.1 DIRECTIE... 4 2.2 DIRECTIEVERTEGENWOORDIGER... 4 3. ENERGIEPLANNING... 4 3.1 ALGEMEEN... 4 3.2 WETTELIJKE EN ANDERE EISEN... 4 3.3 ENERGIEBEOORDELING... 4 3.3.1 Directe CO 2 -emissies(scope 1)... 5 3.3.2 Indirecte CO 2 -emissies(scope 2):... 5 3.4 REFERENTIE VOOR ENERGIEVERBRUIK... 5 3.5 ENERGIEPRESTATIE INDICATOREN... 5 3.6 DOELSTELLINGEN, TAAKSTELLINGEN EN PROGRAMMA S M.B.T. ENERGIE... 6 4. IMPLEMENTATIE EN UITVOERING... 6 4.1 ALGEMEEN... 6 4.2 BEKWAAMHEID, TRAINING EN BEWUSTZIJN... 6 4.2.1 Bekwaamheid... 6 4.2.2 Trainingen... 7 4.2.3 Bewustzijn... 7 4.3 COMMUNICATIE... 7 4.3.1 Interne communicatie... 7 4.3.2 Externe communicatie... 7 4.4 DOCUMENTATIE... 7 4.4.1 Documentatie-eisen... 7 4.4.2 Beheersing van de documenten... 7 4.5 BEHEERSING VAN DE WERKZAAMHEDEN... 8 4.6 ONTWERP... 8 4.7 INKOOP ENERGIEDIENSTEN, PRODUCTEN, APPARATEN EN ENERGIE... 8 5. CONTROLE... 9 5.1 MONITORING EN METING... 9 5.2 BEOORDELING VAN DE NALEVING WETTELIJKE EN ANDERE EISEN... 9 5.3 INTERNE AUDIT VAN HET ENERGIEMANAGEMENTSYSTEEM... 9 5.4 AFWIJKINGEN, CORRIGERENDE EN PREVENTIEVE MAATREGELEN... 9 5.5 BEHEERSING VAN REGISTRATIES... 9 6. DIRECTIEBEOORDELING VAN HET ENERGIEMANAGEMENTSYSTEEM... 10 6.1 ALGEMEEN... 10 6.2 INPUT VOOR DE DIRECTIEBEOORDELING... 10 6.3 OUTPUT VAN DIRECTIEBEOORDELING... 10 20130611 Definitief STRUYK VERWO AQUA 2

Energie management actieplan 3.B.2_2 1. Algemene eisen 1.1 ENERGIEMANAGEMENTSYSTEEM Struyk Verwo Aqua B.V. (hierna SVA genoemd) heeft een CO 2 reductiesysteem ingericht, gedocumenteerd en geïmplementeerd en onderhoudt deze overeenkomstig de eisen van de NEN- ISO 50001-norm. Het vormt een onderdeel van de algehele bedrijfsvoering, van de managementsystemen en is gericht op de energieaspecten en verbetering in energie-efficiency. 1.2 TOEPASSINGSGEBIED 1.2.1 Organisational boundary SVA (KvK 13003803) heeft één vestiging aan de Kanaaldijk 10, 6031 MZ te Nederweert. SVA is onderdeel van CRH Products Belgium Civil welke deel uit maakt van de internationale groep CRH (Cement Roadstone Holding). CRH is marktleider op vlak van grondstoffen, bouwmaterialen en producten voor infrastructuur en waterbehandeling. Met hoofdzetel in Ierland is CRH met 80.000 medewerkers actief in 35 landen. CRH Products Belgium Civil heeft een uitgebreid aanbod van basisproducten en ontwikkelt samen met klanten en opdrachtgevers prefab betonoplossingen op maat. De organizational boundary is vastgesteld volgens de controle benadering, de financiële controle. SVA is verantwoordelijk voor 100% van de GHG emissies die vrijkomen bij de bedrijfsvoering. 1.2.2 Operational boundary Om de operational boundary af te bakenen is gebruik gemaakt van de scope indeling volgens het CO2 -Prestatieladder-protocol van de Stichting Klimaatvriendelijk Aanbesteden & Ondernemen (SKAO). 1.3 CONTINUE VERBETERING Het energiebeleid is gericht op continue verbetering van alle bedrijfsprocessen ten aanzien van het energiegebruik en -verbruik. Hierin spelen alle medewerkers en de diverse afdelingen een zeer belangrijke rol. 3 STRUYK VERWO AQUA 20130611 Definitief

3.B.2_2 Energie management actieplan 2. Managementverantwoordelijkheid 2.1 DIRECTIE De directie heeft een energiebeleid opgesteld waarin zij haar verbintenis tot ondersteuning en continue verbetering van de effectiviteit van het energiemanagementsysteem aan toont. Daarbij stelt de directie voldoende middelen (tijd, financiële middelen, personeel) ter beschikking die nodig zijn om de geformuleerde energiereductiemaatregelen en (milieu-) doelstellingen uit te voeren rekening houdend met het correct functioneren van het bedrijf inclusief de managementsystemen. De eisen die de directie stelt aan deze middelen zijn dezelfde eisen die een overheids- of keuringsinstantie stelt. Er worden geen standaardbudget of eisen vastgesteld voor de benodigde middelen, hetgeen de flexibiliteit vergroot. 2.2 DIRECTIEVERTEGENWOORDIGER Quality Assurance is verantwoordelijk voor alles met betrekking tot het managementsysteem en de CO 2 -Prestatieladder. De Quality Administrator is verantwoordelijk voor het onderhouden van het managementsysteem en voor het opstellen, het verzamelen van data ten behoeve van de emissieinventarisatie en het rapporteren conform ISO 14064-1 en de CO 2 -Prestatieladder. 3. Energieplanning 3.1 ALGEMEEN Om te voldoen aan de eisen van ISO 50001 en de CO 2 -Prestatieladder stelt SVA jaarlijks haar CO 2 - footprint op aan de hand van de Milieubarometer van Stichting Stimular. Door middel van het invoeren van data in de Milieubarometer worden de CO 2 -emissies gekwantificeerd en berekend in tonnen. De emissieaspecten van scope 1 en scope 2 worden volgens het CO 2 - prestatieladderprotocol van SKAO weergegeven. 3.2 WETTELIJKE EN ANDERE EISEN SVA conformeert zich aan de van toepassing zijnde wettelijke en andere eisen, welke tweemaal per jaar worden beoordeeld, met betrekking tot de energieaspecten. Wettelijke eisen; deze komen voort uit: Nationale en internationale eisen; Landelijke, provinciale of gemeentelijke eisen; Eisen opgenomen in de vergunning. Andere eisen; deze komen voort uit: Eigen beleid; Overeenkomsten/afspraken met overheidsinstanties; Overeenkomsten/afspraken met klanten; Niet-wettelijke richtlijnen; Vrijwillige gedragscodes of praktijkrichtlijnen; Vrijwillige milieukeur of verbintenissen tot productzorg; Eisen van brancheverenigingen; Overeenkomsten met buurtgroepen of niet-gouvernementele organisaties (NGO s); Openbare verplichtingen van de organisatie. 3.3 ENERGIEBEOORDELING Het energiegebruik en -verbruik wordt geanalyseerd, geëvalueerd en significant energiegebruik geïdentificeerd. De volgende energieaspecten en -stromen zijn per scope geïnventariseerd en vastgelegd: 20130611 Definitief STRUYK VERWO AQUA 4

Energie management actieplan 3.B.2_2 3.3.1 Directe CO 2 -emissies (scope 1) Brandstoffen Diesel voor verwarming in liters Propaan voor verwarming in liters Diesel voor mobiele transportmiddelen in liters Emissies Koudemiddel R22 in kg Koudemiddel - R407 in kg Koudemiddel - R410a in kg Zakelijk verkeer (leasewagenpark) Personenwagen in liters benzine Personenwagen in liters diesel Personenwagen in km hybride 3.3.2 Indirecte CO 2 -emissies (scope 2): Elektriciteit Ingekochte groene elektriciteit in kwh Privéauto voor zakelijk verkeer Personenwagen in km Zakelijke vliegreizen Vliegtuig regionaal (<700 km) Vliegtuig Europa (700-2500 km) Vliegtuig mondiaal (>2500 km) 3.4 REFERENTIE VOOR ENERGIEVERBRUIK SVA heeft 2012 vastgesteld als referentiejaar. Zij wil een reductie nastreven van minimaal 2 % op de totale jaarlijkse CO 2 -emissie ten opzichte van 2012. Tegen 2015 is het streven om 4 % te reduceren tov 2012 en tegen 2020 5 %. 3.5 ENERGIEPRESTATIE INDICATOREN In de onderstaande tabel worden de energieaspecten weergegeven die periodiek gemonitord, gemeten en beoordeeld worden. De prestaties worden vergeleken met het voorgaande jaar. Energiefactor Energiestroom Meetmoment Wie Hoe/Waar Brandstoffen Diesel tbv Maandelijks Hoofd TD Facturen leverancier verwarming en Tankregistraties heftrucks [in l] Propaan [in l] Periodiek Hoofd TD Gegevens via inkoop Emissies Koudemiddel- Jaarlijks Hoofd TD Koelmachine logboeken R22 [in kg] Koudemiddel- Jaarlijks Hoofd TD Koelmachine logboeken R407 [in kg] Koudemiddel- Jaarlijks Hoofd TD Koelmachine logboeken R410a [in kg] Zakelijk verkeer Personenwagen benzine [in l] Halfjaarlijks Quality Administrator Gegevens via leasewagenmaatschappij Personenwagen diesel [in l] Halfjaarlijks Quality Administrator Gegevens via leasewagenmaatschappij Personenwagen hybride [in km] Halfjaarlijks Quality Administrator Gegevens via leasewagenmaatschappij Electriciteit Ingekochte Maandelijks Hoofd TD Meterstand aflezen elektriciteit [in kwh] Prive auto voor zakelijk verkeer Personenwagen [in km] Halfjaarlijks Quality Administrator Kilometerregistratie via boekhouding Zakelijke vliegreizen Vliegtuig [in km] Halfjaarlijks Quality Administrator Gegevens via boekhouding 5 STRUYK VERWO AQUA 20130611 Definitief

3.B.2_2 Energie management actieplan 3.6 DOELSTELLINGEN, TAAKSTELLINGEN EN PROGRAMMA S M.B.T. ENERGIE Het CO 2 reductiesysteem maakt onderdeel uit van het managementsysteem volgens ISO 14001 en is opgesteld volgens de plan-do-check-act cyclus. Deze manier dwingt SVA tot continue verbeteringen. De directie stelt tijdens de directiebeoordeling verbeterdoelstellingen op ten behoeve van het kwaliteit-, milieu- en energie beleid. De geformuleerde (milieu-)doelstellingen en energiereductiemaatregelen worden tijdens de jaarlijkse directiebeoordeling geëvalueerd en geactualiseerd. Tevens worden in de directiebeoordeling nieuwe doelstellingen en energiereductiemaatregelen opgesteld mede naar aanleiding van de CO 2 -footprint. De opgestelde (milieu-)doelstellingen en energiereductiemaatregelen zijn SMART opgesteld en opgenomen in het 3.B.2_1 Energiereductieprogramma (2012). Periodiek worden de (milieu-) doelstellingen en energiereductiemaatregelen intern en extern gecommuniceerd (zie 3.C.2_1 Communicatieplan CO 2 reductiesysteem). 4. Implementatie en uitvoering 4.1 ALGEMEEN SVA geeft de zorg voor het milieu hoge prioriteit bij haar bedrijfsvoering. Daarom stelt zij (milieu-) doelstellingen en energiereductiemaatregelen op om haar CO 2 -uitstoot en haar energieverbruik te verminderen. 4.2 BEKWAAMHEID, TRAINING EN BEWUSTZIJN 4.2.1 Bekwaamheid Directie De directie bepaalt het te voeren beleid, doet investeringen en stelt financiële middelen beschikbaar voor de uitvoering van het energiebeleid. De directie bepaalt het energiebeleid. Zij communiceert zowel intern als extern over het beleid. Managementteam Het managementteam bespreekt tijdens het MT overleg zaken aangaande het energiebeleid. De betrokkenheid van de directie en het managementteam beperkt zich hierdoor niet allen tot de directiebeoordeling. Indien wenselijk zullen resultaten van dit overleg intern en / of extern gecommuniceerd worden. Directievertegenwoordiger De directievertegenwoordiger is de Quality Assurance. De directievertegenwoordiger is verantwoordelijk voor het energiebeleid. Hierover voert de directievertegenwoordiger regelmatig overleg met de Quality Administrator. De directievertegenwoordiger bespreekt zaken aangaande het energiebeleid in het managementoverleg. Quality Administrator De Quality Administrator is verantwoordelijk voor de uitvoering van het energiebeleid en documentatie en voert daarover overleg met de directievertegenwoordiger. Ook zal de Quality Administrator (na goedkeuring door de directie) het vastgestelde beleid in nauw overleg met betrokkenen (directie, MT, leidinggevenden en medewerkers) bespreken en uitvoeren. De Quality Administrator controleert tweemaal per jaar of de wettelijke en andere eisen die van toepassing zijn op de milieu- en energieaspecten nog actueel zijn. 20130611 Definitief STRUYK VERWO AQUA 6

Energie management actieplan 3.B.2_2 Managers De managers zijn verantwoordelijk voor de uitvoering van het door de directie goedgekeurde energiebeleid. Zij worden geacht om mee te denken en voorstellen te doen ten aanzien van verbeteringen op het gebied van energie-efficiency. Medewerkers Alle medewerkers zullen de werkzaamheden uitvoeren volgens het opgestelde beleid en de op dat moment geldende procedures. Ook zij worden geacht om mee te denken en voorstellen te doen ten aanzien van verbeteringen op het gebied van energie-efficiency. 4.2.2 Trainingen HR, de Sales Director en de Plant Manager zijn verantwoordelijk voor een optimaal personeelsbeleid waarbij de nodige aandacht aan opleiding, training en/of instructies van het uitvoerend personeel wordt besteed. Opleidingen en trainingen (intern of extern) maken onderdeel uit van het kwaliteit-, milieu-, en energiebeleid. Door te voldoen aan het vastgestelde profiel voor de verschillende functies wordt direct de kwaliteit van de medewerkers geborgd. 4.2.3 Bewustzijn Alle medewerkers zijn bekend met en zich bewust van hun taken en verantwoordelijkheden ten opzichte van Kwaliteit, Arbo, Milieu en Energie. 4.3 COMMUNICATIE 4.3.1 Interne communicatie De interne communicatie is gericht op het informeren van alle medewerkers over het energiebeleid en de energiereductiedoelstellingen. Mede dankzij hun inbreng, kennis en medewerking kan invulling gegeven worden aan het energiebeleid, het behalen van de geformuleerde doelstellingen en de energiereductie. 4.3.2 Externe communicatie De externe communicatie is gericht op het informeren van klanten, prospects, leveranciers, bevoegd gezag en andere belanghebbenden over het energiebeleid en de energiereductiedoelstellingen en het breed uitdragen van het milieubeleid van SVA om op deze manier anderen aan te sporen eveneens hun CO 2 -uitstoot te verminderen en de zorg voor het milieu meer of een nog betere invulling te geven. 4.4 DOCUMENTATIE 4.4.1 Documentatie-eisen SVA heeft diverse procedures en documenten opgesteld die betrekking hebben op de diverse managementsystemen. 4.4.2 Beheersing van de documenten De Quality Administrator beheert de interne en externe documenten die betrekking hebben op de diverse managementsystemen. De directievertegenwoordiger geeft zijn goedkeuring voor (aanpassingen in) een document. Deze goedkeuring is tevens de vrijgave van het document. Uiteraard kan dit gaan in overleg met betrokken medewerkers, managers, management en directie. De managers zijn algemeen verantwoordelijk voor het uitvoeren en het toepassen van iedere wijziging. De Quality Administrator beheert één exemplaar van alle vervallen interne documenten met bijbehorende informatie. De externe documenten worden naar behoefte bewaard en overige documenten worden vernietigd. De gearchiveerde documenten worden gearchiveerd voor tenminste vijf jaar en zijn in te zien bij de Quality Administrator. 7 STRUYK VERWO AQUA 20130611 Definitief

3.B.2_2 Energie management actieplan 4.5 BEHEERSING VAN DE WERKZAAMHEDEN SVA beoordeelt de werkzaamheden die samenhangen met de milieu- en energieaspecten. Om de werkzaamheden te beheersen zijn en / of worden (milieu-) doelstellingen en energiereductiemaatregelen opgesteld met de afweging of de doelstelling of maatregel relevant en haalbaar is. 4.6 ONTWERP Bij de inkoop of het opnemen van een nieuw product en/of nieuwe dienst wordt uitgezocht welke invloeden het product heeft op alle aspecten (ontwerp, energie, milieu, productie, verkoop, gebruiker) van het proces. Belangrijk hierbij is dat het product en/of de dienst voldoet aan de wettelijke eisen met goede commerciële uitgangsposities. 4.7 INKOOP ENERGIEDIENSTEN, PRODUCTEN, APPARATEN EN ENERGIE Groepsbreed (anderzijds door SVA) zijn er procedures en richtlijnen (eigen eisen) opgesteld voor: Leasewagenpark; Inkoop groene stroom uit windenergie; Inkoop van machines en apparatuur (BBT s en energiezuinigheid); Kwaliteit en milieu. 20130611 Definitief STRUYK VERWO AQUA 8

Energie management actieplan 3.B.2_2 5. Controle 5.1 MONITORING EN METING SVA zal per kwartaal intern en extern haar energieverbruik en haar CO 2 -emissie rapporteren. De Quality Administrator is verantwoordelijk voor het inventariseren en analyseren van de benodigde gegevens. 5.2 BEOORDELING VAN DE NALEVING WETTELIJKE EN ANDERE EISEN De jaarlijkse controle, de directiebeoordeling en de interne audits vormen een optimale beoordeling op: Het energiebeleid; Het energiemanagementsysteem; De voortgang van de (milieu-)doelstellingen en de energiereductiemaatregelen; De wettelijke en andere eisen; De documentatie en registraties. 5.3 INTERNE AUDIT VAN HET ENERGIEMANAGEMENTSYSTEEM SVA hanteert een intern auditsysteem waarin zowel ISO 9001, 14001 als ook de CO 2 prestatieladder in zijn verwerkt. In het geval van de CO 2 -prestatieladder Op die manier wordt het effect van de managementsystemen getest. De aangestelde interne auditors hebben geen directe verantwoordelijkheid over de activiteiten die zij controleren. Door onpartijdigheid wordt het effect geoptimaliseerd. Jaarlijks vindt de energie-audit plaats. Deze energie audit betreft een inventarisatie van alle energiestromen en de mogelijkheden tot reductie hierin. 5.4 AFWIJKINGEN, CORRIGERENDE EN PREVENTIEVE MAATREGELEN De energiereductiemaatregelen worden jaarlijks beoordeeld. Indien zij niet het beoogde resultaat opleveren kunnen de doelstellingen en de maatregelen bijgestuurd worden of desgewenst kunnen er corrigerende of preventieve maatregelen getroffen worden. 5.5 BEHEERSING VAN REGISTRATIES Registraties ten behoeve van het energieverbruik en de CO 2 -emissie worden door de Quality Administrator verzameld en gearchiveerd. De registraties worden minimaal 5 jaar bewaard. 9 STRUYK VERWO AQUA 20130611 Definitief

3.B.2_2 Energie management actieplan 6. Directiebeoordeling van het energiemanagementsysteem 6.1 ALGEMEEN Met een frequentie van minimaal één maal per jaar (tenzij vaker wenselijk is) zal de directie en management in het bijzijn van de Quality Administrator en de directievertegenwoordiger het kwaliteits- en milieumanagementsysteem en het geïntegreerde CO 2 reductiesysteem beoordelen op functioneren en op geschiktheid. Bij deze beoordeling wordt uitgegaan van de normeisen van ISO 9001, ISO 14001, ISO 50001 en de ISO 14064. Ter voorbereiding op het management review draagt de Quality Administrator onderwerpen aan van de door de directie en management van SVA te beoordelen input. 6.2 INPUT VOOR DE DIRECTIEBEOORDELING De punten van input zijn : Communicatie Interne communicatie Externe communicatie Audits Actiepunten interne audits Resultaten interne audits Actiepunten externe audits Beoordeling van naleving van de wettelijke en andere eisen Prestaties en conformiteit Procesprestaties Milieu- en energieprestaties Milieuklachten Productconformiteit Veranderende omstandigheden Bedrijfsontwikkeling Ontwikkeling met betrekking tot wettelijke en andere eisen Ontwikkeling met betrekking tot milieu- en energieaspecten Status van corrigerende en preventieve maatregelen en verbeterpunten Corrigerende en preventieve maatregelen Verbeterpunten Verbetervoorstellen Actiepunten Realisatie doel- en taakstellingen Leveranciersbeoordeling 6.3 OUTPUT VAN DIRECTIEBEOORDELING De punten van de output zijn: Verbeteringen Verbeteringen ten aanzien van de managementsystemen Verbeteringen ten aanzien van producten Voorziening in de benodigde middelen Voortgang en tevredenheid Voortgang Tevredenheid Actiepunten, doelstellingen en verbeterpunten De resultaten (output) worden besproken met de betrokken medewerkers. 20130611 Definitief STRUYK VERWO AQUA 10

Energie management actieplan 3.B.2_2 Colofon Auteur(s) : Dennis Renders Datum : 11-06-2013 Versie : 1.0 Status : Definitief 11 STRUYK VERWO AQUA 20130611 Definitief