Activiteitenverslag 2016 Samenwerkingsakkoord tussen de Federale Staat, het Vlaams Gewest, het Waals Gewest en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest voor de uitvoering en financiering van de bodemsanering van tankstations Interregionale Bodemsaneringscommissie
Inhoudsopgave 1 Het samenwerkingsakkoord 7 2 De Interregionale Bodemsaneringscommissie 9 2.1 Samenstelling 9 2.2 Huishoudelijk reglement 9 2.3 Financiering : 10 2.4 Vergaderingen 10 3 Overzicht belangrijkste beslissingen Interregionale Bodemsaneringscommissie 13 3.1 Stand van zaken saneringsprogramma vzw BOFAS, 13 3.2 Overzicht geblokkeerde dossiers. 13 3.3 Werkgroep vzw BOFAS - dossiers na 2019 14 3.4 Jaarverslag, balansen en jaarrekening 2015 vzw BOFAS 14 3.5 Specifieke dossiers : 15 3.6 Budget 2016 vzw BOFAS 15 3.7 Gunning van opdrachten vzw BOFAS 15 3.8 Aanvraag van de vzw Bofas tot vermindering van de bijdragen 16. 4 Resultaten werking vzw BOFAS 19 4.1 Aanmeldingen in het kader van het samenwerkingsakkoord 19 4.2 Realisatie van het saneringsprogramma ; 19 3
Woord vooraf 2016 was het dertiende werkingsjaar van de Interregionale Bodemsaneringscommissie (lbc), ditmaal terug onder voorzitterschap van het Vlaamse Gewest. Het voorbije jaar werden door BOFAS verdere inspanningen geleverd om zo maximaal mogelijk dossiers te kunnen afronden tegen het einde van de erkenningsperiode. Dit zowel voor tankstations aangemeld in het kader van sluiting als verderzetting van de activiteiten. Mede dank zij de gezamenlijke inspanningen van BOFAS en de gewesten is intussen hier reeds een hele vooruitgang in geboekt. Door de Raad van Bestuur van BOFAS werd het voorbije jaar tevens een nieuw voorstel ingediend bij de lbc tot verlaging van de verplichte bijdrage tot 0 Euro. Dit voorstel werd door de lbc positief geadviseerd. In 2016 werd zoals de voorbije jaren constructief overleg gevoerd met de afgevaardigden van BOFAS rond diverse technische, juridische als financiële items. Hierbij werd telkens naar aanvaardbare oplossingen gezocht voor zowel de overheid, de fondsbeheerder als de uiteindelijke tankstationhouder. Het komende jaar zal de lbc haar werk nauwgezet en constructief verderzetten onder voorzitterschap van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. 5
1 Het samenwerkingsakkoord Het samenwerkingsakkoord kwam er om, naar het voorbeeld van wat reeds in het buitenland is gerealiseerd, een sluitend financieringsmechanisme te creëren dat moest toelaten het historisch passief van de talrijke tankstations op efficiënte wijze te saneren. Dit samenwerkingsakkoord trad volledig in werking op 26 maart 2004. Dit is de datum waarop de erkenning van SOFAS vzw, verleend bij besluit van de Interregionale Sodemsaneringscommissie op 3 maart 2004, in het Selgisch Staatsblad werd gepubliceerd. SOFAS kreeg de opdracht om in geval van "sluiting van de activiteiten van een tankstation", in naam en voor rekening van de exploitant, feitelijke gebruiker of eigenaar de bodemsanering van de betrokken verontreinigde site of het verontreinigd terrein te bewerkstelligen en te financieren. In geval van "verderzetting van de activiteiten van het tankstation" moet SOFAS advies verlenen over de bodemsanering van de betrokken verontreinigde site of het verontreinigd terrein, het administratief opvolgen, controleren en de bodemsaneringswerken gedeeltelijk terugbetalen. In 2007 werden een aantal aanpassingen en wijzigingen doorgevoerd aan het initiële samenwerkingsakkoord. Zo kon bij de start enkel een aanvraag worden ingediend voor tankstations die minstens tot en met 31 december 1992 werden geëxploiteerd. Om het toepassingsgebied te verruimenen alle tankstations die gesloten zijn de kans te geven zich aan te melden bij SOFAS, werd deze datum van 31 december 1992 geschrapt. Zo kan voor elk voormalig tankstation, ongeacht de datum van "stopzetting van de activiteiten van het tankstation", een aanvraag ingediend worden bij SOFAS. Ook de definitie van een "sanering bij wijze van overgangsmaatregel" werd gewijzigd. Tevens werd verduidelijkt dat SOFAS voor de inning van de bijdragen een beroep moet doen op de bevoegde federale administratie die gebruik kan maken van de gegevens van het Fonds voor de Analyse van Aardolieproducten. Daarnaast werd de omschrijving van wie zich kan aanmelden voor een tussenkomst bij SOFAS aangepast. In de praktijk bleek immers dat de begrippen 'saneringsplichtige' en 'saneringswillige' niet altijd even makkelijk te hanteren waren, dus kwam in het samenwerkingsakkoord een duidelijkere omschrijving op te nemen in het samenwerkingsakkoord van de mogelijke begunstigden van een tussenkomst. In het kader van een sluiting moest de aanvrager een verbintenis aangaan dat hij tot 15 jaar na sluiting geen nieuw tankstation zou (laten) uitbaten. De eigenaar diende deze verbintenis te garanderen door het stellen van een hypotheek voor de kosten die verbonden zijn met de bodemsanering. Het stellen van de hypotheek zorgde in bepaalde gevallen voor problemen en vormde een beletsel om aanvragen tot tussenkomst bij SOFAS in te dienen. Daarom is bij de wijzigingen van het initiële samenwerkingsakkoord beslist om de hypotheek te vervangen door een andere garantie. Deze bestaat erin dat de vergunningverlenende overheid een milieuvergunning voor de uitbating van een tankstation zal weigeren indien blijkt dat voor het desbetreffend terrein een aanvraag tot tussenkomst bij het fonds werd ingediend.. Omwille van de implicaties van de wijziging van het samenwerkingsakkoord en het feit dat in de praktijk bleek dat toch voor een aanzienlijk aantal potentiële dossiers geen tijdige en/of volledige aanvraag tot tussenkomst werd ingediend, werd een bijkomende aanmeldingstermijn voorzien om aanvragen in te dienen bij SOFAS. 7
Door de termijn te verlengen en toe te staan dat ook sluitingen van voor 1 januari 1993 een aanvraag tot tussenkomst kunnen indienen, werden een groot aantal bijkomende aanvragen ingediend. In het samenwerkingsakkoord is opgenomen dat voortaan het beschrijvend bodemonderzoek vooraf ter goedkeuring aan BOFAS moet worden voorgelegd alvorens het bij de bevoegde gewestelijke overheid wordt ingediend. Tevens is de termijn waarbinnen BOFAS het bodemsaneringsproject of het beschrijvend bodemonderzoek moet beoordelen van drie maanden teruggebracht naar twee maanden. Tenslotte werd toegevoegd dat de federale minister bevoegd voor Energie een effectieve waarnemer... I..J..J.. :..J.. n_...j.. _ 11,..-.....J : -1_ \::iii ~öii i-iiädi.~vöivdiiyöiiu "Y->ióciiiiöiiiöi i:iciiiuuiui.. i...iö vvciciiii\::iiiëi v-"uiui. Ui-i öii\t'i Vciyè:.i\.H:iiiiiy yciii \..ie lnterreqionale Bodemsanerinqscomrnissie (!BC) uitgenodigd. Dit gewijzigd samenwerkingsakkoord werd goedgekeurd door de diverse gewesten en de federale overheid op de hierna vermelde data: Het Vlaams Gewest: decreet van 8 jum 20Ó7; Het Waals Gewest: decreet van 24 mei 2007; Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest: ordonnantie van 9 juli 2007; De Federale overheid: wet van 15 mei 2007. 8
2 De Interregionale Bodemsaneringscommissie 2.1 Samenstelling De Interregionale Bodemsaneringscommissie (lbc) is overeenkomstig artikel 18 van het samenwerkingsakkoord samengesteld uit zes effectieve leden en zes plaatsvervangende leden. De effectieve en plaatsvervangende leden worden aangeduid door de respectievelijke Gewestregeringen. Bij besluit van de Vlaamse regering d.d. 19 september 2003 wetden volgende leden aangeduid als vertegenwoordigers van het Vlaamse Gewest in de lbc: Effectieve leden : Plaatsvervangende leden: de heer Eddy Van Dyck de heer Filip De Naeyer de heer Patrick Ceulemans de heer Raf Engels Bij besluit van de Brusselse Hoofdstedelijke regering d.d. 17 juli 2003 werden volgende leden aangeduid als vertegenwoordigers van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest in de lbc: Effectieve leden: Plaatsvervangende leden: de heer Jean-Pierre Janssens mevrouw Aurélie Dulière de heer Wouter François de heer Saïd EI Fadili. Bij besluit van de Waalse regering d.d. 2 mei 2013 werden een aantal wijzigingen doorgevoerd en werden volgende leden aangeduid als vertegenwoordigers van het Waalse Gewest in de lbc: Effectieve leden: Plaatsvervangende leden: mevrouw Dominique Fondaire de heer Christophe Charlemagne de heer Jacques Defoux de heer Benoit Lorent Overeenkomstig artikel 19 van het samenwerkingsakkoord werd op 25 oktober 2007 door de federaal minister voor energie één effectief waarnemer en één plaatsvervangend waarnemer aangeduid: Effectief waarnemer: Plaatsvervangend waarnemer: de heer Frank De Greve de heer Henri Autrique 2.2. Huishoudelijk reglement Door de lbcwerd, voor de praktische werking en rekening houdende met de bepalingen van het samenwerkingsakkoord, een huishoudelijk reglement uitgewerkt. Dit huishoudelijk reglement is bijgevoegd als bijlage.. Volgens artikel 3 van het huishoudelijk reglement worden het eerste jaar de effectieve leden voor het Vlaamse Gewest aangeduid als voorzitter en secretaris, het tweede jaar de effectieve leden van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, het derde jaar de effectieve leden van het Waalse Gewest. Bij beslissing van de vergadering van de lbc d.d. 25 februari 2016 werden de heren Eddy Van Dyck en Filip De Naeyer aangeduid als respectievelijke voorzitter en secretaris van de lbc voor het werkingsjaar 2016. 9
2.3 Financiering De lbc heeft geen financiële middelen. Het huishoudelijk reglement voorziet dat de financiering van het noodzakelijke personeel voor de lbc volledig ten laste komt van de gewesten en dat de bestaande accommodatie (gebouwen, computers,... ) van de regionale overheden zal worden gebruikt. De secretariaatsl<osten vallen ten laste van het Ge'Nest dat-aet--seer-etefi.aat-waaf--nee-...------ Alle kosten voor het organiseren van vergaderingen, vertalingen, briefwisseling e.d. werden in 2016, gezien het voorzitterschap en secretariaat werden waargenomen door het Vlaams Gewest, gedragen door de OVAM. 2.4 Vergaderingen Hierna volgt een overzicht van de vergaderingen en agenda van de lbc voor het voorbije jaar: D.onder.dag 25_februarL20-1ß _ Agenda: Verslag vorige vergadering Aanduiden voorzitter / secretaris lbc Terugkoppeling werkgroep vzw Bofas Stand van zaken saneringsprogramma 2016 vzw Bofas Versta-g gunning-van op-dra-chten vzw Bofas Activiteitenverslag lbc 2014 en 2015 Verslaggeving Raad van Bestuur vzw Bofas Parlementaire vragen Varia Donderdag 28 april 2016 Agenda: Verslag vorige vergadering Terugkoppeling werkgroep vzw Bofas Stand van zaken saneringsprogramma 2016 vzw Bofas Stand van zaken terugbetaling vzw Bofas Jaarverslag, balansen en resultaatrekening 2015 vzw BOFAS Budget 2016 vzw Bofas Activiteitenverslag lbc 2014 en 2015 Verslaggeving Raad van Bestuur/Algemene vergadering vzw Bofas Parlementaire vragen Dossier te Kuurne Varia 10
Donderdag 30 juni 2016 Agenda: Verslag vorige vergadering Aanvraag tot verlaging van de bijdragen vzw Sofas Stand van zaken saneringsprogramma dossiers sluiting en verderzetting Overzicht geblokkeerde dossiers Coördinatie antwoord brief 08 Goedkeuring activiteitenverslag ISC 2014 en 2015 Dossier 2769 te Merksem en dossier 1004 te Anderlues Terugbetaling kosten Parlementaire vragen. Varia Donderdag 20 oktober 2016 Agenda: Verslag vorige vergadering Stand van zaken aanvraag tot verlaging van de bijdragen vzw SOFAS Stand van zaken saneringsprogramma Stand van zaken dossiers Sofas na 2019 Terugbetaling kosten. Omzetting dossiers retro-verderzeuing naar retro-sluiting Uitwisseling gegevens tussen vzw Sofas en de gewesten Parlementaire vragen Varia Dinsdag 06 december 2016 Agenda: Verslag vorige vergadering Stand van zaken aanvraag tot verlaging van de bijdragen vzw Sofas Stand van zaken saneringsprogramma Parlementaire vragen Varia 11
3 Overzicht belangrijkste beslissingen Interregionale Bodemsaneringscommissie 3.1 Stand van zaken saneringsprogramma vzw BOFAS Door SOFAS werd het voorbije jaar periodiek overzicht gegeven van de realisatie van het saneringsprogramma. Dit zowel voor locaties aangemeld in het kader van "verderzetting van de activiteiten van het tankstation" als "stopzetting van de activiteiten van het tankstation". Voor aanmeldingen bij SOFAS in het kader van "verderzetting van de activiteiten van een tankstation" vindt de terugbetaling van de kosten slechts plaats na het voorleggen van de facturen die betrekking hebben op de uitvoering van de sanering. De voorgelegde facturen moeten verantwoord zijn via een gedetailleerde kostenstaat opgesteld door de aangestelde deskundige. De bodemsanering moet geattesteerd zijn door de bevoegde gewestelijke overheid die daarmee aangeeft dat de sanering werd uitgevoerd volgens de in dat Gewest toepasselijke normen en codes van goede praktijk. Uit cijfergegevens van SOFAS blijkt dat nog heel wat aanvragen tot terugbetaling dienen ingediend worden. Door SOFAS werd in het verleden reeds benadrukt dat in het kader van een mogelijke terugbetaling de timing van de aflevering van de eindverklaringen heel belangrijk is omdat zonder deze eindverklaring geen terugbetaling mogelijk is. Voor de aanmeldingen "Verderzetting van de activiteiten van een tankstation - overgangsmaatregel" dienen voor circa 22% nog acties te worden ondernomen. Mede dank zij de gezamenlijke inspanningen van SOFAS en de gewesten is intussen reeds een hele vooruitgang geboekt. Voor de locaties aangemeld in het kader van "stopzetting van de activiteiten van een tankstation" dienen nog 1 bodernsanerinqsproject, 2 bodemsaneringswerken en 212 eindevaluatieonderzoeken te worden ingediend/uitgevoerd. Op een nog beperkt aantal locaties aangemeld als "stopzetting van de activiteiten van het tankstation - overgangsmaatregel" verlopen de saneringswerken moeizaam, dit om diverse redenen, en bestaat het risico dat tijdig geen aanvraagdossier tot terugbetaling van de saneringskosten zal kunnen worden ingediend. Door' SOFAS werd overzicht gegeven van de locaties aangemeld in het kader van "stopzetting van de activiteiten van het tankstation - overgangsmaatregel". Voor een beperkt aantal dossiers is effectief nog geen aanvraag tot terugbetaling ingediend. Door SOFAS werd in het verleden reeds voorgesteld een aantal saneringen over te nemen en verder te zetten.zodat de aanpassing van de bestaande installaties efficiënt en doeltreffend wordt uitgevoerd en de saneringen tijdig kunnen worden afgesloten. Reeds gemaakte kosten kunnen terugbetaald worden aan de aanvragers. Door de ISC werd destijds goedkeuring gegeven aan het door SOFAS voorgelegde voorstel. Voor dit beperkt aantal kritische dossiers wordt een intense opvolging van Sofas voorzien. Voor meer gedetailleerde informatie wordt verwezen naar punt 4.2 van het activiteitenverslag. 3.2 Overzicht geblokkeerde dossiers Door SOFAS werd het voorbije jaar toelichting gegeven van de geblokkeerde dossiers. Eind 2016 werden op slechts 3 locaties de saneringen nog geblokkeerd: Gemmenich: weigering toegang door eigenaar voor monitoring Ixelles: aanvrager laat geen uitvoering van de werken toe Mont: geen financiële garanties 13
In januari 2014 werden op 34 locaties de saneringen nog geblokkeerd om diverse redenen (weigeren toegang, financiële zekerheden, etc.). Door allerhande acties (onder meer de tussenkomst van de gewesten) is dit aantal op 2,5 jaar tijd drastisch gedaald. 3.3 Werkgroep vzw BOFAs.; dossiers na 2019 De erkenninq van BOFAS door de lbc vervalt van rechtswege op 26 maart 2019. Volgens de statuten wordt BOFAS vereffend op 31 december 2023. Vanuit de werkgroep werden een aantal vragen geformuleerd en juridisch advies gevraagd aan Francois Tulkens (NautoDutilh) en Dominique Devos (Liedekerke Wolters Waelbroeck Kirkpatrick). De vragen hebben betrekking op: Welke activiteiten kan BOFAS nog uitoefenen na het vervallen van de erkenning in het kader van het realiseren van het maatschappelijk doel? Voor saneringen in het kader van sluiting van het tankstanon Voor terugbetalingsdossiers Eventlleel een beperkt takenpakket Moet de vzw BOFAS in vereffening worden gesteld na het wegvallen van de erkenning? Wat zijn de consequenties: - Op de verdere werking voor de nog lopende dossiers? - Op het beheer van de vzw? Kan de vzw in vereffening worden gesteld voor de vervaldag van de erkenning (maart 2019)? Wat zijn de consequenties - Op de verdere werking voor de nog lopende dossiers? - Op het beheer van de vzw? Hoe kan de inning van de bijdragen gestopt worden? Erkenning Via de overheid Door vereffening van de vzw Kan de erkenning van de vzw nogmaals verlengd worden (reeds gedaan op 29 juni 2009)? Kan hierbij de inning van de bijdragen wegvallen? Voor welke termijn kan er eventueel nog verlengd worden? Door BOFAS werd op 7 oktober 2016 een brief verstuurd naar de bevoegde ministers aangaande de toekomst van BOFAS. In deze brief wordt de situatie van BOFAS toegelicht en wordt tevens de volledige schrapping van de bijdragen gevraagd. 3.4 Jaarverslag, balansen en jaarrekening 2015 vzw BOF A5 Door BOFAS werd toelichting gegeven van het verslag van de commissaris, de jaarrekening 2015 en het jaarverslag van de Raad van Bestuur 2015. De lbc neemt akte van de voorgelegde documenten. 14
3.5 Specifieke dossiers Door BOFAS werd toelichting gegeven van de locatie gelegen te Kuurne. Op de locatie werd reeds een sanering uitgevoerd. Uit de monitoring blijkt dat echter nog bijkomend ontgraven dient te worden. De partijen op het terrein weigeren om de sanering verder te laten zetten. Om het dossier te deblokkeren wordt voorgesteld een deel van het terrein te huren om te kunnen saneren. Grootte-orde van de huur bedraagt voor partij 1: vast bedrag van 3000 Euro, voor partij 2: 1440 Euro/mnd tot eind oktober 2016 (geraamde saneringsduur). De lbc geeft goedkeuring aan het door BOFAS voorgelegde voorstel tot het aangaan van een huurovereenkomst om zodoende verder te kunnen saneren. Dit voorstel werd ook reeds door de Raad van Bestuur van BOFAS goedgekeurd. Door BOFAS werd toelichting gegeven van de locatie gelegen te Merksem. Deze locatie is aangemeld in het kader van "stopzetting van de activiteiten van het tankstation - overgangsmaatregel". Op de locatie heeft reeds jaren een in-situ sanering gelopen en dient een bijkomende in-situ sanering te worden opgestart. De aanvrager vraagt tussenkomst door BOFAS in de kosten van verhuis, huur container en exploitatieverlies van het interimkantoor wat op heden gevestigd is op de locatie. De lbc geeft goedkeuring aan het voorstel tot tussenkomst in de kosten van verhuis en huur container om zodoende het dossier te kunnen deblokkeren. Geen goedkeuring wordt gegeven voor tussenkomst in exploitatieverlies. De tussenkomst dient in verhouding te staan, forfaitair te zijn en beperkt te worden tot 50% van de totale kost. Door BOFAS werd toelichting gegeven van de locatie gelegen te Anderlues. Deze locatie is aangemeld in het kader van "stopzetting van de activiteiten van het tankstation" en gelegen dichtbij een waterwinning (200m). De sanering is uitgevoerd en stroomafwaarts is nog een restverontreiniging aanwezig waarvoor bijkomende maatregelen noodzakelijk zijn. De eigenaar van het betrokken buurtperceel vraagt een financiële tegemoetkoming voor compensatie van langdurige bezetting van de tuinen. Door de lbc wordt aangegeven dat vooreerst het Waals Gewest dient tussen te komen om de betrokkenen te overtuigen om bijkomende maatregelen uit te voeren op hun eigendom. De lbc verwijst tevens naar de procedure voor dergelijke dossiers zoals voorgelegd op de Raad van Bestuur van BOFAS. Aan BOFAS werd (door een deskundige in opdracht van een probleembezitter) de vraag gesteld naar de mogelijkheid om een tankstation aangemeld in het kader van "verderzetting van de activiteiten van het tankstation - overgangsmaatregel" om te zetten naar "stopzetting van de activiteiten van het tankstation- overgangsmaatregel". De vraag wordt door de lbc negatief geadviseerd daar dit nog niet werd toegestaan en tevens een te grote precedentwaarde zou hebben. 3.6 Budget 2016 vzw BOFAS Door BOFAS werd het budget voor het werkingsjaar 2016 toegelicht. De geschatte inkomsten zijn gebaseerd op het verbruik van diesel en benzine in de vorige jaren. Voor 2016 is een bijdrage voorzien van 35,8 Mio Euro. De saneringskosten in het kader van "stopzetting van de activiteiten van het tankstation" worden geraamd op 13,67 Mio Euro. De terugbetalingen in het kader van "verderzetting van.de activiteiten van het tankstation" worden geraamd op 5,85 Mio Euro. 3.7 Gunning van opdrachten vzw BOFAS BOFAS heeft raamcontracten met erkende bodemsaneringsdeskundigen voor de uitvoering van bodemonderzoeken en bodemsaneringsprojecten. De gunning van opdrachten binnen deze raamcontracten gebeurt door rechtstreekse toewijzing. Het aantal toegewezen opdrachten gebeurt in functie van de behaalde kwaliteitsscore. 15
Daarnaastheeft BOFAS raamcontracten met de bodemsaneerders voor de uitvoering van de bodemsaneringswerken en raamcontracten met de centra voor grondreiniging/tussentijdse opslagplaatsen die verontreinigde grond zullen opslaan en/of verwerken. Door BOFAS werd toelichting gegeven van de gegunde opdrachten voor het werkingsjaar 2015. Bij de standaardopdrachten voor aannemers werden minder opdrachten toegekend aan FM Moureau, gezien e e ro en aannemer In vere erunq IS gegaan. oor e nie -s an aar op rac en voor aannemers werden zowel aan FM Moureau (in vereffening) als Ballast Nedam (terugplooien activiteiten op de Belgische markt) minder opdrachten toegekend. De lbc neemt akte van de verslaggeving van BOFAS. 3.8 Aanvraag van de vzw Bofas tot vermindering van de bijdragen Door de lbc werd in 2012 en 2014 een positief advies verleend op de ingediende àanvragen tot verlaging van de bijdrage op benzine en diesel. Door de Raad van Bestuur van de vzw BOFAS werd op -20 mei-20~ 6 een nieuw voorstel ingediend bij de lbc tot verlaging van de verplichte bijdrage tot 0 Euro. Overeenkomstig het bij de aanvraag bijgevoegde gezamenlijk advies van de kantoren Nauta Dutilh en Liedekerke is voor een verlaging tot o Euro geen aanpassing van het samenwerkingsakkoord noodzakelijk. Door het Vlaams Gewest werd extern juridisch advies ingewonnen bij het kantoor GSJ. Uit dit advies blijkt dat het van belang is na te gaan of de opgelegde heffing een belasting of een retributie betreft. Het kantoor GSJ is van oordeel dat ge7ien de wetgevers een retributie en.geen belasting hebben ingevoerd (in de aanhef van het samenwerkingsakkoord wordt verwezen naar artikel 173 van de gron wet wat namelijk betrekking heeft op retributies), het bedrag van deze retributie zelfstandig door de uitvoerende macht kan worden gewijzigd. Derhalve zou zodoende geen wijziging noodzakelijk zijn van het samenwerkingsakkoord. Gezien de huidige middelen van de BOFAS ruim voldoende zijn om de opdracht van BOFAS te volbrengen en de werkingskosten te dekken, heeft de lbc op 30 juni 2016 beslist een positief advies te verlenen op het voorstel tot het verlagen van de verplichte bijdrage op benzine en diesel tot 0 Euro. Deze beslissing werd door de lbc op 14 juli 2016 betekend aan: minister-president Geert Bourgeois en minister Joke Schauvliege minister-president Paul Magnette en minister Carlo di Antonio minister-president Rudi Vervoort en minister Céline Fremault minister Kris Peeters en minister Marie Christine Marghem Aan de drie vertegenwoordigers van de gewesten in het Samenwerkingsgerecht werd door de lbc de vraag voorgelegd of voor de voorgestelde verlaging een aanpassing van het samenwerkingsakkoord vereist is. Door de drie vertegenwoordigers werd op 29 september 2016 het advies uitgebracht dat hiervoor geen aanpassing van het samenwerkingsakkoord noodzakelijk is. Het door de drie vertegenwoordigers van het gewest uitgebracht advies werd op 13 oktober 2016 door de lbc betekend aan de bevoegde ministers. Vanuit de lbc werd aan de desbetreffende ministers nog aanvullend een verduidelijking per brief overgemaakt, ten einde te wijzen op het feit dat de vraag aan de leden van het Samenwerkingsgerecht een adviesvraag betrof en geen vraag in het kader van een betwisting.. Gezien voor de voorgestelde verlaging zowel de goedkeuring dient verkregen van de gewestregeringen als de federale ministers tot wiens bevoegdheid Economische zaken als Energie behoren, werd het dossier geagendeerd op de UICL. Deze UICL heeft plaatsgevonden op 30 november 2016. Gezien op de UICL geen consensus werd bekomen, wordt voorzien het punt terug te 16
agenderen voor de UICL van 2 februari 2017. ' Intussen werden door het secretariaat de nodige documenten (nota Inspectie van financiën, nota Vlaamse Regering, Besluit Vlaamse Regering) reeds klaargemaakt en overgemaakt aan de andere leden van de lbc zodat deze kunnen gebruikt worden als basis. 17
4 Resultaten werking vzw BOFAS 4.1 Aanmeldingen in het kader van het samenwerkingsakkoord Alle tankstations die voldoen aan de voorwaarden van het samenwerkingsakkoord konden de voorbijgaande jaren een dossier indienen bij BOFAS. Tot 31 december 2013 waren 5025 aanvragen voor tussenkomst bij BOFAS ingediend. Hiervan werden 3819 aanvragen ontvankelijk verklaard. In tussentijd werden 14 aanmeldingen geannuleerd. Onderstaande tabel geeft een overzicht van het aantalontvankelijke aanvragen per type en per regio. Stopzetting Verderzetting Stopzetting Verderzetting bij wijze van bij wijze van overgangs- overgangs- Totaal maatregel maatregel Vlaams Gewest 1210 731 187 226 2354 Waals Gewest 660 458 25 86 1229 Brussels Gewest 94 62 18 48 222 TOTAAL 1964 1251 230 360 3805 Tabel: Aantalontvankelijke aanmeldmgen per Gewest 4.2 Realisatie van het saneringsprogramma BOFAS werd door de lbc in 2004 erkend voor een periode van 10 jaar. Deze erkenning werd in 2009 door de lbc verlengd tot 2019. Voor de volledige duur van de erkenning van BOFAS werd, voor de tankstations aangemeld in het kader van "stopzetting van de activiteiten van een tankstation", een globaal saneringsprogramma uitgewerkt. Van de 1964 aangemelde locaties zijn, op datum 06 december 2016, voor 1631 locaties de onderzoeken/saneringen afgerond. Voor de locaties aangemeld in het kader van "stopzetting van de activiteiten van een tankstation" dienen nog 1 bodemsaneringsproject, 2 bodemsaneringswerken en 212 eindevaluatieonderzoeken te worden ingediend/uitgevoerd. De prognose is dat op datum van 01 januari 2019 er nog voor 43 dossiers acties dienen te worden ondernomen, veelal zal dit beperkt zijn tot een monitoring na de uitvoering van de werken. 19
Voor de.locaties aangemeld in het kader van "stopzetting van de activiteiten van een tankstationovergangsmaatregel" zijn van de 237 locaties nog 18 dossiers lopende. Voor 13 dossiers wordt geen probleem verwacht. Voor 5 dossiers is de timing van 2019 kritisch en is een intense opvolging van SOFAS voorzien. Voor de locaties aangemeld in het kader van "verderzetting van de activiteiten van een tankstation" zij" op data", vall 06 decell,ber 2016 vaal 566 locaties (45, 7%) IIog acties IIoodzakelijk. Voor de aanmeldingen "verderzetting van de activiteiten van een tankstation- overgangsmaatregel" dienen voor 81 locaties (22,6%) nog acties te worden ondernomen. 20
Bijlage 1 Huishoudelijk regl.ement van de Interregionale Bodernsanerlnqscornmisste 21
HUISHOUDELIJK REGLEMENT V AN DE INTERREGIONALE BODEMSANERINCSCOMMISSIE Artikell Definities 1 Interregionale Bodemsaneringscommissie: commissie zoals bedoeld in artikel 18 van het Samenwerkingsakkoord tussen de federale Staat, het Vlaams Gewest, het Waals Gewest en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest betreffende de uitvoering en financiering van de bodemsanering van tankstations 2 IBC: Interregionale Bodemsaneringscommissie 3 Samenwerkingsakkoord: Samenwerkingsakkoord tussen de federale Staat, het Vlaams Gewest, het Waals Gewest en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest betreffende de uitvoering en financiering van de bodemsanering van tankstations 4 Taken van de interregionale bodemsaneringscornmissie: De taken zoals die opgesomd staan van het Samenwerkingsakkoord 5 Lid: Effectief of plaatsvervangend lid zoals aangeduid door de respectievelijke Gewestregeringen 6 Waarnemer: Effectief of plaatsvervangend waarnemer zoals aangeduid door de federale minister die energie onder zijn bevoegdheid heeft Artikel 2 Zetel van de IBC De IBe heeft haar zetel op het kantooradres van de voorzitter van de IBe. Alle briefwisseling, alle betekeningen, alle documenten moeten verstuurd worden naar het in artikel 2 vermelde adres. De IBe kan eventueel een postbusadres aannemen. De kosten hiervoor vallen ten laste van het Gewest dat overeenkomstig artikel 3 instaat voor de werking van het secretariaat. Artikel 3 Samenstelling van de IBC De IBe bestaat uit zes effectieve leden en.zes respectievelijk twee per Gewest. plaatsvervangende leden, De plaatsvervangende leden worden aangeduid ter vervanging van de effectieve leden.. 1
De aanduiding van de leden evenals de intrekking van de aanduiding gebeurt door de respectievelijke Gewestregeringen. Er wordt binnen de IBe een voorzitter en een secretaris aangeduid. De voorzitter en de secretaris behoren beiden altijd tot hetzelfde Gewest. De aanduiding geldt voor. een volledig kalenderjaar. Het eerste jaar worden de effectieve leden van het Vlaamse Gewest aangeduid als voorzitter en secretaris, het tweede jaar de effectieve leden van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, het derde jaar de effectieve leden van het Waalse Gewest. De volgende jaren dient dezelfde beurtrol te worden gerespecteerd. De leden van het betreffende gewest maken onderling uit wie voorzitter en secretaris is. De federale minister die energie onder zijn bevoegdheid heeft, duidt één effectief waarnemer en één plaatsvervangend waarnemer aan. Deze waarnemer moet op eike vergadering van de IBe uitgenodigd worden. Artikel 4 Vergaderingen van de IBe De IBe vergadert wanneer de voorzitter erom verzoekt. De IBe wordt eveneens binnen de 45 kalenderdagen bijeengeroepen indien een lid van een Gewest daarom verzoekt. Dit verzoek wordt schriftelijk ingediend bij de secretaris met opgave van de vooropgestelde agendapunten. De IBe vergadert minstens twee maal per jaar. De IBe vergadert op de door de voorzitter vermelde plaats. ArtikelS Wijze van oproeping De secretaris stuurt de uitnodigingen voor de vergadering naar alle leden en de waarnemer van de IBe tén minste 30 kalenderdagen vóór de datum van de vergadering. In geval van hoogdringendheid. kan deze termijn ingekort worden tot 7 kalenderdagen. De uitnodiging omvat minstens de agenda van de vergadering. De overige documenten kunnen tot ten laatste 15 kalenderdagen voor de vergadering naar alle leden en de waarnemer van de IBe verzonden worden. In geval van hoogdringendheid dienen de overige documenten tot ten laatste 3 kalenderdagen vóór de vergadering naar alle leden en de waarnemer van de IBe te worden verzonden. 2
Artikel 6 Agenda De voorzitter stelt, samen met de secretaris, de agenda vast waarover de!be zal vergaderen. De effectieve leden van de!be kunnen elk punt op de agenda brengen waarvan zij wensen dat het onderzocht wordt. Zij dienen daartoe ten laatste 20 kalenderdagen vóór de vergadering het agendapunt met bijhorende documenten bij de secretaris in. In geval van afwezigheid van het effectieve lid kan de plaatsvervanger ook punten op de agenda brengen waarvan hij wenst dat het onderzocht wordt. Alleen de punten die op de agenda zijn ingeschreven worden besproken. De!Be kan mits consensus van de aanwezige stemgerechtigde leden beslissen te beraadslagen over punten die niet op de agenda voorkomen. Artikel 7 Aanwezigheden De vergaderingen van de!be worden enkel bijgewoond door de effectieve leden of indien verhinderd door de plaatsvervangende leden en door de effectieve waarnemer of indien verhinderd door de plaatsvervangende waarnemer. Wanneer de!be vergadert moet een aanwezigheidslijst worden ondertekend door de aanwezige leden en de waarnemer. Deze lijst wordt in de notulen opgenomen. Onverminderd de toepassing van artikel 3 zetelt de!be slechts geldig indien er per Gewest één lid aanwezig is. Indien er van een Gewest geen leden aanwezig zijn, zal binnen de 30 kalenderdagen een nieuwe vergadering worden belegd die dezelfde agenda zal behandelen, Een effectief lid dat verhinderd is een vergadering bij te wonen deelt dat tijdig mee aan zijn plaatsvervanger en aan de secretaris van de!be. De plaatsvervanger die dan de vergadering bijwoont heeft alle rechten van het effectief lid dat hij vervangt. Is de plaatsvervanger eveneens verhinderd, dan meldt hij dit tijdig aan de secretaris van de!be. Artikel 8 Stemming op de vergadering van de IBC De effectieve leden of plaatsvervangende leden zoals aangeduid door de respectievelijke gewesten hebben stemrecht. De effectieve waarnemer of plaatsvervangende waarnemer zoals aangeduid door de federale minister die energie onder zijn bevoegdheid heeft, hebben geen stemrecht. Elk advies, voorstelof beslissing dat uitgaat van de!be als instelling moet bij consensus van alle aanwezige stemgerechtigde leden worden genomen. 3
Artikel 9 Verloop van de vergadering De voorzitter opent en sluit de vergadering. Hij leidt de debatten en beschikt over al de hiervoor vereiste bevoegdheden. n De functie van ondervoorzitter wordt waargenomen door de secretaris. De vergaderingen van de!be zijn niet openbaar. ArtikellO Secretaris van de vergadering De secretaris van de vergadering is het tweede lid van het Gewest waarvan het eerste lid de voorzitter is. Indien de secretaris verhinderd is, is zijn plaatsvervanger secretaris. De secretaris stelt de notulen van de vergaderingen van de!be op. De secrataris zorgt voor een ontwerpverslag.in.het Erans en.het NederJands van elke vergadering. Hierin worden vermeld: de datum van de vergadering, de namen van de aanwezigen en van hen die verhinderd of afwezig waren, het beknopt verloop van de besprekingen, en de besluiten. De secretaris stuurt het ontwerpverslag binnen een termijn van 30 kalenderdagen na de vergadering naar alle aanwezige leden en de waarnemer van de me. Alle opmerkingen in verband met het ontwerpverslag moeten schriftelijk worden meegedeeld aan de secretaris binnen een termijn van 15 kalenderdagen na de datum van ontvangst van dit verslag. Indien geen inhoudelijke opmerkingen op het ontwerpverslag die betrekking hebben op de tekst van de beslissingen worden doorgegeven binnen de 15 kalenderdagen na ontvangst van het ontwerpverslag. wordt het verslag bekrachtigd en zijn de beslissingen uitvoerbaar. De secretaris maakt het definitief goedgekeurde verslag van de vergadering, dat ondertekend wordt door de voorzitter van de me, over aan alle leden. Ingeval inhoudelijke opmerkingen op het ontwerpverslag worden doorgegeven binnen de 15 kalenderdagen na ontvangst van het ontwerpverslag en die betrekking hebben op de tekst van de beslissingen, neemt de voorzitter de vereiste maatregelen en kan hij de uitvoering van bedoelde beslissing schorsen. Op de volgende vergadering wordt het ontwerpverslag, aangevuld met de aan de secretaris meegedeelde opmerkingen ter definitieve goedkeuring voorgelegd. 4
De secretaris maakt het definitief goedgekeurd verslag van de vergadering, dat ondertekend wordt door de voorzitter van de!be, over aan alle leden en de waarnemer. De secretaris legt aan de!be tijdig en in elk geval vóór elke voorzitterswissel aan de!be een ontwerpjaarverslag met betrekking tot de werkzaamheden van de!be, voor in het Nederlands en in het Frans. Dit ontwerpjaarverslag wordt bekrachtigd door de!be. Artikelll Taalgebruik op de vergadering van de IBC De leden van de!be gebruiken de ambtelijke taal van het Gewest waartoe zij ambtshalve behoren, zowel op de vergaderingen als in de documenten die zij aan elkaar overmaken, behoudens de bepalingen van artikel 10 met betrekking tot de verslagen. Artikel12 Vertrouwelijkheid van gegevens De leden van de!be, de waarnemer en de genodigden mogen de vertrouwelijke gegevens waarvan zij kennis krijgen bij de uitoefening van hun mandaat niet aan derden bekendmaken, noch deze gegevens voor enig ander niet met in het Samenwerkingsakkoord verband staand doel gebruiken. Artikel13 Uitnodigingen De voorzitter kan voor de behandeling van specifieke problemen externen uitnodigen. Deze externen kunnen een raadgevende functie hebben. Zij krijgen alleen maar het woord als de voorzitter hen dat verleent. Zij verlaten de vergaderingen als er beslissingen moeten worden genomen. Artikel14 Uitoefening van bevoegdheden door de leden van de IBC Zonder toestemming van de voorzitter kan geen enkellid of waarnemer van de!be een persmededeling doen namens de!be. Enkel de leden van de!be kunnen de taken waartoe ze gemachtigd zijn, individueel uitoefenen. Daarmee wordt onder meer bedoeld de taken zoals ze vermeld staan in artikel 11, lid 2, artikel21, 3 en artikel22 van het Samenwerkingsakkoord. Indien een lid het voornemen heeft om één van de taken uit te oefenen dient dit op voorhand op een vergadering te worden meegedeeld. 5
Op de volgende vergadering van de IBC dienen de resultaten van de uitgevoerde taak te worden meegedeeld en toegelicht. Artike115 Werkingskosten De firrancierirrg van het noodzakelijke personeel voor de IBe komt volledig ten laste van de gewesten. Wat betreft de accommodatie (gebouwen, computers,... ) zal de bestaande accommodatie van de regionale overheden worden gebruikt. De secretariaatskosten vallen ten laste van het Gewest dat het secretariaat waarneemt. Indien in het kader van de me andere prestaties noodzakelijk zijn (aanstelling externe deskundigen,... ) worden de kosten van deze prestaties gedragen overeenkomstig de definitieve wettelijke verdeelsleutel tussen de gewesten. Facturatie van deze kosten overeenkomstig desbetreffende verdeelsleutel dient rechtstreeks le wurden gericht aan de gewesten. Artikel 16 Procedure tot schorsing en opheffing van de erkenning van het fonds De bepalingen inzake het schorsen ot opheffen van de erkenning van het fonds zijn weergegeven in artikcl23 van het samenwerkingsakkoord. Hierin wordt onder meel' bepaald dat overgegaan kan worden tot schorsing of opheffing van de erkenning van het fonds indien: 1 Geen gevolg aan een eerste waarschuwing werd gegeven 2 Het fonds niet of onvoldoende voldoet aan de verplichtingen opgesomd in artikell0 van het samenwerkingsakkoord 3 Het fonds niet handelt overeenkomstig de wetten, verordeningen of haar statuten 4 Afwending van gelden wordt vastgesteld De beslissing om over te gaan tot schorsing ofopheffing van de erkenning van het fonds is afhankelijk van de ernst van het feit. Procedureel zal in regel steeds worden overgegaan tot het vooreerst richten van een waarschuwing aan het fonds, gevolgd door een schorsing en pas allerlaatst een opheffing van de erkenning van het fonds. In het geval een waarschuwing wordt gericht aan het fonds dient binnen een termijn, te bepalen door de IBC, het fonds aan te tonen welke akties werden genomen ter invulling van de waarschuwing, met inbegrip van de nodige bewijsvoering. Vóór overgegaan wordt tot schorsing of opheffing van de erkenning van het fonds, zullen de vertegenwoordigers van het fonds voorafgaandelijk worden gehoord door de IBe. De uitnodiging tot de hoorzitting zal minimaal acht dagen voorafgaand aan de hoorzitting worden betekend aan het fonds. Uiterlijk zestig dagen na de 6
hoorzitting wordt het proces-verbaal van de hoorzitting, samen met de uiteindelijke beslissing van de!be tot schorsing of opheffing overgemaakt aan het fonds. Bij het vaststellen van frauduleuze praktijken of afwending van gelden wordt door de!be zonder meer overgegaan tot het opheffen van de erkenning van het fonds. Elke beslissing van de!be tot hetzij een waarschuwing, schorsing van de erkenning van het fonds of opheffing van de erkenning van het fonds zal terinformatie worden overgemaakt aan de betrokken financierders en de revisor, opgegeven door BOF AS. Artike117 Diverse bepalingen Op de éérste vergadering van de!be worden de naam, voornaam, faxnummer, telefoonnummer, kantooradres, eventueel e-mailadres op kantoor van alle leden van de!be opgenomen op een lijst. Deze lijst zal als bijlage aan het eerste verslag van de vergadering opgenomen worden. Aan deze lijst worden eveneens de gegevens toegevoegd van de waarnemer van de!be. Elke wijziging van de gegevens zoals bedoeld in artikel 17 wordt onverwijld meegedeeld aan de secretaris van de!be die dit meedeelt op de eerstvolgende vergadering van de!be. De!Be kan te allen tijde wijzigingen aan dit reglement aanbrengen. Het werkjaar van de!be loopt van 1 januari tot en met 31 december. Dit reglement vervangt het vorige van 30 april 2004 en treedt in werking op 25 oktober 2007. Mechelen, 25 oktober 2007 7
Bijlage 2 Advies van de Interregionale Bodemsaneringscommissie op de vraag van de vzw BOFAS tot verlaging van de bijdrage op benzine en diesel 22
Interregionale Bodemsaneringscommissie Advies met betrekking tot de aanvraag van de vzw BOFAS dd 20 mei 2016 tot verlaging van de bijdragen bepaald in artikel 4. 2. a) en b) van het samenwerkingsakkoord van 13 december 2002 tussen de federale Staat. het Vlaams Gewest. het Waals Gewest en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest betreffende de uitvoering en financiering van de bodemsanering van tankstations. zoals gewijzigd door het samenwerkingsakkoord van 9 februari 2007. Gelet op het samenwerkingsakkoord van 13 december 2002 tussen de federale staat, het Vlaams Gewest, het Waals Gewest en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, artikelen 4 en 6, hierna "het samenwerkingsakkoord" genoemd; Gelet op het besluit van de Interregionale Bodemsaneringscommissie d.d. erkenning van de vzw BOFAS; 3 maart 2004 tot Gelet op het besluit van de Interregionale Bodemsaneringscommissie d.d. 29 juni 2009 tot verlenging van de erkenning van de vzw BOFAS en dit tot 26 maart 2019;. Gelet op de aanvraag ingediend door de raad van bestuur van de vzw BOFAS d.d. 20 mei 2016 tot verlaging van de bijdragen zoals bepaald in artikel 4, 2, a en b van het samenwerkingsakkoord; Overwegende dat de vzw BOFAS tot doel heeft de nodige. bodemsaneringen uit te voeren en terugbetalingen te Verrichten overeenkomstig de modaliteiten van het samenwerkingsakkoord; Overwegende dat de verplichte bijdragen voldoende dienen te zijn voor het volbrengen van haar opdracht en voor de dekking van haar werkingskostèn van de vzw BOFAS; Overwegende dat artikel 6 van het samenwerkingsakkoord de procedure beschrijft die vzw BOf=AS moet volgen om een aanvraag Jn. te dienen bij de Interregionale Bodemsaneringscommissie om de verplichte bijdrage te verhogen, dan wel te verlagen; Overwegende dat de aanvraag werd ingediend en de nodige gegevens omvat overeenkomstig artikel 6, 2 en 3 van het samenwerkingsakkoord; Overwegende dat op basis van de huidige bijdragen, bij ongewijzigd beleid en zonder aanpassing van de bijdragen tot vervaldatum van de erkenning in 2019, zou het overschot van de vzw BOFAS naar schatting 197 miljoen euro bedragen; Overwegende dat de vzw BOFAS daarom vraagt om: de bijdrage voor benzine van 0,0052 euro tot euro en de bijdrage voor diesel van 0,0032 euro tot euro te verlagen per tot verbruik uitgeslagen liter; 1/2
Overwegende dat de financiële analyses duidelijk aantonen dat bij een verlaging van de bijdragen vanaf heden tot 0 euro de vzw BOFAS niet verhindert over voldoende middelen te beschikken voor het volbrengen van haar opdracht en de dekking van haar werkingskosten; Na beraadslaging brengt de Interregionale Bodemsaneringscommissie een positief advies uit met betrekking tot de vraag tot verlaging van de bijdragen op benzine en diesel tot 0 euro. Met betrekking tot de vraag of deze verlaging van de bijdragen een wijziging van het samenwerkingsakkoord noodzaakt, beslist de lnterreqionale Bodemsaneringscommissie deze vraag voor te leggen aan het Samenwerkingsgerecht. Mechelen, 30 juni 2016 Namens de Interregi~male Bodemsaneringscommissie, Eddy Van Dyck Voorzitter lbc 2/2