Projectcode Jaarverantwoording 2011 Versie Vastgesteld Datum 16 mei 2012 Opsteller Finance & Control - Consolidatie & Analyse Beheerder Finance & Control Opdrachtgever Raad van Bestuur, Erasmus MC Jaarrekening 2011
INHOUDSOPGAVE Pagina 5.1 Jaarrekening 2011 5.1.1 Geconsolideerde balans per 31 december 2011 4 5.1.2 Geconsolideerde resultatenrekening over 2011 5 5.1.3 Geconsolideerd kasstroomoverzicht over 2011 6 5.1.4 Grondslagen van waardering en resultaatbepaling 7 5.1.5 Toelichting op de geconsolideerde balans per 31 december 2011 11 5.1.6 Mutatieoverzicht materiële vaste activa (geconsolideerd) 24 5.1.7 Specificatie ultimo boekjaar onderhanden projecten (geconsolideerd) 29 5.1.8 Overzicht langlopende schulden (geconsolideerd) 36 5.1.9 Toelichting op de geconsolideerde resultatenrekening over 2011 37 5.1.10 Enkelvoudige balans per 31 december 2011 56 5.1.11 Enkelvoudige resultatenrekening over 2011 57 5.1.12 Grondslagen van waardering en resultaatbepaling enkelvoudige jaarrekening 58 5.1.13 Toelichting op de enkelvoudige balans per 31 december 2011 59 5.1.14 Mutatieoverzicht materiële vaste activa (enkelvoudig) 68 5.1.15 Specificatie ultimo boekjaar onderhanden projecten (enkelvoudig) 73 5.1.16 Overzicht langlopende schulden (enkelvoudig) 75 5.1.17 Toelichting op de enkelvoudige resultatenrekening over 2011 76 5.2 Overige gegevens 5.2.1 Vaststelling en goedkeuring jaarrekening 84 5.2.2 Resultaatbestemming 84 5.2.3 Gebeurtenissen na balansdatum 84 5.2.4 Ondertekening door bestuurders en toezichthouders 84 5.2.5 Controleverklaring 85
5.1 JAARREKENING In dit verslag staan alle bedragen * 1.000,- tenzij anders vermeld
- geconsolideerd 5.1 JAARREKENING 5.1.1 GECONSOLIDEERDE BALANS per 31 december 2011 ACTIVA Ref. 31-dec-11 31-dec-10 Vaste activa Immateriële vaste activa 1 648 731 Materiële vaste activa 2 921.377 719.641 Financiële vaste activa 3 4.095 3.837 Totaal vaste activa 926.120 724.209 Vlottende activa Voorraden en onderhanden werk projecten EMF 4 43.013 35.894 Onderhanden werk uit hoofde van DBC's 5 27.332 - Vorderingen en overlopende activa 6 201.764 112.935 Vorderingen uit hoofde van financieringstekort 7 38.837 194.960 Liquide middelen 8 29.719 21.354 Totaal vlottende activa 340.665 365.143 Totaal activa 1.266.785 1.089.352 Ref. 31-dec-11 31-dec-10 PASSIVA Eigen vermogen 9 Kapitaal 3.344 3.344 Collectief gefinancierd gebonden vermogen 227.686 209.795 Niet-collectief gefinancierd vrij vermogen 25.035 24.125 Totaal eigen vermogen 256.065 237.264 Voorzieningen 10 67.804 77.460 Langlopende schulden 11 490.368 408.328 Kortlopende schulden Onderhanden werk uit hoofde van DBC's 5 19.583 Overige kortlopende schulden en overlopende passiva 12 452.548 346.717 Totaal passiva 1.266.785 1.089.352 4
- geconsolideerd 5.1.2 GECONSOLIDEERDE RESULTATENREKENING OVER 2011 BEDRIJFSOPBRENGSTEN: Ref. 2011 2010 Wettelijk budget voor aanvaardbare kosten 16 575.415 612.563 (uit AWBZ/Zvw-zorg, exclusief subsidies) Niet-gebudgetteerde zorgprestaties 17 7.541 8.027 Omzet DBC B-segment 18 78.922 76.445 Subsidies 19 328.528 315.522 Overige bedrijfsopbrengsten 20 197.137 180.051 Som der bedrijfsopbrengsten 1.187.543 1.192.608 BEDRIJFSLASTEN: Personeelskosten 21 677.965 666.388 Afschrijvingen op immateriële en materiële vaste activa 22 57.022 128.286 Overige bedrijfskosten 23 416.897 398.327 Som der bedrijfslasten 1.151.884 1.193.001 BEDRIJFSRESULTAAT 35.659-393 Financiële baten en lasten 24-16.788-9.532 RESULTAAT UIT GEWONE BEDRIJFSVOERING 18.871-9.925 Belastingen 32-67 Aandeel derden in groepsresultaat -102 76 RESULTAAT BOEKJAAR 18.801-9.916 Toevoeging aan reserve vooruitontvangen kapitaalslasten -19.824 3.272 OPERATIONEEL RESULTAAT -1.023-6.644 Het resultaat wordt verdeeld volgens de resultaatverdeling onder de overige gegevens in paragraaf 5.2.2. 5
- geconsolideerd 5.1.3 GECONSOLIDEERD KASSTROOMOVERZICHT Kasstroom uit operationele activiteiten Ref. 2011 2010 Bedrijfsresultaat 35.659-393 Aanpassingen voor: - afschrijvingen 1, 2 63.681 133.477 - mutaties voorzieningen 10-9.656-2.317 54.025 131.160 Veranderingen in vlottende middelen: - voorraden 4-7.119-13.732 - onderhanden werk DBC's 5-46.915 28.729 - vorderingen 6-88.829 62.894 - vorderingen/schulden uit hoofde van financieringstekort respectievelijk -overschot 7 156.123-185.220 - kortlopende schulden (exclusief schulden aan kredietinstellingen) 12 61.351 19.836 74.611-87.493 Kasstroom uit bedrijfsoperaties 164.295 43.274 Financiële baten 24 659 393 Financiële lasten 24-17.447-9.925 Belastingen/aandeel derden in groepsresultaat -70 9-16.858-9.523 Totaal kasstroom uit operationele activiteiten 147.437 33.751 Kasstroom uit investeringsactiviteiten Investeringen immateriële vaste activa 1 162-1.028 Desinvesteringen materiële vaste activa 2 92 68 Investeringen materiële vaste activa 2-265.588-181.397 Investeringen deelnemingen en/of samenwerkingsverbanden 3-593 -518 Overige investeringen in financiële vaste activa 3 335-62 Totaal kasstroom uit investeringsactiviteiten -265.592-182.937 Kasstroom uit financieringsactiviteiten Nieuw opgenomen leningen 11 115.411 129.280 Aflossing langlopende schulden 11-25.913-33.725 Mutatie vooruitontvangen investeringssubsidies 11-6.592-2.537 Totaal kasstroom uit financieringsactiviteiten 82.906 93.018 Mutatie geldmiddelen (inclusief kortlopende schulden aan kredietinstellingen) -35.249-56.168 Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte methode. De geldmiddelen in het kasstroomoverzicht bestaan uit de liquide middelen. Kasstromen in vreemde valuta zijn omgerekend tegen een geschatte gemiddelde koers. Ontvangsten en uitgaven uit hoofde van interest, ontvangen dividenden en winstbelastingen zijn opgenomen onder de kasstroom uit operationele activiteiten. De verkrijgingsprijs van de verworven groepsmaatschappij is opgenomen onder de kasstroom uit investeringsactiviteiten, voor zover betaling in geld heeft plaatsgevonden. De geldmiddelen die in de verworven groepsmaatschappij aanwezig zijn, zijn op de aankoopprijs in mindering gebracht. Transacties waarbij geen instroom of uitstroom van kasmiddelen plaatsvindt, waaronder financiële leasing, zijn niet in het kasstroomoverzicht opgenomen. 6
- geconsolideerd 5.1.4 GRONDSLAGEN VAN WAARDERING EN RESULTAATBEPALING 5.1.4.1 Algemeen Consolidatie, samenvoeging / integratie De geconsolideerde jaarrekening is opgemaakt door consolidatie van de totaalcijfers van het Erasmus MC met de geconsolideerde cijfers van de groepsmaatschappijen van Erasmus MC Holding BV en van Havenziekenhuis en Instituut voor Tropische Ziekten BV volgens de methode van integrale consolidatie, waarbij het minderheidsbelang van derden afzonderlijk tot uitdrukking is gebracht. Groepsmaatschappijen zijn deelnemingen waarin het Erasmus MC een meerderheidsbelang heeft, of waarin op een andere wijze een beleidsbepalende invloed kan worden uitgeoefend. In de geconsolideerde jaarrekening zijn de onderlinge schulden, vorderingen en transacties geëlimineerd, evenals binnen de groep gemaakte resultaten. In de enkelvoudige balans zijn de deelnemingen opgenomen tegen de zichtbare intrinsieke waarde. Consolidatie In de geconsolideerde jaarrekening zijn tevens opgenomen de vennootschappen die tot de groep behoren. Dit betreft de volgende vennootschappen: Erasmus MC Holding BV met de volgende dochtermaatschappijen: - Erasmus Pharma BV, Rotterdam (100%) - Erasmus MC Diabetesstation BV, Rotterdam (100%) - Erasmus MC Rottumerplaat BV, Rotterdam (100%) - Erasmus MC Schiermonnikoog BV, Rotterdam (100%) - Erasmus MC Terschelling BV, Rotterdam (100%) - Erasmus MC Texel BV, Rotterdam (100%) - Erasmus MC Zorg Holding BV, Rotterdam (100%) - Eurza Arbo BV, Rotterdam (100%) - Geboortecentrum Sophia Holding BV, Rotterdam (50%) - Harbour Antibodies BV, Rotterdam (52,2%) - Medical Oncology Research BV, Rotterdam (100%) - MI&EUR BV, Rotterdam (100%) - Nano4Therapie BV, Rotterdam (84%) - Neuramus BV, Rotterdam (100%) - Poliklinische Apotheek BV, Rotterdam (100%) - SCURON BV, Rotterdam (100%) - Sophia Kindergeneeskunde BV, Rotterdam (100%) - Thoraxcentrum Research BV, Rotterdam (100%) - ViroClinics Biosciences BV, Rotterdam (71,6%) - ViroNovative BV, Rotterdam (100%) - Geboortecentrum Sohpia Holding BV, Rotterdam (50%) Geboortecentrum Sophia Holding BV is proportioneel meegeconsolideerd. Erasmus MC Holding BV is 50% aandeelhouder van deze vennootschap. Havenziekenhuis en Instituut voor Tropische Ziekten BV (100%) met de volgende dochtermaatschappijen: - Stichting Zorgservices, Rotterdam (100%) - Travel Clinic Havenziekenhuis BV, Rotterdam (50%) Grondslagen voor het opstellen van de jaarrekening De jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met de wettelijke bepalingen en Titel 9 Boek 2 BW, daarnaast is eveneens rekening gehouden met de Regeling verslaggeving WTZi en de stellige uitspraken van de Richtlijnen voor de Jaarverslaggeving, uitgegeven door de Raad voor de Jaarverslaggeving. Grondslagen enkelvoudige jaarrekening De grondslagen van waardering en van resultaatbepaling voor de enkelvoudige jaarrekening zijn gelijk aan die voor de geconsolideerde jaarrekening. Schattingen Om de grondslagen en regels voor het opstellen van de jaarrekening te kunnen toepassen, is het nodig dat de Raad van Bestuur zich over verschillende zaken een oordeel vormt, en dat de Raad van Bestuur schattingen maakt die essentieel kunnen zijn voor de in de jaarrekening opgenomen bedragen. Indien het voor het geven van het in art. 2:362 lid 1 BW vereiste inzicht noodzakelijk is, is de aard van deze oordelen en schattingen inclusief de bijbehorende veronderstellingen opgenomen bij de toelichting op de betreffende jaarrekeningposten. 7
- geconsolideerd Vergelijking met voorgaand jaar De grondslagen van waardering en van resultaatbepaling zijn ongewijzigd ten opzichte van voorgaand jaar. 5.1.4.2 Grondslagen van waardering van activa en passiva Activa en passiva Activa en passiva worden in het algemeen gewaardeerd tegen de verkrijgings- of vervaardigingsprijs of de actuele waarde. Indien geen specifieke waarderingsgrondslag is vermeld, vindt waardering plaats tegen de verkrijgingsprijs. Toelichtingen op posten in de balans, de winst- en verliesrekening en het kasstroomoverzicht zijn in de jaarrekening genummerd. Immateriële vaste activa De immateriële vaste activa zijn gewaardeerd tegen verkrijgingswaarde, onder aftrek van lineaire afschrijvingen. De gehanteerde afschrijvingspercentages zijn vermeld in het verloopoverzicht van de immateriële vaste activa. Materiële vaste activa De WTZi- en WMG-gefinancierde materiële vaste activa zijn gewaardeerd tegen aanschaffings- of vervaardigingskosten, tot een maximum van de goedgekeurde investering, onder aftrek van lineaire afschrijvingen, tenzij deze nu reeds voorzienbaar afwijken van de economische levensduur. De overige materiële vaste activa worden gewaardeerd tegen aanschaffings- of vervaardigingskosten verminderd met een lineaire afschrijving gebaseerd op verwachte economische levensduur, of tegen lagere bedrijfswaarde. De gehanteerde afschrijvingspercentages zijn vermeld in het verloopoverzicht van de materiële vaste activa. Financiële vaste activa Het aandeel in de BV s is opgenomen tegen de nettovermogenswaarde. Deelnemingen in groepsmaatschappijen en overige deelnemingen waarin invloed van betekenis kan worden uitgeoefend, worden gewaardeerd volgens de nettovermogenswaardemethode. Invloed van betekenis wordt in ieder geval verondersteld aanwezig te zijn bij het kunnen uitbrengen van 20% of meer van de stemrechten. De nettovermogenswaarde wordt berekend volgens de grondslagen die gelden voor deze jaarrekening; voor deelnemingen waarvan onvoldoende gegevens beschikbaar zijn voor aanpassing aan deze grondslagen, wordt uitgegaan van de waarderingsgrondslagen van de desbetreffende deelneming. Indien de waardering van een deelneming volgens de nettovermogenswaarde negatief is, wordt deze op nihil gewaardeerd. Indien en voor zover het Erasmus MC in deze situatie geheel of gedeeltelijk garant staat voor de schulden van de deelneming, dan wel het stellige voornemen heeft de deelneming tot betaling van haar schulden in staat te stellen, wordt een voorziening getroffen. De eerste waardering van gekochte deelnemingen is gebaseerd op de reële waarde van de identificeerbare activa en passiva op het moment van acquisitie. Voor de vervolgwaardering worden, uitgaande van de waarden bij eerste waardering, de grondslagen toegepast die gelden voor deze jaarrekening. Deelnemingen waarop geen invloed van betekenis kan worden uitgeoefend, worden gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs. Indien sprake is van een duurzame waardevermindering vindt waardering plaats tegen deze lagere waarde; afwaardering vindt plaats ten laste van de winst- en verliesrekening. De overige financiële vaste activa worden gewaardeerd op nominale waarde, verminderd met een eventuele voorziening voor oninbaarheid. Bijzondere waardeverminderingen van vaste activa De groep beoordeelt op iedere balansdatum of er aanwijzingen zijn dat een vast actief aan een bijzondere waardevermindering onderhevig kan zijn. Indien dergelijke indicaties aanwezig zijn, wordt de realiseerbare waarde van het actief vastgesteld. Indien het niet mogelijk is de realiseerbare waarde voor het individuele actief te bepalen, wordt de realiseerbare waarde bepaald van de kasstroomgenererende eenheid waartoe het actief behoort. Van een bijzondere waardevermindering is sprake als de boekwaarde van een actief hoger is dan de realiseerbare waarde; de realiseerbare waarde is de hoogste van de opbrengstwaarde en de bedrijfswaarde. Voorraden De voorraden worden gewaardeerd tegen verrekenprijzen, welke gebaseerd zijn op de actuele inkoopprijzen, rekening houdende met eventuele incourantheid. 8
- geconsolideerd Onderhanden werk uit hoofde van EMF-projecten Het onderhanden werk uit hoofde van projecten in opdracht van derden wordt gewaardeerd tegen de vervaardigingprijs, zijnde directe materiaal- en arbeidskosten, direct toerekenbaar uitbesteed werk en overige externe kosten inclusief een opslag voor aan de productie gerelateerde indirecte vaste en variabele kosten. Op de post onderhanden projecten zijn de gedeclareerde termijnen en vooruitontvangen betalingen in mindering gebracht. Gedeclareerde termijnen die de waardering van een individueel project overtreffen, worden opgenomen als passiefpost onder de kortlopende schulden. De resultaten op projecten of deelprojecten worden verantwoord in het jaar van oplevering. Voorzieningen voor verwachte verliezen worden genomen in de periode waarin vast komt te staan dat sprake is van verliesgevende projecten, en worden in mindering gebracht op de post onderhanden projecten. Onderhanden werk DBC's Onder onderhanden werk worden de in uitvoering zijnde DBC s verantwoord tegen de kostprijs van de uitgevoerde verrichtingen, waarvan op de balansdatum nog geen voltooiing heeft plaatsgevonden. Het resultaat op deze DBC s wordt toegerekend aan het boekjaar naar rato van de verrichte prestaties. Verliezen op onderhanden werk worden genomen zodra deze voorzienbaar zijn. Vorderingen Vorderingen worden bij eerste verwerking gewaardeerd tegen de reële waarde van de tegenprestatie. Handelsvorderingen worden na eerste verwerking gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs. Als de ontvangst van de vordering is uitgesteld op grond van een verlengde overeengekomen betalingstermijn wordt de reële waarde bepaald aan de hand van de contante waarde van de verwachte ontvangsten en worden er op basis van de effectieve rente rente-inkomsten ten gunste van de winst-en-verliesrekening gebracht. Voorzieningen wegens oninbaarheid worden in mindering gebracht op de boekwaarde van de vordering. De voorziening dubieuze debiteuren is bepaald op basis van ramingen omtrent de inbaarheid mede gebaseerd op een ouderdomsanalyse. Liquide middelen Liquide middelen bestaan uit kas, banktegoeden en deposito s met een looptijd korter dan twaalf maanden. Rekeningcourantschulden bij banken zijn opgenomen onder schulden aan kredietinstellingen onder kortlopende schulden. Liquide middelen worden gewaardeerd tegen de nominale waarde. Transacties in vreemde valuta Transacties in vreemde valuta worden omgerekend tegen de wisselkoers die geldt op de transactiedatum. Monetaire activa en verplichtingen die op de balansdatum in vreemde valuta luiden, worden omgerekend naar de functionele valuta tegen de op die datum geldende wisselkoers. Valutaomrekeningsverschillen die ontstaan bij omrekening, worden verantwoord in de winst- en verliesrekening. Niet-monetaire activa en verplichtingen die luiden in vreemde valuta en die tegen kostprijs zijn gewaardeerd, worden omgerekend naar de functionele valuta tegen historische wisselkoersen. Eigen vermogen De mutaties in het eigen vermogen zijn gebaseerd op de bestemming van de resultaten. Voorzieningen (algemeen) Voorzieningen worden gevormd voor in rechte afdwingbare of feitelijke verplichtingen die op de balansdatum bestaan, waarbij het waarschijnlijk is dat een uitstroom van middelen noodzakelijk is en waarvan de omvang op betrouwbare wijze is te schatten. De voorzieningen worden gewaardeerd tegen de beste schatting van de bedragen die noodzakelijk zijn om de verplichtingen per balansdatum af te wikkelen. De voorzieningen worden gewaardeerd tegen de nominale waarde van de uitgaven die naar verwachting noodzakelijk zijn om de verplichtingen af te wikkelen. Wanneer verplichtingen naar verwachting door een derde zullen worden vergoed, wordt deze vergoeding als een actief in de balans opgenomen indien het waarschijnlijk is dat deze vergoeding zal worden ontvangen bij de afwikkeling van de verplichting. Langlopende schulden Langlopende schulden worden gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs. De eerste waardering bestaat uit het ontvangen bedrag, rekening houdend met agio of disagio en onder aftrek van transactiekosten. Het verschil tussen de bepaalde boekwaarde en de uiteindelijke aflossingswaarde wordt samen met de verschuldigde rentevergoeding zodanig bepaald dat de effectieve rente gedurende de looptijd van de schulden in de winst- en verliesrekening wordt verwerkt. 9
- geconsolideerd Kortlopende schulden De kortlopende schulden in de balans zijn gewaardeerd op de nominale waarde. Schulden uit hoofde van financieringsoverschot Het saldo van het financieringsoverschot is bepaald door het verschil te bepalen tussen het wettelijk budget aanvaardbare kosten en de gedeclareerde vergoedingen ter dekking van het wettelijk budget. 5.1.4.3 Grondslagen van resultaatbepaling Algemeen Het resultaat wordt bepaald als het verschil tussen de opbrengstwaarde van de geleverde prestaties en de kosten en andere lasten over het jaar, en na eliminatie van transacties binnen de groep. De resultaten op transacties worden verantwoord in het jaar waarin zij zijn gerealiseerd. Eventuele verliezen worden in aanmerking genomen in het jaar waarin deze voorzienbaar zijn. De baten en lasten worden toegerekend aan de periode waarop deze betrekking hebben, uitgaande van de historische kosten. Opbrengsten Het onder de baten opgenomen WMG-budget patiëntenzorg is berekend conform de NZa-richtlijnen. De overige opbrengsten zijn gebaseerd op aan derden gefactureerde of doorberekende bedragen voor geleverde goederen en diensten, onder aftrek van eventuele omzetbelasting en kortingen. Kosten De kosten worden bepaald op historische basis en toegerekend aan het verslagjaar waarop zij betrekking hebben. De afschrijvingen op materiële vaste activa worden gebaseerd op de verkrijgings- of vervaardigingsprijs. Afschrijvingen vinden plaats volgens de lineaire methode op basis van de geschatte economische levensduur. Personeelsbeloningen Lonen, salarissen en sociale lasten worden op grond van de arbeidsvoorwaarden verwerkt in de winst-en verliesrekening voor zover ze verschuldigd zijn aan werknemers. Pensioenlasten Niet alle groepsmaatschappijen hebben werknemers in dienst. De rechtspersonen waar dit wel het geval is, zijn aangesloten bij de Stichting Pensioenfonds ABP of Pensioenfonds Zorg & Welzijn. De pensioenregeling van de Stichting Pensioenfonds ABP en Pensioenfonds Zorg & Welzijn betreft een toegezegd-pensioenregeling. Hieronder wordt een regeling verstaan waarbij werknemers een pensioen wordt toegezegd waarvan de hoogte afhankelijk is van leeftijd, salaris en dienstjaren. Het Erasmus MC zal voldoen aan bijdragen voor hogere toekomstige premies. Indien het pensioenfonds een tekort heeft, rust er geen verdere verplichting bij het Erasmus MC om het tekort aan te zuiveren. Op grond van paragraaf 310 RJ 271 kan deze regeling in de jaarrekening worden verwerkt als een toegezegde-bijdrageregeling. Voor toegezegde-bijdrageregelingen worden de premies verantwoord als personeelskosten als deze verschuldigd zijn. Vooruitbetaalde premies worden opgenomen als overlopende activa indien deze tot een terugstorting leiden of tot een vermindering van toekomstige betalingen. Financiële baten en lasten Rentebaten en rentelasten Rentebaten en rentelasten worden tijdsevenredig verwerkt, rekening houdend met de effectieve rentevoet van de betreffende activa en passiva. Bij de verwerking van de rentelasten wordt rekening gehouden met de verantwoorde transactiekosten op de ontvangen leningen. Resultaat deelnemingen Betreft het resultaat van de bedrijven waarin het Erasmus MC deelneemt. 5.1.4.4 Grondslagen van segmentering In de jaarrekening wordt overeenkomstig de Richtlijn Zorginstellingen een segmentatie van de resultatenrekening gemaakt in de volgende segmenten: Erasmus MC Zorg en Erasmus MC O&O. 10
- geconsolideerd 5.1.5 TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE BALANS ACTIVA 1. Immateriële vaste activa De specificatie is als volgt: 31-dec-11 31-dec-10 Kosten van goodwill die van derden is verkregen 648 731 Totaal immateriële vaste activa 648 731 Het verloop van de immateriële activa in het verslagjaar is als volgt weer te geven: 2011 2010 Boekwaarde per 1 januari 731 2.254 Bij: investeringen -162 1.028 Af: afschrijvingen -79 2.551 Boekwaarde per 31 december 648 731 Aanschafwaarde 3.979 3.867 Cumulatieve herwaarderingen Cumulatieve afschrijvingen 3.331 3.136 Deze post heeft betrekking op de goodwill die betaald is aan specialisten van het Havenziekenhuis en Instituut voor Tropische Ziekten BV. Voor een nadere specificatie van het verloop van de immateriële vaste activa wordt verwezen naar het mutatieoverzicht onder 5.1.6. In de post afschrijvingen is een bedrag van 213 opgenomen in verband met een bijzondere waardevermindering. De negatieve investering en afschrijvingen in 2011 worden veroorzaakt doordat in 2010 ten onrechte een bedrag van 0,4 miljoen is geïnvesteerd en afgeschreven. 2. Materiële vaste activa De specificatie is als volgt: 31-dec-11 31-dec-10 Bedrijfsgebouwen en terreinen 504.400 384.074 Machines en installaties 25.025 29.047 Andere vaste bedrijfsmiddelen, technische en administratieve uitrusting 139.983 123.643 Materiële vaste bedrijfsactiva in uitvoering en vooruitbetalingen op m.v.a. 251.969 182.877 Totaal materiële vaste activa 921.377 719.641 Het verloop van de materiële activa in het verslagjaar is als volgt weer te geven: 2011 2010 Boekwaarde per 1 januari 719.641 669.238 Bij: investeringen 265.588 181.397 Af: afschrijvingen 63.760 130.926 Af: desinvesteringen 92 68 Boekwaarde per 31 december 921.377 719.641 Aanschafwaarde 1.566.722 1.301.250 Cumulatieve herwaarderingen Cumulatieve afschrijvingen 645.345 581.609 Voor een nadere specificatie van het verloop van de materiële vaste activa per activagroep wordt verwezen naar het mutatieoverzicht onder 5.1.6 en 5.1.7. 11
- geconsolideerd 5.1.5 TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE BALANS ACTIVA Materiële vaste activa Het vervallen van het stelsel van bekostiging waarbij een integrale vergoeding voor de werkelijke afschrijvingskosten van vaste activa was opgenomen, kan ook gevolgen hebben voor de waardering van de materiële vaste activa. Vastgesteld is dat de boekwaarde en de afschrijvingstermijnen van de totale materiële vaste activa in overeenstemming zijn met de economische levensduur en de feitelijke gebruiksduur. Specifieke positie UMC s Mede vanwege de publieke functies van UMC s hebben UMC s en betrokken ministeries (VWS en OCW) een DHAZ-convenant (Decentralisatie Huisvesting Academische Ziekenhuizen) afgesloten. Hieruit worden de kapitaallasten van een UMC, naast dekking uit B-segment en overige opbrengsten, gefinancierd. Met ingang van 2012 is de bekostiging van ziekenhuizen en ook van UMC's overgegaan op prestatiebekostiging. Er is een systeem van transitiebekostiging ontwikkeld om de gevolgen van de systeemwijziging in 2012 en 2013 te dempen. Naast de overgang van een budgetsysteem naar prestatiebekostiging vindt de overgang plaats van declaratie op basis van DBC's naar declaratie op basis van DOT-zorgproducten. Voor kapitaallasten heeft de NZa een (aflopende) garantieregeling afgekondigd voor de periode tot en met 2016. De publieke functie wordt vanaf 2012 niet via DOT, maar afzonderlijk bekostigd. Met de betrokken ministeries heeft de NFU (Nederlandse Federatie van UMC s) overeenstemming bereikt dat voor de publieke functie een afzonderlijke kapitaallastenbekostiging geborgd blijft. De daadwerkelijke invulling van deze afzonderlijke bekostiging dient nog plaats te vinden. Op basis van de huidige inzichten verwachten de UMC s dat de kapitaallasten na 2011 adequaat bekostigd blijven. Vanuit DOT, overige opbrengsten en de bekostiging van de publieke functie worden voldoende middelen verwacht om toekomstige kapitaallasten te dekken. Het Erasmus MC heeft, in verband met de nieuwbouw, gesproken met het ministerie van VWS over een toereikende bekostiging en daar afspraken over gemaakt. Om deze reden heeft in 2011 ook geen afwaardering (impairment) plaatsgevonden van de vaste activa. Hierbij geldt de kanttekening dat toezeggingen inzake bekostiging van de publieke functies vanuit ministeries en NZa in dit kader nog niet zijn geformaliseerd. Er is dus een zeker risico dat de daadwerkelijke bekostiging afwijkt van de huidige verwachtingen bij UMC s. Een eventuele afwijking kan mogelijk een substantiële impact hebben op de vermogensposities van het Erasmus MC, zowel voor het beeld van resultaat en vermogen in de onderhavige jaarrekening als in toekomstige jaren, maar zal, voor zover al aan de orde, pas worden verwerkt in de jaarrekening in het jaar dat de bekostiging betrouwbaar kan worden ingeschat. Het Erasmus MC verwacht op basis van de huidige boekwaarde en de voorheen toegepaste à fonds perdu-bekostiging geen noodzaak tot afwaardering op korte termijn. Tevens behoeven de tot op heden gehanteerde afschrijvingstermijnen geen aanpassing, gegeven de resterende termijnen tot nieuwbouw respectievelijk à fonds perdu gefinancierde vaste activa. Op pagina 24 en verder zijn specificaties opgenomen van het verloop per soort activa. De specificatie van de projecten in uitvoering wordt toegelicht op pagina 29. Investeringen in het kader van nieuwbouw en 'overlevingsprojecten' bedragen in 2011 170,6 miljoen (2010: 91,1 miljoen). Deze investeringen worden bekostigd uit de gereserveerde PBA-middelen plus het nieuwbouwkader DHAZ. In het kader van DHAZ-instandhouding is in 2011 22,2 miljoen (2010: 29,0 miljoen).besteed. Aan projecten in het Korte Termijn Huisvestingsplan is in 2011 26,6 miljoen (2010: 15,7 miljoen) uitgegeven. Met betrekking tot nieuwbouw- en instandhoudingsprojecten is op de balansdatum voor 407,2 miljoen (2010: 532,8 miljoen) opgedragen waarvoor nog werkzaamheden moeten worden gedaan en facturen moeten worden ontvangen. 12
- geconsolideerd 5.1.5 TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE BALANS ACTIVA 3. Financiële vaste activa De specificatie is als volgt: 31-dec-11 31-dec-10 Deelnemingen 2.834 2.241 Overige vorderingen 1.261 1.596 Totaal financiële vaste activa 4.095 3.837 Het verloop van de financiële vaste activa is als volgt: 2011 2010 Boekwaarde per 1 januari 2011 3.837 3.257 Bij: kapitaalstortingen 804 612 Bij: verstrekte leningen - 66 Af: ontvangen aflossing leningen -49-120 Af: kapitaalonttrekking - - Bij/af: waardeveranderingen -497 22 Boekwaarde per 31 december 2011 4.095 3.837 Deelnemingen: Saldo per Kapitaal- Resultaat Saldo per 01-jan-11 stortingen deelnemingen 31-dec-11 Cavadis BV (3,45%) 2 2 Erasmus Biomedical Fund BV (34,24%) 2.059 676-25 2.710 Arcarios BV (4,7%) 151-47 104 DNage BV (8,92%) - - Genovum BV (100%) 18 18 Skyline Diagnostics BV (15,3%) - - BioTxs BV (40%) - - LipImmune BV (40%) - - Closed Loop Therapies BV (14,34%) 2-2 - Geboortecentrum Sophia Holding BV (50%) 9-9 - 2.241 665-72 2.834 De kapitaalstorting in het Erasmus Biomedical Fund BV betreft het investeringsbedrag dat door het Erasmus MC wordt gefinancierd. Verder bevat de post deelnemingen één prioriteitsaandeel EMcare BV te Rotterdam, waaraan het recht wordt ontleend jaarlijks het beleidsplan en de begroting vast te stellen van de voorgenomen relatie en samenwerking tussen de vennootschap en het Kenniscentrum AKB, onderdeel van het Erasmus MC. Overige vorderingen Hieronder begrepen zijn onder andere een vordering van 538.000 inzake Biotempt BV. Een vordering van 100.000 op Compass3 BV (voorheen Avenance Nederland BV), aflossing 10.000 per kwartaal. Het rentepercentage bedraagt 5%. Een vordering van 128.000 op River Diagnostics BV, aflossing vindt plaats voor 1 januari 2013. Het rentepercentage bedraagt 0%. Er zijn geen zekerheden gesteld. Een achtergetselde lening van 120.000 op EMcare BV. Het rentepercentage is 3%. Er zijn geen zekerheden gesteld. Een langlopende vordering van Erasmus MC Holding BV op Stichting ESOP, die wordt terugbetaald op het moment dat twee deelnemingen waar ook Erasmus MC Holding BV aandeelhouder van is, worden verkocht. De termijn en de realisatie van verkoop is onzeker en om die reden is voor hetzelfde bedrag een voorziening gevormd. 13
- geconsolideerd 5.1.5 TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE BALANS ACTIVA Verder heeft Erasmus MC Holding BV in 2011 pre-seedleningen aan wetenschappers verstrekt met een totaal van 200.000 (2010: 265.000). Daarnaast is in 2011 een pre-seedlening kwijtgescholden. Pre-seedleningen worden verstrekt in het kader van het project Rotterdam Werkt, dat door Erasmus MC Holding BV wordt uitgevoerd. De pre-seedleningen hebben tot doel om de wetenschapper in staat te stellen een uitvinding te valideren of een onderneming te vestigen. De looptijd van deze leningen is 6 jaar. De eerste 2 jaar zijn de leningen aflossingsvrij. Als voorwaarde is in deze leningovereenkomsten opgenomen, dat na het aflossen van de lening, bij een succesvolle bedrijfsstart een bonusbetaling wordt betaald. De per ultimo 2011 opgenomen bonussen en rentes vormen samen een bedrag ad 354.000. Aan deze vordering wordt jaarlijks 1/6e van de bonussen zoals opgenomen in de leningsovereenkomsten en de rente toegevoegd. Aflossingen en kwijtscheldingen worden op dit saldo in mindering gebracht. Omdat er sprake is van een lening met een hoog risicoprofiel, is een volledige voorziening voor mogelijke oninbaarheid gevormd. Erasmus MC Holding BV : pre-seedleningen Lening Verstrekt in jaar Looptijd Einddatum Rente Lening Bonus 1 2008 6 jaar 01-11-2014 5,30% 50 20 2 2008 6 jaar 01-11-2014 5,30% 50 20 3 2009 6 jaar 18-08-2014 5,30% 100 165 4 2009 6 jaar 01-11-2014 5,30% 100 40 5 2009 6 jaar 01-08-2015 5,30% 100 40 6 2009 6 jaar 01-08-2015 4,90% 100 200 7 2009 6 jaar 01-08-2015 4,90% 100 40 8 2010 6 jaar 01-05-2016 4,90% 100 40 9 2010 6 jaar 01-12-2016 4,90% 100 40 10 2011 6 jaar 15-12-2016 4,90% 30 12 11 2011 6 jaar 01-03-2017 4,90% 100 40 930 657 Derivaten: Callopties: dit betreft callopties op 60% van de door de uitvinder nog te verkrijgen aandelen in drie nog op te richten vennootschappen. Daarnaast betreft het callopties op 60% van de door de uitvinder gehouden aandelen in een in 2009 opgerichte vennootschap. De waarde van de opties is gelijk aan de kostprijs, nihil. De verkregen opties hangen samen met de verstrekte preseedleningen. Warrants: Erasmus MC Holding BV heeft het recht met een uitoefenprijs van 1,43 per aandeel een pakket van 45.000 gewone aandelen te verwerven in een vennootschap. De uitoefentermijn loopt tot het moment van beursintroductie of tot het moment waarop meer dan 50% van de aandelen in het kapitaal van de vennootschap in andere handen overgaat. De waarde van de warrants is gelijk aan de kostprijs, nihil. 4. Voorraden en onderhanden werk projecten EMF De specificatie is als volgt: 31-dec-11 31-dec-10 Medische en hulpmiddelen 2.014 1.939 Apotheek 5.557 3.397 Onderhanden werk inzake EMF-onderzoek 35.442 30.558 Totaal voorraden 43.013 35.894 Toelichting: - Onderhanden werk inzake EMF-onderzoek Kostprijs 322.187 301.890 Af: gefactureerde/ontvangen bedragen 284.585 261.897 Af: voorziening 2.160 9.435 Totaal onderhanden werk inzake EMF-onderzoek 35.442 30.558 14
- geconsolideerd 5.1.5 TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE BALANS ACTIVA 5. Onderhanden werk uit hoofde van DBC's De specificatie is als volgt: 31-dec-11 31-dec-10 Onderhanden projecten DBC's A-segment 94.258 91.076 Onderhanden projecten DBC's B-segment 11.964 13.368 Af: ontvangen voorschotten 73.490 112.788 Af: voorziening onderhanden werk 5.400 11.239 Totaal onderhanden werk uit DBC's 27.332-19.583 De waardering van het onderhanden werk uit hoofde van de DBC-systematiek De per balansdatum nog niet gesloten DBC's zijn gewaardeerd tegen de kostprijs van de uitgevoerde verrichtingen of tegen de verwachte opbrengstwaarde als die lager is dan de kostprijs. De niet-gekoppelde verrichtingen zijn wel meegenomen, maar zijn voor 100% voorzien, aangezien niet bekend is welke DBC's hieraan gekoppeld zijn en de uiterste termijn waarbinnen de DBC's gedeclareerd moeten zijn, niet gerealiseerd kan worden. 6. Vorderingen en overlopende activa De specificatie is als volgt: 31-dec-11 31-dec-10 Vorderingen op debiteuren 108.649 49.908 Nog te factureren omzet DBC's 68.677 37.947 Overige vorderingen: Vooruitbetaalde bedragen 10.756 8.208 Nog te ontvangen bedragen 11.192 11.900 Overige overlopende activa 2.490 4.972 Totaal vorderingen en overlopende activa 201.764 112.935 Voorziening dubieuze posten Aan het eind van het boekjaar is wegens geraamde oninbaarheid van debiteuren een voorziening gevormd van 11,1 miljoen, waarvan 4,4 miljoen betrekking heeft op debiteuren patiëntenzorg en 6,7 miljoen overige debiteuren. In 2010 waren deze bedragen als volgt: 9,7 miljoen in totaal, waarvan 3,1 miljoen betrekking heeft op debiteuren patiëntenzorg en 6,6 miljoen overige debiteuren. 15
- geconsolideerd 5.1.5 TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE BALANS ACTIVA 7. Nog in tarieven te verrekenen financieringsoverschot en/of -tekort t/m 2008 2009 2010 2011 totaal Saldo per 1 januari 2.234 40.407 152.319 194.960 Financieringsverschil boekjaar 53.278 53.278 Correcties voorgaande jaren - - 6.081 6.081 Betalingen/ontvangsten 874 40.926- -175.430-215.482 Subtotaal mutatie boekjaar 874 40.926- -169.349 53.278-156.123 Saldo per 31 december 3.108-519 -17.030 53.278 38.837 Stadium van vaststelling (per erkenning): C C C A a= interne berekening b= overeenstemming met zorgverzekeraars c= definitieve vaststelling NZa Specificatie financieringsverschil in het boekjaar 2011 2010 Wettelijk budget aanvaardbare kosten 569.334 601.495 Vergoedingen ter dekking van het wettelijk budget: Opbrengsten DBC A-segment inclusief toeslagen 332.504 301.145 Honoraria-opbrengsten voor specialisten in loondienst 54.960 60.607 Opbrengsten DBC-GGZ 22.477 30.314 Overige opbrengsten 96.065 86.956 Nog te factureren DBC A-segment -1.569-21.402 Mutatie onderhanden werk DBC A-segment 11.619-7.533 Overige mutaties - -911 Totaal financieringsverschil 53.278 152.319 8. Liquide middelen De specificatie is als volgt: 31-dec-11 31-dec-10 Bankrekeningen 29.671 17.539 Deposito's - 3.785 Kassen 48 30 Totaal liquide middelen 29.719 21.354 De liquide middelen staan ter vrije beschikking van het Erasmus MC. 16
- geconsolideerd 5.1.5 TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE BALANS PASSIVA 9. Eigen vermogen Het eigen vermogen bestaat uit de volgende componenten: 31-dec-11 31-dec-10 Kapitaal 3.344 3.344 Collectief gefinancierd gebonden vermogen 227.686 209.795 Niet-collectief gefinancierd vrij vermogen 25.035 24.125 Totaal eigen vermogen 256.065 237.264 9.1. Kapitaal Saldo per Resultaat- Overige Saldo per Het verloop is als volgt weer te geven: 01-jan-11 bestemming mutaties 31-dec-11 Kapitaal 3.344 - - 3.344 3.344 - - 3.344 9.2. Collectief gefinancierd gebonden vermogen Saldo per Resultaat- Overige Saldo per Het verloop is als volgt weer te geven: 01-jan-11 bestemming mutaties 31-dec-11 Reserve aanvaardbare kosten: Reserve aanvaardbare kosten/saldo budget onderwijs en onderzoek 46.290 603 10.145 57.038 Afdelingsreserves 31.667-8.681-9.475 13.511 Bestemmingsreserves: Instandhoudingsinvesteringen 9.082 69- - 9.013 Vooruitontvangen kapitaalslasten OCW 99.667 19.824-119.491 Reserve afschrijving inventaris 17.516 5.550-23.066 Bestemmingsfondsen: Erasmus MC - revolving fund 5.573-56 50 5.567 Totaal collectief gefinancierd gebonden vermogen 209.795 17.171 720 227.686 Instandhoudingsinvesteringen Tot en met 2003 werd jaarlijks een niet geïndexeerd investeringsbudget voor instandhoudingsinvesteringen toegekend van 2,3 miljoen voor zogenaamde kleine werken. De dotatie betreffende afschrijvings- en rentevergoeding vloeit voort uit deze toekenning en zal op enig moment stoppen. Tevens worden hieronder middelen gereserveerd ten behoeve van het Korte Termijn Huisvestingsplan O&O. Onttrekkingen zijn de werkelijke afschrijvings- en rentelasten van geactiveerde bouwprojecten. Vooruitontvangen kapitaalslasten OCW Egalisatiereserves worden toegepast in situaties waarbij ten behoeve van investeringen bedragen worden ontvangen in een ander tempo en ritme dan het betreffende afschrijvingsregime. Ook komt het voor dat bedragen ten behoeve van het betreffende investeringskader op grond van planning vooruit worden ontvangen in relatie tot het moment van daadwerkelijk investeren en activeren (bijvoorbeeld bouwmiddelen). In 2011 heeft met het oog op toekomstige ontwikkelingen een dotatie plaatsgevonden conform het reguliere dotatieschema. Erasmus MC - revolving fund Jaarlijks wordt een bedrag gereserveerd ter stimulering van patiëntgebonden onderzoek, onder meer ter voorbereiding op de aanvraag van extern gefinancierde ontwikkelingsgeneeskundeprojecten. Tevens wordt uit deze bestemmingsreserve het Erasmus MC-aandeel in doelmatigheidsonderzoeken bekostigd. Ook wordt via deze reserve zorgonderzoek bekostigd. Het gehele saldo van het revolving fund heeft via de Commissie Patiëntgebonden Onderzoek reeds volledig bestemming verkregen. 17
- geconsolideerd 5.1.5 TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE BALANS PASSIVA 9.3. Niet-collectief gefinancierd vrij vermogen Saldo per Resultaat- Overige Saldo per Het verloop is als volgt weer te geven: 01-jan-11 bestemming mutaties 31-dec-11 Algemene reserve 196 - - 196 Bestemmingsfondsen 11.329 - - 11.329 Reserve deelnemingen 12.600 1.630-720 13.510 Totaal niet-collectief gefinancierd vrij vermogen 24.125 1.630-720 25.035 Bestemmingsfondsen De bestemmingsfondsen betreffen reserveringen bestemd voor niet-wtzi-gedekte aanpassingen in de uitrusting van het Erasmus MC, vervanging van apparatuur en informatienetwerk. Reserve deelnemingen Dit betreft de intrinsieke waarde van de vennootschappen, waarin het Erasmus MC deelneemt. Aan de reserve deelnemingen is toegevoegd het exploitatieresultaat dat in de deelnemingen is behaald, verminderd met het door deelnemingen uitgekeerd dividend. Het uitgekeerd dividend is toegevoegd aan de afdelingsreserves. De reserve deelnemingen is gevormd voor deelnemingen waarin voor meer dan 50% wordt deelgenomen. 10. Voorzieningen Saldo per Dotatie Onttrekking Saldo per Het verloop is als volgt weer te geven: 01-jan-11 31-dec-11 Sociaal beleid 35.701-5.647 7.477 22.577 Egalisatievoorziening onderhoud 25.549 41.163 21.485 45.227 Voorziening bouwrisico's 16.210-16.210 - - Totaal voorzieningen 77.460 19.306 28.962 67.804 Toelichting in welke mate (het totaal van) de voorzieningen als langlopend moet(en) worden beschouwd: 31-dec-11 Kortlopend deel van de voorzieningen (< 1 jr.) 7.052 Langlopend deel van de voorzieningen (> 1 jr.) 60.752 Hiervan langlopend (> 5 jaar) 5.324 Onderverdeling voorziening voor sociaal beleid Saldo per Dotatie Onttrekking Saldo per 01-jan-11 31-dec-11 Wachtgelden 13.837-2.639 4.133 7.065 Liftetimevariant 1.439-188 - 1.251 VUT-60 6.147-4.498 1.148 501 Reorganisatie 4.084 1.037 1.236 3.885 Jubileumvoorziening 3.922 70-3.992 Arbeidsongeschiktheid en overige 6.272 571 960 5.883 Totaal 35.701-5.647 7.477 22.577 18
- geconsolideerd 5.1.5 TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE BALANS PASSIVA Toelichting per categorie voorziening: Sociaal beleid Algemeen: de voorziening voor sociaal beleid is bedoeld ter dekking van toekomstige uitgaven in het kader van wachtgelden, outplacement, seniorenbeleid, VUT-uitkeringen 60-jarigen, afvloeiingsregelingen, salaris- en pensioengaranties en dergelijke. Het Erasmus MC is eigenrisicodrager voor wachtgelden. De voorziening voor wachtgelden is bepaald volgens de statische methode, waarbij de omvang wordt bepaald door het berekenen van de verplichtingen inzake lopende wachtgelden op de balansdatum. Het grootste deel van uitvoering van deze regeling is extern belegd. De VUT-60-voorziening heeft als doel financieren van het ouderenbeleid binnen het Erasmus MC. In 2011 heeft een herijking plaatsgevonden van de verplichting, hetgeen heeft geleid tot een vrijval van deze voorziening. In 2011 is gestart met de vorming van thema's, hetgeen de status heeft van een reorganisatietraject binnen het Erasmus MC. Hiervoor is dan ook een reorganisatievoorziening gevormd. De basis van deze voorziening zijn de geschatte afvloeiingskosten van personeel uit hoofde van het sociaal plan, alsmede de kosten van begeleiding en uitvoering van dat plan. In 2011 hebben onttrekkingen plaatsgevonden als gevolg van beëindiging van dienstverbanden. Onder Sociaal beleid is een jubileumvoorziening opgenomen. Dit betreft een voorziening voor toekomstig uit te keren jubileumgratificaties aan het personeel op grond van de huidige personeelsregelingen. Bij de berekening is rekening gehouden met een blijfkans van het personeel. Onder dit hoofd is ook opgenomen de voorziening voor arbeidsongeschiktheid, voor bestaande verplichtingen. Dit is voor het in de toekomst doorbetalen van salaris aan personeelsleden die op de balansdatum arbeidsongeschikt zijn, voor zover deze kosten niet verzekerd zijn. Vanaf 1 juli 2004 is het Erasmus MC eigenrisicodrager voor het bovenwettelijke deel van de WAO. De voorziening hiervoor is op de vereiste hoogte gebracht en bepaald volgens de statische methode. Eveneens als in 2006 tot en met 2010 is het Erasmus MC in 2011 eigenrisicodrager. Egalisatievoorziening onderhoud Onder dit hoofd zijn ook verantwoord de middelen uit: - de (oude) PBA-systematiek en de (nieuwe) DHAZ-systematiek voor onderhoud van gebouwen; - de rijksbijdrage O&O voor de renovatie van de hoogbouw faculteitsgebouw. De egalisatievoorziening onderhoud is bedoeld om de kosten van periodieke, meerjarige en geplande onderhoudsuitgaven gelijkmatig over de jaren te verdelen. De benodigde bedragen van zowel door O&O als door Zorg bekostigde gebouwen worden gebaseerd op een langetermijnonderhoudsplanning. 19
- geconsolideerd 5.1.5 TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE BALANS PASSIVA 11. Langlopende schulden De specificatie is als volgt: 31-dec-11 31-dec-10 Schulden aan kredietinstellingen 392.524 303.969 Langlopende lening derden 77 Vooruitontvangen investeringssubsidies 97.767 104.359 Totaal langlopende schulden 490.368 408.328 Het verloop van de schulden aan kredietinstellingen is als volgt weer te geven: 2011 2010 Stand per 1 januari 328.441 232.886 Bij: nieuwe leningen 115.411 129.280 Af: aflossingen 25.989 33.725 Stand per 31 december 417.863 328.441 Af: aflossingsverplichting komend boekjaar 25.339 24.472 Stand langlopende schulden per 31 december 392.524 303.969 Toelichting in welke mate (het totaal van) de schulden aan kredietinstellingen als langlopend moet(en) worden beschouwd: Kortlopend deel van de langlopende schulden (< 1 jr.), aflossingsverplichtingen 25.339 24.472 Langlopend deel van de langlopende schulden (> 1 jr.) (balanspost) 392.524 303.969 Hiervan langlopend (> 5 jaar) 294.043 213.019 Als zekerheid voor de zes leningen afgesloten in verband met de nieuwbouw Erasmus MC-Sophia heeft het Erasmus MC een notariële onherroepelijke volmacht verstrekt voor het vestigen van een eerste hypotheek in hoofdsom maximaal groot 79,4 miljoen. Het Havenziekenhuis heeft een financiering bij de ING afgesloten voor de bouwactiviteiten van in totaal 18.340.000. In het jaar 2010 heeft het Havenziekenhuis ten aanzien van deze bouwlening een renteswap afgesloten om hiermee eventuele renterisico's af te dekken. Het rentepercentage van deze lening bedraagt 4,55%. Dit betreft een lening met een zogenaamde IRS-10 met een swaption na 10 jaar. De rente van deze lening bedraagt de eerste 10 jaar 4,55%. Na 10 jaar heeft het Havenziekenhuis de keuze om de swaption al dan niet te effectueren. Bij effectuering van de swaption is de rente die het Havenziekenhuis betaalt na 10 jaar ook 4,55%. Indien de swaption niet wordt geëffectueerd, wordt een variabele rente betaald. De swaption zal derhalve waarschijnlijk alleen worden geëffectureerd wanneer de variabele rente hoger is dan 4,55%. De renteswap die het Havenziekenhuis heeft afgesloten, wordt in de jaarrekening geclassificeerd als een financieel instrument waardoor het Havenziekenhuis (kostprijs)hedge accounting toepast. In de jaarrekening wordt de bouwfinanciering gewaardeerd tegen kostprijs (tegen het opgenomen nominale bedrag ad 17.423.000). In de jaarrekening moet inzichtelijk gemaakt worden welk deel van de betaalde rente over deze financiering rentekosten betreft en welk deel betrekking heeft op de kosten van het rente-instrument. De kosten van de swaption zijn verdisconteerd in het rentepercentage van 4,55% waardoor de kosten van de swaption niet apart inzichtelijk zijn. De betaalde rente over deze bouwlening in het jaar 2011 bedraagt in totaal 808.058 en deze rente kan worden beschouwd als betaalde rente op een financieel instrument (derivaat). De actuele waarde van het rente-instrument ('mark to market' value) bedraagt per 31 december 2011-1.564.219. In het jaar 2011 heeft het Havenziekenhuis een financiering bij de ING afgesloten voor de bouwactiviteiten van in totaal 10.300.000. In het jaar 2011 heeft het Havenziekenhuis ten aanzien van deze bouwlening een renteswap afgesloten om hiermee eventuele renterisico's af te dekken. Het rentepercentage van deze lening bedraagt 3,99%. Dit betreft een lening met een zogenaamde IRS-10 met een swaption na 10 jaar. De rente van deze lening bedraagt de eerste 10 jaar 3,99%. Na 10 jaar heeft het Havenziekenhuis de keuze om de swaption al dan niet te effectueren. Bij effectuering van de swaption is de rente die het Havenziekenhuis betaalt na 10 jaar ook 3,99%. Indien de swaption niet wordt geëffectueerd, wordt een variabele rente betaald. De swaption zalderhalve waarschijnlijk alleen worden geëffectureerd wanneer de variabele rente hoger is dan 3,99%. De renteswap die het Havenziekenhuis heeft afgesloten, wordt in de jaarrekening geclassificeerd als een financieel instrument waardoor het Havenziekenhuis (kostprijs)hedge accounting toepast. In de jaarrekening wordt de bouwfinanciering gewaardeerd tegen kostprijs (tegen het opgenomen nominale bedrag ad 5.300.000). 20
- geconsolideerd 5.1.5 TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE BALANS PASSIVA In de jaarrekening moet inzichtelijk gemaakt worden welk deel van de betaalde rente over deze financiering rentekosten betreft en welk deel betrekking heeft op de kosten van het rente-instrument. De kosten van de swaption zijn verdisconteerd in het rentepercentage van 3,99% waardoor de kosten van de swaption niet apart inzichtelijk zijn. De betaalde rente over deze bouwlening in het jaar 2011 bedraagt in totaal 120.513 en deze rente kan worden beschouwd als betaalde rente op een financieel instrument (derivaat). De actuele waarde van het rente-instrument ('mark to market' value) bedraagt per 31 december 2011-1.335.441. Voor een nadere toelichting op de langlopende schulden wordt verwezen naar bijlage 5.1.8 Overzicht langlopende schulden. De aflossingsverplichtingen zijn verantwoord onder de kortlopende schulden. Vooruitontvangen investeringssubsidies (voorheen: investeringssubsidies à fonds perdu) Dit betreft een fonds in hoogte gelijk aan de boekwaarde van tot en met 1987 à fonds perdu gefinancierde investeringen in gebouwen. Dezelfde systematiek geldt voor investeringen gefinancierd uit EMF, alsmede investeringen die uit eigen vermogen zijn gefinancierd. De mutatie in 2011 betreft de vrijgevallen afschrijving ( 6,7 miljoen). Voor 2010 betrof dit 5,2 miljoen. Hieronder is ook opgenomen de tegenwaarde van de gebouwen en terreinen die per 1 januari 2003 zijn overgekomen in het kader van de integratie tussen academisch ziekenhuis en medische faculteit. In verband met de eerder genoemde stelselwijzigingen is de investeringssubsidie à fonds perdu opgenomen onder de langlopende en kortlopende schulden. Het verloop van de vooruitontvangen investeringssubsidies is als volgt weer te geven: 2011 2010 Stand per 1 januari 108.614 111.599 Dotatie 503 2.205 Onttrekking 6.748 5.190 Stand per 31 december 102.369 108.614 Af: vrijval komend boekjaar 4.602 4.255 Stand vooruitontvangen investeringssubsidies per 31 december 97.767 104.359 Toelichting in welke mate (het totaal van) de vooruitontvangen investeringssubsidies als langlopend moet(en) worden beschouwd: Kortlopend deel van de vooruitontvangen investeringssubsidies (< 1 jr.) 4.602 4.255 Langlopend deel van de vooruitontvangen investeringssubsidies (> 1 jr.) (balanspost) 97.767 104.359 12. Overige kortlopende schulden en overlopende passiva De specificatie is als volgt: 31-dec-11 31-dec-10 Schulden aan kredietinstellingen 130.942 87.328 Crediteuren 62.985 55.958 Te verrekenen rijksbijdrage 201-109 Aflossingsverplichtingen langlopende leningen 25.338 24.472 Kortlopend deel van de vooruitontvangen investeringssubsidies 4.602 4.255 Belastingen en sociale premies 88.568 32.329 Schulden ter zake pensioenen 9.354 8.930 Nog te betalen salarissen en overige personeelskosten 13.062 10.937 Vakantiegeld 21.561 21.847 Vakantiedagen 14.717 12.674 Overige schulden: Nog te betalen kosten 25.601 32.352 Vooruitontvangen bedragen 55.343 55.707 Overige passiva 274 37 Totaal kortlopende schulden en overlopende passiva 452.548 346.717 Alle kortlopende schulden hebben een looptijd korter dan 1 jaar. 21