MWW - Waternood-DAN - EKO Hanneke Keizer Piet Verdonschot Karin Didderen
Maatregel Wijzer Waterbeheer
Inleiding Implementatie van zowel WB21 als KRW vraagt om waterhuishoudkundige maatregelen Talrijke maatregelen mogelijk (hydrologie, morfologie, waterkwaliteit) Ecologisch rendement, kosten en maatschappelijke belangen moeten worden afgewogen -> Welke maatregelen te nemen? -> Welke maatregelen hoogste rendement?
Doel Doel: Het ontwikkelen van een instrument waarmee de waterbeheerder een maatregelenpakket kan samenstellen met het hoogste ecologisch rendement Geadviseerde maatregelenpakket afhankelijk van: 1) Type water (langzaam stormende bovenloop, kleisloot) 2) Verstoringen (genormaliseerd, organische belasting)
Applicatie 1) Kiezen van het referentietype - Aquatisch Supplement (AS) type - Natuurdoeltype (NDT) - Kaderrichtlijn water (KRW) type 2) Toestand van het water bepalen -> Vragenmodule
Applicatie
Vragenmodule beken Hoofdfactor Stroming Stuurfactor Basisafvoer Afvoerdynamiek Stuwing Structuur Profiel Beschoeiing Onderhoud Schaduw Stoffen Nutriënten en organische belasting Toxische stoffen
Vragenmodule beken
Overzicht maatregelen
Waternood-Doelrealisatie Aquatische Natuur
Inleiding
Aquatische Natuur in Waternood Historie: Tot 2002 niet aanwezig Gevolgbenadering: wat is het gevolg van Waternood maatregelen? Doelbenadering: prototype voor sloten en beken
Aquatische Natuur in Waternood Huidige applicatie (2006): Regionale watertypen Doelrealisatie: abiotisch en biotisch Extra informatie: stressorwaarden
Applicatie Referentietypen: Typen uit Aquatisch Supplement, Natuurdoeltypen, KRW typen Vragenmodule voor onbekend referentietype Relaties typen onderling
Applicatie: abiotiek Per type: Belangrijke factoren Per factor: Meetbare parameters Weging Factor dimensie stroming temperatuur temperatuur Parameter diepte stroomsnelheid dagwaarde temperatuur oorsprong Weging 0.125 0.125 0.0625 0.0625 Abiotische doelrealisatie: % parameters binnen range referentiewaarden (gewogen) voedingsstoffen voedingsstoffen waterregime zoutgehalte zuurgraad totaal-p totaal-n permanentie saliniteit ph 0.0625 0.0625 0.125 0.125 0.125 zuurstof zuurstofverzadiging 0.125
Abiotische doelrealisatie
Applicatie: biotiek Biotiek Indicatoren uit AS en NDT, kenmerkende taxa KRW Alleen soortgroepen met soortbenadering Taxonlijst op verschillende niveaus Biotische doelrealisatie: % indicatoren van het type Gevalideerd voor macrofauna en AS macrofyten m.b.v. monsters
Biotische doelrealisatie
Applicatie: stressorwaarden Macrofauna en macrofyten leveren extra informatie Belangrijke stressoren: hydromorfologie, eutrofiering, verzilting, verdroging, verzuring Stagnantie voor stromende typen
Applicatie 1 ACTUELE WAARDEN 3 REFERENTIE WAARDEN 4 DOELREALISATIE (DAN) abiotisch monster Abiotische randvoorwaarden type specifiek Abiotische doelrealisatie % type specifiek biologisch monster Regionale watertypen Biotische Indicatoren type- en soort specifiek: macrofauna macrofyten vissen Biotische doelrealisatie % type- en soortgroep specifiek Aquatisch Supplementtype Natuurdoeltype KRW- type Stressorwaarden soort specifiek: macrofauna macrofyten Stressorwaarden stressor specifiek 2 REFERENTIE KEUZE
N.B. (A)biotische monsters zelf modelleren Doelrealisaties zijn type afhankelijk Biotische doelrealisaties zijn soortgroep afhankelijk Vergelijking binnen typen en soortgroepen is goed mogelijk, tussen typen of typologieën is eigen interpretatie belangrijk Zelf valideren kan op basis van eigen monsters Zelf KM% uitrekenen Het programma rekent GEEN maatlat uit
EKOO Ecologische Karakterisering Oppervlaktewateren
Opbouw EKO Het programma is werkzaam op twee schaalniveau s: Nationaal (deze workshop) beken sloten Regionaal: Veluwe/Utrecht Overijssel Limburg Het programma is zo opgebouwd dat makkelijk nieuwe regio s kunnen worden toegevoegd.
Opbouw EKO Het programma bestaat uit 4 modules: Toedeling Karakterisering Referentie Beheer (Voorspelling)
Toedeling Met behulp van het programma ASSOCIA worden monsters van beken of sloten toegedeeld aan cenotypen. ASSOCIA deelt monsters toe op basis van een gecombineerde index: Kwalitatief: de kans op presentie van soorten 1 en 2 in combinatie met afwezigheid van soort 3: Type A: 0.8*0.2*(1-0.4)=0.096 Type B: 0.9*0.15*(1-0)=0.13 Monster Presentie in type A Presentie in type B Soort 1 Present 80% 90% Soort 2 Present 20% 15% Soort 3 afwezig 40% 0%
Toedeling Kwantitatief: wortel uit kwadratische verschillen tussen de abundanties in monster en gemiddelde abundantie in de monsters waarin de soort voorkomt in het type Aanvullende indices: Incompleteness: som van de tot het type behorende soorten, die niet in het monster voorkomen. Weird Species Index: som van de soorten die in het monster voorkomen, maar die niet in het type voorkomen.
Karakterisering Karakterisering van individuele monsters en vergelijking tussen monsters en cenotypen mogelijk op basis van de autecologie van de soorten. biotische kenmerken (bewegingsgedrag, saprobie, trofie, stroomsnelheid) typerende taxa zeldzaamheid diversiteit
Referentie Berekening van de mate van overeenkomst tussen het monster en de Aquatisch Supplement referentietypen: aantal overeenkomende taxa percentage overeenkomende taxa percentage overeenkomende taxa van het totaal aantal beschreven taxa in de AS-referentie
Beheer Het programma geeft een advies ten aanzien van maatregelen die moeten worden getroffen om te komen van het cenotype waaraan het monster is toegedeeld tot het geselecteerde referentietype. Om te komen tot een advies moet de gebruiker antwoord geven op vragen zoals: Is er sprake van droogval, stagnatie of een te lage basisafvoer? Is de beek genormaliseerd of gekanaliseerd? Is het traject gestuwd.
Software ontwikkeling Johnny te Roller (Alterra, Centrum Geo- Informatie) Michel Uiterwijk (Alterra, Centrum Geo- Informatie)