De disease-first methode als aanvulling op de RI/E. Nicole Palmen, PhD Arbeidshygiënist (RAH)/ Toxicoloog (ERT)

Vergelijkbare documenten
Het nieuwe grenswaardenstelsel

Veiligheidsinformatiebladen Van hazard naar risk

Nieuwe risico s opsporen: Europese ontwikkelingen en een Nederlands initiatief: project SIGNAAL in Nederland en België

Veilig gebruik van UV-uithardende inkten Een case study bij Océ-Technologies B.V. Jannie Jansema

Ongeval en Beroepsziekte

REACH sessies E & L. Sessie E REACH Praktijkcheck REACH blootstellingsscenario s

17/04/ Epidemiologische studies. Children should not be treated as miniature men and women Abraham Jacobi

ERVARINGEN MET REACH UIT DE DAGELIJKSE PRAKTIJK

impact from intervention strategies A case example from the baking industry

Bouwen aan vertrouwen: perspectief van de industrie

Evaluatie van werkerinhalatie

Wet- en regelgeving voor Coördinerend Deskundigen Introductie

Nachtwerk en borstkanker: een causaal verband?

Een kwestie van REACH & CLP. Rene de Graaff. Reach Chemical Control, Lyondell Basell Industries

Beroepsziekten, wat kan je er mee als veiligheidskundige? Drs.ing. Jolanda Willems MBA Drs. Rik Menting bedrijfsarts PreventPartner

Wat verwacht de Inspectie van Klinisch onderzoek?

CSRQ Center Rapport over onderwijsondersteunende organisaties: Samenvatting voor onderwijsgevenden

REACh-GHS/CLP in de praktijk

REACH en ARBO Hoe implementeer ik REACH in arbeidsomstandigheden? Diana Martens Projectleider Renske Beetstra Specialist Diana Martens, Inspectie SZW

ViB2.0 VERANDERINGEN IN DE WERELD VAN HET VEILIGHEIDSINFORMATIEBLAD. Ivo Erens Dangerous Substances Communication advies.

Enkele nieuwe en opkomende risico s nader beschouwd. Nicole Palmen, PhD Arbeidshygiënist/toxicoloog

TNO Triskelion BV REACH: is de arbeidshygiënist uitgespeeld?

Aan de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid mr. dr. L.F. Asscher Postbus LV DEN HAAG. Grenswaarde voor 1,3-Butadieen

3e Mirror meeting pren April :00 Session T, NVvA Symposium

Implementation of CLP Annex VIII EU harmonised product information for Poisons Centres. Pieter Brekelmans Ronald de Groot Thijs de Kort

Handhaving REACH bij de Inspectie SZW

Genes, Molecular Mechanisms and Risk Prediction for Abdominal Aortic Aneurysm

Evidence piramide. Gecontroleerde studies. Welk studie type? 19/02/ me ta.eu. Niet dezelfde piramide voor elke vraag. me ta.eu. me ta.

Preventief Medisch Onderzoek, wat moet je er mee als arbeidshygiënist

Passie voor arbeidshygiene

REACH nieuw werkveld voor Arbeidshygiënist

Beroepsziekten te lijf met de RI&E!

PAGO Gevaarlijke Stoffen juni 2018 dia nr 5. Blootstelling aan gevaarlijke stoffen op het werk in Nederland. PAGO Gevaarlijke Stoffen

Blootstelling Gevaarlijke stoffen. Tips voor implementatie

PMO stand van zaken. CGC bijeenkomst Rik Menting

Beleidsdocument MEB 47. Toetsingscriteria voor combinatieverpakkingen

Beheersen van stoffenrisico's

Innovaties in de chronische ziekenzorg 3e voorbeeld van zorginnovatie. Dr. J.J.W. (Hanneke) Molema, Prof. Dr. H.J.M.

Nieuwe arbeidsrisico s en dan?

INFORMATIEBIJEENKOMST ESFRI ROADMAP 2016 HANS CHANG (KNAW) EN LEO LE DUC (OCW)


Afbakening presentatie Gaat niet zo zeer over technische aspecten, b.v. meetstrategie, representativiteit, adembescherming, retrospectief inschatten v

Lichamelijke factoren als voorspeller voor psychisch. en lichamelijk herstel bij anorexia nervosa. Physical factors as predictors of psychological and

SAMENVATTING UITVOERDER P&O-BELEID, UITVOERDER ARBOBELEID EN LEIDINGGEVENDE INFORDOCUMENT TOOL

Nachtdienst en Borstkanker: wat is er van aan? Pia Cox

Beïnvloedt Gentle Teaching Vaardigheden van Begeleiders en Companionship en Angst bij Verstandelijk Beperkte Cliënten?

Laboratory report. Independent testing of material surfaces. Analysis of leaching substances in treated wood samples conform guide line EU 10/2011

Inspectie SZW Blootstelling aan gevaarlijke stoffen. Diana Martens Projectleider Bedrijven met Gevaarlijke Stoffen (Programma BmGS)

Slim gevaarlijke stoffenbeleid hoe krijg ik de beslissers in mijn bedrijf mee?

Stoffenmanager, een tool voor Risico Identificatie en Evaluatie (RIE) en blootstellingscenario's

Op de bres voor arbeidshygiëne!

World of Lab 2 oktober 2018

BE Nanoregistry Annual Public Report

FOD VOLKSGEZONDHEID, VEILIGHEID VAN DE VOEDSELKETEN EN LEEFMILIEU 25/2/2016. Biocide CLOSED CIRCUIT

PAGO. 13 April 2017 Edo Houwing, Toin van Haeren, Rik Menting, Jolanda Willems PreventPartner

CMR stoffen bij Dow Arbeidshygienische Strategie en Prioritering

De Relatie tussen Werkdruk, Pesten op het Werk, Gezondheidsklachten en Verzuim

de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Plein CR Den Haag

31 mei Eerstvolgende deadline voor de registratie van geleidelijk geïntegreerde stoffen

Werk voor lagergeschoolde mensen: lessen en vragen uit een vergelijkende analyse voor België en Nederland

Process Mining and audit support within financial services. KPMG IT Advisory 18 June 2014

GECONTROLEERDE BLOOTSTELLING? TOON HET AAN! 13 april 2016

REACH, CLP & ViB. Status update

Gevaarlijke Stoffen en Inspectie SZW

Socio-economic situation of long-term flexworkers

Risk & Requirements Based Testing

Met een goede implementatie van het 4-stappenplan kan REACH u niet verrassen

Kanker door het werk? PIM workshops 2010

Zijn distress en ziektestatus gerelateerd aan lichamelijke en emotionele problemen bij vrouwen met ovariumkanker?*

J. Van Driel Afd. Operaties

BIM 4.2. (VLAIO) BIM e-commerce


REACH Exposure Scenario Check Workshop pragmatische aanpak

CT-Colonografie Virtuele Colonoscopie

Health Impact Assessment & Kosten-Baten analyse. Tim Meijster

Praktijkervaringen en Best Practice aanpak voor de 4 stappen van I-SZW en REACH

L.Net s88sd16-n aansluitingen en programmering.

Ethanol? Welke wettelijke verplichtingen zijn van toepassing?

Alcohol policy in Belgium: recent developments

Blootstelling aan Gevaarlijke (CMR) stoffen

Denken en Doen Doen of Denken Het verband tussen seksueel risicovol gedrag en de impulsieve en reflectieve cognitie.

Het PSA dilemma: wel of niet bepalen?

Beslisschema Keuze private grenswaarden

Blootstelling aan gevaarlijke stoffen

Chemotherapie en stolling

WS 8 End of waste - Einde afval Einde verhaal. Glas, afval of grondstof?

Exposure Control Efficacy Library (ECEL)

Aim of this presentation. Give inside information about our commercial comparison website and our role in the Dutch and Spanish energy market

FOR DUTCH STUDENTS! ENGLISH VERSION NEXT PAGE

Een gezonde werkplek!

N-methylpyrrolidon; DNEL vs. OEL

Veilig werken met gevaarlijke stoffen in de industrie - praktijk, uitdagingen en dilemma s. Dirk van Well Stoffenbeleid en Arbeidshygiene

Zwangeren en CMR stoffen

Training Grenswaarden 2. Grenswaarden & Afleidingsmethodes. Dr. Ir. Remko Houba Drs. Koen Verbist

(Big) Data in het sociaal domein

Chemiebeurs 26 september 2018

Master Thesis. Early Career Burnout Among Dutch Nurses: Comparing Theoretical Models. Using an Item Response Approach.

L.Net s88sd16-n aansluitingen en programmering.

Beroepsziekten en [CMR]-stoffen van reageren naar ageren (?) Jeroen Terwoert, Elvera Breedland, Erik Stigter, Marcel Philipse; Inspectie SZW

Reach en GHS. 11 februari 2010 / Utrecht

Transcriptie:

De disease-first methode als aanvulling op de RI/E Nicole Palmen, PhD Arbeidshygiënist (RAH)/ Toxicoloog (ERT) 1

Nadere RI/E gevaarlijke stoffen Wetgeving/beleid: 1. Inventarisatie van alle stoffen/processen waarbij stoffen vrij kunnen komen, inclusief gevaarskenmerken 2. Beoordeling van de blootstelling en vergelijking met OEL s 3. Treffen van maatregelen indien nodig (AH-Strategie) 4. Herevaluatie bij veranderingen, voorlichting/instructie, PMO Ondanks de verplichting tot RI/E: Nieuwe en opkomende risico s (New and Emerging risks of Chemicals = NERCs) Onbekend gevaar Bekend gevaar maar andere blootstelling/gebruik Verhoogd risico (meer mensen blootgesteld) 2

Exposure-first methode DOEL RI/E gevaarlijke stoffen Voorkomen dat mensen ziek worden op basis van: Bekende gevaren van stoffen Risico op gezondheidsschade Inschatting van de blootstelling Methode : GEVAAR PAKs/UV veroorzaken kanker BLOOTSTELLING Dakdekkers worden aan PAKs/UV blootgesteld RISICO Dakdekkers hebben een verhoogde Kans op kanker 3

Nadere RI/E gevaarlijke stoffen Hoe kan het dat mensen toch nog ziek worden? 1. Niet nakomen verplichting RI/E en PVA (arbobeleid) Zie ook rapport TNO-RIVM (2012) 2. Genomen maatregelen niet afdoende (Deming cirkel niet rond) Technisch/organisatorisch effect vaak overschat Pbm s 3. NERC: Gevaar stof niet in betreffende sector bekend (bv kwarts jeansblasting) Geen inhalatie toxiciteitsdata bekend (vb boteraroma) Nieuw gezondheidseffect geïdentificeerd voor de stof (Indiumtinoxide) Meer mensen blootgesteld aan de stof door verhoogd gebruik (Indium tinoxide; LCD s, zonnepanelen) 4

Oude bekenden Product Since Industrial use First reports on cancer Important publications/reports Asbestos 1879 Asbestos mining, insulation, building material etc. 1935 49 Lung cancer cases reported in asbestos manufacturing workers; 1959 60 Mesothelioma cancer in workers and public identified in South Africa 1955 Doll establishes high lung cancer risk in Rochdale asbestos workers; 1959 60 Mesothelioma cancer in workers and public identified in South Africa; Regulatory steps First asbestos ban 1989 Iceland and ongoing. Benzene 1900 Solvent in production of artificial leather, rubber goods, glue, printing, paint, coatings, dry cleaning, automobile manufacturing, etc. In 1928 first case of benzeneinduced leukemia: acute lymphatic leukemia in a pharmaceutical worker with high benzene exposure levels 1977 - Infante et al. publish the first cohort study of workers linking benzene exposure directly to leukemia 1982 -IARC evaluated benzene as having sufficient evidence that benzene is carcinogenic to man, Radium 1898 Among others, painting watches with radium containing paint 1923 - first bone sarcoma recorded in this group of women in; there have been 55 cancers in a population of nearly 3000 women (including leukaemia and breast cancer). 1949 - International Committee on Radiological Protection (ICRP): no dose threshold for radiationinduced cancer 1996 - EU Directive on Ionising Radiations based on ICRP 60 which will be mandatory on member states. Vinyl chloride 1930 Production of vinyl chloride and derivatives; PVC processing, hairdressers and barbers using hairspray containing vinyl chloride 1967-1973, 4 cases of angio sarcoma of the liver among men employed in the polyvinyl chloride polymerization section of tyre plant Two cohort studies publishing in 1981 (USA) and 1991 (Europe) Vinyl chloride was considered by previous IARC Working Groups in 1974, 1978, 1987, and 2007 (IARC, 1974, 1979, 1987, 2008). 5

(Relatief) nieuwe NERCs Boter aroma (diacetyl): Gebruik in popcorn, koffie, koekjes, melkproducten.. Veroorzaakt zeldzame levensbedreigende longafwijking Huidige I-OEL is te hoog nieuw SCOEL advies (2014) Indium Tin Oxide (ITO): Gebruik in LCD, zonnecellen, hele levenscyclus Veroorzaakt alveolaire longfibrose levensbedreigend REACH-RMOA has been started Tricresylphosphate (TCP): Zit in smeer/hydraulische olie; blootstelling via AIRCO? Aerotoxic syndrome (neurological effecten)? REACH-SEv, CEN standaard, EASA, dialoog in sector Paraphenylene diamine (PPD): Sensibilisatie en mogelijk kanker RMOA gestart 6

Hoe nu verder? Disease first methode: analogie LAREB (medicijnen) post marketing surveillance Voorkomen dat meer mensen ziek worden: Zo snel mogelijk oppikken van signalen uit het veld Evaluatie van deze signalen Delen van deze nieuwe informatie Methode: SIGNAAL Dakdekkers hebben vaker kanker BLOOTSTELLING Dakdekkers worden aan PAKs/UV blootgesteld CAUSALITEIT PAKs/UV veroorzaken mogelijk kanker bij dakdekkers 7

Bewijs voor causaliteit Hoe pikken we nieuwe risico s op? Signaal detectie: Text mining Data mining Case studies Actieve detectie (PMO) Signaal versterking (Expertgroep) Identificatie Prioritering Vaststellen causaliteit van een signaal Evaluatie Van signaal naar actie: Risico communicatie Onderzoek Maatregelen Maatregelen 8

9

Bronnen voor identificatie van NERCs Case reports (clinical watch systems: bv SIGNAAL) Ernstige ziekte; lage incidentie Periodieke screening van literatuur (text mining) Data mining in databases Relatie: werk blootstelling gezondheidseffect Preventief medisch onderzoek Periodieke screening van blootgestelde werknemers (PMO) Secundaire analyse van andere bronnen (huisarts, kankerregistraties ed) 10

Signaal (NCvB) clinical watch system www.signaal.info

Signaal (NCvB) Structuur: Informatie over de ziekte Information over werkzaamheden en blootstelling Overwegingen waarom indiener denkt dat het een NERC is Follow-up en samenvatting

Signaal (NCvB) Benodigde informatie voor Evaluatie van Causaal verband: Gezondheidseffect en Blootstelling/werkzaamheden Betere samenwerking arbeidshygiënist en bedrijfsarts nodig Knelpunten: AH en BA adviseren vaak los van elkaar over de werkplek Bedrijfsarts is te weinig betrokken bij daadwerkelijke blootstellingen Daardoor is de focus te weinig op toxicologische basisprincipes

Signaal (NCvB) Stappen plan: Stap 0 Stap 1a Stap 1b Stap 2a Stap 2b (Bedrijfs)arts vult formulier SIGNAAL in check volledigheid signaal check of blootstelling respons relatie reeds bekend is globale check literatuur en evaluatie plausibiliteit relatie blootstelling - respons Geen indicatie voor een relatie reactie naar melder Bekende relatie reactie naar melder Nieuwe combinatie stap 3 Step 3 Step 4 Step 5 Evaluatie van urgentie voor verder onderzoek Verder onderzoek Reportage/communicatie

Signaal (NCvB) Evaluatie van een signaal: 6 stappen 1. Wat is de gezondheidsschade? 2. Bewijs voor een causale relatie tussen gezondheidsschade en werk/blootstelling? 3. Relevante blootstelling? 4. Andere mogelijke verklaringen? 5. Eindoordeel mbv de Bradford Hill criteria (causaliteit) 6. Mogelijke preventieve maatregelen

Bradford Hill criteria

Signalen uit Signaal ) Signals Country Work related? Endotoxine koorts door doorblazen vuile afvoerpijp Bloedneuzen na blootstelling aan formaldehyde in aluminum production New combination? NL Ja Niet nieuw, maar onbekend blootstellingsscenario B Ja Nieuw Pulmonaire alveolar proteïnosis van een kapper na blootstelling aan haarspray Hartklachten na langdurige en fluctuerende CO blootstelling B Ja Niet nieuw, maar zelden beschreven NL Ja Niet nieuw, maar onbekend blootstellingsscenario (koffiebranden)

19

Van Signaal naar actie Case reports Tekst mining Dutch Expert Group Modernet NERCs Follow-up Data mining International Experts Follow-up (actions): Informeren inspectie en professionals (BA, AH, VK) Wordt de stof al in een REACH/CLP proces gereguleerd?, Nee, dan RMOA (Risk Management Options Analysis): Afleiding OEL (SCOEL) of wettelijke grenswaarde (GR/SZW) Identificatie als Substance Very High Concern (SVHC) + authorizatie REACH Voorstel voor geharmoniseerde classificatie en labeling (CLP) Stofevaluatie (REACH); vraag naar meer data (gevaar en blootstelling) Andere wetgeving (medicijnen, cosmetica, biociden..) 20

21