DATUM 15 maart 2016 REGISTRATIENUMMER ONDERWERP Watersysteem Bijdorp Geachte mevrouw, heer, 1. Aanleiding De wijk Bijdorp ondervindt bij zware neerslag wateroverlast. De gemeente Schiedam en Delfland zijn daarom bezig met het maken van een maatregelpakket dat de waterproblematiek in Bijdorp oplost, nu en in de toekomst. Deze notitie toont de bevindingen van het onderzoek naar de oorzaken van de wateroverlast en de het mogelijke maatregelenpakket. 2. Probleem Bijdorp ligt in de Poldervaartpolder. Door de lage ligging van de wijk ten opzichte van de rest van deze polder is het risico op wateroverlast door hevige regenval hier het grootst. Klimaatscenario s laten zien dat het aantal hevige buien in de toekomst verder zal toenemen. Er moet dus iets worden gedaan om de voeten van de bewoners van Bijdorp droog te houden. Bijdorp Figuur 1, watersysteemschets van Bijdorp **
Figuur 1 toont het watersysteem van Bijdorp als luchtfoto. Aan de noordwestzijde, donkerblauw gekleurd, loopt een hoofdwatergang: de Poldervaart. Vanuit hier pompt Delfland bij regen het teveel aan water het gebied uit. Water uit Bijdorp wordt naar deze watergang afgevoerd via een de secundaire watergangen (hier weergegeven in lichtblauw), waarop naast de woonwijk ook het park en enkele sportvelden afwateren. Het watersysteem wordt hierna in meer detail beschreven. 3. Details watersysteem Huidige situatie Peilgebieden Omdat een groot deel van het werkgebied van Delfland onder het niveau van de zeespiegel ligt, moet het teveel aan water dat valt actief worden afgevoerd. Delfland doet dat via de watergangen en met gemalen. Met dit systeem wordt het waterpeil gehandhaafd. Wat het te handhaven waterpeil voor een bepaalde plek is, wordt bepaald door de hoogte en door wat er in het betreffende gebied gebeurt: in een park mag het waterpeil bijvoorbeeld veel meer stijgen en dalen dan in een woonwijk. In de Poldervaartpolder houdt Delfland twee waterpeilen in stand. Het grootste deel van het gebied Bijdorp heeft een peil van -2,75 m NAP. Een watergang rond de lager gelegen sportvelden heeft een peil van -3,55 m NAP. Af- en aanvoer hemelwater Het watersysteem van Bijdorp voert water af richting de Poldervaart, de afvoer vindt plaats in noordwestelijke richting (zie figuur 1). Als het regent, wordt via een duiker een ondergrondse doorvoer- ook water aangevoerd vanaf de noordkant van de A20. Riolering Op dit moment is Bijdorp gemengd gerioleerd, dat wil zeggen dat regenwater en rioolwater door dezelfde buizen worden afgevoerd. De wijk maakt deel uit van het rioleringsbemalingsgebied Schiedam Noord. Het rioleringsbemalingsgebied Schiedam Noord watert, met behulp van een hevel, af op het gebied Nieuwland. Wateroverlast In het bebouwde gebied van Bijdorp wordt wateroverlast ervaren, met name rond de laagste plekken. Onderzoek heeft uitgewezen dat deze overlast het gevolg is van een combinatie van factoren: 1 het watersysteem is krap 2 de riolering functioneert raakt bij hevige regenval overbelast 3 obstakels in watergangen stremmen de doorstroming Oplossingsrichting Op basis van deze gegevens is een oplossingsrichting gekozen waarin al deze factoren zijn meegenomen. Deze wordt hieronder uitgewerkt. Pagina 2 van 5
(afsluiter) (peilscheiding1) (peilscheiding3) (peilscheiding2) Figuur 2, watersysteemschets oplossingsrichting Omschrijving: Peilscheiding 1 Ten noorden van de woonkern wordt de (secundaire) watergang van de hoofdwatergang afgesloten door de bestaande duiker te voorzien van een afsluiter. Deze heeft alleen nog een functie als waterinlaat. Peilscheiding 2 Langs dit punt moet het watersysteem van de kern op de onderbemaling gaan lozen. De peilscheiding bestaat uit een stuwconstructie. Omdat hier in de huidige situatie een voetpad loopt, is ook een brug of een duiker nodig. De afvoer over de stuw is beperkt. Het watersysteem van de kern kan echter maar weinig peilstijging hebben. Om een goede afvoer te waarborgen is een vrij brede kruin nodig, indicatie 2,0 m. Peilscheiding 3 Langs dit punt moet een deel van het achterliggende park op de onderbemaling gaan lozen. Ook hiervan is de afvoer beperkt, maar is vanwege de geringe drooglegging een brede kruin nodig, indicatie 2,0m. Aanpassen watersysteem Het watersysteem van Bijdorp wordt afgesloten van de rest van de polder. Hierdoor stroomt er geen water meer van buiten naar Bijdorp: niet via de riolering, niet vanaf de A20 en ook niet meer vanuit de Poldervaart. Voor die waterstromen moeten wel alternatieven komen. Aanvoer A20 De duiker onder de A20 wordt dichtgezet. Het water dat in de huidige situatie via Bijdorp wordt afgevoerd, kan worden afgevoerd via het Beatrixpark of via een nieuw aan te leggen watergang richting de poldervaart. Een ander alternatief is een afvoer langs de Parkweg, richting het poldergemaal. Het afsluiten van de duiker onder de A20 kan alleen wanneer er een geschikt alternatief wordt gevonden. Hoe gaat dat er dan uitzien? Om voldoende afvoercapaciteit van de te waarborgen moet een pomp geplaatst te worden met een capaciteit van 3 m3/min. Daarnaast wordt een aantal peilscheidingen aangebracht om de waterstanden te kunnen beheersen. In figuur 2 zijn deze peilscheidingen genummerd en in het tekstvak onder de figuur staat een korte omschrijving. Pagina 3 van 5
Aanpassen riolering Het rioolstelsel in Bijdorp voert zowel afvalwater als regenwater af. Als het heel hard regent, komt er dus naast afvalwater ook heel veel regenwater in de riolering zonder dat er mogelijkheid is tot gecontroleerd overstorten. Het hoofdrioolgemaal van Schiedam ligt op steenworp afstand. Met behulp van sturing kan ervoor worden gezorgd dat de gemaalcapaciteit tijdens heel hevige neerslag tijdelijk volledig ten gunste komt van de Poldervaartpolder, in plaats van heel Schiedam. Een van de maatregelen die nog wel genomen moet worden om het geheel goed te laten werken is dat er enkele (zeer) laag gelegen schrobputten die in de huidige situatie voor wateroverlast zorgen, van de gemengde riolering worden afgekoppeld. De afvoer vanuit deze schrobputten moet dan geloosd worden op het oppervlaktewater.. Hiervoor dient dan wel een aansluiting gemaakt worden naar het lager gelegen deel van de wijk. Verbeteren doorstroming Tijdens het veldbezoek is uit de metingen gebleken dat er een aantal percelen voldoen aan het huidige beleid en aan de algemene regels voor bruggen over watergangen. Een aantal voldoet niet. Het is echter lastig om aan te wijzen welke aanpassingen dan precies nodig zijn. Dit heeft te maken met de tussenliggende afstand tussen de bruggen. Gemeente Schiedam en Delfland doen daarom een beroep op de eigen verantwoordelijkheid van de bewoners om de watergangen vrij te houden van obstakels danwel te maken. Een belangrijke conclusie tijdens het veldbezoek is, dat de duiker aan het einde van de watergang Schietbaanstraat niet goed functioneert door zijn ligging. Verbetering van deze duiker zal de doorstroming ook verbeteren. Aanvullende maatregelen De hierboven aangegeven maatregelen vormen gezamenlijk een minimale voorwaarde om overlast te kunnen verminderen. Aanvullende maatregelen zijn nodig. Zo moet elk gebied in ons land voldoen aan normen voor risicobeperking van wateroverlast. Die normen worden gesteld door de provincie. Het bebouwde gebied van Bijdorp moet voldoen aan een beschermingsniveau van T = 100. Dit wil zeggen dat het statistisch gezien eens in de 100 jaar het maaiveld onder water mag komen te staan. Dat heet inundatie. Voor de sportvelden en grasvelden mag een beschermingsniveau van T = 10 worden aangehouden: zij mogen dus eens in de 10 jaar inunderen Als bovengenoemde maatregelen worden doorgevoerd zonder dat er meer water kan worden opgevangen, dan is rond de sportvelden en de bekende overlastlocaties nog steeds inundatie te verwachten. Om aan de normen te voldoen moet dus nog extra waterberging worden gecreëerd. Het plaatje hieronder geeft het bijbehorende inundatiebeeld. De grootste inundaties treden op in de parkzone, maar ook in de kern zijn een aantal natte plekken zichtbaar. Pagina 4 van 5
Om ook de meest kwetsbare plekken droog te houden zou het waterpeil in de sloten maar liefst 10 cm omlaag moeten om zo extra berging te creëren in de bestaande sloten. Dat is onmogelijk omdat er dan problemen ontstaan met de woningen. Als alternatief zal extra berging gecreëerd moeten worden in het park. Onderstaande afbeelding geeft het inundatiebeeld (T=100) met de extra berging weer. Inundatie van een park en sportvelden is bij T=10 volgens de provinciale verordening acceptabel. Voor die oppervlakken geldt een T=10-norm. Bij T=10 blijven de sportvelden droog, maar treedt in het park nog kleinschalig inundatie op. Hiermee wordt dus wel voldaan aan de normen volgens de provinciale verordening. 4. Samenvatting maatregelen Aanpassen riolering: - Het is belangrijk dat de laaggelegen schrobputjes worden afgekoppeld. Die laaggelegen delen dienen niet met vrije afwatering te worden verbonden met het hoge peilgebied binnen het plangebied, maar naar het lagere peilgebied. Twee opties zijn: o Afkoppelen van de schrobputten op het lagere peil o Afkoppelen van de schobputten door een pomp met een relatief grote capaciteit Aanpassen Watersysteem - Er wordt een nieuw gemaal geplaatst met een capaciteit van 3 m 3 /min. Voor de exacte locatie van dit gemaal moet een analyse worden gemaakt van de fundering en bodemgesteldheid van de huizen aan de Westpolderstraat. - Er worden 3 peilscheidingen gerealiseerd. - De aanvoer onder de A20 wordt stop gezet. Er moet nader onderzoek verricht worden naar de afvoer van de huidige stroom. - Er wordt extra berging gecreëerd in de aan te leggen natuurspeeltuin en de omliggende bosschages. Verbeteren doorstroming - Gemeente en Delfland doen een beroep op de bewoners om bestaande watergangen vrij te houden danwel te maken voor een goede afwatering en doorstroming. - De duiker (code: 21600294) aan het einde van de watergang Schietbaanstraat onder de Schiedamseweg door dient aangepakt te worden om de doorstroming te verbeteren. 5. Tot slot Het watersysteem van Bijdorp is erg overlastgevoelig. Dat blijkt in de praktijk en is nu ook met modelberekeningen onderbouwd. Er zijn meerdere factoren die hierbij aantoonbaar een rol spelen. Waterbeheer is een gedeelde verantwoordelijkheid. Alleen door samen op te trekken kunnen waterschap, gemeente en bewoners maatregelen treffen die de wateroverlast terugdringen. Pagina 5 van 5