VVAO International Women s Day, Be Bold for Change Claim the drivers seat Dames, goedenavond! Ik ben Marry de Gaay Fortman, behalve advocaat en partner van Houthoff Buruma ook commissaris bij GVB, De Nederlandsche Bank en voorzitter van Toneelgroep Amsterdam, en sinds 1 februari 2016 voorzitter van Stichting Topvrouwen. Geweldig dat jullie hier samen zijn gekomen op deze bijeenkomst van de Vereniging van Vrouwen met Hogere Opleiding, op Internationale Vrouwendag. Een dag die bij uitstek geschikt is om de aandacht te vestigen op genderongelijkheid. Vandaag wil ik echter vooral de nadruk leggen op empowerment van hoogopgeleide vrouwen, vrouwen die het in zich hebben door te dringen tot de top van het bedrijfsleven. Vrouwen; ik wil jullie oproepen je niet neer te leggen bij de drempels die je tegenkomt op je tocht naar de top. Ik wil jullie oproepen door te zetten, jezelf zichtbaar te maken en duidelijk maken wat je talent en toevoegde waarde is. Steeds meer vrouwen doen dit, en die krachtige houding levert hen een toppositie op. Die vrouwen worden commissaris, of lid van de raad van bestuur. En dat is prachtig; daar zijn we trots op! We willen echter nog
een stapje verder. Waar zijn de vrouwelijke ceo s? Pas als vrouwen massaler die positie bereiken, reflecteren de bestuurskamers van dit land écht het talent van beide seksen. En waarom niet? Genderdiversiteit is immers de normaalste zaak van de wereld. Dus vrouwen: claim die driver s seat! Stichting Topvrouwen bestaat inmiddels ruim een jaar. Zoals u wellicht weet uit de media, is de stichting een initiatief van minister Jet Bussemaker van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en Hans De Boer, voorzitter van werkgeversorganisatie VNO-NCW. De stichting is ontstaan uit ergernis over de trage doorstroom van vrouwen naar de top. Dat vrouwen slechts mondjesmaat doordringen tot de top is verontrustend en een blamage voor Nederland. Wij willen iedereen bewust maken van het nut, de noodzaak en de voordelen van genderdiversiteit. Ons streven is: impact op de korte termijn. Vrouwen die met hun uniciteit en capaciteiten van grote toegevoegde waarde zijn voor de top, vrouwen die het verschil kunnen maken in tijden van economische en maatschappelijke disruptie; dat talent willen we toch niet verspillen? Uit internationaal onderzoek blijkt dat ondernemingen met gemengde boardrooms beter presteren. Diversiteit helpt het brede palet aan maatschappelijke visies inzichtelijk te maken en is daarmee waardevol in een volatiel ondernemingsklimaat. Stichting Topvrouwen betrekt alle partijen bedrijven, executive searchbureaus, mannen en vrouwen bij het debat over diversiteit en de versnelling van de doorstroom van vrouwen naar de top. Maar liever dan dat we praten, zijn we praktisch en daadkrachtig bezig. Daarom
lanceerden wij een database met daarin vele board ready vrouwen. Inmiddels zijn het er meer dan 1.200, and counting. Bedrijven en executive searchbureaus die op zoek zijn naar kandidaten voor topfuncties kunnen putten uit deze database. Zo ontkrachten wij de mythe dat er te weinig geschikte vrouwen te vinden zijn. Genderdiversiteit is immers vooral een kwestie van DOEN. Die daadkracht sluit mooi aan bij het thema van deze bijeenkomst, Be bold for change: wees dapper, heb lef en neem initiatief om verandering tot stand te brengen. Stichting Topvrouwen kan er als geen ander van getuigen dat er moed en daadkracht nodig is om gendergelijkheid aan de top te realiseren. Die moed moet komen van de huidige bestuurders en commissarissen meestal mannen dus. Het zijn namelijk mannen die tot op de dag van vandaag het conservatieve klimaat in de boardroom én werkvloer in stand houden en bij benoemingen een duidelijke voorkeur laten zien voor meer van hetzelfde. Vrouwen worden niet geweerd uit overtuiging, maar uit reflex. Benoemen wat je al kent, voelt veilig. Zo blijft de bestuurskamer een mannenbolwerk met weinig plek voor vrouwen. Het zijn dus ook de mannen die dit kunnen doorbreken. Zij hebben de sleutel tot genderdiversiteit in handen, je zou zelfs kunnen zeggen dat genderdiversiteit in die zin een mannenzaak is. Er verandert pas iets als genoeg bestuursvoorzitters en voorzitters van de raad van commissarissen het lef hebben dit onderwerp aan te kaarten en af te dwingen dat er serieus werk gemaakt wordt van meer diversiteit aan de top. Bijvoorbeeld door consequent het belang van diversiteit uit te dragen en bij vacatures evenwichtige long- en shortslist te eisen.
Daarnaast constateer ik dat bedrijven te risicomijdend zijn. Ze zetten consequent in hun vacatures dat kandidaten bestuurservaring moeten hebben. Daarmee creëer je een ingewikkelde discussie, want je praat zo niet meer alleen over geschiktheid en kwaliteit, maar je voegt als dwingend element ervaring toe. Vaak zie je dat vrouwen over uitstekende kwaliteiten beschikken en ook geschikt zijn, maar nog niet de bewezen bestuurservaring bezitten. Natuurlijk is een zekere mate van managementervaring relevant. Maar als bedrijven vast blijven houden aan het hebben van bestuurservaring, dan zal een versnelde instroom van vrouwen in topfuncties voorlopig nog op zich laten wachten. Dan vraag ik me af hoe graag die bedrijven nou werkelijk een vrouw in hun bestuur willen hebben. Overigens is diversiteit niet vrijblijvend: begin dit jaar werd het streefcijfer van 30 procent vrouwen in de rvb s en rvc s verlengd tot 2020. Dat streefcijfer heeft gevolgen voor de circa 5000 bedrijven die vallen onder de Wet bestuur en toezicht. Zij moeten serieus werk maken van evenwichtigere bestuurskamers. Stichting Topvrouwen ziet graag dat zij zelf de regie houden, zodat er geen dwingendere maatregelen een quotum, bijvoorbeeld genomen hoeven worden. Wij staan daarom bedrijven met raad en daad bij. Een voorbeeld daarvan is de handreiking die Stichting Topvrouwen, in samenwerking met het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en VNO-NCW, onlangs naar de eerder genoemde 5000 bedrijven stuurde. In die handreiking kwamen we met een toelichting op het wettelijk streefcijfer moet ík er ook iets mee en wat dan? én concrete adviezen om bedrijven te helpen met het benoemen van vrouwen. Zo n handreiking zorgt ervoor dat de urgentie voor al die bedrijven duidelijk is: 2020 is immers nog maar drie keer oliebollen eten van ons verwijderd. Behalve informeren en adviseren
wilden we ook de bedrijven inspireren met uitspraken van andere bedrijven die al meedoen, de believers. Mijn favoriet is van Tatjana Romanyk, oprichter en ceo van Aptitude Health en Etnische Zakenvrouw 2016. Zij zegt: In mijn bedrijf zijn vele nationaliteiten vertegenwoordigd, vele vrouwen ook. Ik kies áltijd voor de kandidaat met de beste skills en geef vrouwen graag de kans zich waar te maken. Ik fungeer als vertaler van dat diverse geluid. Hoe nodig is het nou eigenlijk, om bedrijven dus vaak mánnen te doordringen van het feit dat de doorstroom van vrouwen echt sneller moet? Daar kan ik kort over zijn: dat is heel erg nodig. Slechts zo n 10 procent van de topbestuurders is vrouw, als we uitgaan van de 5000 bedrijven die onder de Wet bestuur en toezicht vallen. Dat toch al geringe aantal topvrouwen geeft echter een vertekend beeld. Aan de absolute top, de 200 grootste en belangrijkste bedrijven van ons land, krijgen vrouwen weinig voet aan de grond en gaat het om een kleine 7 procent van de bestuurders die vrouw zijn, van de 225 bestuurders zijn er dus slechts 15 vrouw! Afgelopen september werden de resultaten van de Female Board Index, een jaarlijks overzicht van bestuurders en commissarissen bij Nederlandse beursgenoteerde ondernemingen, bekendgemaakt. De index laat geen positieve ontwikkeling zien. Toch wordt er absoluut progressie geboekt, zoals blijkt uit de Bedrijvenmonitor Topvrouwen 2016 van afgelopen december. De monitor laat zien dat de raden van bestuur in 2015 voor gemiddeld 9,6 procent uit vrouwen bestaan. In 2012, vóór de invoering van het streefcijfer, was dat 7,4 procent. In de raad van commissarissen wordt nu 12,5 procent van de zetels door vrouwen bezet, in 2012 was dat 9,8 procent. Minister Bussemaker ziet de uitkomsten van de commissie als positieve stimulans om door te gaan met de aanpak die zij samen met Hans de
Boer heeft opgezet en wil die verder intensiveren: De beweging zit erin, maar wel langzaam. Echter: de intensieve benadering werkt, daar gaan we mee door. Weet iemand hoeveel bedrijven voldoen aan het wettelijke streefgetal van 30 procent vrouwen in zowel de rvb als de rvc? Dat zijn er slechts 2: AkzoNobel en PostNL. Dat een betere doorstroming noodzakelijk is, is dus glashelder. Maar ja, ik zei daarnet al dat genderdiversiteit in feite een mannenzaak is. Moeten we dus maar afwachten tot mannen het licht zien en hoogopgeleide, talentvolle vrouwen gaan inzetten voor de topposities? Natuurlijk niet. Je kunt het heft in eigen handen nemen. Pippi Langkous heeft ooit gezegd: Ik heb het nog nooit gedaan, dus ik denk dat ik het wel kan. Met andere woorden: positioneer je helder en blijf je niet afvragen of je wel geschikt bent, maar meld je gewoon aan voor onze database. Be good and tell it! Veel mannen in topposities hebben be good and tell it als lijfspreuk. Arrogant? Nee, ze communiceren gewoon duidelijk over hun kwaliteiten. Vrouwen zijn vaak ontzettend bescheiden, en daar is niemand bij gebaat. Zijzelf niet, omdat ze niet tonen wat ze in hun mars hebben, en hun omgeving evenmin. Anderen kunnen tenslotte niet raden welke talenten je hebt. Maak jezelf zichtbaar, vertel over je prestaties, laat zien waar je goed in bent en wees trots! Ik nodig je uit om direct na deze bijeenkomst je aan te melden bij onze database. Die staat open voor iedereen die voldoet aan deze spelregels:
Je hebt meerdere jaren ervaring in bestuurlijke, toezichthoudende en senior management functies; Je hebt inzicht in complexe organisaties en je hebt ervaring met strategische besluitvormingsprocessen; Heb je nog geen ervaring als bestuurder of toezichthouder, dan vragen we je een endorsement toe te voegen bij je inschrijving. Trouwens, mocht je nu denken: ik heb het prima naar mijn zin binnen de (top)functie die ik nu bekleed en wil mij voorlopig niet op de transfermarkt begeven, dan vraag ik je je tóch in de schrijven. De macht van het getal ontkracht namelijk de mythe dat er niet voldoende gekwalificeerde vrouwen te vinden zijn. Jezelf zichtbaar maken binnen de database is dus goed voor de BV Nederland! Inschrijven dus, net als die andere 1200 topvrouwen die je voorgingen. En het aantal blijft maar groeien! Wij krijgen elke dag mails van vrouwen die aan ons doorgeven welke topbaan er op hun pad is gekomen nadat zij zich inschreven in onze database. Ik wil graag een aantal van die voltreffers met jullie delen; zo werd een topvrouw uit de database commissaris bij Agrifirm, een ander werd voorzitter bij de raad van toezicht van het Amsterdam Museum en een derde mag zich dankzij de database lid noemen van de raad van toezicht van de collectieve beheersorganisaties van auteurs- en naburige rechten. Geweldige benoemingen waar we trots op zijn; hoewel er nog genoeg te wensen over blijft vrouwen in de drivers seat. We houden je graag op de hoogte van de benoemingen die via de database tot stand komen. Je kunt ze vinden op onze website. Als je je inschrijft, ontvang je bovendien maandelijks onze nieuwsbrief met daarin de laatste ontwikkelingen, boeiende interviews en de jongste benoemingen. Ook word je vanaf het moment van inschrijving
uitgenodigd deel te nemen aan events, bijvoorbeeld speeddates met executive searchbureaus die zich committeren aan diversiteit in de boardroom. Vorig jaar nodigden wij vrouwen uit onze database uit voor ons jaarevent in de Hermitage, een unieke setting waarin zij in contact kwamen met bestuursvoorzitters. Volgende week is Stichting Topvrouwen aanwezig op een event van de Nederlandse Vereniging voor Commissarissen en Directeuren (NCD), en met ons ook verschillende vrouwen uit de database. We organiseren nog veel meer en altijd met het doel de topvrouwen van Nederland zichtbaar te maken. Dat gebeurt ook regelmatig via media-aandacht: FD-lezers onder jullie herinneren zich wellicht een drieluik van een paar weken geleden, interviews met indrukwekkende vrouwen uit onze database. Wat onze website betreft: sinds eind april afgelopen jaar onze vernieuwde site online kwam, hebben we 25.000 gebruikerssessies gehad. En wat blijkt: een fors gedeelte van die bezoekers is man. Vele inschrijvingen, succesvolle benoemingen, events, media-aandacht die buzz zorgt ervoor dat onze database steeds vaker wordt geraadpleegd door bedrijven die een vacature in te vullen hebben. Al met al hebben we heel wat te bieden, dus ik zou zeggen zorg dat je erbij komt! Wij zien je inschrijving met belangstelling tegemoet.