Nieuwsbrief Harderwijk & Omstreken - 4e kwartaal 2016 Bloemschik demo - Bollenmand maken - Kerstworkshop - Zadenruilbeurs Lezingen: Wijngaard Telgt - Wat maakt dat een plantencombinatie werkt Verslagen: Winterse Hanging Baskets - Kruidentuin - De Rietmeen
Van het bestuur Onze laatste Nieuwsbrief van dit jaar die verschijnt als de herfst in al zijn pracht is losgebarsten. Het is weer een feest om te zien hoe mooi het is als de bomen verkleuren in de meest prachtige tinten bruin, rood en geel. In onze tuinen is het niet anders, terwijl er ook nog late bloeiers zijn. Een beetje blauw van de asters tussen al dat herfstgeweld doet het mooi. Bij herfst hoort ook de wijnoogst en op 22 november komen Hennie en Jan van den Ham van Wijngaard Telgt daarover vertellen. Er kan geproefd worden van de wijnen uit onze directe omgeving, dus het wordt in ieder geval een heel gezellige avond. Zoals al aangegeven, vragen wij een vrijwillige bijdrage voor de wijnen die wij mogen keuren. De bloemschikcursus is al een aantal weken bezig en op veler verzoek gaan wij ook weer een bollenmand te maken in Kudelstaart. Wij wachten even af hoeveel belangstellenden zich hiervoor aanmelden (zie elders in dit blad) voordat wij besluiten of het door gaat. Inmiddels hebben wij twee avonden gehad in de nieuwe Kiekmure en afgezien van wat aanloopprobleempjes met geluid en licht op de eerste avond, is het een heel feestelijk gebouw geworden. Kleurig, gezellig en mooi. Even wennen aan de veranderingen, maar het voelde vooral na de avond van 25 oktober al weer helemaal als thuis. Ouderwets volle tafels met planten waar gretig uit werd gekozen en deze keer niets mis met het geluid, zodat iedereen het boeiende verhaal van Hans-Erik Kuypers prima kon volgen. Voor de leden uit Zeewolde was de Stille Kern wel bekend, maar voor veel anderen is er een inhaalslag te maken. Zonde om zo n mooi gebied nog nooit te hebben bezocht. Ik zelf heb me voorgenomen daar snel iets aan te gaan doen. In de eerste Nieuwsbrief van 2017 komt de uitgebreide aankondiging van de Jaarvergadering op 21 februari, maar het bestuur kan u nu al laten weten dat er twee kandidaten zijn die onze gelederen willen komen versterken. In een tijd waarin een aantal afdelingen van Groei en Bloei heel veel moeite heeft om voldoende bestuursleden te krijgen, verkeren wij hier in een luxe positie. En daar zijn wij natuurlijk heel blij mee! Onze tuinen gaan nu langzaam maar zeker in winterslaap. Jammer dat mijn tuinmol daar niet aan mee wenst te doen en regelmatig zijn tunnelstelsel inspecteert. Molshopen hoeft hij bijna niet te maken, want omdat er ieder jaar wel één of twee beestjes hun intrek nemen in de tuin, komen ze in een opgemaakt bedje. Hun gangen zijn trouwens wel duidelijk zichtbaar als dikke groene richels, wat bijna net zo vervelend is als hopen, maar vallen iets minder op. Blij ben ik er niet mee, maar het enige dat zou kunnen helpen is uitermate mol onvriendelijk, dus daar begin ik niet aan. Op een gegeven moment komt er rust aan het mollenfront, geen idee waar ze dan blijven. Dit klinkt allemaal heel onprofessioneel voor iemand die echt houdt van tuinieren, maar de keuze tussen dieren en planten is altijd lastig voor mij. En met allebei valt heel goed te leven, zelfs met slakken. Er blijven veel meer planten over dan dat de slakken opvreten. Het werk buiten zit er zo n beetje op, maar gelukkig zien wij elkaar regelmatig tijdens de lezingen in de Kiekmure. Namens het bestuur wens ik u nu al gezellige feestdagen en een heel goed 2017. Namens het bestuur: Janneke Wulp Nieuwe leden Altijd weer leuk om nieuwe leden in te schrijven. Het laatste kwartaal werden zeven nieuwe mensen lid van onze vereniging. Misschien dachten ze zich te abonneren op het prachtige blad Groei&Bloei en wisten ze niet eens dat ze lid werden van een leuke vereniging en welke extra s dat brengt. Na het lezen van deze nieuwsbrief wordt het wellicht duidelijk. Onze nieuwe leden zijn: Mevr. G. Willemse, Harderwijk Mevr. H.M. Bekkering-Tideman, Hulshorst Mevr. F.M.C. Slik, Zeewolde Mevr. M. Knopper, Zeewolde Mevr. L. Ruben, Harderwijk Mevr. H. Schuhmacher, Harderwijk, Mevr. A. Veenstra, Zeewolde Van harte welkom allemaal bij onze vereniging. Wij hopen u persoonlijk te ontmoeten bij onze komende verenigingsactiviteiten. Als u de eerste keer komt, meldt u zich dan even bij ons aan? Het bestuur Ons programma 2016-2017 15 november Bloemschikdemonstratie door Birgit Davids in de Dialoog in Ermelo 19 november Bollenmand makenin Kudelstaart 22 november De Wijngaard Telgt door Jan en Hennie van den Ham 13 december Kerstworkshop onder leiding van Jaap Vlijm 17 januari 2017 Wat maakt dat een plantencombinatie werkt, door tuinontwerper Eric Meijer. Voorafgaand, tijdens de pauze en na afloop van de lezing kunt u weer zaden ruilen/uitzoeken. 21 februari Jaarvergadering, gevolgd door een korte uitleg door Will Christiaanse over snoeien. Na de pauze neemt hij ons mee naar Sissinghurst en Great Dexter 25 februari Cursus snoeien in de praktijk door Will Christiaanse. 4 april Bloemrijke wandelingen op Gran Canaria en Tenerife door Henny van der Wilt en onze Plantenruilbeurs 11 april Paasworkshop onder leiding van Jaap Vlijm -2-
19 november: Bollenmand maken Toen wij op 7 november vorig jaar naar Kudelstaart gingen om voor de derde keer een bollenmand te maken, was het de bedoeling dat het voorlopig de laatste keer zou zijn. Maar van verschillende kanten krijgen wij het verzoek om ook dit jaar toch weer naar Cees Koster te gaan om zo n mand te maken. Het is ook altijd een enorm succes, vanaf het vroege voorjaar tot ver in mei bloeien er krokussen, narcisjes, tulpen, irissen en nog veel meer. Iedere keer weer een verrassing en een blikvanger, want er gaan ongeveer 130 bollen in de mand. Wilt u het ook eens proberen of wilt u weer mee, geef u dan op vóór 16 november, want ze willen in Kudelstaart graag van te voren weten hoeveel deelnemers er komen. De kosten voor een bollenmand bedragen 27,50 en meerijders betalen aan de chauffeurs 6,00 als bijdrage in de autokosten. Dit bedrag is gebaseerd op 4 personen per auto. Met 3 personen wordt de bijdrage 7,50. Houd er wel rekening mee dat er net zoveel manden mee terug gaan als u passagiers hebt, dus een ruime kofferbak is wel nodig. De bollenmand kan ter plekke worden afgerekend en betalen per pin is mogelijk. Omdat er ook heel veel bollen te koop zijn, is de kans groot dat u niet alleen met een bollenmand naar huis gaat. Aanmelden kan via info@harderwijk.groei.nl of Henriëtte Koekkoek, tel. 0341-415247 Geef ook even aan of u wilt rijden en hoeveel personen u mee kunt nemen. Wij vertrekken om 9.30 uur vanaf het parkeerterrein aan de Nassaulaan in Harderwijk (Jumbo). Adres in Kudelstaart is: Hoofdweg 152. Het gaat alleen door bij voldoende deelnemers. Kerstworkshop 13 december Waarschijnlijk bent u wel al een beetje in Sinterklaasstemming en komt Kerst later wel, maar noteert u toch de datum voor onze Kerstworkshop. Wie eerder heeft meegedaan weet dat het altijd een hele gezellige avond is met bovendien kans om in de verloting ook nog iets moois te winnen. Maar u bent met uw zelfgemaakte kerststuk natuurlijk al heel tevreden. De workshop wordt gegeven in de Kiekmure, Tesselschadestraat 1, Harderwijk Aanvang 19.30 uur Kosten voor leden Groei en Bloei 25,00, voor niet-leden 30,00 incl. koffie of thee. Wilt u zelf een tangetje en een snoeischaar meebrengen? Aanmelden kan tot 6 december bij: Wil Epe, tel. 0341-415442 (na 18.00 uur), Henriëtte Koekoek, tel. 0341-415257 of info@harderwijk.groei.nl. Graag aangeven of u lid bent en een telefoonnummer waarop wij u kunnen bereiken als dat nodig mocht zijn. Zadenruilbeurs, 17 januari 2017 In januari van dit jaar organiseerden we voor de eerste keer een zadenruilbeurs. Het was een succes. Veel leden hadden zaden geoogst en in zakjes gedaan, er was een ruime keuze. En dan de enthousiaste aanbevelingen te horen, en tips hoe de zaadjes en plantjes te behandelen! Zelfs de locale pers kwam erop af met als gevolg een groot artikel met foto in de plaatselijke krant. Voor herhaling vatbaar dus. Er valt nu volop te oogsten, overal waar je buiten kijkt zie je planten met prachtige zaaddozen. In onze vorige nieuwsbrief hebben we tips gegeven hoe te werk te gaan bij het oogsten en bewaren van zaden. Voor vele van onze leden zal dat niet echt nodig zijn, die weten wel hoe je moet zaaien en oogsten. Toch blijft het altijd spannend of het zaaigoed opkomt en of het sterke planten worden. Dinsdag 13 december gaan we onder leiding van Jaap Vlijm weer een mooi kerststuk maken om dan een blikvanger in huis te hebben tijdens de feestdagen. Er is nog overleg tussen Jaap en de dames van de vergevorderde bloemschikgroep over wat we gaan maken, maar u kunt er van uit gaan dat het een feestelijk stuk gaat worden. Niet te ingewikkeld, zodat iedereen die mee wil doen aan deze workshop het kan maken. Met natuurlijk de hulp van geroutineerde bloemschiksters als dat nodig mocht zijn. -3-
Als gezegd, in januari gingen velen met meerdere zakjes zaad naar huis. Wat is hier van geworden? Is er echt gezaaid, of liggen de zakjes nog in een lade? Wat lukte wel, wat lukte niet? Zijn er nog tips en trucs te vermelden? Het zou leuk zijn om dat eens te horen en reacties te ontvangen. Die kunnen we dan plaatsen in onze volgende nieuwsbrief, die in januari verschijnt. Wie durft? Schrijf een e-mail naar info@harderwijk.groei.nl Tijdens de lezingavond op 17 januari zetten we weer tafels klaar waarop iedereen zijn zakjes zaad kan uitstallen. Een fotootje erop van wat het uiteindelijk moet worden is leuk, informatie als naam, kleur, hoogte, bloeitijd ook erg handig! En natuurlijk, ook als je zelf niets aanbiedt en bij het zien van de zakjes zaad begint het te kriebelen, neem gerust wat mee en ga thuis proberen of het wat wordt. Olga Het Twentse coulisselandschap was de omgeving van zijn jeugd, waarschijnlijk houdt hij daarom van verrassingen, niet meteen de hele tuin weggeven, maar doorkijkjes creëren. Om zijn plantenkennis te vergroten heeft hij als vrijwilliger bij De Hessenhof van Hans Kramer gewerkt. Deze bevlogen man gaat ons aan de hand van veel aansprekende voorbeelden laten zien welk effect planten op elkaar hebben en hoe wij daar ons voordeel mee kunnen doen. Locatie: De Kiekmure, Tesselschadelaan 1, Harderwijk Aanvang: 19.45 uur Toegang leden Groei&Bloei gratis, aan niet-leden vragen wij een bijdrage van 2.50 PS: een document om zelf zaadzakjes te maken vind je op http://www.groei.nl/artikel/zelf-zaadzakjes-maken Lezing 17 januari:1+1=3 Wat maakt dat een plantencombinatie werkt? Het komt velen van ons vast bekend voor, je hebt planten in de border gezet, nagedacht over de kleur en vorm en toch blijkt de combinatie niet te zijn wat je er van had verwacht. Hoe kan dat nou? En wat doe je er aan? Dat gaan we vanavond horen van Eric Meijer, tuinontwerper uit Wageningen. Bij het ontwerpen van een border spelen veel dingen mee, zoals de bloeiwijze van de plant, wat is het effect van een aarvorm naast een schermbloem, van een paarse bloem naast een andere paarse bloem of juist naast een gele. Verslag Workshop Winterse hanging baskets Op 11 oktober organiseerden we voor de eerste keer deze workshop: het maken van een hanging basket die in de winter buiten kan blijven. Het was dus best spannend of er voldoende animo zou zijn. Het leek óns wel leuk, maar komen er ook deelnemers? Het werd echt een heel gezellige avond in de winkelruimte van fa. Van Straten, waar Aartje en Annemieke een ruime keuze aan geschikte planten hadden uitgestald: Cyclamen in de mooiste kleuren, Gaultheria met die prachtige rode bessen, diverse grassen en groenblijvende plantjes, astertjes, heideplantjes Kortom een heerlijke plek voor ons als liefhebbers van bloemen en planten. Na de koffie en uitleg door Jaap gingen we met z n allen enthousiast aan de slag en vulde ieder zijn basket of pot naar eigen smaak. De resultaten waren prachtig! Voor de loterij hadden onze gastvrouwen ook nog prachtige prijzen beschikbaar gesteld, waarvoor we ze hier nog een keer hartelijk bedanken. Volgend jaar komen we graag terug! Olga Eric Meijer hielp al jong zijn vader bij het aanleggen van tuinen en daar is zijn passie ontstaan om de wereld een beetje mooier te maken door tuinparadijsjes te scheppen. -4-
Allium Christophii Allium Deze keer iets over de Allium. Zoals u weet zijn er eetbare soorten zoals uien, knoflook, daslook en bieslook. Uit deze groep hebben wij volgend jaar de boomui (Allium cepa proliferum) ook wel Egyptische ui genoemd. Deze 90 cm hoge plant heeft witte bloemen waaruit groepjes bolletjes groeien die ook hun eigen loof hebben. Het zijn kleine nieuwe boomuitjes. Een heel aparte plant voor het moestuin hoekje. Maar nu willen wij de aandacht vestigen op de sieruien. Sommige hiervan zijn gekweekt als vaste planten en hebben verdikte wortels, zoals bijvoorbeeld bieslook. Daarnaast heb je sieruien die bollen vormen en die in het najaar geplant kunnen worden. Daarna kunnen ze gewoon in de grond blijven. Allium nigrum Er zijn alliums die wel 130 cm hoog kunnen worden, zoals de Allium Ambassador met roze bloem, of de Mount Everest (wit) of Gladiator (paars roze) van 100 cm. De Globemaster blijft iets lager (80 cm) en bloeit prachtig violet. Of de 70 cm hoge Nigrum die wit bloeit, de Miami van 80 cm die roze bloemen heeft. De bloeitijd van deze alliums is mei-juni. Wilt u een vroeger bloeiende, dan is er de bijzondere Allium Christophii, 50 cm hoog en met een roze bloem. Deze bloeit al in april, maar wel tot juni. Laatbloeiend is de Atropurpureum, die van juni tot augustus purperroze bloeit. Zoekt u een lagere sierui, dan is er de Schubertii (40 cm violetroze), of de Oreophilum van 20 cm, roze bloeiend. De Nederlandse naam is Roze Knuffeltjes en wie zou niet zoiets leuks in zijn tuin willen hebben. Of wat denkt u van Goudvinkjes (A. Moly), ook maar 20 cm hoog en met een gele bloem. Voor leden van Groei en Bloei geven wij op alle Allium bollen 20% korting zolang de voorraad strekt! Willem Wajer, Kwekerij & Tuincentrum t Binnenland, Hulshorst De Rietmeen Ongeveer een jaar geleden schreef ik voor de eerste keer over de Rietmeen: een buurtproject op de oude gemeentewerf van Harderwijk. Het terrein kwam in maart ter beschikking van een groep vrijwilligers, die stonden te popelen om van het terrein een groene ontmoetingsplaats te maken voor mensen van alle leeftijden en met verschillende achtergronden. Inmiddels is het project ruim zeven maanden verder en is het aanvankelijk lelijke en grauwe terrein opgeruimd en (deels) ingericht. Er zijn letterlijk en figuurlijk bergen verzet. Deze zomer al zijn een vlindertuin aangelegd, een kruidentuin, een moes- en pluktuin kortom het begin van de groene oase is er. In de wintermaanden wordt verder gewerkt aan de aanleg van een verkeersplein, boomgaard, speelnatuur, labyrint, opknappen van het gebouw Er valt nog heel veel te doen. Van deze gelegenheid wil ik gebruik maken om de mensen te bedanken die iedere keer weer planten kwamen brengen! Zeker in het begin, toen er nog echt geen plantje was op het terrein, was alles zeer welkom. Regelmatig brachten Groei&Bloei ers planten, stekjes, bollen, enz. En tegen verwachting in: alles groeide en bloeide fantastisch! Het is lastig uit te leggen, maar misschien maken de fotootjes duidelijk wat ik bedoel! En zo niet: kom dan eens kijken op het terrein (Openingstijden zie www.rietmeen.nl). Iedereen is van harte welkom! Olga Wolfswinkel PS: En heeft u nog struiken in de tuin die te groot worden en weg moeten? Wij op de Rietmeen hebben nog heel veel ruimte! (info@rietmeen.nl) -5-
Domme lieveheersbeestjes Net als vorig jaren hebben een heel aantal Aziatische lieveheersbeestjes weer hun intrek genomen in mijn brievenbus. Dat is geen exotisch geval maar gewoon zo n groene van (toen nog) de PTT. Natuurlijk snap ik dat het een beetje koud gaat worden voor die beestjes, maar een verblijf in een brievenbus is redelijk gevaarlijk: je kunt tussen deksel en rand worden geplet of je komt tussen post of kranten terecht en dat valt ook niet mee. Je komt dan wel lekker binnen in een warm huis, als je het tenminste hebt overleefd want een weekend krant kan hard aankomen. Kruidentuin gaat in winterslaap Het leven van de Tuinkabouters is net als dat van echte mensen; ook wij werken, relaxen, shoppen, eten en zijn soms verdrietig. Dat laatste was vooral het geval toen Dinie van Eck op 15 september overleed. Tegen haar ziekte was geen kruid gewassen en hoewel dat al geruime tijd duidelijk was, is een definitief afscheid toch altijd schrikken. Zo lang het kon kwam ze naar de tuin om te werken of om alleen koffie te drinken. Ondanks alles altijd opgewekt. Wij zullen haar missen. De hele warme en soms hete zomer zijn wij actief geweest in de tuin en gelukkig kon Heleen die tegenover de tuin woont- als het nodig was plantjes water geven. Zij spreekt ook regelmatig bezoekers van de tuin en krijgt dan complimenten over het werk dat wij verrichten. De zomer is ook op een ander gebied een drukke tijd voor ons, want er zijn een flink aantal tuinkabouters jarig en zoals het hoort, wordt er dan getrakteerd bij de door Joop gezette koffie. Er is heel wat taart, cake en ander lekkers door ons gegeten. Omdat ik dit vervelend vind voor ze, heb ik zo n huisje voor lieveheersbeestjes gekocht bij een tuincentrum. Ziet er leuk uit, maar het staat leeg. Wat er aan mankeert weet ik niet, maar de lieveheersbeestjes stellen kennelijk andere eisen aan een woning. In ieder geval willen ze veel ruimte, want die hebben ze in de brievenbus natuurlijk genoeg. Waar ze s winters van leven weet ik eigenlijk niet, misschien zijn ze niet gemaakt om te overleven, want het aantal vermindert in de loop van de herfst en de winter sterk en in het voorjaar is alles weg. Geen idee waar ze dan gebleven zijn, want lang niet allemaal liften ze mee met post en krant naar binnen. Wie dat is gelukt, verstopt zich kennelijk goed, want pas in het voorjaar zie ik er hier en daar eentje tegen de muur lopen. Die zet ik dan pas buiten als ik denk dat het daar warm genoeg is voor ze. Heeft u adviezen, laat het weten, want ik ben vast niet de enige met deze logés. Janneke Wulp In augustus hebben wij ons jaarlijkse uitje gehad. Eerst naar een grote tuin in de binnenlanden bij Nijkerk, daarna de lunch op een terras aan de Eem, in Eembrugge en op de terugweg in Amersfoort ook nog een geweldige tuin bezocht. Marja mag wat ons betreft blijven! Als u dit leest is het inmiddels november en zal de Kruidentuin klaar zijn voor de winter. Wij hebben dus even een paar maanden rust, maar in het voorjaar gaan we weer van start. Wij wensen iedereen een gezellige herfst en winter. Aafke -6-
Nunspeet bloemenhart van de Veluwe In onze plantenwinkel en kwekerij zijn vele soorten planten te koop. Wij hebben ca. 1000 soorten, voornamelijk vaste planten, siergrassen en kruiden maar ook enkele soorten bollen, knollen en eenjarigen. Onder deze soorten bevinden zich vele bijzondere cultivars die slecht verkrijgbaar zijn in Nederland! Wij kweken onze planten zonder gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen! Kijk op onze website of contact ons voor meer informatie www.kijktuinen.nl 0341-260656 info@kijktuinen.nl Kienschulpenweg 26 8071 ZK Nunspeet -7-
Indien onbestelbaar retour: O. Wolfswinkel, Meerkoetmeen 38, 3844 XR Harderwijk 15 november: Bloemschikdemonstratie door Birgit Davids Samen met de afdeling Ermelo-Putten en Nijkerk organiseren wij een bloemschikdemonstratie met niemand minder dan Birgit Davids in de Dialoog in Ermelo. Birgit is bloemist, docent bloemschikken, eigenaar bedrijf Plantvaardig, schrijft artikelen voor Groei&Bloei en zit in het hoofdbestuur waar ze bloemschikken en educatie in haar portefeuille heeft. Birgit Davids zal 8 bloemstukken gaan maken, met als toepasselijk thema Herfst en Kerst. Locatie: De Dialoog, Raadhuisplein 4, 3851 NT Ermelo. Aanvang 20.00 uur. Entree leden 5.00, niet leden 7.50 Afdelingsbestuur Voorzitter Henriëtte Koekoek tel.: 0341-415257 e-mail: henriette.koekoek@hccnet.nl Secretaris (vacature) Penningmeester Isabella Raadsen tel.: 0341-424452 Ledenadministratie Olga Wolfswinkel tel.: 0341-425147 e-mail: o.wolfswinkel@caiway.net Algemeen adjunct Janneke Wulp tel: 0341-412977 e-mail: jwulp@caiway.nl Marja Schaaff tel: 0341-453313 e-mail: schaaff@solcon.nl Erelid: Jaap Vlijm Afdelings e-mailadres: info@harderwijk.groei.nl Colofon Redactie: Sonja Kalee, Olga Wolfswinkel, Janneke Wulp tel: 0341-412977, e-mail: jwulp@caiway.nl postadres: Linnaeuslaan 4, 3843 BL Harderwijk Bloemschikken Wil Epe, tel: 0341-415442 Tuinen kjken Harderwijk: Isabella Raadsen, Janneke Wulp Zeewolde: Diny Slootman, tel. 036-5227591 Nunspeet: Antje Bömer, tel. 0341-252968 Kruidentuincoördinatie Aafke Kooiman, tel: 0341-419638 Webmaster Sonja Kalee e-mail: webmastergroeiharderwijk@gmail.com Website: www.harderwijk.groei.nl Facebook: Groei & Bloei afd. Harderwijk en Omstreken Groei & Bloei afdeling Harderwijk en Omstreken Nieuwsbrief nr. 4-2016 Opgericht in 1887 als De Tuinliefhebbers