04 Warme zorg Warme en patiëntgerichte zorg H et UZ Gent benadert patiënten holistisch: ze worden niet gereduceerd tot hun pathologie, maar worden behandeld als personen met wensen en behoeften, die ze niet achter zich laten als ze het ziekenhuis binnenkomen. De patiënten warme en betrokken zorg bieden zodat ze zich veilig omringd voelen, actief naar hen luisteren en optimaal inspelen op hun vragen en behoeften: die visie op warme en patiëntgerichte zorg draagt het UZ Gent hoog in het vaandel. Comfort verhogen Die visie hanteren we als leidraad tijdens het hele ziekenhuisverblijf, van de intake tot het ontslag, zegt prof. dr. Rik Verhaeghe, directeur Verpleging. Ze inspireert ook de acties die we ondernemen om onze zorg nog patiëntgerichter te maken. Zo hebben we het openingsuur van het onthaal vervroegd van 7 naar 6 uur, zodat de medewerkers meer tijd voor de patiënt kunnen uittrekken. Dat is comfortabeler voor de patiënten en zorgt er meteen voor dat ze behoorlijk geïnformeerd naar de afdeling kunnen. Op de afdeling zelf moet de zorgvuldige en volledige registratie van alle nuttige gegevens borg staan voor de patiëntgerichte zorg. Prof. dr. Verhaeghe: Alles wat in het patiëntendossier geregistreerd staat, kunnen we als aandachtspunt meenemen in de zorgverlening: eventuele slaapproblemen, voedingswensen, de psychosociale context enzovoort. Natuurlijk maken we ook werk van correcte en veilige patiëntenidentificatie. 30
OM MAXIMAAL IN TE SPELEN OP WAT DE PATIËNT VERWACHT, WORDEN ZIEKENHUISBREED ALLE DIENSTEN GESENSIBILISEERD VOOR PATIËNTENPARTICIPATIE. JAAROVERZICHT 2016 31
Beter communiceren Alles kan altijd beter. Om maximaal in te spelen op wat de patiënt verwacht, worden ziekenhuisbreed alle diensten gesensibiliseerd voor patiëntenparticipatie: aandacht en respect voor patiëntenrechten, behoorlijke informatie voor patiënten en hun naasten, luisterbereidheid, informed consent enz. Ook werd bedside shift reporting ingevoerd: de shiftwissels van de verpleegkundige equipes vinden plaats aan het bed van de patiënt, zodat die de kans krijgt om vragen te stellen en problemen te signaleren. En voor hun onderlinge communicatie gebruiken zorgverleners standaard de ISBARR-methode - Identification, Situation, Background, Assessment, Recommendation en Readback. Zo wordt vermeden dat bijvoorbeeld bij patiëntenoverdracht belangrijke informatie verloren gaat. Het opnameprofiel van de patiënt bevat ook belangrijke informatie voor de dienst Patiëntenbegeleiding. Prof. dr. Verhaeghe: Ze kunnen daarmee anticiperen op een vlot ontslag en op de extramurale opvolging. Omdat het verblijf in het ziekenhuis alsmaar korter wordt, begint de voorbereiding op het ontslag meestal al op de eerste dag. IN DE WARME EN PATIËNTGERICHTE ZORG DIE HET UZ GENT AANBIEDT, SPELEN VERPLEEGKUNDIGEN EEN SLEUTELROL. Naar een Verpleegkundig Expertise Centrum (VEC) In de warme en patiëntgerichte zorg die het UZ Gent aanbiedt, spelen verpleegkundigen een sleutelrol. Om hen nog verder te professionaliseren, richt het UZ Gent samen met het Universitair Centrum voor Verpleegkunde en Vroedkunde van de UGent een Verpleegkundig Expertise Centrum op. Dat zal inzetten op verpleegkundig onderzoek en zal de verpleegkundige expertfuncties verder professionaliseren verpleegkundig consulent, verpleegkundig specialist en referentieverpleegkundige. Prof. dr. Rik Verhaeghe: Het is de bedoeling om voor die functies uniforme profielen uit te werken, zodat ziekenhuisartsen weten wat ze kunnen verwachten de samenwerking tussen artsen en verpleegkundigen vinden wij in het UZ Gent heel belangrijk. De beslissing om een VEC op te richten werd eind 2016 genomen. Het Verpleegkundig Expertise Centrum zal nu ook in samenwerking met andere universitaire ziekenhuizen verder gestalte krijgen. 32
Oncologisch centrum Optimale psychosociale zorg voor AYA s Kanker is voor elke patiënt een zware diagnose, maar voor adolescenten en jonge volwassenen brengt ze specifieke uitdagingen met zich mee op domeinen zoals studies, carrière, vrienden, relaties, seksualiteit enz. Daarom hebben deze AYA s Adolescents and Young Adults with Cancer leeftijdsspecifieke zorg op maat nodig. Het UZ Gent heeft daarvoor diverse initiatieven opgezet. Zo werd op de dienst Medische oncologie een gezellige jongerenruimte ingericht. Daarnaast werd een jongerenbox ontwikkeld, met werkinstrumenten om de communicatie te vergemakkelijken tussen de jongeren en hun netwerk, maar ook tussen de zorgverlener en de AYA. In de box zit onder meer een belevingsbrochure, waarin ervaringen van lotgenoten met de ziekte en de behandeling aan bod komen. Die jongerenbox werd intussen al in heel wat Vlaamse ziekenhuizen verspreid. In de periode 2016-2017 krijgt het UZ Gent financiële steun van de Stichting tegen Kanker om het CARE-4-AYA project verder uit te werken. Het is de bedoeling om de bestaande interventies te optimaliseren en nieuwe psycho-educatieve initiatieven op te zetten. Zo worden van de jongerenbox een Franstalige versie en een app gemaakt. Daarnaast ontwikkelt het UZ Gent een ervaringsgerichte brochure voor ouders. Er komen psycho-educatieve trainingen waarin zorgverleners leren hoe ze de jongerenbox en de ouderbrochure kunnen hanteren. Ten slotte worden ook psycho-educatieve sessies georganiseerd voor AYA s en ouders. Wellness voor oncologische patiënten Dankzij de steun van de Stichting tegen Kanker beschikt het Oncologisch centrum over een relaxatieruimte. Die wordt onder meer gebruikt om patiënten gratis wellnessbehandelingen te bieden. Veel kankerpatiënten krijgen door de behandeling een grauwe teint, verliezen haren en wenkbrauwen en ogen vermoeid. De gelaatsverzorging die het Oncologisch centrum samen met de Stichting tegen Kanker organiseert, kan wonderen doen. Daarnaast verzorgen vrijwilligers van vzw n Witte Roos aangepaste oncomassages voor patiënten die in behandeling zijn, ofwel aan bed van de patiënt, ofwel in de relaxatieruimte. En met de steun van Kom op tegen kanker worden regelmatig groepssessies georganiseerd, Look good - feel better, om make-up- en huidverzorgingstechnieken aan te leren. JAAROVERZICHT 2016 33
Zorgmap voor patiënten met kanker Wachtruimte wordt lounge Veel patiënten raken ontredderd als ze de diagnose kanker te horen krijgen. Om hen houvast te geven, biedt het Oncologisch centrum patiënten een zorgmap aan. Ze vinden er onder meer informatie over de ziekte, de diverse behandelingen, voeding en medicatie. Ze kunnen er ook afspraken in noteren en voorschriften voor medicatie in opbergen. De zorgmap die intussen stevig is ingeburgerd werd opgefrist en in een nieuw kleedje gestopt, met de steun van de Stichting tegen Kanker en OIGO (Opgeven Is Geen Optie), een vzw die het comfort voor kankerpatiënten wil helpen verbeteren. De patiënten van de dagkliniek Medische oncologie krijgen hun chemotherapie voortaan in een huiselijk aandoende ruimte toegediend. De klassieke wachtruimte werd omgetoverd in een aangename en gezellige loungeplek met sofa en zeteltjes, waar de ziekenhuissfeer ver te zoeken is. Patiënten kunnen er lotgenoten treffen, iets drinken, werken op de laptop, gewoon rustig vertoeven en even vergeten dat ze in een ziekenhuis zijn. DE KLASSIEKE WACHTRUIMTE WERD OMGETOVERD IN EEN AANGENAME EN GEZELLIGE LOUNGEPLEK MET SOFA EN ZETELTJES. 34
Project zorgreflectie Echt luisteren naar de oudere patiënt Goede zorg begint bij goed luisteren. Zeker bij kwetsbare en zorgafhankelijke oudere patiënten is dat niet altijd gemakkelijk. Het project Zorgreflectie van het UZ Gent zet zorgverleners aan om onbevooroordeeld te luisteren naar het verhaal van de oudere patiënt en zijn familie, om er zo voor te zorgen dat hun bekommernissen worden meegenomen in het zorgplan. Voor het project kreeg het UZ Gent de Gert Noëlprijs van de Koning Boudewijnstichting. Het hele project omvat formele vormingsmomenten, maar is eigenlijk een continu proces: door de zorgreflectie te integreren in het overleg en de dagelijkse praktijk wordt een cultuurverandering gerealiseerd. Het zorgpersoneel krijgt opleidingen om actief te leren luisteren en om dat in te bedden in de dagelijkse praktijk en in het wekelijkse multidisciplinaire overleg over de patiënt. Dat overleg was vroeger vooral medisch georiënteerd, maar maakt nu ook ruimte voor reflectie over de zorg. Het project werd opgestart in de dienst Geriatrie en wordt momenteel uitgerold in andere afdelingen waar oudere patiënten worden opgenomen. HET PROJECT ZORGREFLECTIE ZET ZORGVERLENERS AAN OM ONBEVOOROORDEELD TE LUISTEREN NAAR HET VERHAAL VAN DE PATIËNT. JAAROVERZICHT 2016 35
Ziekenhuisschool wordt 60 jaar In 2016 vierde de Ziekenhuisschool Stad Gent haar 60-jarig jubileum. De festiviteiten werden ingeleid met een heus kinderfeest, en daarna vond zestig dagen lang elke dag een studiedag of een andere activiteit plaats, tot de afsluitende academische zitting in het Gentse Stadhuis op 24 november. K3 op bezoek in het Kinderziekenhuis In 1956 werd in het UZ Gent begonnen met een school voor basisonderwijs. In 1987 werd de secundaire afdeling opgericht. Intussen biedt de school ook onderwijs aan in PC Caritas Melle, AZ Sint-Lucas Gent en RKJ De Sleutel Eeklo, zowel in het basis- als in het secundair onderwijs. In samenspraak met de thuisschool van de patiënten zorgen de leerkrachten voor onderwijscontinuïteit, om zodoende leerachterstand maximaal te voorkomen. Op 15 november kregen de patiëntjes van het Kinderziekenhuis Prinses Elisabeth K3 op bezoek. Een hele verrassing voor de kinderen, die met volle teugen genoten net zoals de medewerkers en de K3-zangeressen zelf. Een kinderziekenhuis is geen vrolijke plek, maar we hebben die kindjes wel kunnen doen glimlachen en dat is veel waard, vertelde K3-zangeres Hanne. 36