INHOUDSOPGAVE Voorwoord / V Voorwoord bij de tweede druk / VII HOOFDSTUK 1 Historische kaders / 1 1.1 Strafrechtelijke handhaving tot de zestiger jaren: van legaal tot semilegaal tot illegaal handelen / 1 1.1.1 Inleiding: rol van de verdragen / 1 1.1.2 Opiumconferentie van Sjanghai / 2 1.1.3 Haags Opiumverdrag / 4 1.1.4 Opiumwet van 1919 / 6 1.1.5 Verdrag van Versailles / 9 1.1.6 Indirecte bestrijdingswijze / 11 1.1.7 Opiumwet van 1928 / 13 1.1.8 Directe bestrijdingswijze / 16 1.1.9 Het Politieverdrag / 18 1.1.10 Verenigde Naties nemen de taak van de Volkenbond over / 19 1.1.11 Wijziging van de Opiumwet in 1953 / 20 1.1.12 Gebruik van verdovende middelen en de bestrijding ervan tot de zestiger jaren / 22 1.2 Strafrechtelijke handhaving in de zestig en zeventiger jaren: van cannabisgebruikers tot heroïnedealers / 36 1.2.1 Enkelvoudig Verdrag inzake verdovende middelen / 36 1.2.2 De ontwikkeling van een sociaal probleem / 40 1.2.3 Wijziging van de Opiumwet in 1976; dubbel tweesporenbeleid / 48 1.2.4 Richtlijnen van 1976 en 1978 / 51 1.3 Strafrechtelijke handhaving in de tachtiger en negentiger jaren: van georganiseerde criminaliteit tot criminele organisaties / 52 1.3.1 Strijd tegen de georganiseerde misdaad / 52 IX
1.3.2 De IRT-affaire / 61 1.4 Strafrechtelijke handhaving in de eenentwintigste eeuw: hernieuwde belangstelling voor de gebruiker / 67 1.4.1 Van drugsbeleid naar drugbeleid / 67 1.4.2 Aanpak van bolletjesslikkers / 70 1.4.3 Hernieuwde belangstelling voor de aanpak van de handel en het gebruik van cannabis / 72 1.4.4 Problemen met de achterdeur / 77 1.4.5 Interessante ontwikkelingen in Uruguay en de Amerikaanse staten Colorado en Washington / 82 HOOFDSTUK 2 Internationale kaders: VN-verdragen / 85 2.1 Enkelvoudig Verdrag / 85 2.1.1 Algemene verplichtingen / 85 2.1.2 Vier lijsten / 87 2.1.3 Het gebruik / 89 2.1.4 Het bezit / 90 2.1.5 Art. 36 nader bekeken / 91 2.1.6 Controlerende organen: INCB en CND / 91 2.1.7 De overige verplichtingen uit het Verdrag / 95 2.1.8 Verdragsverplichtingen en nationale vrijheid / 97 2.2 Psychotrope Verdrag / 102 2.3 Verdrag tegen sluikhandel / 104 2.4 Doorwerking in het nationale recht / 108 HOOFDSTUK 3 Internationale kaders: Europa / 109 3.1 Inleiding / 109 3.2 Europese invloed op ons drugsbeleid; bestaande kaders / 109 3.3 Kaderbesluit harmonisering drugswetgeving / 110 3.4 Schengenacquis / 112 3.5 Europese sympathie voor ons coffeeshopbeleid? / 115 3.6 Overige beïnvloeding uit Europa / 116 3.6.1 Inleiding / 116 3.6.2 Overlevering en het Europese arrestatiebevel / 119 3.6.3 De aanpak van precursoren / 120 3.7 Europa en het Nederlandse drugsbeleid / 120 X
HOOFDSTUK 4 De Opiumwet: de materieelrechtelijke bepalingen / 121 4.1 Inleiding / 121 4.2 Art. 2 / 122 4.2.1 De middelen / 122 4.2.2 Binnen en buiten het grondgebied brengen (art. 2 onder A) / 123 4.2.3 Strafmaat / 126 4.2.4 Telen/bereiden/verwerken/bewerken (art. 2 onder B) / 127 4.2.5 Verkopen/afleveren/verstrekken (art. 2 onder B) / 128 4.2.6 Vervoeren (art. 2 onder B) / 129 4.2.7 Aanwezig hebben (art. 2 onder C) / 129 4.2.8 Vervaardigen (art. 2 onder D) / 129 4.2.9 Art. 2 juncto 10 / 130 4.2.10 Hoeveelheden voor eigen gebruik / 131 4.2.11 Voorlopige hechtenis / 132 4.2.12 Te verwachten straf / 133 4.3 Art. 3 / 134 4.3.1 Middelen / 134 4.3.2 Telen (art. 3 onder B) / 135 4.3.3 Bewerken / 136 4.3.4 Deelnemen / 137 4.3.5 Art. 3 juncto 11 / 138 4.3.6 Hoeveelheid van minder dan 30 gram (lid 6) / 140 4.3.7 Geringe hoeveelheid voor eigen gebruik (lid 7) / 140 4.3.8 Voorlopige hechtenis / 140 4.3.9 Samenloop / 141 4.4 Uitbreiding verbod naar nieuwe middelen / 141 4.5 Art. 3b Verbod aanprijzing/uitzondering voor medische of wetenschappelijke voorlichting / 142 4.6 Strafbare voorbereiding (art. 10a) / 144 4.6.1 Lid 1, 1 trachten te bewegen / 147 4.6.2 Lid 1, 2 trachten te verschaffen / 148 4.6.3 Lid 1, 3 voorwerpen, vervoermiddelen, stoffen, gelden of andere betaalmiddelen voorhanden hebben / 148 4.6.4 Lid 1, 3 bestemd zijn tot / 149 4.6.5 Art. 10a als opsporingsbevoegdheid / 150 4.7 Strafbare voorbereiding of vergemakkelijking van illegale hennepteelt (art. 11a) / 150 XI
4.8 Deelnemen aan een criminele organisatie (art. 11b) / 153 4.9 Hogere geldboete (art. 12) / 154 4.10 Uitbreiding van de Nederlandse rechtsmacht / 155 HOOFDSTUK 5 De Opiumwet: formele bepalingen / 157 5.1 Inleiding / 157 5.2 Toezicht op de naleving / 158 5.3 Art. 9 / 159 5.3.1 Opsporingsambtenaren / 160 5.3.2 Twee petten / 160 5.3.3 Betreden vervoermiddelen (lid 1a) / 161 5.3.4 Redelijkerwijs vermoeden in art. 9 lid 1a / 162 5.3.5 Betreden plaatsen (lid 1b) / 163 5.3.6 Inkijkoperaties / 164 5.3.7 Onderzoek aan kleding (lid 2) / 165 5.3.8 Redelijk vermoeden en ernstige bezwaren in art. 9 lid 2 / 166 5.3.9 Redelijk vermoeden en de handelaar / 167 5.3.10 Redelijk vermoeden en de gebruiker / 167 5.3.11 Collectivering van de verdenking / 168 5.3.12 Redelijk vermoeden van een hennepkwekerij / 168 5.3.13 Inbeslagneming (lid 3) / 169 5.3.14 De bevoegdheid tot toegang tot plaatsen en de algemene inbeslagnemingsbevoegdheid (lid 1b jo. lid 3) / 171 5.3.15 Urinecontrole (lid 4) / 173 5.4 Bijzondere opsporingsbevoegdheden / 174 5.4.1 Inleiding / 174 5.4.2 IRT-affaire en de Delta-methode / 175 5.4.3 Inhoud van de Wet bijzondere opsporingsbevoegdheden / 176 5.4.4 Art. 126ff: het verbod op doorlaten / 180 HOOFDSTUK 6 Het vervolgingsbeleid / 185 6.1 Inleiding / 185 6.2 Wijziging Opiumwet 1976 / 187 6.3 Twee lijsten / 187 6.4 Bijzondere positie gebruiker / 187 6.5 Richtlijnen van 1976 en 1978 / 188 XII
6.6 Paarse drugsnota / 189 6.7 Recente ontwikkelingen / 189 6.8 Opsporings- en vervolgingsprioriteit / 190 6.8.1 Vervolgingsprioriteiten met betrekking tot art. 2 / 190 6.8.2 Vervolgingsprioriteiten met betrekking tot middelen vermeld op lijst II, niet zijnde hennepproducten / 192 6.8.3 Vervolgingsprioriteiten met betrekking tot hennep, anders dan een hoeveelheid tot 30 gram / 192 6.9 Coffeeshop / 193 6.9.1 Inleiding / 193 6.9.2 AHOJGI-criteria / 193 6.9.3 Maximale handelsvoorraad / 195 6.9.4 5 gram hennep / 196 6.9.5 Case study: coffeeshop Checkpoint / 196 6.10 Teelt van hennep / 201 6.11 Gebruikersruimten (middelen Lijst I) / 202 6.12 Beleid ten aanzien van art. 3b / 202 6.13 Strafvordering / 203 HOOFDSTUK 7 Gemeentelijk drugsbeleid / 205 7.1 Inleiding / 205 7.2 Sluitingsbevoegdheden / 207 7.2.1 Sluitingsbevoegdheid in de Opiumwet / 207 7.2.2 Sluitingsbevoegdheid in de Gemeentewet / 213 7.3 Aanpak drugsoverlast op straat / 219 7.4 Gebiedsontzeggingen / 221 Aangehaalde literatuur / 223 Jurisprudentieregister /235 Wetsartikelenregister /241 Trefwoordenregister /247 XIII