NUL-BELEID COFFEESHOPS. Gemeente Bellingwedde

Transcriptie

1 NUL-BELEID COFFEESHOPS Gemeente Bellingwedde 2014

2 Aanleiding In archiefstukken wordt aangegeven dat de gemeente Bellingwedde een nul-beleid hanteert voor coffeeshops. Echter is er in het archief geen raadsbesluit aanwezig waarin de gemeenteraad het nulbeleid heeft vastgesteld. Om duidelijkheid te bieden over het te hanteren beleid wordt een raadsvoorstel aangeboden waarin wordt geadviseerd om een nul-beleid vast te stellen. 1. Inleiding De artikelen 2 en 3 van de Opiumwet stellen het in- en uitvoeren, telen, bereiden, bewerken, verwerken, verkopen, afleveren, verstrekken, vervoeren, aanwezig hebben en vervaardigen, van de onder de wet vallende, verdovende middelen strafbaar. Onder deze middelen vallen: harddrugs (Lijst I: o.a. cocaïne, heroïne, LSD en amfetaminen) en softdrugs (Lijst II: o.a. de cannabisproducten als hasjiesj en marihuana). In Nederland wordt een softdrugsgedoogbeleid gevoerd. Er zijn bewegingen om de hennepteelt in Nederland te reguleren maar minister Opstelten voelt daar niks voor. De heer Opstelten geeft als argumenten dat internationale verdragen regulering niet toestaan en dat reguleren nutteloos is omdat een groot deel (80 procent) van de illegaal geproduceerde cannabis wordt geëxporteerd door criminele groepen. Het Nederlands softdrugsbeleid is vooral pragmatisch van insteek waarbij het drugsprobleem per definitie als onoplosbaar wordt beschouwd (en daarmee als gegeven wordt gezien) en er dus moet worden ingezet op het controleren of beheersen van de nadelige effecten. Het Nederlands gedoogbeleid houdt in het kort in dat het voorhanden hebben van softdrugs weliswaar strafbaar is, maar dit feit onder bepaalde voorwaarden niet strafrechtelijk wordt vervolgd. Deze voorwaarden of criteria de AHOJGI-criteria 1 - zijn opgenomen in de Aanwijzing Opiumwet. De Aanwijzing wordt door het Openbaar Ministerie gehanteerd bij de daadwerkelijke vervolging van de strafbare drugsdelicten. De Aanwijzing vormt het landelijk kader voor het coffeeshopbeleid, naast de Opiumwet zelf. Per 1 januari 2013 is een nieuw criterium toegevoegd aan de Aanwijzing t.w. het ingezetenen-criterium. Dit vooral om de aantrekkingskracht van het Nederlands drugsbeleid op gebruikers afkomstig uit het buitenland (Duitsland, België, Frankrijk) in te dammen of terug te dringen. De kern van het Nederlandse drugsbeleid is een strikte scheiding tussen de markt voor softdrugs en die voor harddrugs. De verkoop van kleine hoeveelheden softdrugs wordt onder bepaalde voorwaarden gedoogd in alcoholvrije inrichtingen, de zogenaamde coffeeshops. Gemeenten maken zelf de keuze om coffeeshops toe te laten of om een nul-beleid te voeren en daarmee geen coffeeshops binnen hun gemeentegrenzen toe te staan. 1 De gedoogcriteria (AHOJGI-criteria) zijn: A: geen affichering; H: geen harddrugs; O: geen overlast; J: geen verkoop aan jeugdigen en geen toegang voor jeugdigen tot een coffeeshop; G: geen verkoop van grote hoeveelheden per transactie; I: geen toegang voor en verkoop aan anderen dan ingezetenen van Nederland.

3 2. Regionaal beleid De gemeente Vlagtwedde hanteert een nul-beleid en in de gemeenten Oldambt en Stadskanaal zijn wel coffeeshops gevestigd. Verspreid over de regio zijn dus coffeeshops aanwezig. 3. Justitieel beleidskader Het landelijke kader van het gedoogbeleid bestaat uit de Opiumwet en de Aanwijzing Opiumwet van het Openbaar Ministerie (OM). In artikel 3 van de Opiumwet staat het verbod op de verkoop van hennepproducten. Deze producten staan gespecificeerd op Lijst II van dezelfde wet. De basis van het gedoogbeleid is de Aanwijzing Opiumwet van het OM. Onder strenge voorwaarden, die in de Aanwijzing staan beschreven, wordt er niet strafrechtelijk opgetreden tegen de verkoop van hennepproducten die op Lijst II staan. Deze voorwaarden gelden voor alle coffeeshops in Nederland. Het is niet mogelijk als gemeente in het coffeeshopbeleid hiervan af te wijken. De voorwaarden worden ook wel aangeduid als AHOJGI-criteria. Op grond van de AHOJGI-criteria is het voor een coffeeshop verboden te: Afficheren: dit betekent geen reclame anders dan een summiere aanduiding op betreffende lokaliteit. Het afficheringsverbod is aangescherpt in de zin dat ook internet-affichering verboden is; Harddrugs te verhandelen: er mogen geen harddrugs voorhanden zijn en/of verkocht worden Overlast te veroorzaken: onder overlast kan worden verstaan parkeeroverlast rond de coffeeshop, geluidshinder, doorverkoop in de nabije omgeving, vervuiling en/of voor of nabij de coffeeshop rondhangende klanten Jeugdigen onder de 18 jaar in de coffeeshop toe te laten of aan hen te verkopen; Grote hoeveelheden te verhandelen (niet meer dan 5 gram per persoon per transactie) of op voorraad te hebben (niet meer dan 500 gram); toegang te verlenen en te verkopen aan anderen dan Ingezetenen van Nederland. In de driehoek van Ommelanden Oost van 4 maart 2013 is in gezamenlijkheid besloten de handhaving van het I-criterium laag te prioriteren. Handhaving op het I-criterium zal pas vorm worden gegeven indien er sprake is van gebleken overlast vanuit en/ of in de nabijheid van een het gedoogd verkooppunt veroorzaakt door buitenlandse coffeeshopbezoekers. Handhaving van het I- criterium is daarmee nadrukkelijk passief. Naast de AHOJGI-criteria kunnen gemeenten in overleg met OM en politie aanvullende voorschriften formuleren waaraan gedoogde coffeeshops moeten voldoen. Deze voorschriften vormen een onderdeel van het lokale coffeeshopbeleid en kunnen bijvoorbeeld worden opgenomen in een horeca-exploitatievergunning of een gedoogverklaring. 4. Bevoegdheden burgemeester De burgemeester is het bevoegde gezag betreffende de uitvoering van het lokale coffeeshopbeleid. In algemene zin geldt dat de burgemeester verantwoordelijk is voor de handhaving van de openbare orde en veiligheid. Op basis van artikel 174 Gemeentewet is de burgemeester belast met het toezicht

4 op de openbare samenkomsten en vermakelijkheden alsmede op de voor het publiek openstaande gebouwen en daarbij behorende erven. De burgemeester kan op basis van het nul-beleid de toestemming tot vestiging van een coffeeshop weigeren. De burgemeester beschikt sinds 2007 op grond van artikel 13b van de Opiumwet over een bestuursrechtelijk handhavingsinstrument, namelijk het opleggen van een last onder bestuursdwang ten aanzien van een woning of lokaal dan wel in of op bij woningen of zodanige lokalen behorende erven, indien daar een middel als bedoeld in lijst I of II wordt verkocht, afgeleverd of verstrekt dan wel daartoe aanwezig is. De burgemeester is bevoegd deze woningen, lokalen en erven voor bepaalde periode te sluiten. De gemeente Bellingwedde heeft hiervoor beleid opgesteld in de beleidsnota drugs- en coffeeshopbeleid. Op 11 maart 2014 heeft het college van burgemeester en wethouders hiermee ingestemd. 5. Bevoegdheden van de gemeenteraad De gemeenteraad heeft een kader stellende en controlerende rol. Ook komt de bevoegdheid tot het vaststellen van het te voeren beleid (nul-beleid of maximumbeleid) toe aan de Gemeenteraad. 6. Lokale situatie De gemeente Bellingwedde heeft in de afgelopen periode geen aanvragen voor de vestiging van een coffeeshop ontvangen. De laatste aanvraag dateert uit Argumenten nul-beleid De volgende argumenten rechtvaardigen het nul-beleid voor de gemeente Bellingwedde, zodat de exploitatie van een coffeeshop in de gemeente Bellingwedde niet is toegestaan. 1. De nul-optie voorkomt dat het voor jongeren laagdrempelig is om met softdrugs in aanraking te komen. 2. Geen achterdeurproblematiek. De politiek heeft begin jaren 90 besloten dat het mogelijk moest zijn om verkooppunten toe te staan die onder strenge voorwaarden softdrugs mogen verkopen. Maar voor de bevoorrading van toegestane verkooppunten bestaan geen regels en dus is de bevoorrading strafbaar. 3. De hennep wordt gekweekt in illegale kwekerijen. Hennepkwekerijen zorgen voor gevaarlijke situaties en kunnen overlast veroorzaken voor de omgeving. Denk bijvoorbeeld aan brandgevaar, lekkages, stankoverlast, legionellabesmetting en schimmelvorming. Ook brengen hennepkwekerijen vaak criminele activiteiten met zich mee. 4. De gemeente Bellingwedde wil de productie en handel in verdovende middelen bestrijden. De burgemeester heeft een sanctiebeleid op basis van artikel 13b van de Opiumwet vastgesteld om effectief op te kunnen treden tegen de handel en productie van verdovende middelen. 5. Onderzoek door GGD en het Trimbos Instituut heeft uitgewezen dat blowen op korte en lange termijn risico s met zich meebrengt. Vanuit het oogpunt van volksgezondheid en in het verlengde van preventievoorlichting op scholen is het daarom wenselijk om de verkoop en het gebruik van cannabis te beperken.

5 6. Voor de regionale voorzieningen zijn de inwoners aangewezen op de gemeenten Stadskanaal en Oldambt. In deze gemeenten zijn coffeeshops aanwezig om aan de behoeften van de gebruikers te voldoen. 7. Gezien de aanvragen is er weinig behoefte aan het vestigen van coffeeshops. 8. De verwachting bestaat dat door het gedogen van een coffeeshop een aanzuigende werking ontstaat vanuit de regio. Ook vanuit Duitsland. 8. Handhaving Voor de handhaving van het nul-beleid zijn twee handhavingsmethoden toepasbaar. Strafrechtelijke handhaving Uit de richtlijnen van het OM blijkt dat als in de lokale driehoek is afgesproken tot het voeren van een nul-beleid het OM kan overgaan tot vervolging van elke vorm van handel in cannabis, ook als het verkooppunt voldoet aan de AHOJG-BIA criteria. Deze bevoegdheid is nog eens nadrukkelijk bevestigd door de Hoge Raad naar aanleiding van een zaak in de gemeente Kampen (uitspraak 15 oktober 1996). Het optreden van het OM tegen de exploitant van een niet gedoogd verkooppunt was naar het oordeel van de Hoge Raad niet in strijd met het gelijkheidsbeginsel. Bestuursrechtelijke handhaving Bestuursrechtelijk kan op basis van het vastgestelde nul-beleid worden opgetreden. Hier zijn een aantal verschillende situaties van optreden mogelijk: Weigeren van een verzoek tot het openen van een coffeeshop De burgemeester kan op basis van het nul-beleid de toestemming tot vestigen van een coffeeshop weigeren. De burgemeester beroept zich bij het besluit op de weigeringsgronden die in het nulbeleid staan gemotiveerd; Optreden tegen drugsverkoop vanuit een woning of lokaal Wanneer een verkooppunt zich bevindt in een lokaal of woning, gebruikt de burgemeester hiervoor artikel 13b van de Opiumwet en kan overgaan tot sluiting van het lokaal of de woning. 9. Handhavingsarrangement op basis van artikel 13b van de Opiumwet Op 3 maart 2012 heeft de burgemeester het handhavingsarrangement art.13b Opiumwet vastgesteld dat betrekking heeft op de illegale verkooppunten van soft- dan wel harddrugs. In dit handhavingsarrangement staat aangegeven in welke gevallen de burgemeester een waarschuwing zal afgegeven en in welke gevallen de burgemeester een woning of lokaal zal sluiten. Deze beleidslijn kan worden aangehaald als nul-beleid coffeeshops.